"تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ «158»
بگو: اى مردم! همانا من فرستادهى خداوند به سوى همه شما هستم، آن (خدايى) كه حكومت آسمانها و زمين از آن اوست، هيچ معبودى جز او نيست، زنده مىكند و مىميراند، پس به خداوند و پيامبر او (همان) پيامبر درس ناخواندهاى كه به خداوند و گفتار او ايمان دارد، ايمان بياوريد و از او پيروى كنيد، باشد كه هدايت يابيد.
نکته ها
بر خلاف ادّعاى بىاساس برخى كه مىگويند: پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله ابتدا در فكر ارشاد مردم منطقهى خود بود و چون موفّق شد، به فكر ارشاد جهانيان افتاد! قرآن با جملاتى همچون:
جلد 3 - صفحه 192
«كَافَّةً لِلنَّاسِ» «1»، «لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ» «2»، «لِلْعالَمِينَ نَذِيراً» «3» و ...، جهانى بودن رسالت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را از همان آغاز بيان مىكند. «4» البتّه رسالت جهانى آن حضرت نيز مثل هر طرحى، مرحله به مرحله پيش مىرود: ابتدا دعوت از اهل و عشيره، سپس مردم مكّه و آنگاه همهى مردم.
امام مجتبى عليه السلام فرمود: جمعى از يهود نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمده، گفتند: آيا تو گمان مىكنى مثل موسى، پيامبر هستى؟ حضرت پس از اندكى سكوت فرمودند: آرى، منم خاتم پيامبران و پيشواى پرهيزكاران و فرستادهى پروردگار جهانيان. پرسيدند: بر چه كسانى مبعوث شدهاى؟
عرب يا عجم يا ما؟ آيهى فوق نازل شد. «5» يعنى من بر همهى جهانيان رسولم.
تكرار كلمهى «امى» در اين آيه و آيهى قبل، نشانهى اهميّت آن در اثبات حقانيّت پيامبر صلى الله عليه و آله و قرآن است.
با توجّه به آيهى قبل كه فرمود: آنان نام و نشان پيامبر اسلام را در تورات و انجيل به خوبى مىيابند، مخاطب اين آيه همهى مردم حتّى يهود و نصارا مىباشند.
اين آيه، ابتدا بر سه مطلب تأكيد مىكند: 1. اثبات خالقيّت خداوند. «لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» 2. توحيد و يگانگى خداوند. «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ» 3. قيامت و حشر و نشر. «يُحيِي وَ يُمِيتُ» پايان، آيه مىفرمايد: حال كه مبدأ و معاد بدست خداست، پس به او ايمان آوريد: «6» «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ»
پیام ها
1- رسالت حضرت محمّد صلى الله عليه و آله جهانى است. «يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً» و مكتب جهانى، رهبر جهانى لازم دارد.
2- كسى كه حكومت كامل بر همهى هستى دارد، قدرت بر زنده كردن و ميراندن هم دارد. لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ
«1». سبأ، 28.
«2». انعام، 19.
«3». فرقان، 1.
«4». تفسير نمونه.
«5». تفاسير صافى و نمونه.
«6». تفسير اثنىعشرى.
جلد 3 - صفحه 193
3- نبوّت، لازمهى توحيد و معاد است. چون خداوند يكتا، مالك هستى است، «لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» حيات ومرگ نيز به دست اوست، «هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ» پس، رهبرى و هدايت انسانها هم بايد از طرف او باشد. «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ»
4- رهبر بايد به راه خود ايمان كامل داشته باشد. «يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ»
5- ايمان به خدا و رسول و تبعيّت از پيامبر صلى الله عليه و آله، در كنار هم رمز هدايت است.
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ... وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
6- پيروى از قرآن و سنّت و سيرهى پيامبر، هر دو لازم است. «وَ اتَّبِعُوهُ» (در آيهى قبل سخن از تبعيّت از نور و قرآن بود و در اينجا تبعيّت از پيامبر صلى الله عليه و آله)
7- حتّى اهل كتاب نيز بايد به پيامبر اسلام ايمان داشته و از او پيروى كنند. يا أَيُّهَا النَّاسُ ... فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ... وَ اتَّبِعُوهُ
8- تقليد و تبعيتى كه انسان را به هدايت و كمال برساند، ارزشمند است. «وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۱۵۸_جز۹
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ «159»
و از قومموسى، گروهى مردم را به حقّ راهنمايى مىكنند و به حقّ، دادگرى مىكنند.
نکته ها
هدايت شدن به حقّ، نشانهى دورى از تعصّب و شناخت حقّ و پيروى از آن است و اين گروه هدايت يافتهى يهود، كارى به ساير لجوجان بهانهگير نداشتند.
شايد مراد از اين گروه، يهوديانى باشند كه دعوت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله را لبيك گفتند، البتّه در جاى ديگر مطلق آمده و اختصاصى به قوم يهود ندارد. «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ
جلد 3 - صفحه 194
يَعْدِلُونَ» «1» در روايات متعدّد، آمده است كه اينان گروهى هستند كه به نبوّت پيامبر صلى الله عليه و آله اقرار كرده و همراه حضرت حجّت عليه السلام ظهور مىكنند. «2»
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند: اى مردم! صراط مستقيمى كه پيروى از آن لازم است، من هستم پس از من، علىّ عليه السلام و آنگاه فرزندان من از نسل او، «أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ» امامانى كه مردم را به حقّ هدايت كرده و به حقّ دادگرى مىكنند. «3»
حضرت على عليه السلام فرمود: بنىاسرائيل پس از موسى عليه السلام هفتاد و يك فرقه شدند كه همه در آتشند، جز يك فرقه از آنها و آنگاه اين آيه را تلاوت فرمودند. «4»
پیام ها
1- در برخورد با مخالفان نيز بايد انصاف داشت و خدمات و كمالاتشان را ناديده نگرفت. «وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ»
2- هدايت كنندگان، خود بايد ملازم و معتقد و پيرو حقّ باشند. «يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ»"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۱۵۹_جز۹
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْباطاً أُمَماً وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى إِذِ اسْتَسْقاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنا عَلَيْهِمُ الْغَمامَ وَ أَنْزَلْنا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ «160» و آنان (قوم موسى) را به دوازده گروه تقسيم كرديم كه هر يك شاخهاى از دودمان بنىاسرائيل و امّتى بودند، و به موسى آنگاه كه قومش از او آب طلبيدند، وحى كرديم كه عصاى خود را بر آن سنگ بزن، پس از آن سنگ،
دوازده چشمه جوشيد (و به اطراف سرازير شد، آن گونه كه) هر گروه آبشخور (سهم آب) خود را به خوبى شناختند. و ابر را بر فراز آنان سايهبان ساختيم و «مَنّ» و «سَلوى» (دو نوع خوراكى) بر آنان نازل كرديم (و به آنان گفتيم:) از پاكيزههايى كه روزى شما كردهايم، بخوريد. آنان (با ناسپاسى خود) بر ما ستم نكردند، بلكه بر خويشتن ستم كردند.
نکته ها
«اسباط» جمع «سِبط»، به فرزندان و نوهها و شاخههاى يك فاميل گفته مىشود. هر يك از تيرههاى بنىاسرائيل، از يكى از فرزندان يعقوب منشعب شده بودند. «انبجاس» به معناى جوشيدن و فوران كم و مختصر است.
«من»، غذايى است همچون عسل و شيرهى گياهى (نظير گزانگبين)، و «سلوى» پرندهاى است حلال گوشت، شبيه كبوتر (و بلدرچين).
عدد «دوازده»، عدد ماههاى سال، عدد نقباى بنىاسرائيل، عدد چشمههاى آبى كه با اعجاز حضرت موسى صورت گرفت و عدد امامان معصوم عليهم السلام است. مخالفان اهلبيت، بسيار كوشيدهاند تا اين حديث پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را (كه شيعه و سنّى با دهها سند آن را نقل كردهاند) خلفاىِ پس از من دوازده نفر و همه از قريشند، «1» بر حاكمان بنىاميّه و بنى عباس تطبيق دهند، امّا نتوانستهاند.
با زدن عصا به سنگ، دو معجزه اتّفاق افتاد: جوشيدن آب بسيار، پديدار شدن چشمهها به تعداد قبيلهها. در روايات مىخوانيم كه حضرت موسى عليه السلام با توسّل به اهلبيت پيامبر عليهم السلام دست به اعجاز زد. «2»
حضرت شعيب عليه السلام به ديدن داماد خود موسى عليه السلام آمد، صف طولانى منتظران ملاقات با موسى عليه السلام را ديد. به موسى پيشنهاد كرد كه مردم را گروه گروه كند و براى هر دسته، مسئولى معيّن كند تا بخشى از مشكلات را آنها حلّ كنند و مسائل مهمتر را به موسى عليه السلام
«1». الغدير و اثبات الهداه، ج 1، ص 433.
بعضى از مطالب و جريانها در آيات متعدّدى از قرآن، به ظاهر تكرار شده است، از جمله اين داستان كه در آيه 57 به بعد سورهى بقره نيز آمده و اين بيانگر آن است كه تكرار يك موضوع، با انگيزهى تربيتى مانعى ندارد.
پیام ها
1- در ادارهى امور، وجود تشكيلات، تقسيم كار و طبقهبندى، نقش مهمى دارد.
«وَ قَطَّعْناهُمُ»
2- دوازده گروه بنىاسرائيل، همه از يك ريشه بودند. «قَطَّعْناهُمُ» به جاى «جَعَلْنَا»
3- گروه گروه شدن، با حفظ وحدت در هدف، ضررى ندارد. «قَطَّعْناهُمُ»
4- عرضه بعد از تقاضا، اهميّت بيشترى دارد. اسْتَسْقاهُ ... اضْرِبْ بِعَصاكَ
5- وسيله مهم نيست، ارادهى الهى مهم است كه گاهى يك عصاى چوبى را كارگشا در همه جا قرار مىدهد. «بِعَصاكَ» (عصا، در جايى مار و اژدها و در جاى ديگر وسيلهاى براى ايجاد چشمههاى آب مىشود)
6- توسّل به پيامبران براى رهايى از مشكلات جايز، بلكه به اجابت نزديك است.
مردم، نيازهاى اقتصادى و مادّى خود را نيز با انبيا در ميان مىگذاشتند و به آنان متوسّل مىشدند. اسْتَسْقاهُ ... فَانْبَجَسَتْ
7- اگر هر گروه بداند كه به كجا بايد رجوع كند، بسيارى از مشكلات اجتماعى حل مىشود. «قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ»
8- به مردم آگاهى دهيم، خودشان عمل مىكنند. «قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ» و نفرمود: «قد شرب»
9- خداوند، هم آب مورد نياز بنىاسرائيل را تأمين كرد، هم غذاى آنان را. اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً ... الْمَنَّ وَ السَّلْوى
10- پيدايش و حركت ابرها و عملكرد آنها، همه تحت تدبير و ارادهى الهى است. «وَ ظَلَّلْنا عَلَيْهِمُ الْغَمامَ»
11- منّ و سلوى، از غذاهاى طيّب است. (جملهى «كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ»، پس از «الْمَنَّ وَ السَّلْوى» آمده است)
12- خداوند، روزىرسانِ مردم، «رَزَقْناكُمْ» و خواهان بهرهگيرى طيّب از نعمتهاى پاك و پاكيزه است. «كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ»
13- با يك ضربه عصاى موسى، چشمهها از دل سنگ جوشيد، ولى با آن همه معجزه، دلهاى نا اهلان تكان نخور
د. «وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ»
- كفران نعمت، سبب محروميّت از آن مىشود و زيانش به ناسپاسان مىرسد.
«وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ»
15- آنان كه از نعمتهاى مادّى در راه رشد و معنويّت خود ب
د. «وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ»
- كفران نعمت، سبب محروميّت از آن مىشود و زيانش به ناسپاسان مىرسد.
«وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ»
15- آنان كه از نعمتهاى مادّى در راه رشد و معنويّت خود بهره نگيرند، به خود ستم كردهاند. «كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ»"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۱۶٠_جز۹
@tafsir_qheraati ایتا
07.Araf.160.mp3
3.73M
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۱۶٠_جز۹
@tafsir_qheraati ایتا