#استيضاح_رئيس‌جمهور
✍️ سید مهدی مرتضوی
بسم الله الرحمن الرحيم
🔹 منتقدان انقلابي دولت آقاي روحاني، در موقعيتي بسيار دشوار قرار گرفته‌اند. هم دغدغه آرمانهاي انقلاب و سلامت و كارآمدي نظام جمهوري اسلامي و حفظ پشتوانه مردمي آن را دارند و هم از عملكرد دولت جناب آقاي روحاني در همه اين حوزه‌ها به شدت ناراضي‌اند.
🔹 بخشي از اين دوستان، به نيت دفاع از آرمانها و تبري از ناكارآمديها و به اميد حفظ پشتوانه مردمي نظام، زبان به انتقاد از دولت و مسؤولان آن گشوده و حتي از #استيضاح شخص رئيس جمهور سخن مي‌گويند. اما برخي از منتقدان انقلابي دولت نيز چنين نقدها و اقداماتي را در شرايط فعلي #بي‌اثر يا #تنش‌زا يا موجب تشديد #دو_قطبي يا #نااميدي مردم يا #تضعيف_نظام مي‌دانند و از نقد جدي دولت پرهيز مي‌كنند و گروه نخست را نيز از نقد دولت باز مي‌دارند.
🔹 اين اختلاف گاهي چنان بالا مي‌گيرد كه اصل نقد دولت فراموش شده و نيروي منتقدان دولت، بجاي #هم‌افزايي، صرف تزاحم و نزاع شده و اقدامات انجام شده از طرف ديگر را #خنثي مي‌كند. اولين قدم، يافتن راهبردي مشترك و مورد وفاق در زمينه مواجهه با دولت است كه به هم‌افزايي بينجامد.
🔹 ريشه مشكل در كجاست؟
🔹 اشكال در #ناآشنايي ما با #روش_و_آداب_نقد است. اين اشكال به جريان مومن انقلابي اختصاص ندارد و منتقدان نظام نيز گرفتار آن هستند. مشكل اصلي #اصلاح‌طلبان در مواجهه با اركان و نهادهاي مهم نظام نيز در همين نكته اساسي است. به تعبير ديگر بايد گفت بزرگترين مشكل #فضاي_مجازي ما نيز رواج نقد بدون رعايت آداب آن است. نقدهايي كه بجاي آنكه كاركرد #مصلحانه و #اميدبخش داشته باشند، #ويرانگر و #نا‌اميد_كننده هستند.
🔸 انتقاد اگر دلسوزانه نباشد به تخريب تبديل مي‌شود.
و به تعبير #رهبر_انقلاب:
«انتقاد خوب است؛ تخريب بد است. انتقاد #خدمت است؛ تخريب #خيانت است»
🔹 صرفنظر از محتوا، نقد مي‌تواند گونه‌هاي مختلفي داشته باشد:
نقد #مخرب و #خصمانه و #ساختارشكن؛
نقد #دوستانه و #خيرخواهانه و #دلسوزانه
🔸 به تعبير رهبر انقلاب:
«دو جور مي‌شود انتقاد كرد:
يك انتقادي كه وقت شنيدن، شنونده آن را فحش و دشنام تلقي مي‌كند؛
يك انتقادي كه همان مطلب است اما وقتي شنونده آن را مي‌شنود، آن را نصيحت تلقي مي‌كند. سعي كنيد آن نوع اول نباشد»
🔹 خيلي وقتها تعبير #نقد_سازنده، #غلط_انداز است. برخي گمان مي‌كنند همين كه نقدشان عاري از توهين و دشنام باشد، كفايت كرده و نقدشان سازنده است، نه خصمانه. اما چنين نقدي فرسنگها با نقد دلسوزانه و خيرخواهانه فاصله دارد. شنوندگان نقد سازنده، اگر آن را خيرخواهانه و دلسوزانه ندانند، ناخواسته آن را مخرب و ساختارشكن و خصمانه تلقي مي‌كنند هر چند كه منتقد، قصد خصومت و تخريب و ساختارشكني نداشته باشد.
🔸 علامت دلسوزانه بودن انتقاد از نظر رهبر انقلاب:
«انتقاد دو گونه است. علامت دلسوزانه بودن انتقاد اين است كه وقتي انسان انتقاد را بيان مي‌كند، نقطه قوت را هم در كنار او بيان كند تا معلوم شود كه بناي نظر شخصي، بناي انتقام‌گيري و بناي اذيت كردن ندارد»
🔹 #استیضاح و #نقد و #سوال از رئیس جمهور و وزرا، حق مجلس است.
اما این امور می‌تواند از سر خیرخواهی و احترام و دلسوزی نسبت به دولت انجام گیرد؛ یا اسباب #هتک_حرمت شده و از سر خصومت انجام گیرد.
🔹 جريان مومن انقلابي بايد ياد بگيرد، هنگام نقد برجام يا سياستهاي اقتصادي يا فرهنگي دولت، یا سوال از مسوولان دولت و استیضاح آنان، پا از دایره ادب و احترام و دلسوزی و خیرخواهی بیرون نگذارد وگرنه در کنار آثار سوء فوق الذکر به جنگ قدرت نیز متهم خواهد شد.
🔹 تأكيد مي‌كنم: سازنده بودن نقد یا سوال یا استیضاح، كافي نيست. نقد براي آنكه از سوي شنوندگان، خصمانه و هتك حرمت تلقي نشود، بايد محترمانه، دلسوزانه و خيرخواهانه باشد. در غير اين صورت، رهبر انقلاب ناچار خواهند شد در برابر آن موضع‌گيري كنند.
🔹 هدف از این یادداشت تشویق به استیضاح نیست بلکه صرفا یادآوری این نکته است که نقد و سوال و استیضاح اگر با آداب و شرایطش انجام نشود بجای خدمت به خیانت تبدیل خواهد شد.
#آداب_نقد
#انتقاد_از_دولت
#انتقاد_از_نظام
اگر می‌پسندید به اشتراک بگذارید
از طريق لينك زير مي‌توانيد به كانال يادداشتها بپيونديد
✅https://eitaa.com/yad_dashtha
ده آذر سالگرد شهادت آیه الله سید حسن #مدرس است.
یادداشت زیر به یکی از ویژگی های اخلاقی ایشان اشاره می کند که می تواند برای همه ما در تعامل با کسانی که با آنها اختلاف نظری یا عملی داریم درس آموز باشد.
با عقیده وثوق مخالفم، نه با خودش
✍️ سعيد رسولي
آیت‌الله مدرس، روحانی شجاع، متدین و مبارز است که علاوه بر التزام بر یکی بودن دین و سیاست، شجاعت و صراحت لهجه معروف خود، ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی بسیار ممتازی داشته است. مناسب است به یک واقعه تاریخی بسیار جالب که ابعادی از شخصیت شهید مدرس را آشکار می‌سازد رجوع کنیم.
ماجرا مربوط به جریان مذاکرات مجلس در مورخ 29 شهریور 1305 مجلس شورای ملی است. در آن زمان مرحوم فروغی به عنوان رئیس‌الوزرا در حکومت نوپای پهلوی انتخاب شده بود و در حال تلاش برای اخذ رأی اعتماد کابینه خود از مجلس شورای ملی بود. پرمناقشه‌ترین بحث مربوط به معرفی #وثوق‌الدوله به عنوان وزیر عدلیه بود. وثوق‌الدوله نقش بسیار محوری در پیگیری #قرارداد معروف 1919 داشت و امضا کننده مخفی آن قرارداد بود. بر طبق قرارداد 1919 عملاً اداره امور ایران در اختیار امپراتوری انگلیس قرار می‌گرفت. قرارداد فوق به دلیل مخالفت‌ها و افشاگری‌های گسترده هیچ‌گاه به نتیجه نرسید، اما این موضوع بدنامی قابل توجهی برای عوامل آن به ویژه وثوق‌الدوله به بار آورد. همین امر در کنار موارد دیگری در عملکرد قبلی وثوق‌الدوله، باعث مخالفت با معرفی وی به عنوان وزیر عدلیه گردید.
مرحوم دکتر #مصدق به عنوان رهبر مخالفین معتقد بود که وثوق‌الدوله به عنوان امضا کننده قرارداد 1919 #خائن به مملکت است و دیگر صلاحیت تصدی مقامات کشوری را ندارد. لذا در نطق خود در جلسه مورخ 29 شهریور 1305 با ذکر دلایل و استنادات خود به شدت با معرفی وثوق‌الدوله مخالفت کرد که البته این مهم نشانگر روحیه وطن پرستی و عرق میهنی مرحوم دکتر مصدق است.
اما در این میان واکنش شهید مدرس بسیار قابل توجه است. شهید مدرس از شاخص‌ترین مخالفان قرارداد 1919 و عملکرد وثوق‌الدوله در مقطع پیگیری قرارداد بود و به مخالفت به انگلیس شهره بود. اما در آن جلسه مجلس شورای ملی به حمایت و دفاع از وثوق‌الدوله پرداخت و همگان را به تعجب واداشت.
مرحوم مدرس در دفاع خود از وثوق‌الدوله بیان داشت که من جزو بزرگ‌ترین مخالفان قرارداد 1919 بودم و با موافقان قرارداد (از جمله وثوق‌الدوله) جنگیدم و آنها از میدان به در کردم. اما آن جنگ یک جنگ سیاسی بود. یک اختلاف نظر سیاسی بود؛ من معتقد بودم که این قرارداد درستی نیست. این نظر من بود، اما یک عده (مثل وثوق‌الدوله) معتقد بودند این قرارداد به نفع مملکت است. معتقد بودند قرارداد مطابق مقتضیات وقت است. ما نمی‌توانیم بگوییم طرف مقابل خیانت کرده؟ خطا و اشتباه کرده؟ یا مقصر بوده است؟ من نمی‌دانم. این کار محکمه است. دادگاه باید این مسائل را با استماع ادله طرفین تشخیص دهد و وقتی تشخیص داد که تقصیری بوده است مجازات تعیین کند. خدا می‌داند وقتی وثوق‌الدوله رفت به فرنگ یکبار هم اسمش را به بدی نبردم.
جان کلام مرحوم مدرس این بود که وثوق‌الدوله عقیده داشته است که قرارداد 1919 به نفع مملکت است، اعتقادش این بوده، این که به معنی خیانت نیست. اما من با عقیده او مخالف بودم. ما اختلاف سیاسی و عقیده داشتیم، به خاطر #اختلاف_عقیده نمی‌شود کسی را متهم به #خیانت کرد. هر چند به شدت با او مخالفم اما در جایگاهی نیستم که او را به خیانت متهم کنم.
این است اخلاق سیاسی کسی که سیاست را عین دیانت می‌داند. رهبر انقلاب هم در ماجرای توافق هسته‌ای همین منش را داشتند. در حالی که در مجموع به مذاکره با آمریکا خوش‌بین نبودند، اما هرگز تیم مذاکره کننده را متهم نکردند و بارها آنان را امین، شجاع و غیور، متعهد و ... نامیدند. در حقیقت رهبر انقلاب شاید با اصل مذاکرات مخالفت داشتند اما اصرار دولت بر مذاکرات را نه نشانه خیانت دولت بلکه نشانگر اختلاف نظر سیاسی می‌دانستند.
✅https://eitaa.com/yad_dashtha