📸 دورنمای #حرم حضرت معصومه(س) 🗓 ١٣۴٩ شمسی 📍عکاس: Marie Martin 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📚 یک سوژه عالی با یک قلمِ کاملا #اشتباه! 🔹️کتاب #به_عشق_خمینی خاطرات #علی_آقامحمدی، از فعالان انقلاب سرشناس قم که رهبری #بازاریان انقلابی را در دوران مبارزه با رژیم پهلوی برعهده داشت، توسط نشر #شهید_کاظمی منتشر شده است. 🔸️با وجود اینکه شخصیتِ #راوی بسیار منحصربه‌فرد است اما متاسفانه نویسنده محترم علی‌رغم #تلاش فراوان و #خلاقیت‌ورزی، حق مطلب را ادا نکرده و آنچنان که شایسته است از این گنج تاریخ شفاهی بهره نبرده است. 🔹️امیدواریم انتشارات محترم در آینده با انتشار آثار #قابل‌دفاع در حوزه تاریخ شفاهی قم، چشم علاقه‌مندان این حوزه را روشن کند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 حسرت دیدن زن #بی‌حجاب ایرانی 🔸️حجاب ایرانیان برای #سیاحان خارجی همیشه مسئله بوده است. تا جایی که #پیر_لوتی که در عصر مظفرالدین شاه به ایران آمد در حسرت دیدن یک زن #بی‌چادر بود 🔹️ تا آنکه خلاصه در همسایگی خود با دیدن رختهای موجود در #پشت_بام خوشحال شد که امروز زن این خانه باید برای برداشتن این #البسه به پشت بام بیاید و سیاح او را خواهد دید: «خادم من با شتاب و با حال مخصوص، وارد اتاق شده، گفت: #خانم روی پشت بام است و آمده است جوراب‌های سبز خود را ببرد. من باعجله دنبال او می‌روم. بالاخره خانم آنجا است و از پشت سر، خیلی جذاب و #فریبنده است. 🔸️خود را در لباس چیت و موهایش را در پارچه ابریشمی #مستور داشته است. سرانجام سر خود را برمی‌گرداند و گویا با چشمان #حیله‌گر خود به ما چنین می‌گوید: همسایه ها بی‌خود زحمت نکشید. این خانم #پیرزنی است هفتادساله. دندانهایش همه ریخته پیر خانه است. واقعا تا چه اندازه #ساده‌لوحیم که تصور می‌کنیم خانم زیبایی روی پشت بام می‌آید تا در معرض #خطر دیده شدن قرار گیرد!» 📚 منبع: کتاب "زن ایرانی به روایت سفرنامه نویسان فرنگی"؛ میترا مهرآبادی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰بخش اول 🔹️از نظر ما شیعیان، #قم شهر مقدس و با برکتی است؛ همانطور که مطابق عقاید بزرگان شیعه، ری (تهران فعلی و شهر ری) از اماکن #نفرین‌شده است تا آنجا که برج #طغرل مشهور واقع در شهر ری تاکنون به برج یزد شهرت دارد و مردم عوام می‌گویند که #یزید از بالای این برج فرمان قتل امام #حسین (ع) را صادر کرد؛ در صورتی که یزید اصلاً رنگ ری را ندیده بود، اما به قاتلان سیدالشهداء وعدۀ #حکومت_ری را داد و آنها هم به وصال ملک ری نرسیدند. 🔸️زوار شیعه که از کربلا و نجف برای زیارت #مشهد به ایران می‌آمدند اصلاً وارد شهر #ری نمی‌شدند. فقط چند روزی برای ثواب در قم مانده از آنجا به مشهد می‌رفتند؛ زیرا روایت دارد که اگر کسی یک #شب در قم بخوابد، گناهان چندساله‌اش بخشیده می‌شود و #ابن‌بابویه و بسیاری دیگر از علمای شیعه قمی بوده‌اند. 🔹️بعضی از نواب #خاص امام عصر از قم برخاسته‌اند. مرحوم میرزاابوالقاسم‌قمی صاحب كتاب قوانین معاصر #فتحعلی‌شاه در قم متوطن بوده ولی اصلاً اهل گیلان است. در قم و اطراف قم قریب ۵۰۰ امامزاده و عدهٔ زیادی اولیاء‌الله بوده‌اند و مزار آنان مورد توجه اهل راز و نیاز است؛ ازآن جمله قبر علی بن جعفر فرزند امام صادق که خدمت چهار امام را درک کرده و سرانجام در قم به خاك رفته است. 🔸️از شهر قم تا مزار او بیش از #نیم_فرسخ راه است و باید با درشکه آن راه را پیمود. وقتی که از کوچه پس کوچه‌های قم بگذرید به جادۀ خطرناکی می‌رسید که قدم به قدم #چاله و گودال و تپه است. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰بخش دوم 🔸️روزی که من با درشکه به علی بن جعفر می‌رفتم جنازه‌ای را هم در #درشکه گذارده بودند و پیشاپیش ما برای دفن به آن محل می‌بردند. 🔹️در اطراف على بن جعفر #انارستان زیاد است و در این فصل پائیز کاروان الاغ با بار انار از آنجا به قم می‌آید. در آن روز #الاغ‌ها به حال دسته جمعی در یکی از آن پیچ و خم‌ها به درشكۀ حامل #جنازه هجوم آوردند. اسبان درشکه که برای خود امتیاز #نژادی قائل هستند جلوی الاغ‌ها درآمدند. 🔸️#درشکه‌چی هم مشغول شلاق زدن شد که شاید این ماجرا را با قوۀ قهریه پایان دهد. اما همه جا که #زور پیش نمی‌رود و اسب‌ها شیهه می‌کشیدند، لگد می‌پراندند، عرو تیز می‌کردند. الاغ‌ها هم از حمله و #هجوم دست برنمی‌داشتند. 🔹️#خرکچی و درشکه‌چی هم شلاق می‌زدند. ما هم دعا می‌کردیم که جنگ تمام شود و راه بسته باز گردد. در این گیر و دار اسب‌های درشکه با یک حرکت #عنيف چرخ‌های درشکه را برگرداندند. تابوت و مرده توی چاله سرنگون گشت. کفن درید و جسد روی خاك افتاد و عزای صاحب مرده‌ها تجدید شد. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰بخش سوم 🔹️تعمیر این دو سه کیلومتر راه شاید در دو سه روز و با مبلغ کمی انجام یابد اما نه #شهرداری نه ادارۀ #شوسۀ راه قم نه مردمان متمکن پولدار هیچ کدام به فکر نیستند و نخواهند بود.باری بالأخره به علی بن جعفر رسیدیم و مرقد آن امامزاده را #زیارت کردیم. 🔸️من از متولی امامزاده پرسیدم که آیا #شفا یافتن و بینا شدن کور در این بقعه صحت دارد؟ جواب گفت ابداً باور نکنید. از موقعی که #بی‌حجابی شده آقا خواب‌نما شدند و فرمودند از ما توقع #معجزه نداشته باشید. 🔹️دیگر از گردش‌گاه‌های قم #خاكفرج و مزار #شاهزاده_احمد می‌باشد که در محاذی رودخانه واقع است. از قم تا خاكفرج قريب سه کیلومتر راه خاك نرم الك کردۀ #قبرستان است و من که با درشکه این گورستان را طی می‌کردم پیوسته به ياد #خیام بودم و به چشم خود می‌دیدم که اسب‌ها والاغ‌ها و آدم‌ها چطور بیرحمانه سر و دست و پای نگاران را #لگدکوب می‎کنند و می روند و جای تاسف است که گورستان متروك جادۀ خاکی باشد و استخوان مرده‌ها توتیای چشم زنده‌ها بشود اما چه باید کرد که همه جای ما قابل تأسف است. 🔸️#شاهزاده احمد_از فرزندان حضرت سید سجاد در خاک‌فرج مدفون است و زیارتگاه و گردشگاه قمی‌ها و زوار می‌باشد. #گنبد شاهزاده احمد مخروطی است اما گنبد علی بن جعفر گرد است و سه گنبد دیگر هم در کنار مزار علی بن جعفر هست که یکی مخروطی و دو تا مدور است و به مزار #سعد و #سعید و #مسعود شهرت دارد. فعلاً آن مزارها انبار انار شده و گنبدهای نیم خراب آن سر پاست. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰 بخش چهارم 🔸️اطراف مزارها را باغ انار و انجیر ترتیب داده‌اند و باغبان آن متولی‌باشی مزارها است. 🔹️محصولات قم: یکی از مهم‌ترین #محصول قم پوست برۀ زنده است که دست کمی از سایر پوست‌ها ندارد و از قرار معلوم موقعی که آقا محمدخان #قاجار طایفۀ زندیه را از اطراف فارس کوچ داد مقرر داشت که در اطراف قم چادر بزنند و مشغول #گله‌داری باشند و پوست برۀ فعلی قم منتسب به کریم خان #زند و ایل زند می‌باشد. 🔸️شیرینی مخصوص قم #سوهان است که آن را از ریشه گندم می‌گیرند و حلوای خوشمزه‌ای از آن درست می‌کنند. قم حلوا ارده هم دارد اما البته ارده #اردستان و یزد درجه اول است و با ارده قم خیلی تفاوت دارد. 🔹️موقعی که صابون‌های نخل و #خرما و لوکس معمول نبود خانم‌های باسابقۀ تهران از #صابون صورت‌شوری قم استفاده می‌کردند. 🔸️از زمان فتحعلی شاه تا اواخر سلطنت ناصرالدین شاه مشاطه‌های حرمسرا صابون توالت سالیانه #حرمسرا را از قم وارد می‌کردند؛ 🔹️به‌خصوص در زمان #ناصرالدین شاه هر زنی به نام میرزا باجی خانم یک ماه به نوروز مانده از تهران به قم می‌آمد و مقداری گلاب و روغن #بادام با خود می‌آورد و صابون‌پزهای قم را به کار وا می‌داشت که از پیه و قليا و گلاب و روغن بادام، صابون عید #نوروز بانوان حرمسرا را آماده سازند. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰بخش پنجم 🔸️ سليقۀ خانم‌های آن روزی تا همین حدود بود که با مواد طبیعی مثل #گلاب و روغن بادام دست و صورت خود را ماساژ بدهند. البته حالا #صابون قم آن رواج سابق را ندارد و تقصیر هم با خود قمی‌ها است؛ زیرا از زمان فتحعلی شاه تا کنون حاضر نشدند کم‌ترین تغییری در #صابون_پزی بدهند. 🔹️#سفال‌سازی هم یکی از صنایع مشہور قم است. اولهنگ که از صنایع قم است هنوز هم در قم مورد توجه می‌باشد و خوشبختانه #اولهنك قم برعکس صابون قمی (مدرنیزه) شده لوله‌اش دراز است، وزنش سبك است و دسته‌اش #نازك است. 🔸️تنگ و گلدان و کاسه و کوزۀ #سفالی قم به تهران و سایر نقاط حتي به كربلا و نجف هم حمل می‌شود. در این‌جا هم باز عُمَر #خیام به نظر می‌آید: "این کوزه چو من عاشق زاری بوده" 🔹️ به‌خصوص که خاك قم از هزار سال پیش تا به حال خاك #گورستان بوده است و طبعا از کوره‌های قم بوی عشق می‌آید. دیار قم به از دارالقرار است در آن صاحبدلان چندین هزار است ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📑 قم و اطراف آن 🔰بخش ششم: 🔹️دریاچۀ قم یا #حوض_سلطان: چندین رودخانۀ کوچک و بزرگ از کرج و ساوه و ابهر #زنجان به طرف قم سرازیر می‌شود و در نزدیکی کویر به زمین فرو می‌رود و آنقدر که باقی می‌ماند دریاچۀ قم را تشکیل می‌دهد. 🔸️#دریاچۀ قم دائماً در تغییر است. هر وقت که باران و آب رودخانه‌ها زیاد باشد عرض دریاچه تا سی کیلومتر و طولش تا هشتاد کیلومتر می‌رسد ولی به طور عادی طولش سی کیلومتر است. 🔹️آب‌هایی که به این دریاچه می‌ریزد ذاتاً #شیرین است اما چون از #کویر می‌گذرد شور می‌شود. می‌گویند این دریاچه مانند #بحرالميت فلسطين املاح فراوان دارد و اگر قمی‌های ایران پول و علم داشتند سالانه چندصد هزار لیره #املاح معدنی این دریاچه را می‌فروختند. 🔸️در نزدیکی‌ها و اطراف این دریاچه چند میله و لوله روی زمین ریخته که متعلق به شرکت ملی #نفت قم است و باید یک روزی #آبادان_دوم کنار این دریاچه بنا گردد. 🔹️کویر بزرگ قم در شرق قم واقع شده که به روزگاری دریا بوده و آبی داشته و اکنون #شوره‌زار میان قم و کاشان و خراسان است و در تابستان از نقاط بسیار خطر ناک می‌شود. 🔸️زیرا در روز گرمی کویر تا هفتاد درجه بالای صفر (سانتی گراد) می‌رسد و در شب ناگهان #سرما به صفر تنزل می‌کند و این اختلاف شدید طوفان‌های هولناکی ایجاد می‌نماید که شن و خاك کویر را مانند امواج دریا تا ارتفاع چهل متر بالا می‌برد و به‌ سرعت #برق به حرکت می‌افتند و بی‌چاره مردم و یا حیواناتی که در سر راه این تندباد واقع شوند؛ 🔹️زیرا بلافاصله جان می‌دهند و چه بسا که بعد از آرام گرفتن #طوفان یک کاروان با بار و بنه و مسافر از زیر #شن‌های روان در آمده‌اند اما هیچ کدامشان جان در بدن نداشتند. 🔸️تهران خودمان و قم و کاشان و یزد و سایر نقاط مجاور #کویر کم و بیش در تابستان از این ریگ روان سهم و نصیب دارند. در شهر قم و #کاشان همین ریگ روان چنان شدت می‌یابد که در روز روشن هوا تاریک می‌شود و مردم باید چراغ روشن کنند. 🔹️در عوض معدن‌های طلا و نقره و مس و سرب و #پنبه کوهی و آهن و #ذغال و لاجورد در کویر زیاد است و در حال حاضر فقط از معدن سرب انارك مختصر استفاده‌ای می‌شود. 🔸️گرچه شهر #کاشان به وفور عقرب بدنام شده اما عقرب‌های سیاه زهردار قم از عقرب‌های کاشان خطرناک‌تر و کشنده‌تر هستند و هر سال موقع تابستان تلفات زیادی از طریق #عقرب به مردم قم وارد می‌آید. 🔹️ییلاق‌های اطراف قم بر عکس خود قم بسیار خوش آب و هوا و دارای چشمه سارها و مرتع‌ها و #بیشه‌های طبیعی و مصنوعی است. «گَوَن» یکی از گیاه‌های خوشبویی است که شیر و ماست و کره و پنیر گوسفند‌های #ییلاقی قم از آن معطر می‌شود. به علاوه از ریشه #گون قم یک نوع #کتیرای عالی می‌گیرند؛ همانطور که از ریشۀ علف موسوم به سریش چسب سریش می‌سازند و گیاه #سریش در اطراف قم به طور وفور موجود است. 📰 منبع: مجلۀ خواندنیها، سال ١۵، شمارۀ ١۴ (سال ۱۳۳۳) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom