. #سالگردشیخ‌شهید #یازدهم‌مرداد شیخ فضل‌الله نوری رحمت‌الله‌علیه را نمی‌توان تنها در چارچوب اختلافات سیاسی دوره مشروطه فهم کرد. اندیشه‌های او، به‌ویژه درباره نسبت شریعت و سیاست، از بنیان‌های اصلی فقه سیاسی شیعه در دوران معاصر به‌شمار می‌آید و پیش‌زمینه نظریه ولایت فقیه را شکل می‌دهد. اگرچه نظریه «ولایت مطلقه فقیه» در قالب منسجم و اجرایی خود در اندیشه امام خمینی رحمت‌الله‌علیه تکوین یافت، اما نمی‌توان از نقش بنیادین شیخ فضل‌الله در مهیا ساختن زمینه‌های تئوریک آن غافل شد. تقابل او با مشروطه غرب‌گرایانه نه از سر تعصب، بلکه در جهت صیانت از نقش فقیهان در نظام سیاسی و پاسداری از مرجعیت دینی در ساماندهی اجتماعی بود. اعدام شیخ فضل‌الله نوری(ره) را باید نه پایان یک اندیشه، بلکه آغاز تکوین مفهومی دانست که چند دهه بعد در قالب «جمهوری اسلامی» به شکلی نهادینه سربرآورد. او نخستین فقیهی بود که در برابر دوگانه‌سازی مدرنیته و شریعت ایستاد و کوشید قرائتی بومی از مردم‌سالاری ارائه دهد که در آن، قانون، مشروعیت خود را از فقه و اراده الهی می‌گیرد نه از ترجمه صرف متون اروپایی. اگرچه زمانه به ایده‌های او وفادار نماند، اما اندیشه‌اش در سیر تحولات فقه سیاسی شیعه، جایگاهی تعیین‌کننده یافت. #نجمه_صالحی #جهاد_تبیین #جهاد_روایت #مجله_افکار_بانوان_حوزوی @AFKAREHOWZAVI