#علم_دینی
✍️ سید مهدی مرتضوی
ادامه:
۳. بر اساس دیدگاه سوم:
🔸 اولا رسالت اصلی انبیاء، #هدایت انسانهاست. انبیاء وظیفه نداشتند علومی را که بشر با افت و خیزهایش از طریق اندیشه و تجربه میتواند کسب کند به او بیاموزند. لذا در بیماری به طبیب مراجعه میکردند. روایات طبی نیز برای اثبات حقانیت ائمه و نشان دادن دانش وسیعشان به مردم بوده نه نفی ارزش تجربه بشری.
آگاهی بشر به خواص دارویی گیاهان از طریق انبیاء نیز مانند آغاز برخی فنون بوسیله انبیاء، تفضل خداوند به بشر از این طریق بوده و ناقض این اصل نمیباشد.
انبیاء طریق منحصر چنین تفضلهایی نیستند؛ چنانکه گاهی خداوند از طریق یک کلاغ به بشر آموزش داده است.
بر این اساس، رجوع به دانشمندان برای حل مسائل علمی به معنای #نقصان_دین نیست.
🔸 ثانیا علوم طبیعی و انسانی ابزارهایی در خدمت انسان برای رسیدن به اهدافش میباشند. اما آیا این #اهداف و #چشم_اندازها بوسیله خود این دانشها تعیین میگردد؟ پاسخ طرفداران دیدگاه سوم آن است که مومنان، اهداف حیات فردی و اجتماعی را از دین اخذ کرده یا همسو با آن تعیین میکنند؛ آنگاه برای یافتن بهترین راه دستیابی به آن هدفها از دستاوردهای علمی بشر استفاده میکنند.
بر این مبنا، این سخن که دین در راهبری و هدایت و سیاستگزاری کلان امور اقتصادی و سیاست خارجی و کشورداری نباید مداخله کند و همه این کارها را باید به دانشمندان بسپارد، ادعایی بی وجه است.
در باب #رابطه_علم_و_دین دو ملاحظه دیگر نیز وجود دارد:
🔸 دين ميتواند مسائلي براي پژوهش و ايدههايي براي نظريهپردازي در اختيار دانشمندان علوم مختلف قرار دهد. چنانچه گفته شد، راه رسيدن به اهداف و چشماندازهاي تعيين شده از سوي دين، يكي از اين پرسشهاست.
🔸 گاهی بهره برداری از دانشها با حوزه اخلاق یا فقه ربط پیدا میکند. مانند تولید سلاحهای کشتار جمعی و حرمت استفاده از آنها، یا ساخت موشک نقطه زن با هدف ایجاد کمترین خسارت به غیر نظامیان، یا معماری محل سکونت به گونهای که با حیا منافات نداشته باشد، یا حرمت مداوا با شراب.
بر این اساس، جامعه دینمدار هم آرمانها و ارزشهای دینی را پاس میدارد و هم از تجارب و دستاوردهای علمی بشر، نهایت استفاده را میبرد.
تا اینجا از #رابطه_علم_و_دین گفتیم ولی هنوز سخنی از #علم_دینی نگفتهایم.
🔸 ثالثا وضعیت #علوم_انسانی با #علوم_طبیعی متفاوت است.
معمولا علوم انسانی نسبت به علوم تجربی از #قطعیت کمتری برخوردارند. به همین دلیل در علوم انسانی مانند اقتصاد یا روانشناسی یا فلسفه، با نظریات و مکاتب و گفتمانهای متعدد و متفاوتی مواجهیم که در #رقابت با یکدیگر هستند. هر کدام از این نظریهها بر پیش فرضها و مقدمات و #مبانی ویژهای در حوزه معرفت شناسی، فلسفه، الهیات و انسان شناسی مبتنی هستند که ممکن است متخذ از دین یا سازگار با آن بوده یا ضد دین باشند.
همچنین هر کدام از این نظریات می توانند نتایج و #لوازم آشکار و پنهانی داشته باشند که با دین موافق یا مخالف باشند.
از این جهت مکاتب موجود در علوم انسانی میتوانند به لحاظ دوری و نزدیکی مبانی و نتایجشان نسبت به دین، در جاهای مختلفی از یک طیف قرار گیرند و برخی دینی یا دینیتر و برخی ناسازگارتر با دین تلقی شوند.
🔸 بر اساس این دیدگاه، تلاش برای #اسلامی_سازی_علوم_انسانی به معنای دستیابی به مکتب و گفتمانی در یک دانش است که مبانی آن متخذ از دین و نتایج و لوازمش سازگار با دین باشد.
#علم_دینی هیچ محدودیتی برای بهره برداری از روشهای علمی از قبیل روش تجربی و تحلیلی برای کشف یا اعتبارسنجی گزارههای علمی ندارد.
🔸 بر اساس آنچه گفته شد، علوم پایه مانند فیزیک و ریاضی و دانشهای مهندسی مانند مکانیک را نه میتوان دینی دانست و نه غیر دینی. این دانشها خارج از قلمرو دین هستند.
🔸 وضعیت دانشهایی مانند #معماری و #طب که زیر مجموعه علوم انسانی نیستند اما با حیات انسان قرابت زیادی دارند، نیازمند تامل بیشتر است.
الحاق این دانشها به سایر علوم طبیعی به معنای قطع ارتباط این علوم با دین نیست. چنانچه گفته شد، اهداف و چشم اندازهای علوم طبیعی از دین اخذ شده و در بهره برداری از این دانشها، ملاحظات فقهی و اخلاقی نیز باید مراعات گردد.
همچنانکه الحاق معماری یا طب به علوم انسانی، به معنای حذف و طرد تجربه و دستاوردهای بشری در این دانشها نخواهد بود.
از طريق لينك زير ميتوانيد به كانال يادداشتها بپيونديد
✅https://eitaa.com/yad_dashtha
یادداشتها
بسم الله الرحمن الرحیم احتمالا درباره مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب چیزهایی ش
بسم الله الرحمن الرحیم
✍️ سید مهدی مرتضوی
#روش_صحیح_را_نمیدانیم۵
بارها شنیده ایم که بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی بیش از بیست نهاد فرهنگی باید در زمینه عفاف و حجاب فعالیت کنند. در کنار این نهادها، نیروی انتظامی و قوه قضائیه نیز باید از این فعالیتهای فرهنگی پشتیبانی انتظامی و قضائی نمایند. و بارها شنیده ایم که از بین تمام نهادهای موظف در این زمینه، فقط نیروی انتظامی وظیفه خود را انجام داده است و سایر نهادهای فرهنگی به وظایف خود عمل نکرده اند.
اواسط تابستان ۴۰۱ یک جلسه #غیر_رسمی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، با حضور تعدادی از مسوولان دغدغه مند در زمینه #عفاف_و_حجاب برگزار شد. ناخواسته در این جلسه غیر رسمی حضور داشتم. یکی از محورهای مورد بحث آن بود که نهادهای مسوول در موضوع عفاف و حجاب، احضار شوند و مورد پرسش قرار گیرند که چرا در این زمینه اقدام نکرده اند.
اجازه خواستم تا نکات زیر را خدمت اعضای محترم جلسه عرض کنم:
🔸 اکثریت مومنان بر اساس #غیرت دینی شان می خواهند در زمینه عفاف و حجاب فعالیت کنند اما روش صحیح آن را نمی دانند. بسیاری از #نهادهای_فرهنگی نیز وضعیتی مشابه دارند. مسوولان فرهنگی بر اساس عرق دینی خود می خواهند فعالیت فرهنگی #موثر انجام دهند و مصوبات شورای عالی را اجرا کنند اما نمی دانند چگونه و با چه روشی باید اقدام کنند.
🔸 #شورای_عالی_انقلاب_فرهنگی نهادهای مزبور را مکلف کرده در این زمینه اقدام کنند اما درباره #مبانی و #چگونگی و #روش فعالیت فرهنگی صحیح و موثر، سکوت کرده است. گویا از نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبانی و روشهای صحیح فعالیت فرهنگی بسیار واضح بوده و نیازی به تبیین آنها از جانب شورا احساس نشده است. یا آنکه شورای محترم، وظیفه شناسایی مبانی و روش صحیح فعالیت را بر عهده نهادهای مذکور گذاشته و کار خود را در حد یک نهاد قانون گذار #تقلیل داده و از خود رفع تکلیف کرده است.
🔸 در صورت اصرار شورای عالی برای مطالبه و مواخذه این نهادها، آنها پاسخ خواهند داد اگر ما فلان اقدام یا فعالیت را انجام می دادیم، #گسلهای اجتماعی تقویت شده و #وحدت و انسجام ملی تضعیف گشته و زمینه #تنش در جامعه فراهم می شد. در آن صورت آیا شورای عالی، این نهادها را مواخذه نمی کرد که چرا چنین کردید؟
🔸 وظیفه شورای عالی انقلاب فرهنگی آن است که این نهادها را فرا بخواند و مشکلات و چالشهایی که هر کدام از این نهادها با آنها مواجه بوده اند را بشنود و به آنها مشورت داده یا آنها را راهنمایی کند و برای رفع موانعی که بر سر راه انجام فعالیتشان قرار دارد راهکاری بیابد.
🔸 لازم نیست مومنان را فرا بخوانیم تا امر به معروف کنند یا نهادهای فرهنگی را مکلف کنیم تا اقدام فرهنگی مناسب انجام دهند. نیاز اساسی آن است که به مومنان و نهادهای فرهنگی نشان داده شود که #روش_صحیح امر به معروف یا فعالیت فرهنگی چگونه است. در آن صورت مومنان و نهادهای فرهنگی به وظیفه خودشان عمل خواهند کرد.
🔸 بهترین نخبگان کشور به عنوان #اعضای_حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی یا #کارشناسان #دبیرخانه شورا انتخاب می شوند تا همین گره ها را بگشایند و برای #پرسشهای_دشوار، پاسخ بیابند اما متاسفانه این عزیزان در خدمت #بوروکراسی_اداری برای #تصویب_قانون در آمده اند و از #اندیشه_ورزی در زمینه مبانی و روشها و چگونگی فعالیت فرهنگی در زمینه عفاف و حجاب غفلت ورزیده اند. کاش اعضای حقیقی شورا و دبیرخانه آن با دعوت از نخبگان صاحبنظر و نهادهای مسوول، #هستههای_اندیشهورز در زمینه شیوه های صحیح فعالیت فرهنگی و اجرا کردن قانون مصوب خود تشکیل می دادند.
🔸 مطالبه صرف از نهادهای فرهنگی و مسوولان آنها به #محاکمه آنها تبدیل خواهد شد و در نهایت این مطالبه به سمت شورای عالی انقلاب فرهنگی باز خواهد گشت و این شورا #متهم خواهد شد.
✅https://eitaa.com/yad_dashtha