📌فقه و اجتماع
⛳️ به دوستان طلبه ام در کلاس جامعه شناسی پیشنهاد کرده ام که همینطور که دارند #فقه می خوانند، تلاش کنند تا از طریق مطالعات تاریخی توان و ظرفیت این دانش را برای اداره ی #جامعه بررسی کنند.
دور هم جمع شدن مردم در شهر یا روستا نیازمند قاعده و قانون است. این قوانین ممکن است از عرف، یا سیره ی عقلایی و یا علم نشات بگیرد.
اما تجربیات تاریخی نشان می دهد که دانش فقه در برهه هایی توانسته است به عنوان دکترین اداره ی جامعه عرض اندام کند.
کتاب جامع المقاصد مرحوم محقق ثانی، نه صرفا کتابی فقهی، بلکه قانون نامه ای برای اداره ی ایران عصر صفوی بود.
❓حال چند سوال:
-آیا فقه اساسا چنین ظرفیتی برای #قانونگذاری اجتماعی و شکل دهی مناسبات اجتماعی دارد؟ یا اینکه صرفا چند حکم و فتوای فردی ساده است؟
-در عصر کنونی که #نهادها نقش پررنگی در اداره ی جوامع دارند و با آمیختگی خود، امر اجتماعی را بیش از پیش پیچیده کرده اند، آیا باز هم دانش #فقه توان #مدیریت_اجتماعی را دارد؟
-بطور مشخص سوالمان این است که آیا می توانیم انبوه روایات و معارف موجود را در راه پاسخ به سوالات عصر کنونی بازتعریف کنیم؟
این سوالات برای طلبه ی امروز باید خیلی جدی باشد.
@taamollat
📌 جایگاه شناسی فقه
حکیم طوسی در کتاب وزین اخلاق ناصری کنش های انسانی را به دو دسته تقسیم می کند:
-کنش های طبعی که از طبیعت آدم ها بر میخیزد و طبیعتا بین همه ی انسانها مشترک است.
-کنش های قراردادی که خود دو دسته اند:
- کنش هایی که از سوی نبی یا ولی ایجاد می شوند و منشا الهی دارند. (شریعت)
- کنش هایی که بر اساس قرارداد میان خود مردم ایجاد می شوند. (آداب و رسوم)
🔻اگر کنش های دسته اول(کنش های طبعی) را جدا کنیم، کنش های شرعی و آداب و رسوم قابل #شناخت، #پیش_بینی و #مدیریت هستند.
ما در دانش #فقه و طی فرایند #اجتهاد سعی می کنیم کنش های شرعی انسان ها را بر اساس اوامر شرعی و همچنین اقتضائات زمانه کشف نماییم.
#فقه
#فقه_اجتماعی
#مدیریت_اجتماعی
@taamollat
تأملات اجتماعی
🔹 فلسفه و علوم اجتماعی3 📌 مراد از علوم اجتماعی نیز در اینجا معنای اعم آن و علمی است که به کلیات کنش
🔹فلسفه و علوم اجتماعی4
📌 دانش فلسفه و حکمت با همین وضعیت امروزین و بدون هیچ تغییری، پاسخگوی بسیاری از مقدمات و مسائل علوم اجتماعی امروز است.
فلسفه و حکمت عصر ما که عصاره تلاش حکمای گذشته تا به امروز است در دو حوزه ی کلان #مبادی و #مسائل علوم اجتماعی نقش آفرین است و این نقش مهم از عهده ی دانش دیگری بر نمی آید.
جالب است که این ظرفیت عظیم از ابتدای شکل گیری جریان حکمت اسلامی مورد توجه بوده و کسانی چون فارابی بصورت جدی به آن پرداخته و امثال خواجه نصیر بخوبی آن را ادامه داده و به عصر کنونی رسانده اند.
#حکیم_طوسی در اثر قیم خود -اخلاق ناصری- و سایر آثار بصورت گسترده و عمیق به تحلیل مبادی و برخی مسائل علوم اجتماعی (یا همان علم مدنی) پرداخته است.
- هویت و ذات انسان
- نفس و بدن و ارتباط آنها بایکدیگر
- قوای وجودی او و ارتباط آنها با یکدیگر
-تاثیرپذیری هویت انسانی از ساختارهای اجتماعی
-وحدت نوعیه ی انسانها
و....
تنها تعدادی از مبادی انسان شناختی موثر در علم مدنی اوست.
نکته ی جالب توجه آنست که عمده ی مسائل اتخاذ شده در حکمت عملی وی ریشه در آیات قرآن داشته و در نهایت نیز در مرحله ی بایدها و نبایدها، به دانش #فقه مصطلح ختم می شود.
خواجه نصیرالدین طوسی یکی از نخبگان علمی جهان اسلام است که در پرتو قرآن و حکمت علم خویش را سامان داده و به مرحله ی عمل نزدیک نموده است. رحمه الله.
@taamollat
تأملات اجتماعی
📌 علوم اجتماعی بر بستر حکمت (بخش دوازدهم) ✅ مروری بر فلسفه ی تاریخ شهید مطهری و تاثیر آن بر نظریه
✅بعدالتحریر1
📌 میراث اسلامی و علوم انسانی
🔹 آنچه که ما در فضای فلسفه ی علوم اجتماعی بر آن اصرار داریم آنست که تراث علوم اسلامی موجود که در طول هزار و اندی سال، بوسیله ی روش اجتهادی مرسوم تکامل یافته و جلو آمده، از ظرفیت کافی برای تولید علوم انسانی اسلامی برخوردار است و برای رسیدن به این هدف نیازی به تکیه به پارادایم های خارج از جهان اسلام نداریم. (اگرچه از ظرفیت آنها استفاده می کنیم.)
تراث اسلامی هم در حوزه ی علوم نظری (مانند فلسفه و کلام) و در حوزه ی علوم عملی (مانند فقه، اخلاق و سیاست) به قدر کافی عمیق و عریق هست که برای تولید علوم انسانی به بیرون از آن حاجتمند نباشد.
🔹تبیین نظریه ی اجتماعی شهید مطهری نیز از همین روست که نشان داده شود نه تنها میراث علمی جهان اسلام چنین ظرفیتی دارد، بلکه این ظرفیت بالقوه به فعلیت رسیده و به تولید نظریه ای اجتماعی منجر گردیده است.
البته این اقدام مهم منحصر به ایشان نیست و ابعاد دیگر نظریه ی اجتماعی برآمده از میراث اسلامی، در آثار سایر متفکران علوم اسلامی قابل رهگیری و اثبات است.
والله هوالموفق و المعین.
#علوم_اسلامی
#امتداد_حکمت
#فلسفه_اسلامی
#کلام
#فقه
#اخلاق
#سیاست
@taamollat