📌 کمال عقل عملی در کلام امام رضا (ع): (خلاصه ی بحث امروز، سه شنبه ۱۳ شهریور, در یکی از روستاهای مازندران) ۱. علی رغم آنکه در نگاه ما عقل تنها کارکرد شناختی و معرفتی دارد، در نگاه اسلامی، عقل واجد کارکرد عملی هم هست. به عبارت دیگر عقل چنانکه فهم می کند، عمل هم می کند.‌ ۲. بسیاری از احکام و ویژگیهایی که در روایات به عقل نسبت داده می شود، نه ناظر به عقل نظری، بلکه کاملا ناظر به قوه ی عقل عملی در وجود انسان است. روایت زیر از امام رضا ع دقیقا ویژگیهای عقل عملی تمام را تصویر می کند. بنابر این راه تربیت و بارور کردن عقل عملی هم با عقل عملی متفاوت است. عقل نظری ممکن است با شنیدن و آگاه شدن مغز و گوش به غایت خودش برسد، اما این مقدار برای بارور کردن عقل عملی کافی نیست. چه بسا شنیدن و سمع اصلا عقل عملی را از کمالش دورتر کند. ۵. از همین رو در توصیه های تربیتی، سفارش می شود که بدون کلام و صرفا با عمل مردم را دعوت کنید. چون راه تربیت عقل عملی دیدن و وجدان کردن است، نه صرف شنیدن . ۷. « لا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّى تَکُونَ فیهِ عَشْرُ خِصال: أَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ. وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ. یَسْتَکْثِرُ قَلیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ، وَ یَسْتَقِلُّ کَثیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسِهِ. لا یَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوائِجِ إِلَیْهِ، وَ لا یَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ. أَلْفَقْرُ فِى اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنى. وَ الذُّلُّ فىِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزِّ فى عَدُوِّهِ. وَ الْخُمُولُ أَشْهى إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ. ثُمَّ قالَ(علیه السلام): أَلْعاشِرَةُ وَ مَا الْعاشِرَةُ؟ قیلَ لَهُ: ما هِىَ؟ قالَ(علیه السلام): لا یَرى أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَیْرٌ مِنّى وَ أَتْقى ». (تحف العقول، ص 161) ۸. چنانکه در روایت امام رضا علیه السلام روشن است، این ویژگی‌ها همگی ناظر به عقل در مقام عمل است. این نشان می دهد که ما در تربیت خود و فرزندانمان به هر دو بعد عقلانیت باید دقت داشته باشیم. #عقلانیت #عقل_عملی @taamollat

📌تربیت اجتماعی 🔹در مسجد و مجموعه ای که مدیریتش را بر عهده دارم، بین دو نفر از افراد مجموعه اختلافی رخ داده و دامنه ی اختلاف آنان به جاهایی که گمان نمی رفت کشیده شده، طبیعتا حق با یکی از آنان است و دیگری دارد با اهمال و سستی و شاید غرض ورزی کار دیگری را با چالش مواجه می کند. بنده بعنوان مدیر مجموعه کار را بصورت روزانه دارم پیگیری می کنم و انشالله در ساعات آینده کار فیصله پیدا خواهد کرد، اما در طول این چند هفته که بخشی از مجموعه درگیر حواشی این موضوع بود، رفتارها و حرفها و نگرش هایی بروز کرد که برایم خیلی قابل تأمل بود، از جهت پیچیدگی روابط انسانی، نقش تربیت و تاثیر رشد عقلانی بر رفتار آدم ها و اینکه ریشه ی بسیاری از رفتارهای ناصواب در دانستن و ندانستن نیست، و در نتیجه با آموزش و گفتن هم حل نمی شود، بلکه بخش عمده ی تربیت، معطوف به عقل عملی و تربیت قوه ی اراده است. این، مطلبی است که در ایام حضور در قم، بارها و بارها از آیت الله جوادی آملی در درس تفسیر شنیدم که آنکه عهده دار عمل است، عقل عملی و قلب آدمی است و در نتیجه برای تربیت انسان‌ها باید قلب او را مورد توجه قرار دارد. افرادی که در مجموعه با هم سر و کار داریم همگی از جهت معلومات و دانش، انسانهای دانا و تحصیل کرده ای هستند، اما وقوع حوادثی چنین نشان می دهد که در بعضی افراد آن نقطه ی کانونی اخلاق و تربیت مورد توجه قرار نگرفته، و آنچه که باید، از گوش فراتر نرفته و به قلب ها نرسیده. القصه؛ اینکه در تربیت در ساحت کلان اجتماعی اش چطور باید عقل عملی را فعال کرد و آن را مدیریت نمود و از آسیب ها حفظ کرد، موضوع حساس و مهمی است که باید به آن بپردازیم. اخلاق نقطه ی اغاز حیات انسانی و پایه ی تمدن است و بدون آن هیچ ساختار اجتماعی انسانی شکل نخواهد گرفت و محور اخلاق نیز عقلانیت است و بس. اما پس از آموزش و رشد عقل نظری، این عقلانیت عملی را چگونه می توان در ساحت کلان اجتماعی تقویت نمود، مسئله ی مغفول ما در حوزه ی مدیریت اجتماعی است. اگر بدانیم که با تقویت عقل عملی، مدیریت اجتماعی بسیار آسان تر و کم هزینه تر خواهد بود، شاید به آن بهای بیشتری بدهیم. #تربیت_اجتماعی #عقل_عملی @taamollat