☀️12) الف. از امام صادق ع سوال می‌شود درباره این سخن خداوند عز و جل که می‌فرماید: «و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود.» می‌فرمایند: آنچه بعد از عقد نکاح طرفین بدان رضایت دهند آن جاری می‌شود؛ ولی در مورد آنچه پیش از عقد نکاح با هم توافق می‌کنند جایز نیست مگر اینکه زن را راضی کند و یا چیزی به او بدهد که بدان شرط راضی شود. 📚الكافي، ج‏5، ص456 ☀️ب. همچنین از امام صادق ع روایت شده است که اگر بر زن شروط متعه را شرط کردی و وی هم بدان شروط رضایت دارد و [عقد] ازدواج را محقق گرداندید؛ پس آن شرط ابتدایی‌ات را بعد از [عقد] نکاح دوباره بر او تکرار کن؛ اگر آن را قبول کرد که آن شرط مستقر می‌شود؛ ولی اگر قبول نکرد آن شروطی که قبل از [عقد] نکاح بوده است بر او مستقر نمی‌شود. 📚الكافي، ج‏5، ص456 ✅توضیح: توافق‌های طرفینیِ پیش از عقد، مادام که جزء عقد و در ضمن آن قرار نگیرند، اعتبار پیدا نمی‌کنند؛ در واقع، هر شرطی حتما باید در حین اجرای عقد و قرارداد و یا بعد از اینکه دو نفر به عقد هم درآمدند و همسر همدیگر شدند، بین طرفین امضا شود تا الزام‌آور گردد؛ وگرنه همچون توافق در نحوه برقراری روابط جنسی بین دو نفر نامحرم است که چون اصل آن [مادامی که عقد خوانده نشده] هنوز جایز نیست، نحوه آن نیز هیچ اعتباری ندارد. ☀️ج. و باز از امام صادق ع از شرط و شروط متعه سوال شد. فرمودند: مقدار بخشش [= مهریه] را هر مقدار که می‌خواهد با زن شرط کند؛ و اگر بخواهد می تواند فرزند را هم شرط کند [یعنی بگوید که من حتما فرزند می‌خواهم] ولی بین آن دو ارث و میراثی نخواهد بود. 📚الإستبصار، ج‏3، ص153 ☀️د. از امام صادق ع سوال می‌شود: مردی سراغ زنی رفت و از او خواست که خود را به همسری وی [ازدواج موقت] درآورد. وی گفت: قبول می‌کنم مشروط بر اینکه در انجام هر گونه بهره جنسی که دلت خواست و بین زن و شوهر مجاز است، اعم از نگاه کردن و تماس و ... مجاز باشی و هر لذتی ببری، فقط به حد رفع بکارت نرسد؛ چرا که من از بی‌آبرویی می‌ترسم. فرمود: آن مرد اجازه ندارد جز آن مقداری که با وی شرط شده رفتار کند. 📚الكافي، ج‏5، ص467؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص369 @yekaye 👇متن احادیث👇

متن احادیث بند 12 ☀️12) الف. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ لا جُناحَ عَلَيْكُمْ فِيما تَراضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ» فَقَالَ: مَا تَرَاضَوْا بِهِ مِنْ بَعْدِ النِّكَاحِ فَهُوَ جَائِزٌ وَ مَا كَانَ قَبْلَ النِّكَاحِ فَلَا يَجُوزُ إِلَّا بِرِضَاهَا وَ بِشَيْ‏ءٍ يُعْطِيهَا فَتَرْضَى بِهِ. ☀️ب. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ [و عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى؛ کلاهما] عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ قَالَ قالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: إِذَا اشْتَرَطْتَ عَلَى الْمَرْأَةِ شُرُوطَ الْمُتْعَةِ فَرَضِيَتْ بِهِ وَ أَوْجَبَتِ التَّزْوِيجَ فَارْدُدْ عَلَيْهَا شَرْطَكَ الْأَوَّلَ بَعْدَ النِّكَاحِ فَإِنْ أَجَازَتْهُ فَقَدْ جَازَ وَ إِنْ لَمْ تُجِزْهُ فَلَا يَجُوزُ عَلَيْهَا مَا كَانَ مِنَ الشَّرْطِ قَبْلَ النِّكَاحِ. 📚الكافي، ج‏5، ص456 ☀️ج.الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ شُرُوطِ الْمُتْعَةِ. فَقَالَ: يُشَارِطُهَا عَلَى مَا شَاءَ مِنَ الْعَطِيَّةِ وَ يَشْتَرِطُ الْوَلَدَ إِنْ أَرَادَ وَ لَيْسَ بَيْنَهُمَا مِيرَاثٌ. 📚الإستبصار، ج‏3، ص153 ☀️د. عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: فقُلْتُ لَهُ: رَجُلٌ جَاءَ إِلَى امْرَأَةٍ فَسَأَلَهَا أَنْ تُزَوِّجَهُ نَفْسَهَا فَقَالَتْ أُزَوِّجُكَ نَفْسِي عَلَى أَنْ تَلْتَمِسَ مِنِّي مَا شِئْتَ مِنْ نَظَرٍ أَوِ الْتِمَاسٍ وَ تَنَالَ مِنِّي مَا يَنَالُ الرَّجُلُ مِنْ أَهْلِهِ إِلَّا أَنَّكَ لَا تُدْخِلُ فَرْجَكَ فِي فَرْجِي وَ تَتَلَذَّذَ بِمَا شِئْتَ فَإِنِّي أَخَافُ الْفَضِيحَةَ. قَالَ: لَيْسَ لَهُ إِلَّا مَا اشْتُرِطَ. 📚الكافي، ج‏5، ص467؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص369 @yekaye

🏴 شهادت زین العابدین و سید الساجدین، امام علی بن الحسین علیهما السلام تسلیت باد 🏴

🔹و . نگاهی کلی به ازدواج موقت ☀️13) الف. از امام صادق ع درباره این سخن خداوند عز و جل که می‌فرماید «آنچه از رحمت که خداوند برای مردم گشوده است هرگز آن را بازدارنده‏اى نيست» (فاطر/2) فرمودند: و متعه (ازدواج موقت) از این زمره است. 📚تفسير القمي، ج‏2، ص207 أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ رَجُلٍ مِنَ الْكُوفِيِّينَ: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ: «ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها» (فاطر/2) قَالَ: وَ الْمُتْعَةُ مِنْ ذَلِك‏. ☀️ب. از امام صادق ع درباره متعه سوال شد؛ فرمودند: من خوش ندارم که مرد مسلمانی از دنیا برود و برعهده اش رویه‌ای از رویه‌های رسول الله ص باشد که بدان عمل نکرده باشد. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص463 رَوَى بَكْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمُتْعَةِ؟ فَقَالَ: إِنِّي لَأَكْرَهُ لِلرَّجُلِ الْمُسْلِمِ أَنْ يَخْرُجَ مِنَ الدُّنْيَا وَ قَدْ بَقِيَتْ عَلَيْهِ خَلَّةٌ مِنْ خِلَالِ رَسُولِ اللَّهِ ص لَمْ يَقْضِهَا. ✳️ در همین کتاب ص466 روایتی شبیه روایت فوق آمده است که راوی در ادامه از امام صادق ع سوال می‌کند مگر پیامبر هم ازدواج موقت کرده بود؟ و امام ع می‌فرمایند بله و آیات 3 تا 6 سوره تحریم (رازی که یکی از زنان پیامبر خبردار شد و قرار شد برای بقیه زنان ایشان افشایش نکند) را ناظر به این می‌دانند و شبیه چنین شان نزولی درباره این آیات از قول امام باقر ع نیز (در خلاصة الإيجاز في المتعة، محقق کرکی، ص25؛ و نیز در وسائل الشيعة، ج‏21، ص10) آمده است؛ که ظاهرا این دو حدیث شأن نزولی متفاوت با آنچه مشهور است برای آیه 3 سوره تحریم مطرح کرده‌اند ؛ و بعید نیست که این آیه نیز جزء‌آیاتی باشد که در بیش از یک موقعیت نازل شده باشد. ☀️ج. عقبه می‌گوید از امام باقر ع سوال کردم که آیا اگر کسی متعه و ازدواج موقت انجام دهد ثوابی دارد؟ فرمود: اگر از این کارش رضایت خداوند و مخالفت کردن با کسی که آن را منکر شد و ممنوعش کرد را قصد کرده باشد، بله؛ هیچ کلمه‌ای در این زمینه [= عبارات خطبه عقد] نمی‌گوید مگر اینکه خداوند به ازای آن حسنه‌ای برایش می‌نویسد؛ و دستش را به سوی آن زن نمی‌برد مگر اینکه خداوند برایش حسنه‌ای می‌نویسد؛ پس چون به هم نزدیک شدند خداوند بدین سبب گناهی از او را بیامرزد و هنگامی که غسل کردند خداوند به اندازه آن مقدار آبی که بر روز موهایش گذشته او را بیامرزد. گفتم: منظورتان به تعداد موهاست؟ فرمود: بله، به تعداد موها. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص463 رَوَى صَالِحُ بْنُ عُقْبَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: فقُلْتُ لَهُ: لِلْمُتَمَتِّعِ ثَوَابٌ؟ قَالَ: إِنْ كَانَ يُرِيدُ بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ تَعَالَى وَ خِلَافاً عَلَى مَنْ أَنْكَرَهَا لَمْ يُكَلِّمْهَا كَلِمَةً إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ بِهَا حَسَنَةً وَ لَمْ يَمُدَّ يَدَهُ إِلَيْهَا إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً فَإِذَا دَنَا مِنْهَا غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ بِذَلِكَ ذَنْباً فَإِذَا اغْتَسَلَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ بِقَدْرِ مَا مَرَّ مِنَ الْمَاءِ عَلَى شَعْرِهِ. قُلْتُ: بِعَدَدِ الشَّعْرِ؟ قَالَ: نَعَمْ بِعَدَدِ الشَّعْرِ. ☀️د. از امام صادق ع روایت شده است: خداوند عز و جا هرگونه نوشیدنی سکرآور و مست کننده را بر شیعیان ما حرام فرمود و به جایش برای آنان متعه ‌را حلال کرد. 📚رسالة المتعة (للمفید)، ص9؛ من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص467؛ خلاصة الإيجاز في المتعة (محقق کرکی)، ص43 عن أبي القاسم جعفر بن محمد بن قولويه عن أبيه عن سعد بن عبد الله عن أحمد بن محمد بن الحسن عن موسى بن سعدان عن عبد الله بن القاسم عن عبد الله بن سنان عن الصادق ع قال: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَرَّمَ عَلَى شِيعَتِنَا الْمُسْكِرَ مِنْ كُلِّ شَرَابٍ وَ عَوَّضَهُمْ مِنْ ذَلِكَ الْمُتْعَةَ. @yekaye

. 1️⃣ «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَیمانُكُمْ كِتابَ اللَّهِ عَلَیكُمْ وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِكُمْ مُحْصِنینَ غَیرَ مُسافِحینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَةً وَ لا جُناحَ عَلَیكُمْ فیما تَراضَیتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَریضَةِ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلیماً حَكیماً» در آیه قبل مواردی که نکاح با آنان حرام است را برشمرد، ▪️ابتدا مواردی که ازدواج با آنان حرمت ابدی دارد (که عبارتند از مادر و دختر و خواهر و عمه و خاله و برادرزاده و خواهرزاده و نیز مادر و خواهر رضاعی و مادر زن، و دختر زنی که با او نزدیکی رخ داده، و همسر فرزند) و ▪️سپس دو موردی را اشاره کرد که ازدواج با آنان فعلا حرام است ولی اگر موقعیت عوض شود، ازدواج با آنان مجاز می‌شود (که این موارد را اشاره کرد: ▫️دختر زنی که با این زن نزدیکی نکرده، که اگر این زن را طلاق دهد، دخترش مجاز می‌شود؛ ▫️و دو خواهر مادامی که یکی در عقدش است نمی‌تواند با دیگری ازدواج کند) ▪️در این آیه (و آیه بعد) به سراغ مورد دیگری که ازدواج با آنان فعلا حرام است (زن شوهردار) می‌رود و ▪️بعد از اشاره‌ای به اینکه اگر زن شوهردار کنیز انسان باشد مساله‌اش تفاوت دارد، بیان می‌کند که ▪️غیر از این موارد، اصل بر این است که با هرکسی می‌شود ازدواج کرد. ▪️سپس موردی را تبیین می‌کند که بنوعی تسهیل در امر ازدواج است، یعنی ازدواج موقت. 🤔در پایان نیز به علم و حکمت خداوند تاکید می‌کند؛ که گویای این است که تمامی این موارد که حرام یا حلال شده، بر اساس علم و حکمت است و در واقع، این گونه تنظیم روابط جنسی دقیق‌ترین و بهترین نوع تنظیم این روابط و کاملا هدفمند بوده است. @yekaye

. 2️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَیكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ .... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَیمانُكُمْ» در تمام شرایع الهی، بلکه در عموم ادیان غیرالهی تا پیش از مدرنیته، ارتباط جنسی تحت قانون ازدواج انجام می‌شده؛ و اگرچه در برخی از افراد ولنگاری و بی‌مبالاتی جنسی دیده می‌شد؛ اما جز استثنائاتی مانند قوم لوط، کمتر می‌شد که به عنوان یک رویه اجتماعی مورد قبول درآید. ⭕️این محدودیت دو محور اصلی داشته است: ⛔️یکی ممنوعیت رابطه با محارم، (که در آیه قبل، مورد بحث قرار گرفت)؛ و ⛔️ دیگری ممنوعیت رابطه با زن شوهردار ، که در این آیه مورد توجه قرار گرفته است. 📝نکته تخصصی #انسان‌شناسی نکاح با زن شوهردار، از آنجا که بیش از هر امر دیگری به استواری #نهاد_خانواده لطمه می‌زند، رویه‌ای بوده که نه‌تنها در تمام شرایع الهی، بلکه در عموم ادیان غیرالهی نیز ممنوع بوده است؛ و تنها در فرهنگ خانواده‌ستیزی به نام #لیبرالیسم (اصالت آزادی) در غرب رواج یافته، مجاز شناخته می‌شود❗️ ریشه این جواز، غلبه فردگراییِ منفعت‌مدار (individualism) است که تنها ارزش محوری برای هرکس را، رسیدن به حداکثر لذت و دلخواه شخصی وی می‌داند؛ و هرکاری را که هرکس دلش بخواهد مجاز می‌شمرد مشروط بر اینکه به طور کاملا ظاهری و مادی لطمه کاملا واضحی به دیگران نزند❗️ لطمات جبران‌ناپذیرِ موج #خانواده‌ستیزی ناشی از لیبرالیسم چنان امروزه آشکار گردیده که 🤔حتی برخی از خود متفکران لیبرال‌مسلک نسبت به خطراتِ این نوع آزادیِ نابوده‌کننده‌ی #خانواده هشدار داده‌اند (مانند کتاب «در سراشیبی به سوی گومورا: لیبرالیسم مدرن و افول آمریکا» نوشته رابرت.اچ.بورک) و 🤔حتی در میان فمینیستها (که از پرچمداران مخالفت با نهاد خانواده بودند) امروزه شاهد شکل‌گیری جریان #فمینیسم_خانواده‌گرا هستیم. @yekaye

. 3️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَیكُمْ ... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَیمانُكُمْ» ازدواج با زن شوهردار حرام است؛ مگر اینکه آن زن، کنیزِ شخص باشد، که مساله‌اش متفاوت خواهد بود. 📛شبهه (نکاح با زن اسیر شوهردار) برخی از معاندان برای تحریک افکار عمومی علیه اسلام با استناد به این آیه چنین ادعا کرده‌اند که چون در این آیه کنیزان از زنان شوهرداری که ازدواج با آنان حرام است استثناء شده‌اند، پس اسلام اجازه می‌دهد که زنان متاهل دشمن را که در جنگ اسیر شده‌اند، علیرغم داشتن شوهر، مورد تجاوز جنسی قرار دهند‼️ 🤔پاسخ این آیه اصلا چنین منظوری ندارد. چنانکه در تدبر 1 اشاره شد این آیه در مقام بیان موردی است که ازدواج با آنان فعلا حرام است (زن شوهردار) و بعد با آوردن کلمه «إلا» صرفا اشاره کرده که اگر زن شوهردار، کنیزِ فردی باشد مساله‌اش تفاوت دارد. اما این تفاوت را شرح نداده؛ و همانند همه احکام اسلام برای فهم ریزه‌کاریهای آن باید سایر آیات و روایات مربوطه را هم در نظر گرفت. ابتدا باید تذکر دهیم که اسلام در زمانی ظهور کرد که وجود بردگان و برده کردن افراد یک واقعیت اجتماعی در تمامی جوامع بود؛ و اسلام انواع اصلاحات در آن انجام داد، که بتدریج این رویه را در جامعه براندازد، از جمله اینکه تمامی مواردی که می‌شد شخص آزادی را به بردگی کشید ممنوع ساخت، غیر از کافر حربی‌ای که در حین جنگ اسیر شود، که درباره فلسفه این جواز قبلا بحث شد (جلسه 342، تدبر5 و 6 http://yekaye.ir/al-balad-90-13/). 💢از کارهایی که اسلام برای این اصلاح انجام داد این بود که #حقوق فراوانی برای تمامی #بردگان به رسمیت شناخت. یکی از آن حقوق، برخورداری از #حق_ازدواج قانونی برای #عبد (برده مرد) و #کنیز (برده زن) بود. در قبل از اسلام، هرگونه بهره‌کشی جنسی از بردگان مجاز دانسته می‌شد؛ و نه‌تنها به مالک کنیز حق می‌دادند که با کنیزش نزدیکی کند، بلکه او مجاز بود که با واداشتن وی به فحشاء، از این طریق کسب درآمد کند❗️ (نور/33) اسلام با ممنوع کردن این گونه بهره‌کشی‌ها، نکاح با کنیز را تنها برای خود مالک یا کسی که شرعاً به ازدواج وی درآید، مجاز شمرد؛ ⭕️البته چون عبد و کنیز تحت اختیار مالک خود بودند، این ازدواج باید با اجازه مالک انجام می‌شد و اگر مالک آنها عوض می‌شود مالک جدید حق داشت این ازدواج را به هم بزند؛ ⛔️اما اگر این کنیز با مرد دیگری (خواه مرد آزاد یا مردی که برده شخص دیگری بود) ازدواج می‌کرد مالک بعد از اینکه اجازه داده بود دیگر حق به هم زدن این ازدواج را نداشت. ⭕️فقط اگر این کنیز با یکی از برده‌های همین مالک ازدواج می‌کرد، چون اجازه ازدواج هردوی اینها در دست او بود، او این حق را داشت که ازدواج مذکور را به هم بزند و بعد از اینکه عِدّه‌ی آن کنیز سپری شد، خودش با آن کنیز نکاح کند؛ و البته اگر آن کنیز و آن عبد مایل بودند دوباره با هم باشند، دوباره آن کنیز عِدّه نگه می‌داشت و بعد از تمام شدن عِدّه‌اش دوباره نزد همان عبد برمی‌گشت. کاملا شبیه اینکه فردی از همسرش جدا شود و بعد از مدتی با مرد دیگری ازدواج کند و باز از او هم جدا شود، و با همان فرد اول ازدواج کند؛ با این تفاوت که در این شرایط که کنیز و عبد تحت ملکیت یک نفر بودند، صرف رضایت طرفین و اجازه صاحب آن کنیز و عبد کافی بود و نیازی به عقد مجدد نبود. بر همین اساس، اسلام در همه موارد اجازه نکاح با کنیزی را که شوهر داشته، منوط به سپری شدن عده وی قرار داده بود و این در جایی که یک زن ابتداءا هم به اسیری و کنیزی گرفته می‌شد برقرار بود؛ 📜چنانکه در شأن نزول همین آیه تصریح شده است که در جنگی زنان کافر، اسیر - و لذا کنیز – شدند و پیامبر اعلام کرد که آن دسته از این زنان که شوهردار هستند حتما باید عده‌شان سپری شود تا مردی که صاحب وی شده اجازه نکاح با وی را داشته باشد. 📚(مجمع البیان، ج‏3، ص51؛ الدر المنثور، ج‏5، ص210؛ الكشف و البیان (ثعلبی)، ج‏5، ص25) @yekaye

. 4️⃣ «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَیمانُكُمْ» در این آیه، هم در مورد مقصود از «محصنات» چیست و هم در مورد اینکه مراد استثنای «إلا ما ملکت ایمانکم» چیست، چند دیدگاه مطرح شده است: 🍃الف. مقصود از «محصنات» زنان شوهردار است و آنگاه درباره مقصود از این استثناء سه دیدگاه مطرح شده است: 🌱الف.1. مقصود زنان کافر حربی است که در جنگ اسیر می‌شوند که با اسیر شدن، به کنیز تبدیل می‌شوند و عملا ازدواج قبلی‌شان فسخ می‌گردد و مالک وی بعد از اتمام عده، اجازه نکاح با وی را خواهد داشت. 📚(بر اساس روایتی از حضرت علی ع و نیز نظر ابن مسعود و ابن عباس و مكحول و زهري، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص51) 🌱الف.2. در مقام بیان این است که از آنجا که اختیار ازدواج کنیز با مالک اوست، خریدن کنیز مانند آن است که او را طلاق داده باشند و همان طور که با شخص مطلقه بعد از پایان عده می‌توان ازدواج کرد؛ با کنیز شوهردار هم بعد از فروخته شدنش و سپری شدن عده، می‌توان ازدواج کرد. 📚(أبي بن كعب و جابر بن عبدالله و أنس و ابن مسيب و حسن و ابن عباس، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص51) 🌱الف.3. مراد زنان پاکدامن و عفیفی هستند که با ازدواج و پرداخت مهریه و نفقه به عقد شخص درآمده‌اند؛ در واقع، تعبیر «ما ملکت ایمانکم» در این آیه، نه به معنای کنایی‌اش (که کنایتاً به معنای برده‌های شخص است) بلکه به معنای حقیقی‌اش (آنچه شما اجازه تصرف در آن را دارید) به کار رفته؛ و آنگاه در کلمه «محصنات» تاکید بر معنای «زنان عفیف» است تا «زنان شوهردار». یعنی آیه می‌فرماید: و زنان عفیف هم بر شما حرامند مگر زنی که با پرداخت مهریه و نفقه اجازه تصرف در آنها را یافته‌اید. 📚(أبو العالية و سعيد بن جبير و عطاء و سدي‏، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص51) برخی بین این چند معنا جمع کرده و گفته‌اند این تعبیر در مقام پرهیز از زناکاری است و می‌گوید ازدواج با زن عفیف و شوهردار تنها در صورتی حلال است که مرد نسبت به آن زن یک نحوه ملکیت و اجازه تصرف پیدا کرده باشد: یا با مستقیما مالک او شدن ویا با پرداخت مهریه و نفقه. 📚(مفاتیح الغیب، ج10، ص34) و با توجه به امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا بعید نیست همه این معانی مورد نظر باشد. 🍃ب. مقصود از «محصنات» زنان آزاد است (به قرینه اینکه در آیه بعد، مشخصا «محصنات» در مقابل کنیزان قرار گرفته شده)؛ در این صورت، مقصود از از استثنای مذکور: 🌱ب.1. محدوده‌ای است که ازدواج با زن آزاد در اختیار انسان است؛ یعنی ازدواج با زنان آزاد بر شما حرام است مگر آن مقداری که خداوند به شما اختیار داده؛ یعنی مقصود همان تعداد چهار زن است که در آیه دیگر اعلام شده است. 📚(مفاتیح الغیب، ج10، ص35) 🌱ب.2. مقصود آن شرایطی است که ازدواج را مجاز می‌کند، یعنی ازدواج با زنان آزاد بر شما حرام است مگر بر اساس آن شرایطی مانند خطبه عقد و اجازه ولی و ... که به شما اختیار تصرف در آنان را می‌دهد. 📚(مفاتیح الغیب، ج10، ص35) @yekaye

. 5️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَیكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ .... كِتابَ اللَّهِ عَلَیكُمْ» تعبیر «کتاب الله علیکم»، ظاهرا ناظر است به کل جمله‌ای که از آیه قبل و با تعبیر «حرمت علیکم» آغاز شد؛ و اشاره شد که معنایش یا خبری است که: «اینها اموری است که خداوند بر شما واجب و مقرر کرده» و یا دستور است به اینکه «از کتاب الله که اینها را مقرر کرده پیروی کنید» اما چرا با اینکه از ابتدا فرموده بود که اینها بر شما حرام است، دوباره با عبارت «کتاب الله علیکم» بر اینها تاکید کرد؟ 🍃الف. ابتدا «حرمت علیکم» را با تعبیر مجهول آورد؛ ممکن است کسی گمان کند که این صرفا یک #تابو اجتماعی و بیان یک سنت رایج در جوامع است؛ اما با این تعبیر تاکید می‌کند که اینها دستور خدا و کاملا حساب و کتاب شده است و #حکیمانه طراحی شده؛ همان خدایی که در آخر آیه بر علیم و حکیم بودنش تاکید می‌شود. 🍃ب. ... @yekaye

. 6️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَیكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ .... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ ... وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ» 💢برخلاف آنچه گاه تبلیغ می‌شود ممنوعیت‌ها و محدودیتهای شریعت همواره بسیار محدودتر از عرصه‌های مجاز است: حرمتها و محدودیتها در ازدواج و برقراری روابط جنسی کاملا معین و محدودند: ▫️برخی ممنوعیتها به خاطر روابط نسبی است و ▫️برخی به خاطر روابط سببی و اجتماعی؛ 🔸اما از این افراد کاملا معین که بگذریم، ازدواج و نکاح با بقیه افراد جامعه، اگر به صورت شرعی [= پیوندی همراه با قبول مسئولیت متقابل که خداوند را شاهد و برقرارکننده این تعهد متقابل قرار می‌دهند] انجام شود و در نتیجه مصداق زناکاری [رابطه جنسی و عاطفی غیرمسئولانه که خدا را هم در نظر نمی‌گیرد] نباشد، برای همگان مجاز است. 💠نکته تخصصی #انسان‌شناسی و #دین‌شناسی: 📝آیا #غایات و #فلسفه_احکام، #احکام و #قانون را محدود می‌کند؟ یکی از نکات مهم در وضع قوانین برای زندگی بشر، مراعات مصالح و مفاسد واقعی است؛ اما نکته ظریفی که در اینجا وجود دارد، این است که این وضع قانون، با یک ملاحظات کلی انجام می‌شود؛ و معنایش این نیست که مصلحت و یا مفسده‌ای که منجر به وضع قانون شده است، باید در تمام مصادیق پیاده شود. 📝علامه طباطبایی در ذیل این آیه توضیح داده‌اند که این تعبیر که می‌فرماید «غیر از این موارد بر شما حلال شد» بخوبی نشان می‌دهد که اگرچه فلسفه اصلی وجود گرایش جنسی در انسان و وضع قانون ازدواج، بقای نسل و معلوم شدن نسبت والدین و فرزندان و ... می‌باشد اما معنایش این نیست که چون وضع قانون به این جهت انجام شده، پس هر ازدواج، ویا هر رابطه جنسی بین زن و شوهر حتما باید هدفش تولید فرزند باشد؛ که اگر چنین می‌بود بسیاری از ازدواج‌ها (همانند ازدواج با زن یائسه، یا ازدواج با فرد عقیم یا ...) و حتی بسیاری از موارد رابطه جنسی بین زن و شوهر (مثلا رابطه در زمان بارداری، یا رابطه‌ای که با پیشیگیری همراه باشد یا ...) نباید مجاز می‌بود. در واقع، ازدواج یک سنت مشروع بین جنس مذکر و جنس مونث است که هدف آن حفظ کلی مصالح نوعی بشر است؛ و معنای این سخن آن نیست که در تک تک مواردی که این قانون قرار است اجرا شود باید وجوداً و بقاءاً آن مصلحتی که فلسفه وجودی این قانون بوده رعایت شود. 📚(الميزان، ج‏4، ص271) 🤔اگر این مساله بخوبی فهمیده شود پاسخ برخی از شبهات کسانی که با مناقشه در فلسفه احکام درصدد ترویج روابط نامشروع هستند معلوم می‌شود: 〽️شبهه‌ای ناظر به #لواط و #همجنسگرایی آقای #آرش_نراقی (از مدافعان همجسنگرایی) در مقام رد کسانی که با همجنسگرایی مخالفند و این را برخلاف نظام طبیعت و نیز برخلاف مصلحت نوعی بشر می‌دانند، به این استناد می‌کند که انسان رفتارهای جنسی را صرفاً برای بقای نسل انجام نمی دهد و بسیاری از روابط جنسی مجاز بین زن و شوهر هم اصلا در راستای بقای نسل نیست؛ پس لزومی ندارد که همه رفتارهای جنسی ما در قالب مصلحت مذکور باشد‼️ 🔅پاسخ طبق بیان فوق پاسخ این شبهه بخوبی معلوم می‌شود: کسانی که غایات واقعی برای انسان قبول دارند و از مصالح و مفاصد واقعی برای سعادت بشر سخن می‌گویند و این را مبنای قانون گذاری می‌دانند، اصلا سخنشان این نیست که مجاز بودن تک‌تک رفتارها باید برای آن مصلحت تعیین شده باشد؛ بلکه نوع رفتارها باید به نحوی باشد که آن غایت و مصلحت حاصل شود. 🔹مثلا قانون بستن #کمربند_ایمنی اتومبیل برای #حفظ_جان انسانها وضع شده است، با این حال در اغلب مواردی که افراد سوار اتومبیل می‌شوند، خطری پیش نمی‌آید که بستن کمربند ثمره‌ای داشته باشد و حتی معدود مواردی هم اتومبیل در تصادف آتش گرفته و همین کمربند مانع نجات سرنشینان شده است؛ اما همچنان به خاطر مصلحت نوعیه همه‌جا این قانون را به رسمیت می‌شناسند. 🔖 برای آگاهی از آرای آرش نراقی و نقد آنها می‌توانید به پیوند زیر مراجعه کنید: 🔖http://www.souzanchi.ir/islam-ethics-and-homosexuality/ @yekaye

. 7️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَیكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ .... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ ... وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِكُمْ مُحْصِنینَ غَیرَ مُسافِحینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَةً» حرمتها و محدودیتها در ازدواج و برقراری روابط جنسی کاملا معین و محدودند: برخی ممنوعیتها به خاطر روابط نسبی است و برخی به خاطر روابط سببی و اجتماعی؛ اما از این افراد کاملا معین که بگذریم، نه‌تنها ازدواج دائم شرعی با بقیه افراد جامعه، برای همگان مجاز است؛ بلکه انواع دیگری از نکاح شرعی (غیز از ازدواج دائم و تشکیل خانواده) وجود دارد که افراد می‌توانند بدون اینکه مرتکب فحشاء شده باشند (غیر مسافحین) و در حالی که پاکدامنی خود را حفظ کرده‌اند (محصنین) بدان اقدام نمایند؛ که مهمترین آنها #متعه (#ازدواج_موقت) است. 💠درباره #ازدواج_موقت در اسلام غیر از #ازدواج_دائم، راه شرعی دیگری برای نکاح و ارتباط مشروع بین دو جنس مخالف وجود دارد و آن ازدواج موقت است. در واقع، در عین حال که اسلام اصرار فراوانی بر ازدواج دائم و تشکیل خانواده دارد، اما چشم خود را بر روی این واقعیت اجتماعی که بسیاری از افراد امکان و شرایط یا علاقه‌ای به تشکیل خانواده ندارند، ویا به هر دلیلی حاضر به پذیرش مسئولیت کامل در خانواده ندارند، نبسته است؛ و برای رفع نیاز این افراد نیز قانونی مقرر کرده است به نام «متعه» یا «ازدواج موقت». ازدواج موقت به لحاظ حقوقی و شرعی همانند ازدواج دائم است که تفاوت اصلی‌اش این است که زمان آن از ابتدا محدود و وابسته به توافق طرفین است و نیز طرفین مسئولیتهای کمتر و آزادی عمل بیشتری دارند (نه نفقه بر مرد واجب است و نه لزوما او رئیس می‌شود؛ هریک، حتی بدون رضایت دیگری، حق جلوگیری از فرزنددار شدن را دارد؛ و از همدیگر ارث نمی‌برند) و گزینه مناسبی است برای کسانی که موقعیت یا علاقه‌ای به تشکیل خانواده ندارند؛ و صرفا درصدد برقراری ارتباطی مشروع با جنس مخالف می‌باشند: خواه ارتباط جنسی یا عاطفی یا ... ؛ و فقط در هر حدی که دلشان بخواهد. 💢برخی از متفکران توضیح داده‌اند فلسفه اصلیِ وضع این قانون از این جهت بوده که ازدواج دائم به تنهائى قادر نبوده است كه در همه شرائط و احوال احتياجات بشر را رفع كند و انحصار به ازدواج دائم مستلزم اين بوده است كه بویژه در اوضاع و شرایطی که فرد به بلوغ جنسی می‌رسد اما امکان تشکیل خانواده را ندارد يا به رهبانيت موقت مكلف گردند و يا در ورطه كمونيسم جنسى غرق شوند» 📚(نظام حقوق زن در اسلام (مطهری)، ص65) و شاید بتوان گفت یک گزینه مناسب برای مدیریت و هدایت روابط نامطلوبی است که امروزه به اسم «دوست-دختر» و «دوست-پسر» بین دختران و پسران در حال شیوع است. 🔖(البته این مساله ابعاد بسیار متنوعی دارد و این گونه نیست که بسادگی به هر دختر و پسری چنین رابطه‌ای توصیه شود؛ که تحلیل ابعاد مختلف این مساله، و چگونگی پرداختن به آن در جامعه امروزی را به تفصیل در کتاب «جنسیت و دوستی، مواجهه‌ای اسلامی با مساله رابطه دوستی دختر و پسر» بحث کرده‌ام.) @yekaye