✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (3) 📚 أصول علم الرجال، بين النظرية والتطبيق، آیت الله شیخ مسلم داوری ج1 ص184⬆️⬆️ 🔸آیت الله شيخ مسلم داوری در متن بالا بیان کرده‌اند که نظر مرحوم خویی در اثر بحث‌ها و مراجعات پیوسته‌ای که بین ایشان و آقای خویی صورت گرفته، تغییر یافته است. ✔️ همان طور که در جریان هستید، آیت الله خویی (رحمة الله علیه) در ابتدا قائل به توثیق جمیع روات کامل الزیارات بوده، اما بعدها در نظر ایشان، تبدّل حاصل شد و فقط معتقد به وثاقت مشایخ بلاواسطه ابن قولویه در کامل الزیارات شدند. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (4) ✔️ بخشی از مقدمه کامل الزیارات: «و أنا مُبَيِّنٌ لك أطال الله بقاءَك ما أثابَ الله به الزائر لنبيه و أهل بيته (صلوات الله عليهم أجمعين) بالآثار الواردة عنهم (ص) ... و إنما دعاني إلى تصنيف كتابي هذا مسألتُكَ و تِرْدادُكَ القولَ عليَّ مرةً بعد أخرى تسألُني ذلك و لَعلمي بما فيه لي من المَثوبَة (1⃣)... فأشغَلْتُ الفكرَ فيه و صرفتُ الهمَّ إليه و سألتُ اللهَ تبارك و تعالى العونَ عليه حتى أخرجتُه و جمعتُه عن الأئمة (صلوات الله عليهم أجمعين) من أحاديثهم و لم اُخْرِج فيه حديثاً رُويَ عن غيرهم إذا كان فيما روينا عنهم من حديثهم(ص)(2⃣)- كفايةً عن حديث غيرهم و قد عَلِمنا أنا لا نحيط بجميع ما رُويَ عنهم في هذا المعنى و لا في غيره لكن ما وقع لنا من جهة الثقات من أصحابنا (رحمهم الله برحمته) و لا أخرجتُ فيه حديثاً روي عن الشِّذاذ من الرجال يُؤثِرُ ذلك عنهم عن المذكورين غيرِ المعروفين بالرواية المشهورينَ بالحديث و العلم و سمّيتُه كتاب كامل الزيارات و فضلُها و ثوابُ ذلك...» 📚 كامل الزيارات نویسنده : ابن قولويه القمي ج1 ص13 1⃣ این عبارت، کاشف از اخلاص مصنف و اهمیت طرح این مباحث از حیث ثواب اخروی دارد. 2⃣ اشکالی که وجود دارد آن است که در این کتاب روایاتی از غیر ائمه (علیهم السلام) وجود دارد. شاید در آن روایات نام امام را از باب اختصار نیاورده است یا دلیلی دیگر. علی أی حال، چنین اشکالی مطرح شده است. ✔️ گفته اند: ابن قولویه در این مقدمه به چند نکته تصریح کرده است: الف) روایتی در این کتاب از غیر ائمه نیاورده است. ب) روایتی از غیر ثقات نیاورده. ج) روایتی از «شذاذ» و افرادی که معروف در روایت نبوده‌اند، نیاورده. ❓ اما آیا واقعاً از این عبارات ابن قولویه به دست می‌آید که همه روات کامل الزیارات را ثقه می دانسته؟ یا فقط مشایخ بلا واسطه؟ یا توثیق هیچ یک از روات از این عبارات استفاده نمی‌شود؟ ✅ حدوداً هفت نظر در این مورد وجود دارد که به بررسی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت. #رجال @Nardebane_feghahat

#توثیق_روات_کامل_الزیارات (5) 🔸 و قد ذهب الأستاذ (دام ظله) أخيرا إلى وثاقة جميع من وقع في اسناد الكتاب المذكور إعتماداً على توثيق جعفر بن محمد بن قولويه. 📚 فقه الشيعة، الموسوي الخلخالي، السيد محمد مهدي ج3 ص32 ✔️ از این عبارات به دست می‌آید که مرحوم آیت الله خویی (رضوان الله تعالی علیه) در طول عمر شریفشان سه نظر متفاوت در مورد کامل الزیارات داشته‌اند. 1⃣ اوائل عمر مبارک‌شان قائل به توثیق هیچ‌یک از روات کامل الزیارات نبوده‌اند. 2⃣ سپس ۱۸۰ درجه تغییر کرده اند و معتقد به وثاقت تمام روات کامل الزیارات شده‌اند (یعنی وثاقت ۳۸۸ راوی) 3⃣ و در اواخر عمرشان از این نظر هم برگشته‌اند و فقط معتقد به وثاقت مشایخ بلاواسطه ابن قولویه (یعنی راوی اولی پس از ایشان) در کامل الزیارات شده اند (یعنی وثاقت ۳۱ راوی) ✍ رضا حسینی #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (6) 📚 دروس تمهيدية في القواعد الرجالية، الشيخ محمد باقر الأيرواني ج1 ص176 و 177 ✔️ اگر به پاورقی شماره ۳ این کتاب دقت بفرمایید، به سه نظر مختلفی که آقای خویی در طول حیاتشان نسبت به این کتاب داشته، اشاره شده است. #رجال @Nardebane_feghahat

✅ هرکس معتقد به قدم عالم باشد، کافر است ✔️ علامه حلی (قدس سره): 🔸 من اعتقد قدم العالم فهو كافر بلا خلاف؛ لأنّ الفارق بين المسلم و الكافر ذلك، وحكمه في الآخرة حكم باقي الكفار بالإجماع. 📚 أجوبة المسائل المهنائية، ص٨٩ #کلام #فلسفه @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (7) ✔️ البته جناب شیخ غلامرضا عرفانیان (از شاگردان مرحوم خویی) معتقد است که آقای خویی از قول به وثاقت جمیع روات «کامل الزیارات» برنگشته و در انتساب نظریه جدید ایشان تشکیک نموده است: 🔸 «إنّ جعفرَ بنَ محمد بنِ قولويه قد إلتزم في كتابه "كامل الزيارة" أن لا يَروي الا عن الثقات إلى أن رأيْنا ورقةً غيرَ ثابتِ الصّحة، فيه التّصريح بالتّراجُعِ عن ذلك الامر المقطوعِ به عنده وعند بعض السَلَفِ والخَلَف و فيها تخصيص التوثيق العام في كلام إبن قولويه بمشايخه الواحدِ والثلاثين. و أنا أذكر نصَّ عُذْرِه (قدس سره) في العدول المنسوب إليه لكى نُراصِدَه معكم». 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص153 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (8) ✔️ آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان معتقد است که استادش آقای خویی هرگز از نظریه توثیق جمیع روات کامل الزیارات برنگشته است: 🔹 و بالجملة يُستكشَفُ من جوابنا هذا حلاً و نقضاً: أن التّراجُعَ المسطور على صفحة الإستدراك ليس من عمل سيدنا الاستاذ (قدس سره) و إنما هو نتيجة الدغدغة والوسوسة الرّاسِبَة في أذهان بعض الباحثين والمناقشين، عصمنا الله تعالى عن الخطاء والزَّلَّة. 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص157 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (9) ✔️ جناب شیخ غلامرضا عرفانیان معتقد است که استادش مرحوم آقای خویی تا آخر عمر شریف خود قائل به وثاقت جمیع روات کامل الزیارات بوده: 🔹 الرابع: بعد التحقيق في مَدى مدلولِ مقدمةِ كامل الزيارات في النجف الأشرف و أنّه الظاهر في اعتبار مَنْ وَقَعَ في أسانيده، كان إختلافُ أهل الفن من عيون تلامذة سيدنا الاستاذ (قدس سره) إلى محضره و مجلسه في بيته يَفْتَحُ الأقداح و يَسْرَحُ البحثَ و النِّقاش بالصّراح قريباً مما قرأتَ في صفحة الإستدراك و قد كان سيّدُنا الاستاذ واقفاً في وجههم يُدافعُ عن الظهور المسطور شارحاً لهم محتوى المقدمة و يُحَكِّمُها تحكيماً بما سطّرناه في هذه التّنبيهات و أنا كنتُ حاضراً تلك المَحاضِر و ناظراً إلى تلك المَناظِر فرأيتُه لم يَتَخاضَع ولم يَتنازل إلى ما شاؤوا من إختصاص توثيق ابن قولويه بمشايخه ، فكان المناقشون يَرجعون إلى أنفسهم و يَخرجون عنه بسكوتٍ من بعضٍ و إيمانٍ من بعضٍ آخَر. 🔸 و هو (رحمه الله) كان في شَغَفٍ من إنكشاف هذا الظهور العام المحقَّق و خَرْق غِطاءَ الذّهول و إلتفاتِ إليه لكثرة فائدتِه من اطلاقِ عديدٍ من المسائل الفقهية التي تُستنبَطُ من الأخبار وإخراجِها عن قِفَصِ عدمِ الدليل. 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص156 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (10) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹 آقای خویی بعدها که از نظر اوّل خود برگشتند، گفتند که: «این کلام ابن قولویه ظاهر در توثیق جمیع روات سند است، لکن چون مخالف با واقع است، پس حملاً للفظ علی خلاف الظاهر حملش می‌کنیم بر توثیق مشایخ ایشان». 🔸 ما چنین اصلی نزد عقلا نداریم که اگر کلام، ظاهر در یک معنایی بود و آن ظاهر قطعاً صاف در نمی‌آید، پس ما بیاییم آن کلام را برخلاف ظاهرش حمل بکنیم و بگوییم مراد این است! #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (11) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔸 توثیق روات کامل الزیارات که آقای خویی فرمودند، انصافاً مشکل است. خودِ ايشان هم الحمدلله {از این نظر} برگشتند، اما معتقد به توثيق مشايخ ابن قولویه شدند! #رجال @Nardebane_feghahat

✔️ لزوم عدم الانقطاع عن الفقه والأصول | سماحة السيد منير الخباز 🔸 فقه فرّار است، باید هر روز کار فقهی انجام داد 🔹 برخی از بزرگان هر روز با کفایة الأصول و عروة الوثقی مأنوس‌اند 🔸 اگر ممارست در فقه نداشته باشید، فراموش خواهید کرد 🔹 «اعط العلم کلّک حتي يعطيک بعضه» #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (12) ✔️ آیت الله سیستانی معتقد است که از عبارت ابن قولویه در مقدمه کامل الزیارات، توثیق هیچ‌یک از روات این کتاب به دست نمی‌آید (چه مباشر و چه غیر مباشر). تنها مطلبی که متوجه می‌شویم این است که ایشان در کتابش روایاتی را آورده که نقّادِ اخبار آنها را آورده‌اند: 🔸 و لكن الصحيح أن العبارة المذكورة في المقدّمة لا تدل علىٰ هذا المعنىٰ بل مفادها أنه لم يورد في كتابه روايات الضعفاء والمجروحين، لذا لم يكن قد أخرجها الرجال الثقات المشهورون بالحديث والعلم، المعبر عنهم بنقّاد الاحاديث كمحمد بن الحسن بن الوليد وسعد بن عبد الله و أضرابهما و أما لو كان قد أخرجها بعض هؤلاء سواءً كانوا من مشايخه أو مشايخ مشايخه فهو يعتمدها و يوردها في كتابه، فكأنّه (قدس‌سره) يكتفي في الاعتماد علىٰ روايات الشذاذ من الرجال ـ علىٰ حد تعبيره ـ بإيرادها من قبل بعض هؤلاء الاعاظم من نقّاد الأحاديث. 🔹 وهذا المعنىٰ مضافاً إلىٰ كونه ظاهر عبارته المشار إليها ـ كما يتبين عند التأمل ـ مقرون ببعض الشواهد الخارجية المذكورة في محلها. 🔸 فليس مراده وثاقة جميع من وقع في أسانيد رواياته. فإن منهم من لا شائبة في ضعفه وليس مراده وثاقة عامة مشايخه فإن منهم من لا تنطبق عليهم الصفة التي وصفهم بها (قدس‌سره) وهي كونهم مشهورين بالحديث والعلم. 📚 قاعدة لا ضرر ولا ضرار، السيستاني، السيد علي ج1 ص21 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (13) 📚 دروس تمهيدية في القواعد الرجالية، الشيخ محمد باقر الأيرواني ج1 ص177 ✔️ همین نظر آیت الله سیستانی در متن فوق نیز آمده است. @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (14) ✔️ حضرت آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹 اين ورقی که چاپ شده، چهار سال بعد از آن، مرحوم استاد {یعنی مرحوم خویی} فوت کردند. سال ۱۴۱۳ فوت ايشان است. حالا من نمی­‌دانم ورقه را خودِ ايشان نوشتند یا زير نظر ايشان نوشتند. 🔸 چون در آن نوشته دارد که ظاهر عبارات کامل الزيارات اين است که تمام سند ثقه‌اند ولی ما به کتاب که مراجعه کرديم، مجاهیل و ضعفاء و کذابين و اين­‌ها را پيدا کرديم، پس بسيار بعيد است که مراد ابن قولويه وثاقت تمام سند باشد. لذا «حملاً للفظ علی خلاف ظاهره» می­گويیم که مراد از عبارت ابن قولویه، توثیق مشايخ است. 🔹 اين نحوه تعبير به شأن مقام استاد نمی­‌خورد. ما در «حجيت ظواهر» چنين چيزی نداريم که حمل لفظ بر خلاف ظاهرش بکنيم. ايشان نمی­‌خواهند بگویند که کلام، ظاهر در توثيق مشايخ است، بلکه کلام را ظاهر در توثيق تمام سند می دانند. لکن نمی­‌شود حالا که اين معنی جور در نمی‌آید، پس آن را حمل بر خصوص مشايخ نماییم! 🔸 من ايران بودم که اين ورقه آمد و خدمت­شان نرسيديم. اما اين، کلامِ يک اصولی و يک استاد بزرگ در اصول نيست، کلام استوانه اصول نيست. چطور حمل بر مشايخ کرده اند؟! ❓ قدر متيقنش گرفته اند؟ ✔️ پاسخ: اینجا جای قدر متيقن نيست. جای آن است که گفته شود کلام مجمل است، لذا از اعتبار ساقط می­‌شود. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (15) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔸 توثیقات عامه هم باید لفظش صریح و روشن باشد. 🔹 شما می گویید: «عبارت ابن قولویه شامل توثیقِ جمیعِ روات نمی‌شود، پس عبارت را بزنیم به مشایخ!» آیا لفظ ظهور در مشایخ دارد یا ندارد؟ ❓ پرسش: اجمال دارد. ✔️ پاسخ آیت الله مددی: اجمال دارد. به اجمال که نمی‌شود تمسک کرد. ❓پرسش: قدر متیقن می‌گیریم. ✔️ پاسخ آیت الله مددی: نمی شود قدر متیقن گرفت. از کجا ما می توانیم توثیق کنیم؟ 🔸 پس خوب دقت بفرمایید به نظر این حقیر در باب ظهور، باید انعقاد ظهور بشود. به مجرد این که بگوییم: «این معنا ظاهر در این لفظ است، اما چون این را نمی‌شود گفت، پس حملش می کنیم بر یک معنای دیگری» این کافی نیست. ❓ پرسش: به لفظ می دانید یا به کل جمله؟ ✔️ پاسخ: آیت الله مددی: هم مفردات دارد و هم ترکیب دارد. ❓ پرسش: اولویت با کدام یک است؟ ✔️ آیت الله مددی: مجموع کلام. اگر بگوییم این کلام مجمل است، خب دیگر به آن عمل نمی‌کنیم. 🔸 پس یک راه دیگر هم وجود دارد و آن اینکه حکم به اجمال بکنیم. ما خیال می‌کنیم که باید به هر نحوی که شده، قبولش بکنیم. خیال می‌کنیم که حالا که ظهورش در یک معنا را قبول نکردیم، در معنایی که ظهور ندارد باید قبول بکنیم. این چه نکته فنی دارد؟! #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (16) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله الشریف): 🔹 یک ورقه‌ای منسوب بود به مرحوم استاد، یعنی آقای خوئی. (در سال 1409، 1408) که ما سابقاً می‌گفتیم کامل الزیارات جمیع رواتش ثقه هستند، لکن بعداً دیدیم در برخی روایات آن، وضاعین و کذابین هستند، ضعفا هستند! لذا نمی‌شود این مطلب را قبول کرد که ابن قولویه تمام روات را توثیق کرده. فحملاً للّفظ «علی خلاف الظاهر» می گوییم مراد ایشان، خصوصِ مشایخ است. 🔸 بحث علمی این جاست که اگر لفظی ظاهر در یک معنا بود ولی با «اخذ به ظاهر» به مشکل برخورد کنیم، خلافاً للظاهر، حمل بر معنای دیگر می‌شود کرد یا نه؟ مرحوم آقاضیاء حرفش این است که ظهورات باید منعقد بشود. به مجرد این که آن ظهور منعقد نشد، ظهور دیگری نمی‌توان درست کرد. 🔹 بالفرض که عبارات ابن قولویه، ظاهر در توثیق جمیع روات باشد (البته این فرض، باطل است. ما معتقدیم چنین نیست) اما بالفرض که چنین باشد، حالا اینکه بگوییم ما این ظاهر را نمی توانیم قبول بکنیم، چون در روایات این کتاب، کذابین وجود دارند. پس بیاییم بگوییم خلافاً للظاهر عبارات ابن قولویه در خورد خصوص مشایخ و اساتیدشان است، این از کجا؟! 🔸 انعقاد ظهور، شرط است. نه این که حالا که ظهور در آن معنای دیگر منعقد نشد، پس این جا منعقد بشود. 🔹 یک راه سوّمی وجود دارد. میگویند: کسی روی منبر رفته بود، مطالب را یادش رفته بود. هِی می‌گفت صلوات بفرستید! گفت: راه دیگری ندارم، گفتند: یک راه دیگر هم هست، از منبر بیا پایین! این‌جا هم خب راه دیگر وجود دارد. آن راه هم این است که بگوییم عبارات ابن قولویه مجمل است. کأنما قسم خورده‌اند که باید این کلام را حمل بر یک معنایی بکنند و حالا مثلاً به معنای ظاهرش که نشد، پس به معنای غیر ظاهر حمل بکنیم! همچین چیزی نداریم! چنین سیره عقلائی ما نداریم! 🔸 من عرض کردم عبارت کامل الزیارات مرادش توثیق جمیع روات نیست. نه عبارتِ کامل الزیارات این است و نه عبارتی که در اول تفسیر مرحوم علی ابن ابراهیم آمده. مضافاً به این که معلوم نیست آن عبارتِ تفسیرِ قمی برای کیست! تفسیر قمی مشکلات فراوان دارد. ولی حالا بر فرض {که این ها را نادیده بگیریم، باز هم دلالت بر توثیق جمیع روات ندارد} 🔹 راه علمی به نظر ما در باب ظهورات، انعقاد ظهور است. خوب دقت بکنید. ما باید برویم دنبال انعقادِ ظهور. اما این که بگوییم: «این کلام ظاهر در این معناست لکن این معنا نمی‌تواند مراد او باشد، پس یک معنای غیر ظاهر، مراد است» این راه درست نیست. من می خواهم این را بگویم. ❓ پرسش: از راه قدر متیقن که می شود ✔️ پاسخ: نمی شود. #رجال @Nardebane_feghahat

✔️ ملاک تشخیص حروف متشابه از یکدیگر در «خط کوفی» شکل حروف بوده است، نه نقطه. #ادبیات @Nardebane_feghahat

✔️ درس تفسیر استاد ربانی بیرجندی 91/12/12 🔸 جاحظ يک جمله جالب دارد که «أعط العلم کلّک حتي يعطيک بعضه»، يعنی خودت را در اختيار علم قرار بده تا بعضي از علم را در اختيار تو قرار دهند. به عبارت ديگر خودت را به علم بفروش تا بخشي از علم را بدست آوري. @Nardebane_feghahat

✳️ #دعای_صباح (2) ❓دعای صباح بعد از نافله صبح خوانده شود یا بعد از فریضه صبح؟ ✔️ جواب آیت الله #بهجت (ره): 🔸 از تعقیبات فریضه صبح به شمار می‌آید. 📚 در محضر بهجت ج2 ش743 @Nardebane_feghahat

✳️ #دعای_صباح (3) ✔️ آیت الله شیخ محمد تقی #بهجت (ره): 🔸 مرحوم سید مرتضی کشمیری بعد از نماز مغرب و عشا و در ماه صیام دو ساعت تعقیب می‌خواند، ولی نقل شده است که در تعقیب نماز صبح دعای صباح را - به جهت عدم وثوق به سند و عدم اطمینان به صدور آن - نمی‌خواند، و این در حالی است که متن دعای صباح گواهِ صادق بر صدور آن از کارخانه اهل بیت (علیهم السلام) است، نه این که از دیگری باشد و به صورت قاچاق در میان ادعیه مأثوره وارد شده باشد! 📚 در محضر بهجت ج2 ش743 @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله #جوادی_آملی: 🔸 آن چه سبعه معلّقه (معلقات سبع) را به زير كشيد، هنر ادبیِ قرآن است و آن چه ديوار كعبه را از لوث معلقات سبع تطهير كرد، هنر قرآن است. آن چه بت‌كده را از بت‌ها پاك مي‏‌کند، تبر است كه يكي به دست حضرت ابراهيم بت‏‌شكن خليل الرحمن انجام شد و ديگري به زبان حضرت محمد بن عبدالله، که منادي: «أنا أفصح من نطق بالضاد» بود، صورت پذيرفت. ✅ پ.ن: معلقات سبع هفت قصیده بزرگ شاعران نامی عرب بوده که در بین عرب بی نظیر محسوب می شده است. و شروح مختلفی بر آن نوشته شده است. گفته می شود که این اشعار تا مدت‌ها بر دیوار #کعبه آویزان بوده است. #ادبیات @Nardebane_feghahat

✳️ #کاف_لشیعتنا (1) ✔️ «الکافی کافٍ لشیعتنا» 🔹 «کتابِ کافی برای شیعیان ما کافی است» ❓ آیا چنین عبارتی از امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) درباره کتاب کافی بیان شده است؟ 🔸 نظر محدث نوری 🔹 نظر علامه مجلسی 🔸 نظر علامه عسگری 🔹 نظر آیت الله شبیری زنجانی ✔️ اگر چنین جمله‌ای وجود داشت، خود کلینی در کتاب کافی ذکر می کرد 📣 آیت الله دکتر حسینی قزوینی #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #کاف_لشیعتنا (2) ✔️ «الکافی کافٍ لشیعتنا» 🔸 اولاً: صدور چنین جمله‌ای از معصوم محل اشکال است. 🔹 ثانیاً: بالفرض که چنین جمله‌ای از معصوم صادر شده باشد، آیا به این معناست که تمام روایات این کتاب صحیح است یا احتمال دارد که خواسته بگوید مجموعِ این کتاب برای شیعیان کفایت می‌کند‌؟! 🔸 گاهی می بینیم که عبدالعظیم حسنی (رحمة الله علیه) خدمت معصوم می ‌رسد و عقائد خود را بر آن حضرت عرضه می‌کند. امام هم تأیید می کنند و این بدان معناست که تمام عقائدی که بیان نموده، صحیح است. اما گاهی شاید حضرت بفرمایند که «عبدالعظیم حسنی، انسان خوبی است» این بدان معنا نیست که تمامی کارهایش صحیح است. ✍ رضا حسینی #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #وثاقت_جمیع_مشایخ_نجاشی (1) 🔸 مرحوم آیت الله خویی (رضوان الله تعالی علیه) «احمد بن عبدون» را به خاطر اینکه از مشایخ نجاشی است، توثیق کرده است. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (17) ✔️ بنده در صوت های تدریس مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی (رضوان الله تعالی علیه) نظرات فقهاء پیرامون اسانید کتاب کامل الزیارات را مطرح نمودم. ✅ فقهایی مانند: 🔸 شیخ حر عاملی (صاحب وسائل الشیعة) 🔹 محدث نوری (صاحب مستدرک الوسائل) 🔸 آیت الله خویی (ره) 🔹 آیت الله سید تقی قمی (ره) 🔸 آیت الله سیستانی 🔹 آیت الله محمد باقر صدر (ره) 🔸 آیت الله شیخ مسلم داوری 🔹 آیت الله سبحانی 🔸 آیت الله شیخ آصف محسنی 🔹 آیت الله فاضل لنکرانی (ره) 🔸 آیت الله سید محمد سعید حکیم 🔹 آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان (ره) 🔸 آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره) 🔹 آیت الله سید احمد مددی ✔️ ان شاءالله به زودی دور دومِ ثبت نام در دوره تدریس ۸۰ جلسه‌ای «مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی» آغاز می شود. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #وثاقت_جمیع_مشایخ_نجاشی (2) ✔️ برخی از علما معتقدند که تمامی مشایخ بلا واسطه نجاشی (ره) ثقه می‌باشند، نظیر: ۱. محدث نوری (صاحب مستدرک الوسائل) ۲. مرحوم تستری (صاحب قاموس الرجال) ۳. سید بحرالعلوم ۴. آیت الله خویی ۵. آیت الله شیخ مسلم داوری ۶. آیت الله ایروانی ۷. آیت الله سبحانی 🔹 ولی برخی چنین اعتقادی ندارند، مانند: ۱. آیت الله سید تقی طباطبایی قمی ۲. آیت الله سیستانی ۳. آیت الله شیخ آصف محسنی #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #وثاقت_جمیع_مشایخ_نجاشی (3) ✔️ از عبارات مرحوم نجاشی مشخص می‌شود که تمامی مشایخ او ثقه هستند. عباراتی مانند: 🔸 أحمد بن محمد بن عبيدالله بن الحسن بن عياش بن إبراهيم بن أيوب الجوهري... رأيت هذا الشيخ، و كان صديقاً لي و لوالدي، و سمعت منه شيئا كثيراً، و رأيت شيوخنا يضعّفونه، فلم أرو عنه شيئا و تجنّبته، و كان من أهل العلم والأدب القوي وطيّب الشعر و حسن الخط، رحمه‌الله و سامحه ، و مات سنة إحدى وأربع مائة. 📚 فهرست النجاشي ج1 ص85 و 86 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #وثاقت_جمیع_مشایخ_نجاشی (4) ✔️ از عبارات نجاشی (ره) به دست می‌آید که از افرادی که ضعیف باشند، مستقیماً نقل نمی‌کند (یعنی تمام مشایخِ بلا واسطه او ثقه هستند)، و اگر بخواهد از شخص ضعیفی نقل نماید، حتماً با واسطه از او نقل می‌کند: 🔸 محمد بن عبد الله بن محمد بن عبيدالله بن البهلول... كان سافر في طلب الحديث عمره، أصله كوفي، و كان في أول أمره ثَبْتاً ثم خَلَطَ، و رأيت جلّ أصحابنا يغمزونه و يضعّفونه... 🔹 رأيت هذا الشيخ و سمعت منه كثيراً، ثم توقّفت عن الرواية عنه إلا بواسطة بيني و بينه. 📚 فهرست النجاشی ج1 ص396 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ اختلاف نسخ در متن زیارت جامعه کبیره ✔️ آیت‌الله #شبیری_زنجانی (مدظله العالی): 🔹 می‌خواستند کتیبه‌ای از زیارت جامعه بنویسند، از این جانب خواستند که نظر خود را درباره متن زیارت جامعه بنویسم. پیشنهاد کردم که آن را بر اساس نسخه‌های صحیح بنویسند و چون درج نسخه بدل یا درج قلاب برای کتیبه نویسی مناسب نیست و شکل ظاهری آن را نازیبا می‌کند، آن را با اصحّ نسخ مقابله و نکاتی را در این باب به صورت مکتوب بیان کردم. 🔸 زیارت جامعه را صدوق در فقیه و عیون، و شیخ در تهذیب به واسطه صدوق روایت کرده‌اند. اختلاف نسخ این زیارت به حدّی است که استقصای آن نیازمند به مقاله‌ای است. مقداری از اختلافات نسخه در مفاتیح الجنان ذکر شده است. این‌جانب با مراجعه و مقابله زیارت با چندین نسخه معتبر از هر کدام از سه کتاب اشاره شده و با ملاحظه روضة المتقین و لوامع صاحبقرانی و بحار الانوار که در آنها به شرح این زیارت پرداختند، اصحّ نسخ را انتخاب کردم. ✅ مواردی از اختلاف نسخ: 🔹 توضیح اینکه کلمه «المستقرّین» دو نسخه بدل دارد؛ «المستوفرین» با فاء، «المستوقرین» با قاف. بودن این سه کلمه از نظر معنا اشکالی ندارد و در مفاتیح نسخه بدل اول ذکر شده، ولی مجلسی اول در لوامع صاحبقرانی می‌نویسد: در نسخه تهذیب به خط شیخ طوسی «و المستقرّین» است؛ یعنی «مطمئن است قلوب ایشان به ذکر الهی». لذا نسخه بدل‌ها حذف شد. ما این را حذف کردیم. 🔸 کلمه «أدمنتم» ارجح از «أدمتم» است؛ زیرا در جملات «فعظّمتم جلاله و أکبرتم شأنه و مجّدتم کرمه و أدمنتم ذکره و وکّدتم میثاقه و أحکمتم عقد طاعته» در «أکبرتم» و «أدمنتم» و «أحکمتم» که بعد از «عظّمتم» و «مجّدتم» و «وکّدتم» قرار گرفته، سجع رعایت شده، و در«أدمتم» چنین نیست و در نتیجه «أدمنتم» که در مفاتیح در حاشیه است، ارجح از «أدمتم» است که در متن است. 🔹 در مفاتیح جمله زیارت «سننتم سنّته» است ولی در نسخه‌هایی از فقیه و عیون و تهذیب، «سننه» به صیغه جمع، جای «سنّته» به صیغه افراد آمده است و با در نظر گرفتن صیغه‌های جمع در جملات قبل: «بیّنتم فرائضه و أقمتم حدوده و نشرتم شرائع أحکامه»، در اینجا کلمه جمع انسب خواهد بود؛ خصوصا با ملاحظه کلمه «فرائض» که معمولا در مقابل «سنن» قرار می‌گیرد، نه در مقابل «سنّت». 🔸 «السبیل الأعظم» در نسخه‌هایی از فقیه و عیون و تهذیب وجود دارد، ولی در حاشیه مفاتیح چنین آمده است: «هذه الفقرة لیست فی الأصل لکنّها مذکورة فی کتب العلامة المجلسی». 🔹 «عادﱝ» در چاپ مفاتیح که پیش اینجانب است «عاد» بی یاء ضبط شده که قطعا غلط است. 🔸 کلمه «نجا» که ناقص واوی است و باید با الفِ آخر نوشته شود و در تهذیب و بعضی نسخِ عیون با الف نوشته شده، در فقیه و نسخه چاپیِ عیون و مفاتیح «نجی» با یاء آمده که غلط است. 🔹 جمله «و له تسلّمون» که بعد از جمله «و به تؤمنون» قرار گرفته، انسب این است که با سکونِ سین باشد، زیرا «ایمان» و «اسلام» مقابل هم قرار می‌گیرند، نه «ایمان» و «تسلیم». 🔸 کلمه «سعِد» در جمله «سعد من والاکم» که بعد از آن «هلک من عاداکم» آمده، با کسر عین که از ماده «سعادت» است، به نظر از «سعَد»با فتح عین که به معنای «یَمُنَ»است، ارجح است و در لوامع نیز کلمه را به «سعادتمند شده» تر جمه کرده است. 🔹 «یُکَرُّ» در مفاتیح «یَکِرُّ» با فتح اول و کسر کاف ضبط شده؛ در حالی‌که «یکِرّ» با کسر کاف در لغت مذکور نیست. در نسخه‌های معتبر «یَکُرُّ»به فتح اول و ضمّ کاف و «یُکَرُّ» به ضمّ اول و فتح کاف آمده است. وقوع این کلمه در بین فعل‌های مجهول مانند «یُحشَرُ فی زمرتکم و یُکَرُّ فی رجعتکم و یُمَلّک فی دولتکم و یُشَرّف فی عافیتکم و یُمَکَّن فی أیّامکم»، سبب ترجیح نسخه فعل مجهول است. 📚 جرعه‌ای از دریا ج4 ص 387 تا 389 @Nardebane_feghahat