✍ چندی پیش به #مدرسه_قنبرعلیخان سری زدم. #مسجد_مدرسه ای زیبا و خوش‌ساخت و پر سابقه که در سال ۱۲۸۸ق توسط حاج قنبر علی خان کرد مافی از رجال قاجار بنا شد.
🔹تولیت این مدرسه در حال حاضر بر عهده #آیت_الله_تحریری است و جهت انجام برخی فعالیتهای فرهنگی، در اختیار مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران قرار گرفته و خالی از طلبه و فعالیت آموزشی است.
📖
📚برخی از مفاخر مدرسه قنبرعلیخان که در کتب تذکره به آنها اشاره شده است:
۱. مرحوم ملا محمدمهدی بهبهانی فرزند آقا محمود متوفای ۱۳۱۱ق از نوادگان #وحید_بهبهانی بود.
شیخ آقا بزرگ تهرانی با بیان اینکه خانه مرحوم ملا محمد مهدی بهبهانی نزدیک مدرسه قنبرعلیخان بوده و تولیت آن را برعهده داشته، او را چنین می‌ستاید: «من أجلّاء العلماء الأتقياء الورعين بطهران. و كان عارفا سالكا مجاهدا مراقبا مواظبا للآداب و السنن الشرعيّة، منزويا عن الناس، تاركا للدنيا، عاملا للآخرة.» (طبقات أعلام الشيعة، ج۱۷، ص: ۴۷۵)
پس از وی نیز فرزندش حاج آقا حسن بهبهانی تولیت مدرسه قنبرعلیخان را برعهده داشته است.
۲. حاج سید حسن رضوی قمی متوفای ۱۳۵۲ق که به گفته شیخ آقا بزرگ تهرانی در حدود سال ۱۳۱۳ق برای تحصیل علوم دینی از قم به تهران آمد و در مدرسه قنبرعلیخان نزد اساتید و علمای آن تلمذ کرد و سپس به نجف رفت و در زمره شاگردان آخوند خراسانی درآمد. (الذریعه)
۳. میرزا طاهر تنکابنی که از حکما و سیاسیون اواخر دوران قاجار و زمان پهلوی اول بوده و در مدرسه قنبرعلیخان و سپهسالار به تدریس اشتغال داشته است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ #مدرسه_میرزا_زکی از مدارس قدیمی تهران بود که در نقشه‌های تهران قدیم نام آن آمده است.
قرار گرفتن این #مسجد_مدرسه در بخشی از #محله_سنگلج که در زمان پهلوی تخریب و به #پارک_شهر تبدیل شد، موجب از بین رفتن این بنای ارزشمند گردید. اکنون محوطه بازی کودکان در پارک شهر، در محل مدرسه میرزا زکی قرار دارد.
✨ #مسجد_میرزا_زکی یکی از مساجدی است که شهید آیت‌الله #شیخ_فضل_الله_نوری در آن اقامه جماعت می‌کرد و جمعیت قابل توجهی در نماز ایشان شرکت می‌کردند.
📷 تصویر کمتر دیده شده بالا، نماز جماعت شیخ فضل‌الله نوری در مدرسه میرزا زکی در #ماه_رمضان سال ۱۳۱۰ق (بیش از یک دهه قبل از مشروطه) را نشان میدهد که از انتهای صفوف عکس‌برداری شده است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠 #جریان_شناسی_حوزه_تهران
✍ مدرسه علمیه برخلاف نامش، صرفا یک مرکز آموزشی نیست. وقتی مدرسه، محل فراگیری معارف دین و محل اقامت و زندگی طلاب است، آن هم با درس‌هایی که هر روز تکرار می‌شود، در واقع برای خیلی از طلبه‌ها خانه اول آنها به شمار می‌آید.
در چنین فضایی، مدیر مدرسه، صرفا یک مدیر آموزشگاه نیست؛ او پدر یک خانواده بزرگ است که آموزش و تربیت و خدمات را در کنار هم برعهده دارد و در این میان شاید از همه دشوارتر تربیت است.
🔹تجربه تاریخی حوزه تهران و مدیران موفق‌ترین مدارس علمیه این حوزه به ما نشان میدهد که مدیر مدرسه علمیه صرفا یک مدیر نیست؛ او پدر این خانواده است و باید پدرانه تربیت کند و الگو باشد.
این تجربه به ما می‌گوید، صرف اینکه یک دانشمند متخلق تولیت مدرسه را و یک طلبه فاضل و پیگیر، اداره امور اجرایی آن را عهده‌دار باشند، برای موفقیت مدرسه کافی نیست.
🔸به همه عزیزانی که می‌خواهند خود را در معرض امر مدیریت مدارس علمیه قرار دهند پیشنهاد می‌شود شیوه مدیریت و تربیت شخصیت‌هایی همچون آیت‌الله حاج شیخ علی اکبر برهان، آیت‌الله شیخ احمد مجتهدی و برخی دیگر از علمای تهران مورد مطالعه و دقت قرار گیرد.
اینان علاوه بر موفقیت چشمگیر در اداره حوزه و تربیت طلاب موفق، تاثیر بسزایی در پیوند میان روحانیت و مردم، تقویت جایگاه اجتماعی مسجد، و تعلیم و تربیت مردم با محوریت #مسجد_مدرسه داشتند.
🔹سیره آیت‌الله برهان و آیت‌الله مجتهدی، فراتر از یک سیره فردی، به عنوان یک #مکتب_آموزشی_تربیتی نیازمند بازخوانی و الگوبرداری است.
🗓 ۲۳ دی سالروز رحلت آیت‌الله مجتهدی
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
👆فهرست کتاب «جریان‌شناسی تاریخی حوزه تهران»
✍برشی از کتاب:
#مسجد_مدرسه و #مسجد_سرخانه:
بنای مسجد ـ مدرسه در دوره قاجار، برخاسته از ساختار آموزشی کشور در آن دوره است که عمدتاً مبتنی بر آموزش علوم و معارف دین در مدارس علمیه بوده است. به عبارتی در آن دوره و مدتها پس از آن تا پیش از گسترش مدارس جدید، تحصیل دانش منحصر به حوزه‌های علمیه بود که افراد علاقه‌مند به ادامه تحصیل، پس از سپری‌کردن دوره مکتب‌خانه، در یکی از مدارس علوم دینی به تحصیل ادبیات، فقه و اصول و حکمت می‌پرداختند. بنای مدارس علمیه در گذشته شامل تعدادی حجره برای سکونت، چند مدرس و یک یا دو مسجد (تابستانه و زمستانه) جهت اقامه نماز بود که باعث ارتباط مردم با این مرکز آموزشی فرهنگی می‌شد. ترکیب مسجد ـ مدرسه چنان در معماری آن روزگار نهادینه بود که حتی با تأسیس مدرسه دارالفنون جهت تحصیل علوم جدید، مسجدی در داخل آن تعبیه شد که به آن «مسجد معلم‌خانه» می‌گفتند و در حال حاضر خارج از بنای مدرسه، «مسجد امام حسن مجتبی(ع)» نام دارد.
«مسجد سرخانه» نیز از پدیده‌های معماری اسلامی در سبک زندگی ایرانی است که موارد متعددی از آن در تهران به چشم می‌خورد و در کتاب حاضر، برخی از آنها را معرفی کرده‌ایم. در گذشته برخی اعیان و رجال متدین و ثروتمند، در مجموعه عمارت مسکونی خود، مسجد کوچکی جهت اقامه نماز خود، اعضای خانواده و خدمتکاران خویش احداث می‌کردند که با گذشت زمان و از بین رفتن، اصل خانه، مسجد آن به عنوان یکی از مساجد کوچک شهر، باقی مانده است.
📚این کتاب را می‌توانید از غرفه انتشارات امیرکبیر تهیه کنید.
🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran