✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (19) ✔️ آیت‌الله وحید خراسانی (حفظه‌الله): 🔹 ایـن مَـرد {یعنی مرحوم آیت الله میلانی} شـناخته نشـد و مقـام ثبوتـش بـه عقیـده مـن از همـه جهــات، زائــد بــر مقــام اثباتش بــود، چــون نســبت بیــن ثبــوت و اثبــات عمــوم مــن وجــه اســت. ولــی ایشان از کسانی بــود کــه آنچه داشت ثبوتــاً، علمـاً، عملاً بــر اثباتش بــه مراتب می‌چربید. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (20) ✔️ حجت‌ الاسلام و المسلمین فضل: 🔹 مرحوم آقاى میلانی می‌فرمودند راضــی نیســتم کــه بـالایِ منبـر از من نــام ببرید. کاری بــه تقلیدِ مردم در شهرها و روستاهای کشور نداشته باشید. بگذارید تا هر کسی از هر مرجـع تقلیـدی کـه می‌خواهـد تقلیـد کنـد. تـا آنجـا کـه امـکان دارد، روی منبـر، مسـائلی را مطـرح کنیـد کـه دربـاره‌ آن‌، اتفـاقِ نظر وجــود دارد. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (21) ✔️ مرحوم سید فاضل حسینی میلانی(ره): 🔹 بـا قاطعیت می‌توان گفـت کـه مرحوم آیت‌الله سید محمدهادی میلانی(ره) یـک‌ دقیقـه از عمرشـان را هـدر ندادنـد. مرحـوم آیـت الله خوئـی می‌فرمودنـد: نبینیـد کـه مرحـوم آقـای میلانی یک وقتـی صحبـت می‌کند مِن و مِن می‌کند، یعنی گاهی‌ تأمل می‌کند، تند صحبت نمی‌کنـد، تامّل را منعکس می‌کند. چون آقای میلانی مدت‌ها تمرین کرده، ریاضت کشیده کـه اول روی حرفش فکر کند و کاملاً سبک‌ سـنگین کند و بعد منتقـل کند. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (27) ✔️ آیت الله وحید خراسانی (حفظه‌الله): 🔹 تمـام افـکارِ نائینـی، تمـام أنظارِ مرحـوم اصفهانـی، همـه در دسـت مرحوم میلانی بـود، این‌ها را اهلش‌ می‌فهمنـد! #فقه #اصول @Nardebane_feghahat

✳️ #قاعده_میسور (7) ✔️ درس خارج فقه آیت الله مکارم شیرازی 91/06/28 🔹 قاعده میسور می‌گوید: «المیسور لا یسقط بالمعسور» در قواعد الفقهیة گفتیم: «قاعدة المیسور قاعدة عقلائیة شرعیة». 🔸 این قاعده، مطابق بناء عقلاء است و شارع هم آن را امضا کرده است. این قاعده تا حدّی مشهور است که در اشعار شعراء هم منعکس شده؛ کما اینکه شاعر می‌گوید: گر نباشد فرش ابریشم طراز با گلیم کهنه‌ای مسجد بساز گر نباشد شانه‌ای از بهر ریش شانه بتوان کرد با انگشتِ خویش 🔹 بنابراین {در کتاب الحج} اگر فرد می‌تواند خودش طواف کند، باید طواف کند وگرنه مطابقِ قاعده میسور او را طواف می‌دهیم. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #قاعده_میسور ( 8) ✔️ درس خارج فقه استاد محمدتقي شهيدی 1400/01/10 🔹 سیره عقلاء بر «قاعده میسور» نیست مگر در مواردی که «تعدد مطلوب» احراز شده باشد و تا تعدّد مطلوب احراز نشود «قاعده میسور» نه عقلائی است و نه شرعی است. #اصول #قواعد_فقهیه #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #آیت_الله_بروجردی (51) ✔️ «شیخ طوسی» در «قم» است! ✔️ استاد سید میرتقی حسینی گرگانی: 🔹 امام خمینی نامه‌ای به آیت‌الله شیخ مرتضی حائری می‌نویسند که چرا به نجف رفتید؟ ایشان نیز پاسخ می‌دهد که این کار را برای درکِ علومِ شیخ طوسی در نجف انجام داده‌ام. امام در جوابِ نامه می‌نویسد که خود شیخ طوسی در قم حضور دارند که منظورشان «آیت‌الله بروجردی» بوده است. #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ درس خارج فقه آیت الله مظاهری ۱۳۸۳/۹/۷ 🔸 مرحوم شهید ثانی در فقه کتاب‌های متعدّد دارند، یکی شرح لمعه است، یکی هم مسالک است. 🔹 «مسالک» یک دوره فقه خوبی هست و خیلی بهتر از شرح لمعه است. #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه هفتاد و ششم» 164 🔹 زیادت رکنیه در صلاة 🔸 اگر شک کرد که به رکوع رفته یا نه، سپس به رکوع رفت و در رکوع یادش آمد که رکوع را سابقاً انجام داده، تکلیف چیست؟ نظر شیخ طوسی و سید مرتضی در مسأله چیست؟ 🔹 چرا مرحوم محقق حلی(ره) نماز را در فرض مذکور باطل می‌داند علی الأشبه؟! 🔸 «و إن نقص رکعة...» (حالات سه‌گانه در مسأله) 🔹 ترک سجدتین 🔸 تطبیقِ «الاشتغال الیقینی یقتضی الفراغ الیقینی» 🔹 کیفیت احتیاط در مسأله مذکور 🔸 چرا کلمه «سوره» را نکره آورد؟ 🔹 اخلال در واجبات غیر رکنی: الف) مواردی که نه تدارک لازم است و نه سجده سهو ب) مواردی که تدارک لازم است ولی سجده سهو لازم نیست ج) مواردی که هم تدارک لازم است و هم سجده سهو #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

🔸 آیت الله #موسوی_اردبیلی نقل کرده که از #امام_خمینی سوال کردم: آیا احکام قضایی، موضوعیت دارد یا طریقیت؟! یعنی آیا موضوعیت دارد بدین معنا که موظفیم حدود را جاری کنیم و نتیجه هر چه باشد، چه بازدارندگی داشته باشد و چه نداشته باشد؟! یا طریقیت دارد و تنها اگر بازدارندگی داشته باشد، باید اجرا شود؟! ایشان پاسخ دادند: بدیهی است که طریقیت دارد. #فقه #حدود @Nardebane_feghahat

✔️ درس خارج فقه استاد سید محمدجواد شبیری‌ زنجانی 1401/10/10 🔹 کتابِ «مبسوط» برگرفته از فقه عامه است. منابع اصلیِ مبسوط، فقه شافعی است و برخی از کتبی که شرح و حاشیه کتاب الاُم شافعی است، منابع مبسوط هستند. یکی از رفقا مقاله‌ای درباره منابع مبسوط نوشته است. در «الطبقات الشافعیه- سبکی» شیخ طوسی را جزء شافعیه نام برده است! علت اصلی آن است که شیخ طوسی را نمی‌شناخته و به کتاب شیخ طوسی که ساختار آن شبیه ساختار کتب شافعی است، برخورد کرده است! 🔸 کتابِ مبسوط از فقهِ شافعی گرفته شده و شیخ طوسی نظرات خودش را اعمال کرده است و اهمیتی ندارد که بدانیم چرا شیخ طوسی کتاب شافعی را پذیرفته است. بر خلافِ «النهایه» که کلمات علمای پیشین شیعه است که در آن منتقل شده است. از عبارتِ مبسوط نمی‌توان کشف کرد که فقهای اصحاب ائمه (علیهم‌السلام) این مطلب را پذیرفته باشند. به خصوص آنکه سبکِ مبسوط به قول شیخ طوسی، بر خلافِ متعارفِ فقه شیعه بوده است و از فقهِ مأثور فاصله گرفته است. ایشان در مقدمه مبسوط اشاره می کند که علت تأخیر کتاب مبسوط این بود: «و تضعف نيّتي أيضا فيه قلة رغبة هذه الطائفة فيه، و ترك عنايتهم به لأنهم ألقوا الأخبار و ما رووه من صريح الألفاظ حتى أن مسئلة لو غير لفظها و عبر عن معناها بغير اللفظ المعتاد لهم لعجبوا [تعجبوا] منها و قصر فهمهم عنها» 🔹 امامیه علاقه‌مند نبودند که کتابی شبیه مبسوط نوشته شود و علاقه آنها بیشتر به فقهِ مأثور است. #فقه @Nardebane_feghahat

🔹 «مُحَمَّد بن الْحسن بن عَليّ أَبُوجَعْفَر الطوسي» فَقِيه الشِّيعَة و مصنّفهم، كَانَ ينتمي إِلَى مَذْهَب الشَّافِعِي، لَهُ تَفْسِير الْقُرْآن و... قدم بَغْدَاد و تفقّه على مَذْهَب الشَّافِعِي. وَ قَرَأَ الْأُصُول وَالْكَلَام على أبي‌عبد‌الله مُحَمَّد بن مُحَمَّد بن النُّعْمَان الْمَعْرُوف بالمفيد فَقِيه الإمامية... 📚 طبقات الشافعيه الكبري، السبكي، تاج‌الدين ج4 ص126 #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ «فقه شیعه، حاشیه‌ای بر فقه اهل‌سنت؟» 🔹 چه بسا در روایات ما نکاتی هست که به روایات اهل سنت اشاره دارد، مرحوم آیت‌الله بروجردی یک وقت مطلبی را به این مضمون می‎فرمودند که: «فقه ما مثل حاشیه‌ای است بر فقه اهل سنت» چون حکومت و دولت و ملّت همه سنّی بودند، روایاتِ اهل‌سنت در آن زمان مطرح بوده، فتاوای آنها مطرح بوده و روایات ائمه ما گاهی ناظر به فتاوای آنها بوده است... 📚 کتاب خاطرات، آیت الله منتظری ص136 #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله میرزا غلامحسین جعفری همدانی: 🔹 یکی از کارهای ما (در نجف) برای رفع خستگی این بود که مسأله علمی مطرح می‌کردیم و بین مرحوم میرزا عبدالهادی شیرازی و آیت‌الله خویی نزاعِ علمی می‌انداختیم! 🔹 یک وقتی آیت‌الله خویی به من گفت: «دوست دارم مدرّس بشوم مثل مرحوم آقا ضیاء عراقی» گفتم: شما بالاتر از این هم می شوید، شما مرجعیّت خواهی یافت! همان هم شد. ایشان مرجعیّت یافت. مرحوم آقا ضیاء عراقی در تدریس قوی بود، ولی اخلاقِ تندی داشت. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ چهار فتوا دادم و عالَم را پاک کردم! ✔️ درس خارج فقه آیت الله مظاهری 88/01/25 🔹 مرحوم فیض کاشانی در «وافی» یک جمله عجیبی دارد، می‌گوید: چهار فتوا دادم و عالَم را پاک کردم و اگر این چهار تا فتوای من نباشد، عالَم نجس است! ۱. یکی این‌که گفتم شراب پاک است. (دقت: نه آنکه حلال است) ۲. یکی این‌که گفتم کافر پاک است و ما اصلاً انسان نجس نداریم. ۳. یکی این‌که گفتم آب قلیل به ملاقاتِ نجس، نجس نمی‌شود. ۴. یکی این‌که گفتم متنجّس، منجّس نیست. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ محدوده شریعت ✔️ درس خارج فقه استاد علیدوست 1399/9/16 🔹...برخی معتقدند که شارع {در حیطه مثلاً معاملات} خطوط کلّی را بیان کرده و یا این که اگر مطلبی هم در این خصوص آمده، از حیث آراء محموده بوده و الزامِ شرعی برای همه زمان‌ها و مکان‌ها ندارد. خدا رحمت کند آقای معرفت را که در یکی از مصاحبه ها (فصلنامه نقد و نظر شماره 1) در این‌باره می‌گوید ما در معاملات یک «لا تَظلمون» داریم و یکی هم «لا تُظلمون...» تمام! در واقع شارع چند پارادایم را مطرح کرده است. 🔸 مرحوم دکتر مهدی حائری -برادر آقا مرتضی و پسر آیت الله مؤسس {مرحوم آیت الله حائری یزدی)- ایشان می‌گوید: حوزه معاملات، حوزه آرای محموده است، یا همان اصول تربیتی که در صلاحِ مجتمع دخالت دارد. 🔹 من خیلی معتقد به نوع نگاهی نیستم که همه چیز را به صدر اسلام برسانیم و بر اساس آن بخواهیم حکم صادر کنیم که پیغمبر چگونه اسیر میگرفتند، چه کار میکردند و... البته برداشت منفی از حرف من نشود! واقعیت این است که برخی احکام به عقلای دوران واگذار شده است. 🔸 این قضیه توجه به عرف هر زمان در مشروطه هم بحث‌ساز شد که عده‌ای «مشروطه‌طلب» بودند و عده‌ای «مشروعه‌خواه» و حتی این قضیه به صدر اسلام و دورانِ فضل بن شاذان هم برمی‌گردد! یا محمد بن ادریس شافعی و جالب هم این است که هنوز هم که هنوز است، این بحث وجود دارد. این که برخی معتقدند که ما چیزی منحصراً به نام اقتصاد اسلامی و... نداریم و کل تأسیساتِ شارع به 20 مورد نمی‌رسد... دقت: نگاه خودِ استاد علیدوست در مسأله، میانه است، نه حداقلی که در حدّ «لا تَظلمون و لا تُظلمون» و نه حداکثری که هر رَطب و یابسی را بخواهیم از دین استخراج کنیم. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ چندین نظر در مورد رابطه فقه و احلاق ✔️ حجت‌الاسلام احمدیان (رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان): 🔸 درباره رابطه فقه و اخلاق نظرات مختلفی وجود دارد. برخی قائل به تمایز و جدایی این دو هستند که سردمدار این نظریه، ابوحامد غزالی است. غزالی، علم فقه را از علوم دنیایی می‌داند و معتقد است مردم باید از آن دوری کنند و به سمت علم اخلاق بروند و با علم اخلاق است که می‌توان مراحل سیر و سلوک را طی کرد و به سرمنزل مقصود رسید. وی همچنین می‌گوید فقهایی که تفقه در دین را منحصر به دانستن فقه می‌دانند، به علم فتوا در باب معاملات بسنده کرده و از تهذیب نفس و سلوک اخلاقی غافل مانده‌اند. در واقع، غزالی معتقد است فقه فقط به مصالح دنیوی می‌پردازد و به مصالح اخروی توجهی ندارد. بنابراین، فقه، علم ظاهر و اخلاق، علم باطن است. 🔹 برخی قائل به تعارض فقه و اخلاق هستند، برخی دیگر اخلاق و فقه را متمّم و مکمّلِ یکدیگر می‌دانند و از دیدگاه‌های مختلفی به این موضوع پرداخته‌اند. از یک نظر، اخلاق مبتنی بر فقه است و برای تصفیه درون آمده که این تصفیه درونی بدون اصلاح برون نیز اتفاق نخواهد افتاد. 🔸 ملامحسن کاشانی قائل به رابطه عمیق فقه و اخلاق است و نظرات غزالی را به‌صورت جدی نقد می‌کند و می‌گوید فقه، علم شریف الهی و نبوی است که از وحی گرفته شده و به واسطه همین فقه است که می‌توان به اخلاق دست یافت و تا زمانی که برون اصلاح نشود، نمی‌توان به تصفیه درون پرداخت. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ جفا به مرحوم آیت‌الله خویی! ✔️ آیت الله علوی بروجردی: 🔹 هنر این است که آدم در نجف بماند؛ رئیس حکومت هم صدّام است که با ایران دارد می‌جنگد و مردم شیعه و سنّی را مجبور به جنگ با ایران می‌کند. روی سر شهرهای ما موشک می‌ریخت. صدام هم آدمی است که وقتی با یک نفر مخالف بود، فقط این‌طور نبود که خودش را بکشد، علاوه بر خودش زن و بچه‌اش را هم می‌کشت؛ اگر برادر یا خواهری هم داشت، احتیاطا می‌کشت! اما در کنار این صدّام، یک کلمه از مرحوم آیت الله خویی علیه ایران یا به نفع صدّام صادر نشد؛ این خیلی مهم است. 🔸 این مجاهده است که آدم بیخ گوشِ یک آدمِ ظالمی مثل صدّام بنشیند، اما یک کلمه نگوید که رنگ طرفداری از صدّام یا رنگ مخالفت با ایرانی داشته باشد که الان اسیر جنگ شده و دارد می‌جنگد. 🔹 ما متأسفانه و شوربختانه این مجاهده را قدر ندانستیم. ما خیال می‌کردیم آیت‌‌الله‌ خویی باید هر روز اعلامیه بدهد و صدام را طعن و لعن کند، اما مگر می‌توانست؟! مگر می‌شد؟! صدام چند تا از فرزندان آقای خویی را کشت؟! چند تا از دامادهای ایشان را کشت؟! بعد از انتفاضه عراق، هلی‌کوپتر کنار منزل ایشان نشست و ایشان را برای بازجویی به بغداد بردند. 🔸 یک شخصی در این فشارها باشد و این‌قدر بر حوزه و اصولی که معتقد بود، استقامت کند؟! چون حوزه نجف، حوزه مادر است؛ حوزه شیخ طوسی است و باید باقی بماند؛ این مرد بزرگ به این نحو حوزه را حفظ کرد؛ آن وقت ما اینجا نشسته بودیم و بدون توجه به جوّ آنجا و اینکه چه بر ایشان می‌گذرد برای خودمان آن حرفها می‌گفتیم! لذا ما نسبت به مرحوم آقای خویی جفای بسیاری کردیم. #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ درس خارج فقه آیت الله جوادی آملی 99/11/18 🔹...اینها هم پذیرفتند که بیش از چهار مذهب نباشد. آن روزها مرحوم سید مرتضی (رضوان الله تعالی علیه) گفت دستِ ما خالی بود وگرنه ما هم یک مبلغی می‌دادیم شیعه هم از همان روز می‌شد مذهبِ پنجم. #فقه @Nardebane_feghahat

🔹 اگر كسی پس از تحقيق و تفحّص و بدون تعصّب، به دينی معتقد شد و بر طبق موازينِ آن عمل نمود، بر خداوند قبيح است كه او را عذاب نمايد، زيرا از مصاديقِ ظلم محسوب است. 📚 دیدگاهها - آیت الله منتظری ج1 ص618 #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ رهبر انقلاب (ظهر امروز) در دیدار اعضای جامعةالزهراء: 🔸 حوزه‌های علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید و مختلفی همچون مسائل پولی و اقتصادی و رمزارزها نظر بدهند. 🔹 دین درباره همه این مسائل، فکر، راهنمایی، منطق و سرمشق دارد. #فقه @Nardebane_feghahat

❓چرا «کتاب الشفعة» را مرحوم محقق حلّی در همان بحث بیع ذکر نکرد و بعد از بحث غصب به آن پرداخت؟ ✔️ صاحب جواهر می‌فرماید: 🔹 الّذي ذكره المصنّف و غيره متّصلاً بكتاب الغصب تنبّهاً على أن ذلك كالمستثنىٰ من حرمة أخذ مال الغير قهراً... 📚 جواهر الكلام، النجفي الجواهري، الشيخ محمد حسن ج37 ص237 #فقه #شفعه @Nardebane_feghahat

◾️ موضوع صِرف چیست؟ ◾️ موضوع مستنبط چیست؟ ❓ما هو «الموضوع المستنبَط» و «الموضوع الصِّرف»؟ ✔️ الجواب: «الموضوع الصرف» هو ما لا يحتاج في تشخيصه إلى إعمال نظر و فكر و روية و ما لا مجال للتقليد فيه، فحال المقلِّد و المقلَّد في تشخيصه سواء، كما في مفهوم الخمر و الماء. و أما «الموضوعات المستنبطة» فقد قُسمت إلى ثلاثة أقسام: 🔸 القسم الأول: الموضوع المستنبط الشرعي، و المرجع فيه إلى الفقهاء، كما في مفهوم الوطن على بعض الآراء، و هذا له عدة ضوابط. 🔹 القسم الثاني: الموضوع المستنبط اللغوي، و يكون المرجع فيه إلى أهل اللغة، كما في مفهوم الكعبين. 🔸 القسم الثالث: الموضوع المستنبط العرفي و يكون المرجع فيه إلى أهل العرف، كما في مفهوم الغناء. و يجري في الأخيرين بعض ضوابط الأول و يقابلها جميعاً الموضوع المخترع الشرعي كالصلاة والحج. #اصول #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (14) ✔️ آیت‌ الله موسوی اردبیلی(ره): 🔹 نظر ما این بـود کــه آقـای میلانی أدق از مرحوم آقای خویی است. آن‌وقت‌هــا که در نجــف بودیــم، این‌طور فکر می‌کردم. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #مرحوم_آیت‌الله_میلانی (27) ✔️ آیت الله وحید خراسانی (حفظه‌الله): 🔹 تمـام افـکارِ نائینـی، تمـام أنظارِ مرحـوم اصفهانـی، همـه در دسـت مرحوم میلانی بـود، این‌ها را اهلش‌ می‌فهمنـد! #فقه #اصول @Nardebane_feghahat