#سوء_ظن‏ (بخش اول) مسأله 119: 🔸 از گناهان بزرگ در اسلام سوءظن به دیگران است و این گناه بزرگ علاوه بر اینكه عملى حرام است، در بسیارى از موارد منجر به قتل و جدائى دوستان از یكدیگر و طلاق و بى‌‏مهرى شوهر با زن یا زن با شوهر، و بغض و كینه و مانند اینها مى‌‏شود، و آن اقسامى دارد: الف) سوء‌ظنّ مربوط به گناه، نظیر اینكه كسى تخیل كند همسر او رابطۀ نامشروع با دیگرى دارد و بعد از آن تجسّس كند و یا عمل دیگرى نظیر بى‌‏مهرى بر آن مترتّب كند، این قسم حرام و گناهش بزرگ و مفاسد آن نیز بسیار است. ب) سوء‌ظن مربوط به گناه، ولى بدون آنكه عملى بر آن مترتب كند، و این قسم نیز نزد علماى علم اخلاق حرام است و مبارزه با آن را از اوجب واجبات مى‌‏دانند. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #سوء_ظن‏ (بخش دوم) ج) سوء‌ظن مربوط به گناه، ولى علاوه بر اینكه عملى مترتّب بر آن نمى‌‏كند، خطورى بیش نباشد و فوراً از آن منصرف شود، و این قسم نیز حرام است، امّا پروردگار عالم به جهت منّت بر بندگان از آن عفو نموده است، ولى باید متوجّه باشیم همین خطورات است كه به تدریج منجر به استقرار در نفس و سپس منجر به ملكه مى‏شود، و اگر كسى- العیاذ باللَّه- ملكۀ سوء‌ظن پیدا كند، مفاسد بزرگى حتّى سوء‌ظنّ به خداى متعال و پیامبر و اهل‌بیت«ع» پیدا مى‌‏كند. د) سوء‌ظن مربوط به غیرگناه، نظیر اینكه زنى تخیل كند شوهرش ازدواج دیگرى نموده است، و این قسم اگر عملى كه گناه است بر آن مترتّب نشود و مواظبت كند ملكه نشود، از نظر فقهاى عظام گناه نیست، ولى علاوه بر اینكه از نظر علماى علم اخلاق حرام است، باید بدانیم كه سوء‌ظن هر چه باشد مفاسد عظیمى را در بر دارد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #ظلم‏ مسأله 122: 🔸 یكى از گناهان بزرگ در اسلام ظلم است و عقلًا و شرعاً گناهى بزرگتر از ظلم نداریم، و از نظر قرآن و روایات اهل‌بیت«ع» ظلم اقسامى دارد: الف) ظلم به خداوند متعال، و كفر و شرك و كفران نعمت از مصادیق بارز این قسم است، چنان‌که مخالفت با خداى متعال و ظلم به بندگان او از مصادیق خفیۀ این قسم است. ب) ظلم به بندگان خداى متعال بلكه به مخلوقات او، و از مصادیق بارز آن تجاوز به جان و مال دیگران است كه به آن حقّ‌النّاس گفته مى‌‏شود و پروردگار عالم از ذرّه‏اى از آن نخواهد گذشت. ج) ظلم به بندگان در جهت آبروى آنها، و از مصادیق بارز آن غیبت، تهمت، استهزا و سرزنش است و در روایات آن را از رباخوارى بدتر دانسته است، در حالى كه رباخوارى در اسلام جنگ با خداست. د) ظلم به دیگران در جهت عرض و ناموس آنها، و در اسلام و نزد متشرّعه بلكه نزد همۀ مردم، این قسم قبیح‌‏تر از اقسام گذشته است. مسأله 123: 🔸 گرچه گناه قسم اوّل و سوّم و چهارم از گناه قسم دوّم بالاتر است، ولى توبۀ آنها فقط پشیمانى از گذشته و اصلاح خود در آینده است، مگر اینكه مظلوم توجّه به ظلم پیدا كرده باشد كه در این صورت علاوه بر پشیمانى و اصلاح خود، رضایت مظلوم را نیز باید به دست آورد. امّا در قسم دوّم كه به آن حقّ‌النّاس مى‌‏گویند، باید مظلوم را راضى كند، توجّه به آن ظلم پیدا كرده باشد یا نه، مگر این‌که مظلوم به هیچ وجه راضى نشود یا ظالم قدرت كسب رضایت او را نداشته باشد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #عاق_والدین‏ مسأله 127: 🔸 یكى از گناهان بزرگ در اسلام عاقّ پدر و مادر است، و در روایات فراوانى از گناه كبیره شمرده است، و در بعضى از آیات و روایات، گناه آن را در حدّ كفر دانسته است و آن اقسامى دارد: الف) ناراحت كردن پدر و مادر در عدم پرداخت نفقۀ آنها، زیرا ادارۀ پدر و مادر در معیشت به طور متعارف اگر فقیر باشند، بر اولاد واجب است و ترك آن، گناهش خیلى بزرگ است. ب) غصب مال پدر و مادر و ممنوع نمودن آنها از حقّ خودشان، و این قسم علاوه بر اینكه گناهش خیلى بزرگ است، حقّ‌النّاس نیز مى‌‏باشد و گناه حقّ‌النّاس، بسیار سنگین است. ج) بردن آبروى پدر و مادر یا غیبت آنان، یا تهمت زدن به آنها، یا مكر و خدعه و یا دشمنى و امثال اینها با آنان، و این قسم علاوه بر اینكه گناه بزرگ عاقّ پدر و مادر را دارد، گناه آبروریزى و تهمت و غیبت و امثال اینها را نیز دارد. د) تندى و پرخاشگرى و یا- العیاذ باللَّه- فحش به آنها، حتّى قهر و داد زدن بر سر آنها، و این قسم همان عاقّى است كه در قرآن و روایات از گناهان كبیره شمرده شده است و حتّى قرآن شریف اظهار ناراحتى نسبت به آنها را منع فرموده است: «وَ لا تَقُلْ لَهُما افّ» «پس به پدر و مادر (حتّى) افّ هم نگویید.» #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #غیبت‏ مسأله 141: 🔸 غیبت- یعنى عیب كسى را در غیاب او به دیگران منتقل نمودن- از گناهان بزرگ است و قرآن شریف آن را به منزلۀ خوردن گوشت مردار انسان دانسته است: «وَ لا یغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَیحِبُّ احَدُكُمْ انْ یأْكُلَ لَحْمَ اخیهِ مَیتاً فَكَرِهْتُموُه» «و بعضى از شما، غیبت بعضى دیگر را نكند، آیا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‏اش را بخورد؟ (در حالى كه) از آن كراهت دارید.» و فرقى نیست كه آن عیب مستور و پوشیده باشد یا غیر مستور، و همچنین فرقى نیست كسى كه غیبت او مى‏شود راضى باشد یا نه، و همچنین فرقى نیست كه غیبت با گفتار باشد و یا كردار نظیر اشاره و نوشتن و امثال اینها و همین مقدار كه به عنوان تنقیص و ضربه‌‏زدن به شخصیت كسى عیب او را در غیاب او به دیگرى منتقل كند غیبت و از گناهان كبیره است و اگر كسى كه غیبت او مى‌‏شود راضى باشد كه از او غیبت شده، علاوه بر اینكه غیبت‌كننده گناه نموده است، كسى كه راضى به آن گناه بوده است نیز گناهكار است. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #احتكار مسأله 40: 🔸 از گناهان بزرگ در اسلام احتكار است، و در روایات آمده است كه پروردگار عالم از محتكر بیزار است، و گناه آن در حدّ قتل نفس است، و معناى آن این است كه چیزى را كه امّت اسلامى به آن احتیاج دارند نگاه دارد و آن را در معرض فروش قرار ندهد، و آن اقسامى دارد: الف) نگهدارى چیزى براى این‌که بازار سیاه درست شود و آن را به قیمت گران بفروشد. و این قسم، فرد بارز احتكار است و قطعاً روایات حرمت، شامل آن مى‌‏شود. ب) نگهدارى براى این‌که مردم یا حكومت اسلامى را در مضیقه قرار دهد و یا ضرر به اقتصاد مملكت اسلامى بزند، و معلوم است كه این قسم گناهش خیلى بالاتر از گناه قسم اوّل است و گاهى محتكر مصداق مفسد فى الارض محسوب مى‌‏شود. ج) نگهداشتن چیزى كه بازار آن كساد است، گرچه مردم احتیاج به آن هم دارند، براى این‌که آن چیز رونقى پیدا كند، این قسم نیز حرام است، گرچه حرمت آن به اندازۀ قسم اوّل و دوّم نیست. د) نگهداشتن چیزى كه به اندازۀ تقاضاى مردم موجود است و عرضه نكردن آن، ضرر اقتصادى یا غیراقتصادى ندارد، این قسم حرام نیست، گرچه سزاوار است از این قسم هم پرهیز نماید. ه) نگهداشتن چیزى كه خود احتیاج به آن دارد، نظیر نگاه‏داشتن گندم براى مصرف سال خود، و این قسم نیز حرام نیست، گرچه مردم به آن احتیاج داشته باشند؛ ولى در صورت احتیاج شدید مردم، سزاوار نیست كه نگاه دارد، زیرا ایثار و فداكارى باید از جمله سجایاى مسلمان باشد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #غنا مسأله 133: 🔸 یكى از گناهان بزرگ در اسلام كه دنیا و آخرت انسان را تباه مى‌‏كند غنا و موسیقى است، و قرآن شریف آن را موجب ضلالت و گمراهى، بلكه موجب استهزاء دین مى‌‏داند: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرى‏ لَهْوَ الْحَدیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً اولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهین» «و برخى از مردم كسانى هستند كه سخن بیهوده را خریدارند تا مردم را بى هیچ دانشى از راه خدا گمراه كنند، و راه خدا را به ریشخند گیرند، براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.» و مراد از غنا در اینجا آن صوتى است كه شهوت‌انگیز و طرب‌انگیز باشد، چنان‌که مراد از موسیقى در اینجا آن آهنگى است كه شهوت‌انگیز و طرب‌‏انگیز باشد. مسأله 134: 🔸 مراد از شهوت‌انگیز و طرب‌انگیز نوعى است نه شخصى، به این معنى كه اگر صوتى یا آهنگى براى عرف مردم شهوت‏انگیز و طرب‏انگیز باشد حرام است، گرچه براى‏ شخص خاصّى شهوت‌‏انگیز و طرب‏‌انگیز نباشد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #فحش‏ مسأله 149: 🔸 از گناهان در اسلام فحش دادن به مسلمان است و چون فحش دادن اهانت به مسلمان است، باید گفت از این جهت از گناهان كبیره در اسلام است و آن اقسامى دارد: الف) فحش دادن و استهزاء و توهین و تعریض و لعن و مانند اینها- نعوذ باللَّه- به خداوند متعال یا پیامبر گرامى خاتم الانبیا«ص» و ائمّۀ طاهرین«ع» و حضرت زهرا«س» علاوه بر اینكه فحش‌دهنده را نجس و كافر مى‏‌كند، او را واجب القتل مى‌‏نماید. ب) فحش دادن به انبیاى عظام و علماى دین، بلكه همۀ افرادى كه منتسب به اسلام مى‏باشند، و گناه این قسم فحش در حدّ كفر است كه در روایات آمده است جنگ با خداى متعال است. ج) فحش دادن به افراد معمولى و بچه‏‌ها و دیوانه‌‏هایى كه متوجّه فحش مى‌‏شوند، نیز حرام، بلكه چون ظلم و اهانت است از گناهان كبیره است. د) فحش دادن به غیر مسلمان یا به حیوانات، گرچه حرام نیست، ولى مسلمان باید مؤدّب باشد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #قطع_رحم‏ مسأله 159: 🔸 قطع رحم «یعنى بریدن از خویشان» یكى از گناهان كبیره در اسلام است و قرآن شریف كراراً قاطع رحم را لعن فرموده است: «اولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار» «براى آنان لعنت و بدى سراى آخرت مى‌‏باشد.» مسأله 160: 🔸 معناى #صلۀ_رحم این است كه باید كارى نكند كه وابستگان و خویشان را ناراحت كند و تا مى‌‏تواند به آنها خدمت كند، ولى رفت و آمد با آنها مخصوصاً اگر موجب مزاحمت براى خود و آنها باشد لازم نیست. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام #قمار مسأله 166:‌ 🔸 یكى از گناهانى كه قرآن شریف آن را پلید و نظیر شراب‌خوارى مى‏‌داند، قمار است: «انَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیسِرُ ... رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطانِ فَاجْتَنِبُوه» «همانا شراب و قمار، پلیدى و از عمل شیطان است پس از آن بپرهیزید.» لذا علاوه بر حرمت، موجب تباهى روح و ضعف اعصاب و افسردگى دل نیز مى‏شود، و بدتر از همۀ اینها موجب تباهى دین و دنیاى انسان است، و چنان‌که در احكام قمار نیز گفته شد، قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازى كردن با آلات مُعِدِّه، یعنى آلاتى كه براى قمار كردن ساخته شده است، همراه با قصد برد و باخت. دوّم: بازى كردن با آلات معدّه، بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازى كردن با آلات غیر معدّه، یعنى چیزى كه از آلات قمار نیست، همراه با قصد برد و باخت. چهارم: بازى كردن با آلات غیر معدّه، بدون قصد برد و باخت. پنجم: مسابقاتى كه در این زمان متداول است نظیر تیراندازى، قایق‌رانى، طریقۀ حمله به دشمن یا فرار از او، گرچه با قصد برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است و قسم چهارم گرچه حرام نیست، ولى بسیارى از مفاسد آن اقسام سه‌گانه را دارد و یك مسلمان واقعى عمر خود را صرف این‌گونه كارها نمى‌‏كند و قسم پنجم، اشكالى ندارد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام كوچك شمردن اوامر و نواهى الهى‏ مسأله 170: 🔸 یكى از گناهان بزرگ در اسلام كوچك شمردن اوامر و نواهى الهى است كه به آن استخفاف و بى‌اعتنایى به دین نیز گفته مى‌‏شود، و آن اقسامى دارد: الف) واجبى از واجبات را ضدّ ارزش بداند، و این قسم از استخفاف اگر ملتزم به لوازم آن باشد كفر است، ولى اگر توجّه به لوازم آن نداشته باشد، گرچه كفر نیست، ولى گناهش خیلى بزرگ است، علاوه بر عذابى كه در اصل گناه است. ب) واجبى از واجبات و یا حرامى از محرّمات را گرچه ضدّ ارزش نمى‌‏داند، ولى در عمل به آن اهمیت نمى‌‏دهد، این قسم نیز از گناهان بزرگ است، یعنى علاوه بر گناه اصل عمل، گناه بى‌اعتنایى به اوامر و نواهى الهى را هم دارد. ج) تبلیغ علیه واجبى از واجبات یا تبلیغ براى حرامى از محرّمات، معلوم است این قسم، گناهش از قسم اوّل بالاتر، بلكه اگر ملتزم به لوازم آن باشد كفر، و در بعضى موارد مفسد فى الارض است، و اگر ملتزم به لوازم آن نباشد گرچه كفر نیست، ولى گناهش خیلى بزرگ، بلكه در بعضى موارد حكم مفسد فى الارض را دارد. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri

#اخلاق در آینۀ احکام كوتاهى در حقوق #فرزندان‏ مسأله 175: 🔸 از گناهان بزرگ در اسلام كوتاهى در حقوق فرزند است، زیرا همان‌طور كه پدر و مادر در اسلام حقوقى دارند فرزندان نیز چنین هستند، و اگر پدر و مادر آن حقوق را مراعات نكنند، از نظر قرآن موجب خسران در قیامت است. حقوقى كه فرزندان بر پدر و مادر دارند چند چیز است: الف) تربیت صحیح اسلامى (آشنا نمودن فرزند با احكام اسلام از اصول و فروع و اخلاق و مقید نمودن او به ظواهر شرع از اهمیت دادن به واجبات و اجتناب از گناهان خصوصاً گناهان بزرگ) و اگر كوتاهى كنند، شریك در جرایم فرزند مى‌‏باشند. ب) تربیت فرزند به آداب و رسوم اجتماعى و به عبارت دیگر به او ادب آموختن. ج) آموختن دانش در حدّ خوب خواندن و خوب نوشتن. د) فراهم نمودن راهى براى زندگى متوسّط و پرهیزدادن او از تنبلى و بیكارى. هـ) فراهم كردن مقدّمات ازدواج براى فرزند خصوصاً اگر دختر باشد كه در روایات اهل‏بیت«ع» براى ازدواج دختر بیشتر سفارش و تأكید شده است. و) گذاشتن اسم اسلامى كه سفارش در نام‌هاى پیامبر گرامى و اهل‌بیت او«ع» زیاد شده است، و شیعه باید از انتخاب نام‌هاى غیر اسلامى براى فرزندان خود پرهیز كند و سزاوار نیست كه با وجود اسم‌هاى اهل‌بیت«ع» براى فرزند خود نام دیگرى را انتخاب كند. #رساله_توضیح_المسائل آیت‌الله العظمی مظاهری 🆔 @almazaheri