تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی #سعدی

*در رفتن جان از بدن گویند هر نوعی سخن من با دو چشم خویشتن، دیدم که #جانم میرود...* #عباس #سعدی #شب_نهم

✅ شرح حکمت ۱۶۷ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 ✨ ریشه خودپسندى #حب_ذات_افراطى است. 🔺 آن‌گونه که انسان #نقطه‌هاى_مثبت خود را #بزرگ‌تر از آنچه هست مى‌بیند و #نقطه‌هاى_ضعف را #هیچ‌گاه نمى‌بیند و یا #کمتر از آنچه هست مى‌بیند و در واقع #خودپسندى و #اعجاب_به_نفس یکى از حجاب‌ها و موانع شناخت و معرفت است. 1⃣ نخستین اثر آن این است که انسان را از #پیشرفت و #تکامل باز مى‌دارد، زیرا انسان تا زمانى که خود را ناقص مى‌بیند، براى پیشرفت تلاش مى‌کند. آن روز که خود را کامل دانست #متوقف مى شود. 💠 در حکمت ۳۸ و همچنین ۱۵۰ نیز اشاره‌اى به آثار سوء این رذیله اخلاقى شده بود تا آنجا که امام(علیه السلام) در حکمت ۳۸ فرمود: «بدترین تنهایى خودبینى است». 2⃣ اثر سوء دیگر همان است که در بالا اشاره شد: افراد خودپسند دوستان خود را از دست مى‌دهند و در زندگى تنها و منزوى مى‌شوند، زیرا لازمه خودپسندى خودبرتربینى و فخرفروشى است و این چیزى است که مردم آن را تحمل نمى‌کنند. 🔺 در روایات اسلامى اشارات گسترده‌اى به آثار سوء عُجب شده است؛در حدیثى امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: «خدا مى‌داند که (حتى) گناه براى مؤمن از عُجب بهتر است (زیرا گناه، او را به نقایص خود آشنا مى‌سازد و به درگاه خدا مى‌رود، توبه مى کند و راه تکامل را مى‌پوید) و اگر چنین نبود هیچ گاه مؤمن به گناهى آلوده نمى‌شد». 🔹 در حدیث دیگرى از همان امام(علیه السلام) مى‌خوانیم: «کسى که گرفتار خودپسندى شود #هلاک مى‌شود». 3⃣ از دیگر آثار سوء عُجب و خودپسندى این است که گاه اعمال زشت خود را نیک و صفات رذیله خویش را حسنه مى‌پندارد و این #بلاى_بزرگى براى او مى شود؛ نه به #اصلاح خویشتن مى‌پردازد و نه از گناهان خود #توبه مى‌کند. 🔺 باز در حدیث دیگرى از آن حضرت آمده است: «انسان گاهى عملى انجام مى‌دهد و از آن بیمناک و ترسان است (چون مى داند یا احتمال مى دهد کار خلافى بوده) سپس کار نیکى انجام مى‌دهد و عُجب پیدا مى‌کند. امام(علیه السلام) فرمود: این شخص در حالت اول که #خائف است حالش #بهتر از حالت دوم است که #اعجاب_به_نفس دارد». 🔺 در ذیل حکمت ۴۶ نیز احادیثى دراین‌باره آورده‌ایم. ❇️ نقطه مقابل عُجب #خودکم‌بینى و #تواضع و #فروتنى است که سبب مى‌شود انسان در صدد #اصلاح خویش و #رفع_نقائص از وجود خود برآید و به یقین خداوند به چنین بندگانى نیز کمک خواهد کرد. 🍃 #سعدى در این زمینه مثال زیبا و پرمعنایى زده است: یکى قطره باران ز ابرى چکید خجل شد چو پهناى دریا بدید که جائى که دریاست من کیستم گر او هست حقا که من نیستم چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید سپهرش به جایى رسانید کار که شد نامور لؤلؤ شاهوار بلندى از آن یافت کو پست شد دَرِ نیستى کوفت تا هست شد... 🔹 این سخن را با سخنى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) خاتمه مى‌دهیم: یکى از وصایاى آن حضرت به على(علیه السلام) این بود: «سه چیز است که انسان را هلاک مى‌کند؛ #بخلى که انسان از آن پیروى کند و #هواى_نفس که شخص در برابر آن تسلیم گردد و #اعجاب_به_نفس». @syed213