🔶#منبع‌_شناسي_تاريخي 🖊با توجه به اهميت جايگاه و نقش منبع در پژوهش تاريخي، نکاتي دراين‌باره تقديم مي‌شود: 🔸تعريف منبع تاريخي: «هر چيزي که اطلاعات تاريخي عرضه مي‌کند». البته هر منبع تاريخي معتبر نيست و نيازمند نقد و اعتبارسنجي است؛ نيز اين گونه نيست که هر منبع نامعتبر يا کم‌اعتبار، به طور کامل براي ما بي‌استفاده شود (تفصيل اين نکات ان‌شاءالله در پيام‌هاي بعدي). 🔸برخي از تقسيمات منبع تاريخي: يک) منابع مکتوب (شامل کتاب‌ها، نامه‌ها، کتيبه‌ها و مانند اينها) و غيرمکتوب (شامل هر گونه اثر باستاني؛ مانند سکه‌ها که محققان تاريخ از آن‌ها اطلاعات مهمي را دربارة حکومت‌هاي مختلف به دست مي‌آورند) دو) منابع دست اول (که براي اولين بار يک اطلاع تاريخي را عرضه مي‌کند) و منابع غيردست اول (که اطلاع تاريخي را با يک يا چند واسطه از منبع ديگري براي ما نقل مي‌کند) «منبع اکتشافي»: منبعي است که محقق براي نخستين بار در تحقيق خود، آن را کشف و به آن استناد کرده است؛ چنان‌که ممکن است محقق با استفاده از يک اثر ادبي ناشناخته و يا کم‌تر شناخته شده، اطلاع تاريخي مناسب و مهمي را به دست آورد. 🔷نکته: گاهي ميان منبع و پيشينة تحقيق خلط مي‌شود، در حالي که در تحقيقات تاريخي، ميان اين دو تفاوت آشکار است: منبع، اطلاعات را عرضه مي‌کند؛ اما پيشينه تحقيق، آثار پژوهشي مرتبط با مسئلة تحقيق است؛ مثلاً در يک تحقيق دربارة قيام امام حسين عليه السلام، کتاب الارشاد شيخ مفيد، منبع؛ اما مقتل جامع سيدالشهداء پيشينة تحقيق است. ✅کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🌺https://eitaa.com/Tashayo

☑️#وصيت_امام_باقر(عليه السلام) به روايت امام صادق(عليه السلام)، پدر بزرگوارشان امام باقر(عليه السلام) به ايشان وصيت کرد که برايش در «مِنا» به وقت حضور و تجمع حاجيان براي مدت ده سال سوگواري (و به تعبیری، ذکر فضایل ایشان) کنند و مبلغ مشخصي نيز براي آن معين کرد. عن أبي‌عبدالله(عليه السلام) قال: قال لي أبي: يا جعفر أوقف لي من مالي كذا وكذا النوادب تندبني عشر سنين بمنى أيام منى (الکافي، ج5، ص117) . 🔶نکتة مهم: در اين وصيت، زمان و مکان معين‌شده براي سوگواري و یا مجلس ذکر فضایل، بسيار اهميت دارد و به‌وضوح گوياي توجه امام باقر(عليه السلام) به ظرفيت و فرصت ايام حج براي زنده‌نگه‌داشتن نام اهلبيت(عليهم السلام) و در واقع يک کنش سياسي است. 🔷نکته‌اي ديگر و يک سؤال: روايت يادشده، به خودي خود، مي‌تواند گزارشي تاريخي ناظر به يک وصيت و در همين حال، يک رفتار سياسي مهم از امامي معصوم(عليه السلام) به شمار آيد، اما سؤال: آيا مي‌توان از اين گزارش، اين را دريافت که امام صادق (عليه السلام) طبق وصيت، در مدت ده‌سال، در منا براي پدر بزرگوارش سوگواري و مجلس ذکر فضایل بر پا کرد؟ 🔸اين‌،‌ نمونه‌اي از «#تعامل_حديث_و_تاريخ» است. از سويي مي‌توان گفت که امام صادق(عليه السلام) بدون مواجهه با منع و مشکلي، اين وصيت را محقق کرد؛ از ديگر سوي، مي‌توان احتمال داد به علت کارشکني و ممانعت حاکمان وقت، اين وصيت محقق نشد؛ البته اگر گزارشي از ممانعت بود، به احتمال زياد در تاريخ يا روايات انعکاس مي‌يافت؛ همچنين اجراي وصيت نيز انعکاس نيافته است. بر اين اساس، شايد بتوان گفت آن وصيت توأم با تقيه و بدون ايجاد حساسيت و در نهايت بدون ممانعت حکومت، از سوي امام صادق (عليه السلام) اجرايي شد. ✅کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

⚡️ آیا امام باقر(ع) وصیت به عزاداری در منا کرده‌اند؟ 🔹 در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: یَا جَعْفَرُ أَوْقِفْ لِی مِنْ مَالِی کَذَا وَ کَذَا لِنَوَادِبَ تَنْدُبُنِی عَشْرَ سِنِینَ بِمِنًى أَیَّامَ مِنًى؛ ای جعفر! از مال من فلان مبلغ را وقف کن تا نوحه‌سرایان ده سال در منى برایم نوحه‌سرائى کنند. (کافی، چاپ دارالحدیث، ج۵، ص۱۱۷.) ▪️ندبه در این روایت به معنای عزاداری و مصیبت گرفتن نیست بلکه به معنای ذکر فضایل و مناقب و بزرگداشت شخصیت ایشان در آن ایام است، به دلایل زیر: 🔺در کتاب‌های لغت عرب مثل لسان‌العرب ندب و ندبه به معنای ذکر فضائل و ثناء بر میت معنا شده است. ابن منظور می‌نویسد: (والنَّدْبُ: أَن تَدْعُوَ النادِبةُ الميتَ بحُسْنِ الثناءِ في قولها: وا فُلاناهْ وا هَناه وَاسْمُ ذَلِكَ الْفِعْلِ: النُّدْبةُ، وَهُوَ مِنْ أَبواب النَّحْوِ؛ كلُّ شيءٍ فِي نِدائه وَا فَهُوَ مِنْ بَابِ النُّدْبة. وَفِي الْحَدِيثِ: كلُّ نادِبةٍ كاذِبةٌ، إِلَّا نادِبةَ سَعْدٍ؛ هُوَ مِنْ ذَلِكَ، وأَن تَذْكُرَ النائحةُ الميتَ بأَحسن أَوصافه وأَفعاله.) (لسان العرب ج۱، ص۷۵۴) بر این اساس شهید اول در کتاب ذکری نیز می‌نویسد: (مراد از ندبه در اینجا آگاه کردن مردم بر فضائل ایشان و اظهارآن است تا به آنها اقتدا کنند، و مسیری را که اهل‌بیت بر آن بودند بدانند، و از آثار آنها پیروی کنند) (ذکری، ج۲، ص۵۹.) 🔺 مسلمانان روز دهم، یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ذی‌الحجه در منا جمع می‌شوند و در این تجمع همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی حضور دارند، از آنجا که اقلیت بودنِ شیعه در آن زمان بیش از امروز بوده است و همچنین استمرار عزاداری در نگاه سایر مسلمانان عملی ناپسند است، نمی‌توان گفت امام باقر (ع) برخلاف تقیه دستور به استمرار عزاداری و سوگواری داده‌اند. 🔺افزون بر این، یکی از ایام منا که در روایت آمده روز دهم ذی‌الحجه، عید قربان است. آیا می‌توان گفت امام باقر(ع) در روز عید قربان که روز شادی است، وصیت به سوگواری در جمع سایر مسلمانان کرده‌اند؟! 🔺از این گذشته، طبق گزارشات روایی و تاریخی امام باقر(ع) روز هفتم ذی‌الحجه به شهادت رسیدند و طبق این روایت مجلس بزرگداشت ایشان روز دهم، یازدهم و دوازدهم و سيزدهم برگزار می‌شود، پس مقصود امام از برپایی این مجلس، عزاداری مصطلح در سالگرد شهادت‌شان نبوده است، بلکه همان ذکر فضائل و یادآوری مناقب و ویژگی‌های ایشان بوده است. .............. @azadpajooh 🏴https://eitaa.com/Tashayo

🔶#منبع‌_شناسي_تاريخي_دو 🖊#اعتبار_منابع_تاریخی: 🔹اساسا بسیار دشوار است که بتوان از میان منابع تاریخی، مواردی را به قطع و یقین، و به طور کامل و صد در صد، معتبر دانست. بسیاری از منابع مشهور و پراستناد تاریخی، دارای گزارش‌های نادرست نیز هستند؛ یک نمونه مهم، کتاب «تاریخ الامم و الملوک» (تاریخ طبری) است. 🔹بر این اساس، میتوان دریافت که سخن از اعتبار کامل یک منبع یا زیر سوال بردن کامل یک منبع، بسیار ساده اندیشانه است؛ بلکه در تحقیقات تاریخی، آنچه که اهمیت دارد، بررسی اعتبار هر یک از «گزارش»های تاریخی است. 🌺https://eitaa.com/Tashayo

💐 اگر به غدیر عمل میشد مسیر تاریخ عوض میشد 🔻 رهبر انقلاب: در نگاه تاریخی به اسلام و در تحلیل تاریخىِ حوادث صدر اسلام، موضوع #غدیر - یعنی نصب جانشین - یک ضرورتی بود که اگر آن‌چنان که تدبیر شده بود - تدبیر رحمانی و الهی، و تدبیر نبوی - عمل میشد، بدون تردید مسیر تاریخ بشر عوض میشد و امروز ما در جایگاه بسیار جلوتری از تاریخ طولانی بشریت قرار داشتیم. 🌸https://eitaa.com/Tashayo

🔸بحران #بي_حجابي و تمسک به اهل بيت (عليهم السلام) 🖊اين روزها، با نگاهي به فضاي حقيقي و مجازي، خيلي زود مي‌شود فهميد که «بي حجابي» در رأس مسائل فرهنگي و اجتماعي ما قرار گرفته و چه بسا در آستانه تبديل شدن به يک بحران است؛ به ويژه اگر جامعه در مسير دو قطبي شدن طرفداري از حجاب و بي حجابي پيش رود. چندي پيش، جشن و ميهماني ده کيلومتري عيد غدير، به خوبي نشان داد که نام و ياد اهل بيت (عليهم السلام) در همبستگي و همدلي ما نقشي عظيم دارد. حال در آستانة محرمي ديگر، سزاوار است که از ظرفيت مجالس سوگواري حضرت اباعبدالله الحسين (عليه السلام) بيشترين استفاده را ببريم و با برخوردِ: اولاً «محبت آميز» و ثانياً «مؤدبانه»، افرادي را که به هر دليل، دچار «کم حجابي» (يا «بي حجابي») شده‌اند، به دامان پُرمهر اهل بيت‌ (عليهم السلام) بازگردانيم که ما، همگي «ملتِ امام حسين (عليه السلام) ايم». ✅کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

حدوداً بيست روز پيش، در يکي از کوچه‌هاي مجاور مؤسسه در حال پارک کردن ماشين، متوجه شدم خانمي (نه جوان و نه پير) در سمت ديگر کوچه از ماشينش که آن را تازه پارک کرده بود، آمد پايين و روسري‌اش را هم از سرش انداخت. کنار ماشينش ايستاد؛ منتظر بود که من به او چيزي بگويم. با کمي درنگ و با توکل بر خدا، به او گفتم: «خانم، حجابتون را درست کنيد». گفت: «به شما ربطي ندارد؛ مي خواهيم آزاد باشيم؛ چرا به حجاب ما گير مي دهيد و به فساد فلاني (از يکي دو نفر اسم برد) کار نداريد». بعد گفت: «ما ديگر از شما نمي ترسيم» و تهديد کرد که «چنان مي زَنَمت که سياه بشي(!!!)». گفتم: «قرار نيست که شما از ما بترسيد؛ چرا ترس؟! و چرا بزني؟! مگر من به شما بي ادبي و بي احترامي کردم؟!». گفت: «شما چرا در برابر ظلم ها و فسادها کاري نمي کنيد؛ چرا مراجع تقليد (از دو سه تن اسم برد) در برابر ظلم و فساد کاري نمي کنند». گفتم: «ما در برابر ظلم و فساد هر کاري که بتوانيم انجام مي‌دهيم». گفت: «بايد بياييد وسط خيابون؛ بايد بياييد جلوي بهارستان و جلوي...». گفتم: «اين ها که شما مي‌گوييد، اگر بشود، دشمن خيلي سريع سوء استفاده مي کند و ايران را تبديل به افغانستان و عراق و سوريه مي کند». گفت: «ما از شما (روحانيان) خيلي ناراحتيم، شما ما مردم را رها کرده ايد». گفتم: «اين طور نيست. در حوادث سخت مثل سيل، زلزله، کرونا، طلاب و روحانيون کنار مردم بودند...». گفت: «در اين حوادث سخت، ما معلم‌ها هم کنار مردم بوديم». گفتم: «خيلي خوب، خداوند ان شاء الله به همه اجر مي‌ دهد». معلوم شد که معلم است. خودش گفت: «اهل تهران و در قم، مسافر است». گفتم: «من مطمئنم شما از يک خانواده مسلمان هستيد؛ شما حتما امام علي را قبول داريد؛ شما حتما امام حسين را قبول داريد». گفتم: «به احترام امام علي و امام حسين و حضرت زهرا (عليهم السلام) حجابتون را درست کنيد». گفت: «شما باعث شديد اعتقاد ما به امامان ضعيف بشود»، بعد گفت: «مگر امام حسين جلوي ظلم نايستاد. شما چرا جلوي ظلم نمي ايستيد»‌ و دوباره سخن قبلي اش را تکرار کرد: «بياييد توي خيابون...». من هم در تکرار سخن قبلي ام گفتم: «الان جلوي ظلم و فساد ايستادن راه هاي قانوني دارد و در خيابون آمدن باعث نا امني مي شود و ايران مثل افغانستان و ليبي و عراق مي شود». گفت: «نا امني الان هم هست...». گفتم: «نه، ناامني در افغانستان را شما نمي دانيد چيست». گفت: «من خودم دوران جنگ، در تهران ناامني را در برابر موشکباران صدام کاملا تجربه کرده ام و الان ناراحتي عصبي دارم». با ناراحتي، داخل ماشينش نشست. به او گفتم: «ببخشيد من قصد بي ادبي يا ناراحت کردن شما را نداشتم». گفت: «نه شما اصلا بي ادبي نکرديد». گفتم: «فقط يک جمله ديگر به شما بگويم: «به احترام شهدا حجابتون را درست کنيد». گفت: «برادر خودم جانباز بود و مرحوم شد...». در حالي که اشک مي ريخت؛ به لطف الهي، حجابش را درست کرد و خداحافظي کرد و رفت... 🌿https://eitaa.com/Tashayo

#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر ▪️تبیین بسیار زیبای علامه شهید مطهری از روایتی از امام باقر(علیه السلام) درباره دینداری ظاهری برخی از مردم در آخر الزمان و بی توجهی آنان به امر به معروف و نهی از منکر. ✅کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

🏴🏴🏴#آمار_شهدای_کربلا: ☑️مشهورترين گزارش در منابع کهن تاريخي، #72_تن است. فُضَيْل‌بن‌زَبير در کتاب «تَسْمِيَةُ مَنْ قُتِلَ مَع الحسين عليه السلام» آمار شهد‎ا را از آغاز تا پايان نهضت، 106 نفر نوشته است. در منابع ديگر، 78 نفر و 87 نفر نيز آمده است. در تحقيقات معاصر، كمي بيش از 100 نفر و گاه بيش‌تر هم ذکر شده است. ☑️خلاصه آنکه اختلاف آمار دربارة شهداي کربلا بين 72 شهيد تا يکصد و اندي است. در حوادث تاريخي چنين اختلافاتي طبيعي است. زيرا آمارهاي منابع تاريخي بر اساس گزارش‎هاي شاهدان عيني و بيشتر بر اساس تخمين بوده،‌ مضافاً اينکه گاهي نام يك نفر به اعتبار اسم، كنيه‎، نام پدر يا مادر و يا انتساب به تيره و تبارش، به چند شكل ثبت و تکرار شده است. ☑️با توجه به قدمت و شهرت قول 72 تن و تطابق آن با آمار ياران امام در روز عاشورا، اين قول پذيرفتني‌تر است. از کل شهدا، حدوداً 17 تا 20 نفر از بني‌هاشم بودند. از قبايل بيشترين آمار شهدا به بني هَمْدان از اعراب يمني، با ده شهيد متعلق است. (برگرفته از کتاب تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء، جلد دوم، ص482-488) 🔘کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

🏴مقاله پژوهشي با عنوان: «عاشورا در آينه آمار و ارقام» نوشته دکتر محسن رنجبر (نشريه تاريخ در آينه پژوهش، ش 10، ص51-83) 🔘کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

☑️مفتی اهل سنت عربستان: «...هر کس براي کشته شدن حسین غمگین نشود، گمراه و منافق است...». سرگردانی مجری برنامه، دیدنی است. 🔘کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo

🏴 سوال: آیا حضرت زینب(علیها السلام) در ازدواجش شرط کرده بود که در سفرهای امام حسین(عليه السلام) همراه او باشد؟ پاسخ: حضرت زینب همسر عبدالله بن جعفر پسر عموي خويش بود. در کربلا حضرت زينب و دو تن از فرزندانش به نام‌هاي عون و محمد حضور داشتند که به شهادت رسيدند؛ اما عبدالله بن جعفر در کربلا حضور نداشت؛ لذا گاهي سؤال مي‌شود که همراهي حضرت زينب در کربلا بر چه اساسي بود؟ تا جايي که بررسي شد، هيچ شاهد و سند معتبري در دست نيست که بگويد حضرت زينب هنگام ازدواج با عبدالله، با وي شرط (ضمن عقد) کرد که در سفرهاي برادرش حسين همراه وي باشد. اين سخن تنها در يک نوشتة معاصر («وفيات الائمه» نوشتة جمعي از بحرين و قطيف، ص433)، بدون ذکر منبعي مشخص نقل شده است. مضافاً اينکه در منابع معتبر تاريخي هيچ دليل و شاهدي نيست که بگويد عبدالله‌بن‌جعفر با همراهي حضرت زينب و فرزندانش در کربلا مخالف بود؛ بلکه برعکس، او گرچه خود در کربلا حضور نداشت، اما با دريافت خبر شهادت فرزندانش، وقتي‌که از غلامش شنید: «اين مصيبتي است که از حسين بن علي به ما رسيد!»، از این سخن به شدت ناراحت شد و صريحا گفت: اگر خود نزد حسين بود، از او جدا نمي‌شد و دوست داشت که همراه حسين کشته شود. همچنین خدا را شکر کرد که اگر خود نتوانست حسين را ياري کند، فرزندانش او را ياري کردند (مقتل جامع سيدالشهداء، ج2، ص520). #حضرت_زینب (سلام الله علیها) #همراهی_با_امام_حسین (علیه السلام) #پرسمان_عاشورایی 🔘کانال تشيع پژوهي در ایتا👇 🏴https://eitaa.com/Tashayo