⚡️ برای علاقه‌مندان به #مباحث_معرفت‌شناسی ✅ زیرساخت‌های معرفت بشری 🌸 یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها و پایه‌های معرفت بشری، محسوسات یا مشاهدات‌اند که معمولاً وجدانیات را زیرمجموعه آنها قرار می‌دهند اما این دیدگاه به رغم شهرت آن، با مشکلات بسیاری روبه‌روست. 🌸 متفکران مسلمان، عمدتاً در آثار منطقی خود، محسوسات یا مشاهدات را گزاره‌هایی بدیهی، بی‌نیاز از استدلال و یقینی دانسته‌اند. از منظر آنان، این‌گونه گزاره‌ها اعتباری همچون فطریات و اولیات دارند و مفید یقین و معرفت یقینی‌اند. 🌸 محسوسات گزاره‌هایی هستند که عقل به کمک حس درباره مفاد آنها داوری می‌کند. از آنجا که حواس بر دو گونه ظاهری و باطنی تقسیم می‌شوند، گزاره‌های محسوس نیز بر دو قسم‌اند: محسوسات ظاهری و محسوسات باطنی یا وجدانیات. ⚜ محسوسات ظاهری گزاره‌هایی هستند که عقل از راه حواس ظاهری بر مفاد آنها صحه می‌گذارد. ⚜ محسوسات باطنی گزاره‌هایی هستند که عقل از راه حواس باطنی، یعنی حس مشترک، خیال، واهمه، متصرفه و حافظه، آنها را تصدیق می‌کند. 🌸 در منطق ارسطویی، گزاره‌های یقینی به شش دسته تقسیم شده‌اند که محسوسات یکی از آنهاست. محسوسات را نیز به دو دسته تقسیم کرده‌اند: محسوسات ظاهری و محسوسات باطنی یا وجدانیات. این دسته‌بندی که از راه استقرا به دست آمده، مستلزم آن است که گزاره‌های حاکی از علوم حضوری را در برنگیرد وبدین‌سان، به گزاره‌های حاکی از علوم حضوری که مهم‌ترین و یقینی‌ترین معرفت‌های بشری، و پایه و اساس دیگر معرفت‌هایند پرداخته نشده است. 🌸 گزاره‌های وجدانی یا وجدانیات صرفاً گزاره‌هایی‌اند که از علوم حضوری حکایت می‌کنند. اما محسوسات گزاره‌هایی‌ هستند که عقل از راه حواسی ظاهری یا باطنی، نظیر حس مشترک، واهمه و متصرفه، بر مفاد آنها صحه می‌گذارد. بر این اساس، از آنجا که میان محسوسات و وجدانیات تمایزی اساسی وجود دارد، وجدانیات را باید از محسوسات جدا ساخت و قسیم آنها قرار داد. 🌸 وجدانیات گزاره‌هایی واقعاً بدیهی بوده، و فراتر از محسوسات‌اند، و بلکه معتبرترین معرفت‌های حصولی به شمار می‌آیند. 🍁برای مطالعه کامل مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید👇 http://wikifeqh.ir/زیرساخت‌های_معرفت_بشری #ویکی_فقه #معرفت #حس #محسوسات #وجدانیات #حواس_ظاهری #حواس_باطنی #حس_مشترک #قوه_واهمه @wikifeqh_ir

⚡️ برای علاقه‌مندان به #مباحث_معرفت‌شناسی ✅ حسّ مشترک 🌸 حس مشترک، از قوای باطنی است که صور حاصل از حواس ظاهری در آن جمع و به وسیله آن ادراک می‌شوند. 🌸 ابن‌سینا نخستین‌بار از این قوه به نحو مستقل یاد کرده و آن را همان فنطاسیا در زبان یونانی دانسته است. 🌸 فلاسفه قبل از ابن‌سینا مانند کندی و فارابی، همچون ارسطو، حس مشترک را قوه‌ای مستقل ندانسته‌اند و عملکرد نفس در مرتبه حواس را حس مشترک دانسته‌اند. اما ابن‌سینا و بیش‌تر فیلسوفان اسلامی بعد از او، حس مشترک را نامی خاص برای یکی از قوای باطنی می‌دانند. 🌸 ادراک محسوسات مشترک، همواره مقارن با محسوسات مختص بوده و سبب کامل شدن معرفت به یک شیء می‌شود. مثلاً احساس رنگ شیء توسط بینایی، همیشه همراه احساس بُعد، شکل، حرکت و مدت است. همچنین از طریق این حس می‌توان به ادراک محسوسات بالعرَض دست یافت. مثلاً با دوباره دیدن شیئی که قبلاً آن را دیده و مزه آن را چشیده‌ایم، بدون چشیدن دوباره، مزه آن را می‌توانیم تصور کنیم. 🌸 دلیل ابن‌سینا برای وجود حس مشترک، صدور احکام جزئی درباره تمایز میان محسوسات است که نمی‌توان آن‌ها را به حواس (به دلیل کثرتشان) و به عقل (به دلیل کلیت احکام عقلی) نسبت داد. وی همچنین شواهدی تجربی بر وجود حس مشترک ارائه کرده است؛ از جمله مدوّر پنداشتن امری که با سرعت در مداری می‌چرخد. 🌸 فخررازی از کسانی است که دلایل ابن‌سینا را در اثبات حس مشترک نپذیرفته است. به نظر او انتساب ادراکات حواس ظاهری به غیر از خود آن‌ها امری خلاف وجدان است. همچنین اثبات قوه‌ای که قادر به ادراکات متعدد باشد خلاف قاعده «الواحد» (از واحد جز واحد صادر نمی‌شود) است. 🌸 سهروردی نیز با توجه به مبنای تعدد قوای ابن‌سینا، دلیل وی برای اثبات حس مشترک را ناکافی دانسته است. به نظر وی، همان‌گونه که در حس مشترک ادراکات متکثر می‌توانند به قوه واحد منتسب باشند، نمی‌توان با استناد به تعدد افعال و ادراکات، از تکثر قوا دفاع کرد و حکم وهم را مخالف افعال متخیله دانست. 🌸 ملاصدرا حواس باطنی و از جمله حس مشترک را قائم به نفس و مجرد دانسته است که بدن و مغز تنها زمینه حصول ادراکات را در نفس فراهم می‌آورند. 🍁برای مطالعه کامل مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید👇 http://wikifeqh.ir/حسّ_مشترک #ویکی_فقه #معرفت_شناسی #حس #حسّ_مشترک #نفس @wikifeqh_ir

💠ابزار شناخت💠 ✍ اسلام برای شناخت جهان و حقایق دینی از سه نوع ابزار بهره می‌گیرد و هر یک را در قلمرو خاص خود معتبر می داند. این ابزار سه گانه عبارتند از: 1⃣ حس؛ برای شناخت، ابزار متعددی متصور می‌باشد. یکی از وسائل و ابزارهای شناخت برای انسان "حواس" است. انسان دارای حاسه‌های متعدد است: حس باصره، حس سامعه، حس ذائقه و... اگر فرض کنیم انسان فاقد همه حواس باشد فاقد همه شناختها خواهد بود. جمله‌ای است که از قدیم الایام معروف است و شاید از ارسطو باشد: «من فقد حسا فقد علما؛ هر کس که فاقد یک نوع حس باشد، فاقد یک نوع شناخت است». 2⃣ عقل و خرد؛ که در قلمرو محدودی بر اساس اصول و مبادی ویژه‌ای به طور قطع و یقین حقیقت را کشف می‌کند. 3⃣ وحی؛ که وسیله ارتباط انسانهای والا و برگزیده با جهان غیب است. دو راه نخست جنبه عمومی دارد و تمام افراد بشر می‌توانند در شناخت جهان از آن دو، بهره بگیرند، همچنانکه در فهم شریعت نیز مؤثر و کارساز می‌باشند، در حالیکه راه سوم از آن افرادی است که مورد عنایت خاص خداوند قرار گرفته‌اند و بارزترین نمونه آن پیامبران الهی می‌باشند. #اعتقادات #شناخت #وحی #عقل_و_خرد #حس 🍁برای مطالعه کامل مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید👇 wikifeqh.ir/ابزار_شناخت •┈┈••✾•🍃🌸🍃•✾••┈┈• 📌 کانال ویکی فقه👇 🆔 @wikifeqh