یه حبه قند / کوتاه نوشت های معرفتی
یه حبه قند
اندر اسارتِ آزادی
آزادی یکی از مظلوم ترین واژه های تاریخ است؛ بیشترین سواستفاده ها و بدترین ستم ها زیر چتر همین واژه بر بشر روا داشته شده. دلیل این امر تعریف های غلط و مبهم از آزادیست. به نظرم اگر کسی بخواهد به تعریفی منطقی از آزادی برسد به چند نکته و سوال مهم باید توجه کند:
اول اینکه تردیدی نیست که آزادی به معنای مطلق؛ همان هرج و مرج است پس وقتی از آزادی صحبت می کنیم اولین سوالی که باید پاسخ بدهیم این است که :چه چیزی حق دارد آزادی انسان ها را محدود کند؟
در پاسخ معمولا گفته می شود آزادی را فقط آزادی دیگران محدود می کند یعنی همه آزادند هرکاری بکنند تاجایی که آزادی دیگران محدود نشوند. اما آیا این حرف درست است؟
برای روشن شدن این مطلب باید به نکته مهم دیگری توجه کرد؛ اینکه آزادی همیشه یک [وسیله] است برای رسیدن به یک هدف و تازمانی که هدف معلوم نباشد معنا و محدوده آزادی مشخص نمیشود چرا؟ چون وقتی هدف ها متفاوت میشوند موانعی که باید برای رسیدن به آن هدف معیّن از سر راه برداشته شوند نیز تفاوت خواهد کرد؛ پوشیدن یک کفش، وقتی انسان میخواهد از مسیری سنگلاخ عبور کند کمک کار است اما همین کفش، وقتی بخواهیم روی شن های نرم ساحل قدم بزنیم و از این کار لذت ببریم مزاحم است پس آزادی مطلق اصلا معنا ندارد؛ وقتی کسی از آزادی صحبت میکند باید از او دو سوال پرسید : آزادی از چه چیزی؟ و آزادی برای رسیدن به چیزی؟
حالا سوال این است که اگر معنا و محدوده آزادی را [هدف] معلوم میکند ، هدف چیست یا چیزی باید باشد؟ در یک مفهوم کلی هدف همه انسانها رسیدن به [وضعیت بهتر است] هرکس هرکاری میکند به این دلیل است که فکر میکند آن کار شرایط بهتری را برایش رقم می زند.
از طرفی هرچه خود هدف کوچک تر باشد انسان به آزادی کمتری برای رسیدن به هدف نیاز دارد و برعکس؛ پس برای رسیدن به آزادی حداکثری و تعیین حدود بر مبنای آن، باید به دنبال رسیدن به بزرگترین و ناب ترین هدفی که ظرفیت وجودی انسان ایجاب بود. این نکته ای کلیدی است.
بزرگترین و کامل ترین هدفی که در ظرف وجودی انسان قابل تصور چیست؟
پاسخ این سوال را باید از بررسی «مقدار و اندازه استعدادها» و نیز از «جمع بندی گرایشات فطری انسان» به دست آورد که خود بحثی مفصل می طلبند. فی الجمله اینکه تنها موجودی که ظرفیت اتصال مختارانه به مبدأ همه کمالات قابل تصور و تشبه حداکثری به خدا را در این عالم دارد انسان است.
لذا به نظر میرسد کسی که آگاهانه و از روی اختیار رسیدن به خدا را به عنوان بزرگترین هدف قابل تصور، مقصد خودش قرار میدهد و محدوده و معنای آزادی اش را با آن تعیین میکند درواقع ناب ترین و کاملترین شکل آزادی را تجربه میکند و به بهترینها می رسد؛ به همین دلیل است که اسلام، اولین و اساسی ترین شعار خودش را با نفی همه محدودها و محدودیت ها آغاز میکند:لا اله الاالله
آزادی انسان را فقط حق و حقیقت میتواند و باید قید بزند و معنا کند نه سلیقه ها و خواسته های متنوع و بی مبنای دیگران! بشر تا زمانی که از تعلقات درونی[فکری، غریزی، احساسی و...] رها نشود همه چیز را به بند می کشد از جمله آزادی را
به قول خواجه شیراز:
بنده عشقم و از هر دو جهان آزادم
#اسارت #آزادی #لیبرالیسم #خدا #انسان #هدف #وسیله
https://eitaa.com/taherrahimi
یه حبه قند / کوتاه نوشت های معرفتی
یه حبه قند
تغییر گفتمان
هیچ موریانه ای مثل نفاق درخت دین داری را پوک نمیکند و آن را از سکه نمی اندازد و هیچ انحرافی بیشتر از آن، نیازمند شاخصه ها و ملاک هایی برای تشخیص نیست.
«به مُنکر امر می کنند و از معروف باز می دارند...»
این، یکی از ویژگی های منافقین در قرآن است
اما سوال این است که اصلا مگر می شود کسی آشکارا چیزی که در جامعه مُنکر است را تشویق کند یا ضد یک معروف اجتماعی موضع بگیرد؟ آیا در این صورت جامعه او را طرد نمی کند؟ پس معنی این آیه چیست و منافق چه می کند؟ در یک کلام باید گفت: «تغییر گفتمان جمعی!»
از مهمترین و ظریف ترین ویژگی های منافق، ترویج گفتمان های غلط و غیردینی در جامعه است. منافق، «قواعد» و «اصول» اندیشه دینی را زیر سوال می برد و «منطق» تصمیم گیری ها را تغییر می دهد. به زبان منطقی، «کبرای استدلال» را تغییر می دهد نه صغرای آن را. اندیشه ای را ترویج می کند که اگر در جامعه پذیرفته شود انسانها در تصمیم گیری های جزیی و رایج خود، خودبه خود به حدود دینی پایبند نخواهند بود. درهیچ کجای تاریخ ثبت نشده که معاویه در ملا عام مثلا مشروب نوشیده باشد اما همین معاویه سیره و روشی را در حکومت و فرهنگ عامه رایج کرد که بعد از او خلفای مسلمین نه فقط شرابخواری بلکه بسیاری از امور خلاف دین را علنا مرتکب می شدند و جامعه از خود حساسیت لازم را نشان نمی داد.
وقتی مبانی فکری اشرافیگری، اباحه گری، فردگرایی، اصالت آزادی (لیبرالیسم)، جدایی دین از دنیا، منفعت گرایی مادی صرف و اصالت سود، اصالت زندگی کردن به هر قیمت، نسبیت در اخلاق و...در فرهنگ عمومی جامعه به تدریج پذیرفته شد اندیشه و عمل دینی از صدر تا ذیل زندگی فردی و اجتماعی به عقب رانده می شود. درسطح کلان، مقام حکومتی از یک مسئولیت سنگین به یک فرصت بی بدیل برای ترقّی مادی بدل می شود. هدف، وسیله را توجیه می کند آرمان گرایی نوعی خیال پردازی و ماجراجویی بی حاصل دیده می شود، تقابل حق و باطل جای خود را به سود و زیان مادی صرف می دهد، ضرورت استقلال سیاسی و اقتصادی انکار می شود؛ مفاهیمی چون غیرت، حیا و عفاف اموری سلیقه ای، فردی و خنثی تبدیل شده و قداست و اولویت خود را از دست می دهد و...
البته ممکن است کسی ناآگاهانه در زمین بازی منافق قرار گیرد و ابزار تحقق مقاصد او شود یا فردی حقیقتا در زمره منافقان باشد اما خودش فکرکند اصلاح گر است چنین فردی در واقع روی شناختش از خود نیز درپوش می گذارد و این از عجایب است، آری حقیقتا نفاق پدیده عجیبی است
#سند_۲۰۳۰
#لیبرالیسم #اصول #استقلال #آرمان #فرهنگ #منطق #منافق #غیرت #حکومت
https://eitaa.com/taherrahimi