✅خلاصه تفسیر سوره #بقره
📆 جلسه: ۱۳
♦️مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: و ممّا رزقناهم ینفقون
🔰 #دکترین_بیماری_قلبی:
هر انسانی که طبیعتش را در سایه فطرتش تعدیل نکرد #مریض است.مثلا مال دوستی باید با کمک فطرت، در حد اعتدال باقی بماند. اگر مال دوستی نباشد انسان به سراغ کار نمیرود و از گرسنگی میمیرد و اگر افراط کرد و این ویژگی طبیعتش را مهار نکرد مریض خواهد شد که خود را بصورت جستجو و ذخیره اموال بیش از حد نیاز نشان میدهد.
🔰قرآن به عنوانی پزشکی که خود را شفای قلبها میداند باید همانند یک پزشک حازق دو کار انجام دهد: اول اینکه به بیمار بفهماند که بیمار است و نوع بیماریش را بگوید سپس راه درمان بیماری را تشریح کند.
✅ مرحله اول: تشریح نوع بیماری توسط قرآن:
گوید انسان طبیعتی #بخیل دارد بطوریکه اگر تمام خزائن رحمت الهی را نیز به او بدهی چیزی به دیگری نمی دهد چون فکر میکند تمام میشود! (اسراء، ۱۰۰) در حالیکه این تفکر غلطیست و هیچگاه تمام نمیشود.
✅مرحله دوم: تشریح چگونگی درمان:
قرآن چگونگی درمان بیماری بخل را در فهم #مالکیت_اموال در دوران قبل از حیات انسان، پس از مرگ او و نیز در دوران حیات انسان میداند.
1⃣آنچه در اختیار انسان است (از جان و مال و علم و سایر کمالات) در «ابتدا» در ملکیت خود شخص نبود بلکه خدا به انسان داد.
2⃣ این اموال و جانها در «پایان» کار نیز مال انسان نیست و همه را از او میگیرند و همه میراث زمین و آسمان برای خداست (حدید، ۱۰) پس تا آنها را نگرفته اند انسان فرصت دارد انفاق کند؛ چون در قیامت دیگر ضوابطی مانند خرید و فروش و روابطی چون روابط پدری و فرزندی بکار نمیآید. «یا ایها الذین آمنو انفِقوا ممّا رزقناکم من قبل ان یاتی یومٌ لا بیعٌ فیه و لا خلّة و لا شفاعه» (بقره، ۲۵۴)
3⃣بین این آغاز و پایان نیز انسان مالک چیزی نیست. قرآن گوید ای انسان اگر به خدا تعهد دادی و #بیعت کردی و جان و مالت را به او فروختی پس دیگر مالک نیستی (توبه، ۱۱۱) بلکه #خلیفه خدایی و نماینده اش در تصرف جان و مال (حدید، ۷) پس دیگر نباید بخیل باشی.
👜 انفاق از زکات بالاتر است چون در مورد زکات تنها گوییم زکات مال اما انفاق شامل #جان هم میشود و جهاد یک انفاق است.
❌ خدا در صورت وجود دو شرط، انفاق را قبول میکند: حلال بودن مال و اخلاص انفاق کننده
خدا گوید چه تیر به کفار بزنید و چه از آنها تیر بخورید اجر دارید. «و لا یطئون موطئاً یغیض الکفار و لا ینالون من عدوٍ نیلاً الّا کُتب لهم بهم عملٌ صالح» هیچ کجای پای نمیگذارند که دشمن را خشمگین کنند و از هیچ دشمنی انتقام نمیگیرند مگر اینکه برایشان عمل صالح مینویسیم (توبه، ۱۲۰)
مشخص نیست که آیا کسی که در جنگ شهید شده بالاتر است یا آنکه در شهر قضاوت کرده! چون ارزش نزد خدا به اخلاص در عمل است.
⛔️ در مورد کفار نیز گوید اگرچه مال حلال را با میل هم انفاق کنند از آنها پذیرفته نمیشود چون به سبب عدم ایمان به خدا تحت #ولایت_طاغوت هستند، لذا فی سبیل الشیطان عمل کرده اند و اخلاص در عمل ندارند. (توبه، ۵۳) اینها نمازم که میخوانند در شکند و انفاقشان هم از روی کراهت درونیست.
♻️قرآن گوید از بهترین آیات خداوند پیروی کنید (زمر، ۵۵) لذا این انتخابِ بهترین را در انفاق نیز ذکر کرده و میفرماید از آنچه که برایتان بهترین است و دوستش دارید به دیگران انفاق کنید «لن تنالوا البرّ حتی تُنفقوا ممّا تحبون» (آل عمران، ۹۲) تنها با #انفاقِ_محبوب است که میتوان به مقام ابرار رسید. این محبوبیت نیز یا ناشی از جنس خود مال است و یا زمان انفاق، که خود نیز بدان نیاز داریم.
🔅 تفسیر تسنیم علامه جوادی
🔆 @tafsire_tasnim1