#گوهرشاد🌷
قرن نهم هجری
بانی مسجد گوهرشاد
✅ #گوهرشاد همسر شاهرخ و شاهرخ پسر #امیرتیمورگورکانی بود. او و همسرش و دو پسر آنها، "بایسنقرمیرزا" و "الغبیگ" اهل دانش و فرهنگ و عمران و آبادانی بودند
✅ گوهرشاد در هرات مسجد جامع، مدرسهای بزرگ و یک خانقاه ساخت. در مشهد نیز "مسجد گوهرشاد" و چند رواق ساخت که بر شکوه معماری #مجموعهیآستانقدسرضوی افزود.
✅ گوهرشاد ندیمهای به نام #پریزاد داشت که پس از پایان ساختمان "مسجد گوهرشاد"، با استفاده از باقیماندهی مصالح ساختمانی آن، "مدرسهی پریزاد" را ساخت.
✅ این مدرسهی کوچک، که معماری زیبایی دارد، در دل مجموعه بناهای آستان قدس و در کنارِ #حرمحضرترضاعلیهالسلام قرار گرفته و تا امروز محل آموزش علوم دینی بوده است.
✅ #گوهرشاد پس از مرگ شاهرخ، تا مدتی در امان بود؛ ولی سرانجام به دست سلطان ابوسعید به قتل رسد. او را در صحن مسجد جامع هرات، در کنار پسرش بایسنقرمیرزا، به خاک سپردند.
🍃 نام و یادش گرامی و راهش سبز و پر رهرو باد🌹
📚 فرهنگ نامهی نامآوران
( آشنایی با چهرههای سرشناس تاریخ ایران و جهان)
📆 چاپ پنجم، آذر ۱۳۹۳
📌 و اما از #بانوگوهرشادبیگم بیشتر بدانیم.
✅ گوهرشاد همراه با برادرش امیر قرهیوسف (۷۹۰ - ۸۰۲ ه.ق) که در دربار #تیموریان در هرات وزیر بود نقش مهمی در تاریخ اوایل دورهی تیموریان ایفا کردند.
✅ تحت حمایت او، #زبان_فارسی و #فرهنگ_ایرانی به عنصر اصلی در دربار تیموریان ارتقاء یافت. او و همسرش سلطان شاهرخ تیموری، نوعی "رنسانس فرهنگی"، از طریق صرف حمایت بیدریغ خود از هنر و جذب هنرمندان، معماران، فیلسوفان و شاعران به دربار خود به وجود آوردند. #عبدالرحمانجامی یکی از مشهورترین هنرمندانی بود که تحت حمایت ایشان قرار گرفت.
✅ گوهرشاد به تاریخ و ادبیات علاقهمند بود و #مهریهروی، از زنان شاعر نامدار قرن نهم، مصاحب و ندیمهی او بود. بسیاری از نمونههای بدیع معماری دوره تیموری در هرات هنوز باقی است و امروزه آثار معماری، مینیاتور، کتب خطی، آثار خوشنویسی و دیگر هنرهای صناعی بهجا مانده از آن دوران، از ممتازترین آثار هنری در جهان محسوب میشوند.
✅ از آثار و بناهای خیریهای که توسط #گوهرشادخاتون بنا شد، مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات افغانستان و مسجد جامع مشهد در ایران، بیش از همه اهمیت دارند که در هر دو شهر به نام آن بانوی نیکنام به مسجد گوهرشاد موسوم و مشهور میباشند و از شاهکارهای هنر معماری و کاشی کاری قرن نهم هجری به شمار میروند. همچنین او آثار ارزندهای در حرم امام رضا و اطراف آن پدید آورد، از جمله دو رواق «دارالحفاظ» و «دارالسیاده» را بنا کرد. معمار این دو رواق و دو مسجد در هرات و مشهد، قوامالدین شیرازی بود.
✅ مسجد گوهرشاد در مشهد در جنوبِ #حرمعلیبنموسیالرضا به ۸۲۱ ق/۱۴۱۸ م، به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشیکاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از #شاهکارهایمعماریایرانی در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علیبنموسیالرضا از مهمترین و شلوغترین مسجدهای ایران به شمار میرود، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران میدانند.
✅ بارها و در زمانهای مختلف، بر اثر عوامل طبیعی و انسانی صدمات فراوانی متوجه #مسجدگوهرشاد شده است؛ از جمله در زمین لرزه سال ۱۰۸۴، ایوان مقصوره صدماتی دید که بازسازی گشت و همچنین از جمله مرمتهای دیگر مسجد پس از گلولهبارانِ #روسها در سال ۱۳۳۰ ه. ق. بود که به صدمه دیدن گنبد و ایوانهای مسجد منجر گردید که در سال ۱۳۳۹ ه. ق. گنبد و ایوان مقصوره و ایوانهای شرقی و غربی مسجد مرمت گردیدند.
✅ گنبد ایوان مقصوره، در سال ۱۳۳۹ شمسی برای مرمت اساسی تخریب گشت و ساخت مجدد آن توسط معماران ایرانی و زیر نظر #مهندسعباسآفرنده و با رعایت همان ویژگیهای گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز گردید و در سال ۱۳۴۱ شمسی خاتمه یافت که در همان زمان نیز سنگهای ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض گردید و کف ایوان با سنگهای مرمر مفروش گشت و در سال ۱۳۴۵ شمسی دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبهای مزین گردید.
✅ اسم #گوهرشاد در دو جا با کاشی معرق نگاشته شدهاست: یکی در قسمت بالای در نقرهای که به دارالسیاده میرود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر میباشد. در قسمت وسط نیز کتیبهای به نام محمدرضا امامی وجود دارد. شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است و در طی سالها گنبد آن چهار بار تعمیر شده است. سبک معماری این بنا به شیوهٔ تیموری و نام معمار آن استاد #قوامالدینشیرازی ذکر گردیده است.
🎊🌸🎊
@zarrhbin