✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۸۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 🍃"ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلاَمَةُ"🍃 ✨ در این کلام نورانى واژه «تفریط» را نقطه مقابل «حَزْم» شمرده که به معناى #دوراندیشى و #تدبیر_امور و #آینده‌نگرى است، بنابراین «تفریط» در این کلام به معناى ترک #دوراندیشى و تدبیر در امور و #انحراف از #حق است؛ خواه از طریق زیاده‌روى باشد یا کوتاهى و کم کارى. 💠 درست است که تفریط غالباً در مقابل افراط ذکر مى‌شود و افراط را به معناى زیاده‌روى و تفریط را به معناى کوتاهى و کم کارى تفسیر مى‌کنند؛ ولى هرگاه تفریط به طور مستقل ذکر شود ممکن است هرگونه انحراف از حق و واقعیت را شامل گردد، همان گونه که در کلام بالا چنین به نظر مى‌رسد. 🔸 صاحب کتاب لسان العرب "تفریط" را به معناى #ضایع‌کردن چیزى تفسیر مى‌کند که این ضایع کردن ممکن است عوامل مختلفى داشته باشد. 🔺 بنابراین امام(علیه السلام) #دوراندیشى را به درخت بارور و پرثمرى تشبیه کرده که میوه آن #سلامت است و در نقطه مقابل آن تفریط را به شجره خبیثه‌اى تشبیه فرموده که میوه آن ندامت و پشیمانى است. 👆🏻 این همان چیزى است که بارها در زندگى خود و دیگران تجربه کرده‌ایم. 🔹 مخصوصا بسیار مى‌شود که انسان به امورى به دیده حقارت مى‌نگرد و سرانجام ضربه سنگینى از ناحیه آن مى‌خورد، همان گونه که بعضى از دانشمندان گفته‌اند: شخص عاقل هرگز نباید چیزى از خطاها و لغزش‌هایش را کوچک بشمرد، زیرا هنگامى که انسان چیزى را کوچک مى‌شمرد در مشکلات بزرگى مى‌افتد. 🔸 در تاریخ دیده‌ایم که گاه دشمنانى که به نظر کوچک مى‌آمدند حکومتى را زایل کردند، و بسیار دیده‌ایم که گاه بیمارى کوچکى که مورد بى‌اعتنایى واقع مى‌شود ضربه سنگینى به سلامت ما مى‌زند، و نهرهاى بزرگ وسیلاب‌ها را دیده‌ایم که از جوى‌هاى کوچک تشکیل مى‌شوند. ❇️ در این که میوه تلخ نهال تفریط، #پشیمانى است جاى تردید نیست. 🔺 قرآن مجید نیز به این حقیقت اشاره کرده و به مسلمانان هشدار م‌ دهد که: «و از بهترین دستورهایى که از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده پیروى کنید پیش از آن که عذاب الهى ناگهان به سراغ شما درآید در حالى که از آن آگاه نیستند. (این دستورها براى آن است که) مبادا کسى روز قیامت بگوید: افسوس بر من از کوتاهى‌هایى که در اطاعت فرمان خدا کردم واز مسخره کنندگان (آیات او) بودم» 🔹 در حدیثى نیز از امام هادى(علیه السلام) مى‌خوانیم که فرمود: «افسوس‌هاى ناشى از تفریط را به یاد آور تا به دوراندیشى اهمیت دهى». ✅ درباره ثمرات و تفسیر مسئله حزم و دوراندیشى نیز که نقطه مقابل تفریط است روایات فراوانى داریم... 🔹 از جمله در حدیثى از امام على(علیه السلام) مى‌خوانیم: «تدبیر پیش از عمل تو را از پشیمانى (بعد از عمل) ایمن مى‌سازد». 🔸 در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است: «کسى که دوراندیش باشد و پایان کار را ببیند از گرفتارى‌ها و مصائب سالم خواهد ماند». ❇️ در تفسیر «حزم» از همان حضرت آمده است که فرمود: «حزم همان عاقبت‌نگرى و مشورت با صاحبان فکر و اندیشه است». گرچه گاه مى‌شود که تفریط از سستى و تنبلى سرچشمه مى‌گیرد؛ اما غالباً منشأ تفریط همان ترک دوراندیشى است. 💠 این نکته نیز قابل توجه است که گاه انسان در مطالعه عواقب امور تفریط مى‌کند و گرفتار نوعى #وسواس و در نتیجه تفریط مى‌شود. در این گونه موارد حزم آن است که این گونه عاقبت‌اندیشى‌ها #رها شوند و انسان تصمیم بگیرد که با #شجاعت وارد کار شود و این شبیه چیزى است که بعضى از فقها مى‌گویند: "گاه احتیاط در ترک احتیاط است." ✨ آخرین نکته‌اى که لازم مى‌دانیم در اینجا به طور فشرده به آن اشاره کنیم این است که منظور از #سلامت در عبارت بالا تنها سلامت دین نیست، بلکه سلامت دنیا، جسم، خانواده، کسب و کار و سلامت جامعه نیز در دوراندیشى و ترک هرگونه تفریط و مسامحه کارى است. @syed213

✅ شرح و تفسیر حکمت ۲۰۷ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 💠 این کار در نخستین بار ممکن است بسیار مشکل باشد ولى هرچه تکرار شود #آسان‌تر مى‌گردد تا زمانى که انسان به آن عادت مى‌کند و تبدیل به حالت و سپس تبدیل به ملکه مى شود. 🔸 البته تمام #صفات_فضیله را مى‌توان از این راه به دست آورد؛ 🔺مثلاً علماى اخلاق درباره افراد ترسو مى‌گویند: خود را در میدان‌هاى ترسناک وارد کنند و #شجاعت را بر خویش تحمیل نمایند، پس از مدتى عادت مى‌کنند و ملکه شجاعت در آن‌ها پیدا مى‌شود. 🔹راه دیگر براى تحصیل این صفت مهم اخلاقى، #مطالعه حالات علما و پیشوایان بزرگ مخصوصاً رسول اکرم و ائمه معصومین (علیهم السلام)است که آنها چقدر در برابر افراد جسور، حلیم و بردبار بوده‌اند. 🔸 در حدیثى که از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) در کتب شیعه و اهل‌سنت نقل شده مى‌خوانیم که روزى مرد عربى خدمت پیامبر (صلى الله علیه وآله) آمد و (بدون مقدمه) عباى پیغمبر (صلى الله علیه وآله) را گرفت و به گردن پیامبر (صلى الله علیه وآله) انداخت و به شدت کشید به گونه‌اى که اثر آن روى گردن مبارک حضرت آشکار شد. سپس گفت: اى محمد! از آن مال خدا که نزد توست چیزى به من بده. پیامبر (صلى الله علیه وآله) نگاهى به او کرد و خندید (اشاره به این که اگر مالى مى‌خواهى راه آن این کار نیست) سپس دستور داد چیزى به او بخشیدند (و از خود هیچ عکس‌العمل خشنى در برابر او ظاهر نساخت) و این نشانه #حلم فوق‌العاده آن حضرت است. 🔹مرحوم مفید در کتاب مجالس خود از جابر نقل مى‌کند که امیرمؤمنان (علیه‌السلام) شنید مردى «قنبر» را دشنام مى‌دهد و «قنبر» مى‌خواهد به او پاسخ دهد. امام (علیه‌السلام)او را صدا زد فرمود: «قنبر آرام باش. دشنام‌دهنده را رها کن که سبب خشنودى خدا و خشم شیطان مى‌شود و این مجازاتى است براى دشمن تو». سپس افزود: «به خدایى که دانه را در زمین مى‌شکافد و انسان را مى‌آفریند سوگند هرگز انسان با ایمانى پروردگارش را به چیزى مانند حلم و بردبارى خشنود نکرده است و شیطان را به مانند سکوت (در این گونه موارد) خشمگین نساخته و احمق را همانند خاموشى در برابرش مجازات ننموده است». 💠 این سخن را با کلامى از شریف رضى در کتاب خصائص الائمة پایان مى‌دهیم. او در آن کتاب کلام حکیمانه فوق را با اضافه‌اى روشن‌گر آورده و چنین نقل کرده است: «برترین لباس، لباس #حلم است و اگر حلیم نیستى خود را #مشابه حلیمان کن...». @syed213