آیات و روایات اجتماعی
💠 اصلی ترین کارکرد «امر به معروف و نهی از منکر» ➕جناب #کلینی در کافی[ج5،ص55] به نقل از #امام_باقر(ع
📌پ.ن:
▫️اصلی ترین کارکرد امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ چرا در این مورد روایات عجیب و عظیمی داریم؟
وقتی این مسئله را در چارچوب #نظریه_اجتماعی_اسلام تحلیل میکنیم، متوجه میشویم اصلی ترین کارکرد آن، دست نخوردن مسئله #فرهنگ و #ارزش_های_دینی است.
▫️اینکه ارزش های دینی دچار تغییر و تحول نشوند، اینکه منکر همچنان منکر بماند، اینکه معروف همچنان معروف بماند، هرچند که به آنها عمل نشود اما نباید به هیچ وجه، مرز ارزش ها جابجا بشود.
▫️اگر ارزش های اجتماعی دچار تغییر و تحول شد، به تبع #هنجارهای_اجتماعی نیز تغییر خواهند کرد. لذا بعد از گذشت چند نسل، شاهد خواهیم بود عملا فرهنگ دینی به کلی کنار رفته است و عملا جای منکر و معروف جابجا میشود.
➕ تذکر: از این روایت برداشت میشود که انسان باید امر به معروف و نهی از منکر کند، ولو اینکه برای او #خطر_جانی یا مالی یا ناموسی داشته باشد
اما دسته ای از روایات دیگر هم داریم که امر به معروف را قید به همین نکته زده اند که نباید برای انسان خطر جانی، مالی یا ناموسی داشته باشد.
▫️در کتب فقهی مفصل درباره این قید بحث شده است که میتوانید رجوع کنید اما خلاصه اینکه در این مسئله دو ملاک وجود دارد:
1. زیان، ضرر و خطر داشتن برای انسان
2. اهمیت متعلق امر به معروف و نهی از منکر
▫️گاهی انسان برای گناه صغیره و کوچکی میخواهد نهی از منکر کند، چه بسا اینجا اگر خطر مهمی برای انسان داشته باشد بگوییم باید ترک بشود
▫️اما اگر نهی از منکر ناظر به مسئله مهمی است که ممکن است #ارزش_های_اجتماعی را دچار تغییر کند به نحوی که به راحتی قابل جبران نیست و به تبع، #اصل_اسلام به خطر خواهد افتاد،
در این صورت باید خطرات را به جان خرید مانند کاری که #سیدالشهدا در کربلا یا #امام_خمینی در انقلاب اسلامی دنبال کردند.
▫️در هر صورت، در شرایط کنونی جامعه ما، خیلی ها به بهانه های مختلف، شانه خود را از این مسئولیت مهم خالی میکنند.
به نظر میرسد روایت میخواهد تاکید کند که به این #بهانه های الکی، این مسئله مهم را کنار نگذارید چرا که در 99 درصد موارد، برای انسان خطر جانی، مالی و ناموسی مهمی مطرح نیست.
پس به این بهانه، نباید این مهم را ترک کرد.
➕تذکر2: امر به معروف را منحصر در مسئله #حجاب نکنیم. با توجه به ظرفیت، مسئله #اولویت_بندی را در این مسئله رعایت کنیم. در اجرای امر به معروف، #عقلانیت_دینی به خرج بدهیم. #روش_ها و چگونگی کار را یاد بگیریم.
▫️امر به معروف یک امر #تعبدی نیست که صرفا با انجام آن بخواهیم رفع تکلیف از خود کنیم بلکه مهم #اثربخشی و #نتیجه ی کار است. حتما #دلسوزی و رفتار خوب را چاشنی کار کنیم. اگر طرف مقابل بدرفتاری کرد، تذکر بدهیم و برویم.
▫️در حاکمیت اسلامی مانند شرایط امروز، وظیفه ما صرفا امر به معروف قلبی و زبانی است، بخش عملی آن که در روایت هم به آن اشاره شد، منحصر به انجام حاکمیت است. لذا در انجام آن دچار اشتباه نشویم.
▫️ #مراتب کار را رعایت کنیم، اولا تذکر پنهانی، اگر اصلاح نشد، کار را به تذکر علنی بکشانیم، خصوصا ناظر به مسئولین. به هیچ وجه دچار #فحاشی و #تهمت و #دروغ_گویی و از این دست امور نشویم.
▫️خلاصه ابعاد مختلف کار را لحاظ کنیم و با دیدن آموزش، به بهترین شیوه کار را از آب در بیاوریم.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 هدف دشمن از «راهبرد ارعاب» چیست؟
«تنظیم هنجارها و ارزش های اجتماعی»
🔺اساسا دشمن میخواهد با این حربه، «#هنجارهای_اجتماعی» را تنظیم کند. نتیجه آن نیز «#تغییر_ارزش_ها» است. «#تغییر_سبک_زندگی» نیز به تبع آن خواهد آمد.
🔺آنها ابتدا جو و فضای اجتماعی را سنگین میکنند، به نحوی که شما دیگر جرئت نکنید اعتقادات خود را به راحتی بروز دهید، #مناسک_دینی خود را دنبال کنید و اگر هم انجام دهید، شما را #اُمُّل و عقب مانده معرفی میکنند تا کم کم از آن عقب نشینی کنید.
🔺وقتی به مرور #ظواهر و مناسک دینی کنار رفت، هنجارهای اجتماعی تغییر کرد، نتیجه آن، تغییر ارزش ها خواهد بود.
اگر تا دیروز، #چادر یک ارزش اجتماعی بود، امروز دیگر نداشتن چادر یک ارزش خواهد بود.
اگر تا دیروز، #مشروب نخوردن یک ارزش بود، امروز مشروب خوردن یک ارزش خواهد بود.
🔺لذا اگر تا دیروز به راحتی در جمع دوستانت چادر میپوشیدی، امروز دیگر آنقدر فشار اجتماعی سنگین است که به سختی و با اکراه میتوانی چادر بپوشی.
به این میگویند تغییر «هنجار اجتماعی».
این هنجارها به مرور تولید ارزش های جدید میکنند.
🔺#آقای_اش، از اساتید دانشگاه هاروارد امریکا در اواخر قرن 20، یک آزمون دارد تحت عنوان «#آزمون_همنوایی_اجتماعی».
او در این آزمایش نشان میدهد: #فشار_اجتماعی چقدر در تصمیم گیری افراد و جهت گیری آنها موثر است. وقتی از افراد مورد آزمایش پرسیده میشود چرا کاری را انجام میدهید که میدانید غلط است، پاسخ میدهند چون همه آن کار را انجام میدادند.
لذا اگر من کار دیگری میکردم، مورد «#تمسخر» واقع میشدم.
(دیدن آزمایش اول) | (دیدن آزمایش دوم)
🔺وقتی ارزش ها تغییر کند، قطعا سبک زندگی ها نیز تغییر میکند. سبك زندگی افراد مربوط به چارچوب فرهنگی جامعه میشود و چارچوب فرهنگی از هنجارها و ارزشها تشكیل شده است.
وقتی ارزشها و هنجارهای یك جامعه تغییر كند، قطعاً روی همه رفتارهای اجتماعی آن جامعه تاثیر میگذارد.
🔺لذا دشمن با راهبرد رعب و وحشت، اینگونه ارزش ها، هنجارهای اجتماعی و سبک زندگی را تغییر میدهد.
تنها کسانی میتوانند مقابل این فشار اجتماعی استقامت کرده و محکم بایستند که دارای یک «#ایمان_قوی»، دارای «#استقلال_فکری»، دارای یک «#عزت_نفس» و اعتماد به نفسی هستند.
🔺کسانی که اهل تفکرند. انسان های محکم و صبوری هستند. از هرچیزی نمیترسند. از تمسخر دیگران نمیترسند. اینها هم دارای یک ایمان حقیقی هستند و هم نتیجه این ایمان، برای آنها یک «#آرامش_درونی» است. لذا این حربه دشمن آنها را از پا در نمی آورد.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
آیات و روایات اجتماعی
💠 دو راهبرد جبهه باطل در مواجهه با جبهه حق
(بخش دوم)
2️⃣ استهزا و مسخره کردن:
خدای متعال در آیه نهم، راهبرد ثابت دیگری را مطرح میکند:
«وَ إِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا أُولٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ»
🔺راهبرد دوم جبهه باطل علیه جبهه حق که در آیات متعددی به آن اشاره شده، آن است که مخالفین، هرگاه از بعضى آيات الهی آگاه میشوند، آن را به باد #استهزا گرفته و تا میتوانند به مسخره کردن آن میپردازند.
البته خدای متعال نیز برای آنها، #عذابی_خوارکننده تدارک دیده است!
🔺گاهی کسی حق را نمیشناسد و حق به او عرضه نشده لذا از سر جهل و نادانی شروع به سخره کردن میکند، هرچند غلط بودن این روش نیز روشن و واضح است اما به نظر میرسد اشاره آیه شریفه به یک گام بالاتر باشد. استفاده از واژه «علم» در آیه شریفه، یعنی این افراد با وجود علم و معرفت کامل به اینکه اینها آیات الهی هستند، با اين حال #عالماً و #عامداً و با یقین كامل، به مبارزه با آن بر مىخيزند.
🔺وقتى کسی بخواهد شخصی را به اصطلاح امروزی، هو كند، با #هوچيگرى و مسخره كردن، به راحتی کارش را دنبال میکند. هر حقيقت و امر درستى را مىشود به نحوی، مسخره كرد چون مسخره کردن یا دروغ گفتن، حدی ندارد و کنتور نمی اندازد، لذا روشی شایع است.
نکته مهم، #اثر_ویژه این دو راهبرد است، چون روى مردم اثر جدی مىگذارد و هر حقیقتی را با همین منطق میتوان به راحتی به حاشیه برد.
🔺درواقع مسخره کردن، یک #اثر_روانی، #رسانه_ای و اجتماعی ویژه دارد. شاید شما هم بارها دیده باشید که مثلا برای شخصی هزار دلیل و منطق می آورید که مثلا پوشش یا حجاب امری ضروری و خوب است و طرف مقابل هم استدلال ها را قبول دارد اما همین شخص وقتی میخواهد در جلسه ای حضور پیدا کند که مثلا عمده زنان بی حجاب یا کم حجاب هستند، به راحتی خودش را همرنگ آنها مىكند.
🔺خب علت چیست؟ چون این شخص احساس میکند دیگران او را #مسخره خواهند کرد و در مقابل سخره دیگران، #تاب_مقاومت ندارد. همین مسخره کردن میتواند #ابعاد_اجتماعی مهمی نیز پیدا بکند و اساسا #هنجارهای_اجتماعی را تغییر بدهد که در نتیجه #ارزش_ها را نیز دست خوش تغییر خواهد کرد.
يعنى اثر همه آن منطق و استدلال ها يك طرف و اثر مسخره کردن طرف دیگر.
🔺همۀ انبيا و اولیا الهی در همۀ زمان ها، گرفتار این دو راهبرد دشمن بوده و قهراً همۀ اهل حق و حقيقت نیز به فراخور حالشان گرفتار اين دو مسئله بوده و خواهند بود.
همین امروز نیز باطل، به شدت از این دو راهبرد علیه جبهه حق استفاده میکند که مثل روز روشن و عیان است.
🔺گاهی افرادی که در جبهه حق حاضرند نیز به غلط دست به این روش ها زده و طرف مقابل خود را با این روش ها از راه به در میکنند. فقط کافی است اتفاقات روزانه اطراف خود و کشورمان را مرور کنیم، از این دست روش ها زیاد خواهیم دید. چه در این طیف ها و چه در آن طیف ها.
🔺متاسفانه همه مان دچار آن هستیم و ای کاش #عبرت بگیریم، خصوصا در مواردی که میدانیم کارمان #خلاف_حق است...
حداقل اگر اشتباه هم کردیم، ای کاش آن را توجیه نکنیم...
شاید همان عذاب خوارکننده که خداوند وعده اش را داده بود، گریبانمان را گرفت!
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
آیات و روایات اجتماعی
💠 قاعده «از كوزه همان برون تراود كه در اوست» (بخش اول) 🔰 آیه 84 سوره اسرا: هر كس براساس #ساختار_روا
💠 قاعده «از كوزه همان برون تراود كه در اوست»
(بخش دوم)
2️⃣ ادامه نکته دوم:
🔺#علامه_طباطبایی در ادامه میگویند:
تا اينجا به ارتباط بین «#اعمال»، «#اخلاق» و «#ذات» پرداختیم اما در اینجا نوع دیگری از ارتباط ميان اعمال و ملكات آدمى با اوضاع و شرایط اجتماعی نیز وجود دارد که این عامل، خارج از ذات آدمی است.
🔺این عامل جدید که در صدور افعال انسانی میتواند اثر جدی داشته باشد، چیزی نیست جز همان «آداب، سنن، رسوم و عادت هاى تقليدى» که به نحو عام میتوان از آن به جمیع عوامل خارج از انسان یعنی «#محیط_اجتماعی» اشاره کرد.
🔺محیط و #هنجارهای_اجتماعی، هَیمنه خود را بر آدمی #تحمیل کرده تا آنجا که يك صورت جديدى در نظر انسان ایجاد میکند كه انسان از مخالفت با آن وحشت نموده و مخالفت با آن را «#شناى_برخلاف_جريان_آب» تصور مىكند، لذا قهرا اعمالش را با محیط اجتماعی اش هماهنگ میسازد.
🔺بنابراین، «#شاكله»، به معناى ساختار و بافت روحى جسمی انسان است كه در اثر وراثت، تربيت، محیط اجتماعى و... براى انسان شکل میگیرد، لذا انسان در حصار روحیات، ملکات نفسانی و باورهای درونی خویش است.
🔺با دقت در نکات بالا، دو مولفه اساسی، تعیین کننده شاکله انسانی است:
1. شخصیت و #خُلقیات_ذاتی انسان: مانند وراثت
2. عادات و #خُلقیات_اکتسابی انسان: تاثیر و تاثر محیط اجتماعی، عمل انسانی و اختیار و اراده انسان که نتیجه اش میشود: ایجاد «ملکات نفسانی و خُلق و خُوی انسانی»
🔺به قرینه آیه قبل، معنای دوم از شاکله در اینجا محل بحث است. یعنی آیه در مقام هشدار به انسان هایی است که در شکل بخشیدن به شخصیت خویش، دقت لازم را بکار گیرند.
3️⃣ نکته سوم: اثر شاکله، به نحو اقتضاست یا علیت تامه؟
🔺#علامه_طباطبایی در المیزان به این بحث اشاره کرده و میگویند:
اثر بُنيه بدنى، صفات اخلاقى و محيط اجتماعى در اعمال و رفتار انسان، در حد #اقتضاء است، نه عليت تامه.
🔺به اين معنا كه خلق و خوى هر شخص، هيچ وقت او را مجبور به انجام کاری نمیکند، به نحوی که عمل انسان از اختیاری بودن خارج شود.
مثلا شخص عصبانى، در عين عصبانیت، میتواند از انتقام، صرف نظر کند.
🔺در واقع انسان در کانال شاکله اش حرکت میکند، اما #بالاختیار. با اختیار خود این مسیر را انتخاب میکند. لذا قطعا انتخاب و رفتار آدمی، متناسب و #هم_سنخ با شاکله اوست و این نافی اختیار انسان نیست.
🔺به لحاظ فلسفی، تمام کنش های انسانی باید با شاکله اش دارای #سنخیت باشد، اما این فرآیند جبری نیست بلکه اختیار نیز داخل در همین فرآیند تعریف میشود.
🔺به عبارت دیگر: در آیات قبل، مومنان مورد تمجید و ظالمان مورد نکوهش قرار گرفتند و در این آیه علت رفتار متفاوت انسان ها، به شاکله آنها گره زده شد. اساسا مدح و مذمت انسان ها بر اساس شاکله شان، درصورتی صحیح خواهد بود که در ساختن آن شاکله و ملکات نفسانی، موثر و دارای #اختیار و #انتخاب باشند.
🔺پس انسان در این مسیر مجبور نیست. البته گاهى اثر محیط اجتماعی، آنچنان ريشهدار و عمیق مىشود كه ديگر اميدى به از بين رفتن آن نمىماند، چرا که در اثر مرور زمان، ملكات يا رذایل و يا فضائلی در قلب رسوخ پيدا میکند لذا تغییر آن امری بسیار دشوار خواهد بود.
🔺به همین دلیل خدای متعال میفرماید:
«إِنَّ اَلَّذِينَ كَفَرُوا سَوٰاءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لاٰ يُؤْمِنُونَ / خَتَمَ اَللّٰهُ عَلىٰ قُلُوبِهِمْ وَ عَلىٰ سَمْعِهِمْ وَ عَلىٰ أَبْصٰارِهِمْ غِشٰاوَةٌ».
ادامه دارد...
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9