✳️ ورزش های زورخانهای
و آئینهای پهلوانی (۱)
🇮🇷 ورزش های باستانی یا زورخانهای از قدیمیترین مظاهر فرهنگ باستانی ایران به شمار میرود.
#ورزشهای_باستانی به مجموعهای از حرکات فیزیکی برای پرورش جسم و آموزههای معنوی برای ارتقای روح گفته میشود که با اصول اخلاقی در هم آمیخته و از افراد معمولی، پهلوان میسازد.
🗓 آئین پهلوانی و ورزش های باستانی یا زورخانهای توسط #یونسکو به نام ایران به ثبت جهانی درآمده است.
📜 پیشینه
از هزاران سال پیش تاکنون، پهلوانان از ارزش مندترین طبقات اجتماعی در ایران به شمار میرفتهاند.
پهلوانان بعد از موبدان قرار میگرفتند و نزد عموم مردم محبوبیت داشتند. از آن جایی که #جنگآوری و رزم یکی از ارزشهای دنیای باستان به شمار میآمد، پهلوانان به انواع فنون رزم مسلط بودند.
⚔ کمکم فنون رزمی در ورزشهای آئینی در هم آمیخت و حالتی نمایشی پیدا کرد. افزوده شدن #اصول_اخلاقی به مجموعه این فنون نمایشی و رزمی سبب شد سبکی جدید به وجود بیاید که امروزه به مجموعه آن، آئینهای پهلوانی یا ورزشهای باستانی میگویند.
💪 یک پهلوان، نه تنها جنگاوری ماهر و ورزش کاری قوی بنیه است، بلکه به مهارتهای ارتقای سطح معنوی روح نیز مسلط است. هم چنین پهلوان باید به ویژگیهای اخلاقی از جمله جوانمردی، مهماننوازی، دست گیری از ضعفا، کمک به فقرا، فروتنی و گشادهرویی مجهز باشد.
📙 آشنایی با #اصطلاحات زورخانه
🏠 به محلی که ورزش کاران گرد هم میآیند و به تمرین و اجرای آئینهای پهلوانی و ورزش های باستانی میپردازند #زورخانه میگویند. زورخانه ساختمان ویژهای دارد. سقف زورخانه بلند و به صورت گنبدی است.
زیر گنبد، محوطهای چند ضلعی قرار دارد که محل اصلی تمرین و اجرای مراسم زورخانهای به شمار میرود.
این محل چند ضلعی (عموما ۶ ضلعی) چند متر پایینتر از سطح زمین است و به همین دلیل نامش را #گود گذاشتهاند.
🙇♂ زورخانهها دری کوتاه دارند و علت آن را باید در فلسفه تواضع و فروتنی جست و جو کرد.
درِ کوتاه سبب میشود که تازه واردین به زورخانه با قامتی خمیده که نشان از ادب و تواضع است، پا درون این مکان بگذارند. زورخانهها فقط مکانی برای اجرای ورزش های باستانی نیستند، بلکه به دلیل آموزههای معنوی که برای ورزش کاران خود دارند، به مکانی مقدس تبدیل شدهاند که حرمت زیادی دارند.
🕌 ساختمان زورخانه، نزدیکی حیرتانگیزی با الگوهای #مساجد و هیات های مذهبی دارد.
☝️ زورخانهها قوانین و ادبیات مخصوص به خود دارند.
هنگام حضور در زورخانه باید به سلسله مراتب پهلوانی، سن و سال و همچنین اصل و نسب دینی توجه کرد.
سادات، یعنی افرادی که نسل شان به پیغمبر اسلام صلیالله علیه وآله میرسد، در زورخانه ارج و قرب بالایی دارند.
پهلوانان مسن و کهنهکار که در اصطلاح به آنها #پهلوان_زنگی میگویند، نیز حرمت ویژهای در زورخانه دارند.
👴 هر زورخانه یک مرشد و یک میاندار دارد. مرشد در گذشته به کسی گفته میشد که مسئولیت تربیت افراد را به عهده داشت و پهلوانان زیر نظر او و با به کارگیری آموزههایش به مقام پهلوانی میرسیدند.
همه چیز در زورخانه زیر نظر مرشد و با صلاح دید او انجام میشود.
امروزه به فردی که صدای خوشی دارد و با نوایی دلنشین در زورخانه اشعار پهلوانی میخواند #مرشد میگویند.
❇️ به جایگاهی که مرشد در آن مینشیند و به وظایفش میپردازد، #سَردَم میگویند.
سردم مکانی منزه و قابل احترام است. مرشد با ریتم خوانش اشعار و همچنین ضرب گرفتن روی تنبک، به مراسم آئینی پهلوانان نظم میدهد.
🛎 همچنین زنگ معروفی در جایگاه مرشد نصب شده که وی در مواقع خاص آن را به صدا در میآورد. یکی از موارد به صدا درآوردن زنگ، هنگام ورود و خروج پهلوانان بلندمرتبه به زورخانه است که مرشد همراه با خواندن شعرهای علوی گونه و مخصوص و ضرب گرفتن، زنگ را نیز به نشانه ادای احترام به صدا در میآورد.
✳️ میان دار نیز به ورزش کار پیشکسوت و متبحری گفته میشود که در میانه گود ایستاده و ضمن هماهنگی با مرشد، تمرینات ورزش کاران را به آنها میدهد و خودش نیز در وسط گود به اجرای حرکات میپردازد.
میاندار را میتوان مدیر اجرایی یک ورزش باستانی به شمار آورد. مرشد نیز در نقش فرمانده ایفای نقش میکند.
🙏 سلسله مراتب در زورخانه
پهلوانی، مقامی نیست که یک شبه به دست آید. برای رسیدن به این مقام سالها ورزش و تمرین و پرهیزکاری لازم است.
در زورخانه متناسب با سن افراد و مدتی که از حضورشان در صحنه ورزشهای باستانی میگذرد، سلسله مراتبی وجود دارد. مرشد مسئول اجرای تشریفات مربوط به این سلسله مراتب به شمار میرود. ☯
#تاریخچه 📜
💪@HrazmiVpahlvani💪
کانال هنرهای رزمی.. ورزش پهلوانی
(⛩هنرهای رزمی ما را از خواب بیدار می کند و در آن زیبایی بزرگی نهفته است.)☯
🥋 کشتی با چوخه (۳)
🥇 جوایز
جوایز کشتی با چوخه نیز به سبب ماهیت سنتی و ملیاش متفاوت است. در اصطلاح به فاتحان میدان چوخه «قند» اهدا میشود، کسی که نفر اول شود قند اول را به او میدهند و نفرات دوم و سوم هم به تناسب، قندهای دیگر میگیرند.
در کنار قند، هدایایی نظیر:
🐪 شتر، قوچ، قالی و گوسفند، لوازم منزل، وجه نقد و سکه، عاید پهلوانان این مسابقات میشود.
🧵 غالباً بهطور سنتی جوایز کشتی با چوخه از نمادهای زندگی عشایری و روستایی در نظر گرفته میشود. گاهی نیز از دستبافتههای عشایر نظیر قالی و جاجیم و گلیم استفاده میشود. البته این جوایز میتواند در مناطق مختلف متفاوت باشد، مهم این است که جوایز متناسب با شأن این ورزش بوده و پشتوانهای برای کشتیگیر باشد.
🕰 زمان و مکان برگزاری
مسابقات کشتی با چوخهْ خراسان، قبل از آمدن روی تشک در سرای خانها، عروسیها، روز عید فطر و ۱۴ فروردین روی چمن و خاک نرم برگزار میشد. #کشتی با #چوخه از دیرباز معمولاً در دل طبیعت و محیطهای باز برگزار میشدهاست.
🛖 بیشتر گودهای کشتی #باچوخهٔ کنونی که از قدیم دایر بودهاند، مانند:
گود پهلوان ججو در ریواده
#گود زیارتگاه سلطان زیرابه در روستای امام وردی خان قوچان
گود روستای رهورد در قوچان
گود زینلخان در اسفراین
گود امام مرشد در فاروج
و دیگر گودها که در مناطق تفریحی و دامان طبیعت قرار دارند.
#ادامه_دارد..
#ورزشهای_ایرانی 🇮🇷
👊 @HrazmiVpahlvani 💪
کانال هنرهای رزمی ورزش پهلوانی
🥋🏹🥷🇮🇷⚔🥊🤺
⛩(هنرهای رزمی ما را از خواب بیدار میکند و در آن زیبایی بزرگی نهفته است.)🎴
👴 پهلوان یزدی بزرگ (۲)
🏟 از چند روز قبل به فرمان شاه، میدان ارک برای زورآزمایی دو پهلوان پرآوازه آماده گشت و از تمام اعیان و اشراف، برای شرکت در برگزاری نمایش بزرگ کشتی دعوت به عمل آمد. جارچی ها در محله های تهران، روز و ساعت انجام مسابقه را در نزدیک مقرشاه واقع در میدان ارک به اطلاع مردم رسانیدند.
🕰 بالاخره روز کشتی دو پهلوان فرا رسید. هر کس که این دو پهلوان را دیده بود، جرأت نمی کرد که بگوید کدام به زمین خواهد خورد. از صبح همه جا گفتگو از قدرت بدنی و پهلوانی این دو تهمتن بود. همه با بی صبری در انتظار رسیدن ساعت مسابقه کشتی، دقیقه شماری می کردند.
تا این که آن ساعت فرارسید. میدان ارک مملو از انبوه مردم شد.
رجال و اشراف در جایگاه های مخصوص خود قرار گرفتند و شاه آخر همه وارد شد و دسته موزیک چی سلطنتی شروع به نواختن کرد. تمام کارها آماده شده بود که شاه فرمان به انجام مسابقه داد.
🤼♂ دو پهلوان کوه پیکر، از دو سو وارد میدان شدند. قامت هر کدام نزدیک به دو ذرع می رسید. تناور و ستبر، با دست های قوی و بازوهای قطور در مقابل هم قرار گرفتند.
به فرمان شاه، دو پهلوان با یکدیگر درآویختند و تلاش و کوشش انگیختند. از صلابت کشتی آن دو، نفس ها در سینه حبس شد. صدایی جز سکوت نبود. همه با بی تابی به زورآزمایی آن دو خیره مینگریستند.
💪 حریفان فوق العاده نیرومندی بودند. زور را با زور و فن را با بدل فن، به یکدیگر پاسخ می دادند.
پنج دقیقه، ده دقیقه کشتی طول کشید. با این حال هنوز هیچ یک بر دیگری برتری نشان نداده بودند. طولانی شدن مدت کشتی باعث شد که آن دو مظهر قدرت انسانی به حملات خود بر یکدیگر بیفزایند. خیلی مردانه و بی محابا به هم در می آویختند و می پیچیدند.
فن می زدند و بدل می کردند و زیر و بالا می شدند. نهایت زور خود را به شدت به کار می بردند. کسی باور نمی کرد که یکی از آن دو بر دیگری پیروز شود. همه مات و حیران تماشا می کردند.
⏰ یک ربع ساعت نزدیک می شد و کشتی در گرماگرم بود که #پهلوان_یزدی حرکت شدید و برق آسایی از خود نشان داد که کسی نفهمید چطور شد. ناگهان پهلوان ابراهیم سیستانی چون پاره کوهی از جا کنده شد و با تمام گرده و سر به زمین خورد و سرش شکاف برداشت و خون زیادی از آن جاری شد.
شور و ولوله میدان را فراگرفت. صدای احسنت! احسنت! به نشانه پیروزی پهلوان یزدی از هر سو به آسمان بلند شد.
📝 چند روز پس از انجام این مسابقه، پهلوان ابراهیم سیستانی که نمیتوانست زمین خوردن خود را باور کند، عریضه ای به پادشاه نوشت و به طرز کشتی گرفتن میدانی پهلوان یزدی اعتراض کرد و تقاضا نمود که شاه اجازه دهد که یزدی در گود #زورخانه یکبار دیگر با او کشتی بگیرد.
پادشاه پهلوان یزدی را احضار کرد و نامه #پهلوان_سیستانی را به او نشان داد و گفت: «او کشتی آن روز را در میدان قبول ندارد و میخواهد در گود زورخانه با تو کشتی بگیرد.»
پهلوان یزدی در جواب گفت: «هر طور که شاه امر بفرمایند اطاعت می کنم. اگر شاه مایل باشند، حاضرم زانوهای خود را به زمین بگذارم و با او کشتی بگیرم.»
🥁 قرار شد که #کشتی دوم، در زورخانه قرقانی ها انجام شود.
روز جمعه بود. از طرف شاه، حاجب الدوله و وزراء و رجال در آن زورخانه حاضر شدند. ابتدا #ورزش_باستانی به عمل آمد و در پایان، ورزشکاران از #گود خارج شده و برای کشتی آن دو پهلوان جا خالی کردند. آن گاه حاجبالدوله اجازه شروع کشتی مجدد آنها را داد.
مرشد به طبل کوبید و زنگ را به صدا در آورد. آن دو پهلوان به یکدیگر گلاویز شدند. پهلوان یزدی خیلی خونسرد و با حالتی عادی کشتی می گرفت ولی پهلوان سیستانی که از زمین خوردن در میدان ارک سخت عصبانی بود، پی در پی تند و سریع حرکت می کرد و فن های او را بدل می کرد تا این که چندان نکشید که فرصت مناسبی به دست پهلوان یزدی افتاد و ناگهان یک زیرکار از حریف گرفت و آن پاره کوه را «درخت کن» روی سر بلند کرد و محکم به زمین زد و گفت: «این هم در زورخانه!»
🏵 در دم، رجال و حاجب الدوله، پهلوان یزدی را فاتح تشخیص دادند و به او گفتند که خود را آماده رفتن به نزد شاه کند. وقتی پهلوان در پیشاپیش رجال از در زورخانه خارج شد، مردم که در بیرون با طبق های لاله و حجله های آراسته منتظر بودند، با آن ها همراه شده و پهلوان را بدرقه کردند و با سلام و صلوات او را به ارک رساندند.
🔶 پس از حضور در مقابل شاه، شاه چندین بار یزدی را تحسین کرد و او را به پهلوان باشی پایتخت مفتخر ساخت.
از معروف ترین و پر سرو صداترین کشتی های پهلوان یزدی، کشتی بود که بعدها با پهلوان حسین گلزار کرمانشاهی گرفت.
#ادامه_دارد..
👊 @HrazmiVpahlvani 💪
کانال هنرهای رزمی ورزش پهلوانی
🥋🏹🥷🇮🇷⚔🥊🤺
⛩(هنرهای رزمی ما را از خواب بیدار میکند و در آن زیبایی بزرگی نهفته است.)🎴