مجاز عقلی قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَآؤُنَآ أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِيٓ أَمْوَالِنَا مَا نَشَآءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ نسبت تامر به صلات به نظر مشهور علمای بیان،مجاز عقلی است و به نظر سکاکی استعاره بالکنایه،اما وقتی اصل بر حقیقت است غرض از این اسناد مجازی چیست؟ علم بلاغت متکفل ان است که متوجه سازد به سوی معانی ثانویه تراکیب... مراد قوم شعیب این بود که ما حرّ هستیم و تو مالک ما نیستی اما اینکه چرا به این صورت قرآن کریم بیان کرده این مراد را،مرحوم علامه طباطبایی می فرمایند: این آیه الطَف الترکیب است... در پایان می فرمایند: فافهم فانه من لطائف هذه الآیه التی ملئت لطافتا وحسنا ... اما توضیح این حسن و لطافت در کلام علامه طباطبایی ره👇👇 @alnokat

أ صلاتک تامرک... @alnokat

✅در کلامی از امیر المومنین ع ده نوع تاکید وجود دارد،که این از مختصات کلام حضرت امیر علیه لسلام است. 💠في الخطبة انّ فيه عشرة أنواع من التّوكيد، و هو من خصايص كلامه عليه السلام، 💠فهو قوله عليه السّلام‏ : ✅فانّه و اللَّه الجدّ لا اللّعب‏ و الحقّ لا الكذب و ما هو إلّا الموت. به خدا قسم جدّی‌ است نه شوخی‌، حق است نه دروغ، و آن نیست مگر مرگ. 💠 لا يخفى ما في هذا الكلام من التّهويل و التخويف و الانذار بالموت لما فيه على وجازته من وجوه التّاكيد و ضروب التّفخيم البالغة إلى عشرة بعضها لفظيّة و بعضها معنويّة كما هو غير خفيّ على العارف بأسرار البلاغة و بدايعها. 1⃣أولها التأكيد بانّ 2⃣و الثاني الاتيان بضمير الشأن إبهاما للمرام و قصدا للتّفخيم و الاعظام و تشويقا للسّامعين إلى ما يتلوه من النّبا العظيم. 3⃣ الثالث اسميّة الجملة. 4⃣ الرابع الاعتراض بين شطرى الكلام بقسم،و إنّه لقسم لو تعلمون عظيم. 5⃣الخامس الاخبار بأنّه جدّ ليس بهزل. 6⃣السادس تعريف الجدّ بالّلام قصدا للمبالغة من باب زيد الشّجاع أى الكامل في هذا الوصف. 7⃣ السابع تعقيبه بانّه ليس بلعب. 8⃣ الثامن إردافه بأنّه حقّ لا كذب و فيه من وجوه التّأكيد ما في قرنيه. 9⃣ التاسع الاتيان بضمير الشّأن ثانيا قصدا لزيادة التمكن ما يعقبه في ذهن السّامعين لأنّ‏ المحصول بعد الطلب أعزّ من المنساق بلا تعب. 🔟 العاشر الاتيان بكلمة الحصر أعني ما و إلّا. 📗منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه ج۸ ص ۳۰۰ @alnokat

کتاب چالش های بلاغی حاوی مسائل مورد اختلاف درعلم معانی است که شامل دو قسمت اصلی میباشد ۱. داده های مورد اشکال ۲. استدلالات مورد اشکال علاوه بر این میتوان به اسرار وریشه ها و چرایی مسائل مهم علم معانی نیز دست یافت ازطرفی بعلت ارتباط این علم با اصول فقه بعض مباحث آن مرتبط با این علم نیز می باشد. قیمت:۹۰.۰۰۰ تومان با تخفیف:۷۰.۰۰۰ تومان راه ارتباطی برای خرید 09221861757 ایتا پیام دهید.

♨️اسناد الفعل الی المصدر ذُهِبَ :أی ذُهِبَ ذهاب أی وقع ذهاب,أی یلزم ذهاب ♨️زمخشری می گوید: 💢همچنانکه جایز است -نایب فاعل-مصدر خود فعل باشد و فعل به آن اسناد داده شود،(که در معنا فعل به معنای وقع، به نایب فاعل اسناد داده می شود) به طریق أولی جایز است در فعل معلوم نیز فاعل مصدری باشد که ضمیر فعل به آن اسناد داده شده، زیرا فعل معلوم اصل است نسبت به فعل مجهول مثل آیه : تَقَطّعَ بینکم(۱) أی تَقَطّعَ تَقَطُّعٌ بینکم،أی وقع تقطع بینکم.(۲) ✅احمد جند می گوید: هر جا فعل به مصدر اسناد داده شود معنای لزوم فعل را می رساند،(مثلا در جایی که گفته می شود ان کان کذا لَدارَ شارحین تفسیر کرده اند به یلزم الدور)یعنی یلزم را از اسناد فعل به مصدر گرفته اند یا گفته شود ذهب أی یلزم ذهاب.(۳). ۱.انعام،۹۴ ۲.تدریج الادانی،۱۲۴ شرح قطبی بر شرح شمسیه(منطق)،ص ۶۰ @alnokat

#فائدة ❌شعرا عرب در یک تقسیم بندی به چهار دسته تقسیم می شوند: ۱.جاهلیین(عصر جاهلیت) از ۱۵۰ سال قبل از اسلام تا زمان اسلام: امرء القیس و اعشی از جمله این شعراء هستند. ۲.مُخَضْرَمین(ناقة مخضرمه :شتر گوش بریده ) :هم جاهلیت را درک کرده اند هم اسلام را،مثلا پنجاه سال در جاهلیت به سر برده،سی سال هم در اسلام. ۳.اسلامیین،بعد از اسلام تا اول خلافت بنی العباس(۱۴۵ سال).مثل جریر و فرزدق و... ۴.مولَّدین،محدثین،بعد از ۱۳۲هجری مثل متنبی،بشار،ابن نعاس و...، گروه اول و دوم بالاتفاق قولشان حجت ادبی است،گروه سوم اختلافی است، که اکثرا قولشان را حجت می دانند،اما گروه چهارم بالاتفاق حجت نیست. #نکتة_مهمة ❗️حکم بالا مربوط به صرف و نحو و...است نه علم بلاغت! ✅اما در بلاغت به قول همه ، حتی به قول اعجم هم می شود استشهاد کرد. (مثلا تفتازانی در علم بیان به یک بیت فارسی اشاره می کند) ابن رشیق، العمده ج۲،ص۲۳۶: قال ابو الفتح عثمان ابن جنی المولدون یستشهد بهم فی المعانی کما یستشهد بالقدما فی الالفاظ. (مولدون که قولشان حجت نبود در علم معانی به قولشان استشهاد می شود،همچنان که در الفاظ با قول قدماء استشهاد می شود) سید علیخان علیه الرحمه؛انوار الربیع ص۲۱: این کلام را از ابن جنی نقل کرده و پذیرفته‌ است. ❌لذا در بلاغت اسم شاعر را نمی برند،زیرا به قول همه میشود استشهاد کرد،اما در نحو باید شاعر معلوم باشد. برگرفته از بیانات استاد معظم فتوحی دام ظله. @alnokat

♨️تدقیق مرحوم آخوند خراسانی در اینکه اصل در مشتقات چیست 💠بین دو مکتب بصره و کوفه اختلاف است که اصل در اشتقاق مصدر است یا فعل ماضی که بصره مصدر را اصل گرفته و کوفه فعل را و برای هر مدعی،دلائلی ذکر کرده اند.... ✅مرحوم آخوند خراسانی ره هر دو قول را غلط می دانند. 💠اشکالی که مرحوم صاحب کفایه مطرح می کنند جنبه معنوی دارد نه لفظی به این بیان که: 💠واضح است که فعل نمی تواند اصل در اشتقاق باشد اما مصدر مشکل معنوی دارد،زیرا در مصدر اسناد به فاعل همیشه وجود دارد و جزء موضوع له او است(اسناد ناقص)، در حالیکه این معنا یعنی اسناد ناقص در افعال وجود ندارد پس مصدر نمیتواند اصل در اشتقاق باشد و الا باید معنای آن در سایر مشتقات لحاظ می گردید، به عبارت دیگر مصدر مثل ضرب،یعنی زدن و این زدن همیشه منسوب به شخصی ملحوظ است،مثلاً زدنِ زید، در حالی که معنای زدن در افعال وجود ندارد، مثلا ضَربَ زیدُ، یعنی زید زد(نه، زدن) و این نسبت تام است،در حالیکه اگر مصدر اصل مشتقات می بود، باید معنای آن در فروعاتش حفظ می شد، زیرا علامت اصل بودن یک شیء آن است که درتمام فروعات وجود داشته باشد. 💠 مرحوم اصفهانی در نهایة الدرایه فرموده اند: 💠بنابراین اصل در اشتقاق، اسم مصدر است؛ زیرا صِرف حدث است، بدون منسوب بودن به چیزی( مثل گفتار برخلاف گفتن که با شنیدن گفتن، چه کسی گفت در ذهن می آید)و در تمام مشتقات اسم مصدر وجود دارد. 📗کفایه الاصول ج۱ ص ۱۱۳ 📘نهایه الدرایه ج۲ ص ۱۷۵ @alnokat

♨️استفاده نکات بلاغتی متوقف بر تحقیق حقیق نحوی 💠روشن است تا از منظر نحو،اثبات نگردد که فلان اسلوب در کلام عرب فلان معنای خاص را دارد،بلاغت نمی تواند استفاده معنایی کند. 💠مثلا گفته شده ضمیر فصل افاده حصر دارد یا فارق بین وصف و خبر است و... 💠بنابر این وقتی ضمیر فصل در کلامی وارد شده باشد، بلاغی متوجه می شود مقام،مقام حصر یا تنزیل مقام حصر است و معانی ثانویه را استفاده می کند‌. ♨️اما سوال 💠ایا واقعا ضمیر فصل مفید تاکید است؟ 💠نزد کسانی که با کتب سنتی ادبی سرو کار دارند،روشن است یکی از دغدغه های علمای ادب آن است که تا حد امکان احکام زبان را ضابطه مند کنند تا جایی که بعضا توجیحات و علل های بعید از ذوق سلیمی ذکر کرده اند. 💠مثلا نسبت به علت پیدایش ضمیر فصل گفته شده:(به دید یک احتمال ببینید!) 💠در برخی از تراکیب، نحات به چنین تراکیبی برخورد کرده اند: 💠کان زید هو قائما... 💠از آنجا که رفع خبر مبتدا نزد نحات قطعی است و قائما نمیتواند خبر هو باشد و منصوب،لذا این طور تراکیب موجب شده،ضمیر فصل در علم نحو جا باز کند‌.(یعنی قائما خبر کان باشد و هو ضمیر فصل) 💠حال اگر این احتمال درست باشد و ضمیر فصل صرفا به دید سلیقه ای نحوی ها ضمیری غیر ضمائر معمول باشد، به عبارت دیگر ضمیر فصل اختراع نحوی باشد نه استنباط از زبان عربی،باز هم می توان در چنین تراکیبی استفاده بلاغی کرد و مقام را مثلا مقام حصر دانست؟ 💠پرواضح است که نه؛ زیرا پی بردن به اغراضِ پسِ پرده ای متکلم، بعد از آن است که اثبات شود، متکلم غرضی غیر اصل مرادش داشته است. 💠بنابر این در تحقیق و بررسی نحوی،باید دقت کرد که چه احکامی مستنبط از دل زبان است و چه احکامی #بدعت نحوی و مخترَع او، برای چارچوب داشتن علم نحو یا اغراض دیگر بوده است... ↩️ادامه دارد... ✍احمد مومیوند @alnokat

♨️تَوَهّم در کتب سنتی حوزه مانند رسائل و مکاسب و کفایه و...از عبارت توهم زیاد استفاده شده است. مرحوم شیخ یا آخوند،در مقام تضعیف اقوال ویا استدلالات ،فرموده اند: اما توّهمُ فلان توهّمَه فلان فتوهمُ... و... معنای توهم در این عبارات چیست؟ ابوحاتم رازی می نویسد: اما التوهم الذی یوصف به المخلوقون هو ما یخطر ببالهم، تقول توهمتُ اذا یخطر ببالک قبل ان تتحقّقه. ماحصلش یعنی:کلام غیر محققانه. 📗کتاب الزینه ج ۱ ص ۹۶ @alnokat

♨️ ناگفته ها و اَسراری از اعجاز قرآن کریم که تا به حال نشنیده اید!!!! 🎙 #امید_محمدی_سروش 🔹 بررسی" کاَنَّما یَصَّعَّدُ فی السَّماء" 🔸 اعجاز حروف و نقطه های قرآن 🔹 چرا همه مترجمین قرآن، "یاایّها الَّذین آمنوا..." را غلط، معنا کرده اند؟ 🔸 چرا باید نماز را به زبان عربی اقامه کرد؟ 🔹 رُموز و اَسرار زبان عربی را دریابید! 🔸 چگونه بتوانیم کمی از اعجاز لفظی قرآن را درک کنیم؟ ♦️ لطفا این پادکست ۱۱دقیقه ای رابا آرم دانشنامه به اشتراک بگذارید... 🆔@daneshnameh1399

♨️استفاده نکات بلاغی متوقف بر تحقیق حقیق نحوی ۲ 💠گفته شد تا از منظر نحو ثابت نگردد قاعده زبانی مستنبط از دل زبان است،نه صرفا ذوق و سلیقه نحوی،استفاده بلاغی از عبارات ممکن نیست... 💠مثلا در باب افعال قلوب و دومفعولی،نظریه سد مسدّ مورد بحث نحاة بزرگ قرار گرفته است. 🔰در ظننت أنَّ زیدا قائمُ 💠گفته شده که انّ از ادات مصدری است و ما بعد آن در حکم مفرد، بنابر این وقتی این جمله تاویل رود و مفعول اول ظن قرار گیرد، پس تکلیف مفعول دوم چه می شود؟ 💠در پاسخ گفته اند: این جمله سدّ مسدّ دو مفعول شده است! 💠در تحلیل چنین جوابی باید دید که آیا این پاسخ نحوی ها اخبار از واقع زبان است؟ یا نه صرفا ذوق و سلیقه آنها می باشد؟ 💠روشن است در صورت اول استفاده بلاغی دارد؛زیرا بر خلاف اصل دو مفعول ذکر نشده پس حتما متکلم غرضی داشته و معنای ثانویه ای در کار است... 💠اما در صورت دوم نه، صرفا تحلیل از جانب نحوی است‌ نه مستند به زبان... ✅بعض از محققین معاصر فرموده اند: 💠در افعال قلوب آنچه ملاک است تعلق این افعال به نسبت است حال فرقی ندارد نسبت تام بوده و دو طرف نسبت به صورت مفعول اول و دوم آورده شده باشند ظننت زیدا قائما 💠یا نسبت ناقص بوده مثل ظننت قیامَ زید. 💠لذا اصرار بر اینکه حتما باب ظن دومفعولی است بدلیل کثرت استعمال دو مفعول،بی وجه است. ✅بنابر این چیزی بنام سدّ مسد نداریم و نباید در آیات سراغ چگونگی تقدیر مفعول دوم رفت و نکته بلاغی هم در کار نیست.... 💠در تعلیلات نحات باید توجه نمود کدام تعلیل دلیل است و اماره بر کشف نکات زبان و کدام تعلیل دلیل نیست و صرف تفریع بر قواعد غیر معتبر غیر عقلایی مثل کثیری از قیاس ها... ‼️نکته قابل توجه:از آنجا که تفریع بر این مطالب ثمره عملی در فهم آیات و روایت دارد،مثال های بالا را قطعی ندانید، تحقیق بیشتر لازم است... ↩️ادامه دارد ✍احمد مومیوند @alnokat

🎥 شور و شعف آیت الله سید رضا #بهاءالدینی هنگام شعرخوانی مرحوم چایچیان در مدح حضرت زهرا سلام الله علیها @Taghvim_Olama | تقویم علماء

♨️استفاده نکات بلاغی متوقف بر تحقیق حقیق نحوی ۳ دانسته شد تا قاعده ای مستنبط از اصل زبان عربی نباشد استفاده بلاغی از کلام فصحاء با توجه به قواعد عربی ذوقی و سلیقه ای ناممکن است... اما چه امری موجب شده است که نحات بزرگ و مکتب های نحوی به جای استدلال های سازگار با طبع و عقلایی سراغ ادله ای بروند که بعضا مبتدی هم این ادله را قبول نمی کند چه رسد به عالم آزاد اندیش...ادله ای که گاهی جفنگیات است نه دلیل...قیاس هایی که به هیچ وجه کاشفیت از واقع و حقیقت ندارند... گاهی نحوی ها در علل النحو یک قاعده چهار یا پنج دلیل ذکر می کنند که تنها یک دلیل،دلیل اصلی است و مابقی ساختی!یعنی یکی اماره برای شناخت زبان باقی مثل اصل عملی و کار راه انداز...به گونه ای که جاحظ از خلیل بن احمد نقل کرده است: لا یصل أحد من علم النحو الی ما یحتاج الیه حتّی یتعلّم ما لا یحتاج الیه... اما چه چیزی موجب این امر شده است؟منشا غموض علم نحو نسبت به علل حقیقی قواعد چیست؟ برخی از موارد عبارتند از: ۱.آنها به این علم با چشم اعجاب و قداست نگاه می کردند و راضی نبودند نحو مثل یک علم ساده نمایان شود که با استحسان طبع و ارتکازات عقلایی و...به آن پی برده شود وآن را حکمتی متقن می دیدند با تعالیل دقیق! ابن سراج در مقدمه اصول النحو خود فرموده است: حکمت این علم را با توجه به اصولی که وضع کرده ام استخراج می کنی،و با توجه به این اصول فضل این لغت بر سایر لغات روشن می گردد،قطعا خداوند متعال این لغت را از حکمت پر کرده است و و فضل آن را به گونه ای قرار داده که از قابل دفع نباشد... ۲.تعمّد آنها این بوده است که این علم را غامض بیان کنند تا هرکسی با سهولت پی به آن نبرد حال یا به خاطر اغراض نیک مثل این نقل: قال ابو حیان التوحیدی فی البصائروالذخائر: قال الخلیل: من الابواب: ما لونشاء أن نشرحه حتّی یستوی فی علمه القوی و الضعیف لفعلنا و لکنا نحب أن یکون للعامل مزیة. و هذا یدل علی غرض تعلیمی لهذه الصعوبة و الغموض و یمکن أن یکون تلک المزیة راجعة الی دواع أخر. یا اغراض دیگر. (از سایر اغراض فعلا چشم پوشی میگردد.) این مباحث محتاج بحث و بررسی مفصلی است اجمالا به دو دلیل فقط اشاره شد. بنابر این با هر قاعده نحوی ممکن نیست غرض بلاغی را استفاده کرد... در ادامه در مورد استدلال های مرحوم نجم الائمه محقق رضی و وجه تمیز ان با سایر نحات مختصرا نوشته خواهد شد. @Alnokat

💠 اشکال شهید صدر ره به مرجعیت قضیه ی قبح ظلم و حسن عدل برای هر گزاره ی عقل عملی این ادعا که حکم عقل به قبح ظلم اساس همه ی احکام عقل عملی به قبح است و همه ی این گزاره هایی که یک فعلی موضوع آنهاست و (قبیحٌ) هم محمول آن گزاره هاست، تطبیق (الظلم قبیحً) هستند، سخن مشهوری است و در کلمات بزرگانی مانند مرحوم اصفهانی و دیگران متداول است. 💠اما شهید صدر فرموده است: این سخن هیچ معنای محصّلی ندارد یعنی اصلا معنا ندارد؛ نه این که یک معنایی دارد و ما می خواهیم به آن اشکال کنیم، اصلا این سخن بی معناست که بگوییم الظلم قبیح مرجع همه ی این قضیه هاست. 💠برای روشن شدن این مطلب باید مفهوم ظلم را تحلیل کنیم: ظلم به معنای تعدی به حق دیگری است به تعبیر دیگر سلب الحق را ظلم می گویند، ایشان می فرماید: 💠 حال که ظلم به این معناست بنابراین همیشه در مرتبه ی قبل از ظلم، باید ثبوت حقی را برای کسی فرض کنیم تا سلبش ظلم باشد؛ در حالی که ادراک حق، یکی از مدرکات عقل عملی است، عقل عملی ما درک می کند که این حق برای فلان شخص ثابت است،پس چه طور می تواند همه ی مدرکات عقل عملی برگردد به قبح ظلم با این که در خود معنای ظلم ثبوت یک حق فرض شده است، که این ثبوت حق را قبلا باید عقل ادراک بکند. 💠عدل هم همین طور است، عدل یعنی اعطاء کل ذی حق حقه، پس در مرتبه ی قبل از ادراک حسن عدل باید ابتدائا عقل ما حق کسی را درک بکند تا گفته شود که در صورت اعطاء آن حق به وی، عدل رخ داده است و در صورت سلب آن حق ظلم صورت گرفته است. 💠شهیدصدر ره فرموده است: کسی که نعمتی به انسان داده برای این که بفهمیم آیا ترک شکر وی، ظلم به او و قبیح است یا نه، باید ببینیم آیا حق شکر در مرتبه ی سابق برای این شخص ثابت هست یا نه، اگر حق شکر ثابت بود می گوییم ترک شکر سلب حق است و الا فلا؛ فلذا وقتی می گوییم منعم حق شکر دارد یعنی شکر منعم به قول خود آقای اصفهانی مما ینبغی ان یعمل است؛ پس حق بازگشت می کند به ادراک (ما ینبغی ان یعمل) و عدم حق شکر بازگشت می کند به عدم ادراک این چنین مطلبی؛ پس ادراک خود حق از احکام عقل عملی است و به قضایای حسن عدل یا قبح ظلم رجوع نمی کند. پ ن: بحوث في علم الأصول، ج‏5، ص: 28 الظلم عبارة عن سلب ذي حق حقه فلا بدّ من تشخيص الحق الّذي هو من مدركات العقل العملي نفسه في المرتبة السابقة عليه. 🔰درس حلقه ثالثه استاد معتمدی دام عزه @alnokat

📝 یادداشتی پیرامون نامه اخیر دکتر مدرسی طباطبایی درباره نظریه علمای ابرار

♨️مرحوم رضی تا حدودی توانسته اند از دلیل طبع و قواعد عقلایی که کاشفیت از حقیقت زبان دارد، در امر زبان شناسی بهره ببرند و به نوع خود ساختار شکنی کنند... 💠مثلا در مبحث علم جنس و اسم جنس فرموده اند: 💠نحات خود را در فرق بین این دو، به تکلّف انداخته اند و سعی کرده اند بین این دو وجه های فرقی را بیان کنند و آنچه باعث شده سراغ این تکلفات روند، این بوده است که دیده اند عرب در اسامی که علم جنس هستند مانند اُسامه معامله معرفه در لفظ انها نموده اما در اسامی مثل اسدُ و رجل معامله نکره ... 💠می گویم:وقتی تانیث لفظی وجود دارد مثل غرفة، چه منعی وجود دارد که اسامی وجود داشته باشد،که فقط معرفه لفظی باشند، مثل علم جنس، لذا اصلا فرقی بین علم جنس و اسم جنس وجود ندارد پس نیازی به تکلف در فرق بین این دو و توجیهات خلاف طبع،نیست. 💠نکته مهم اینکه مرحوم آخوند خراسانی آن اصولی محقق مدقق نیز، کلام رضی ره را پذیرفته اند و فرموده اند:فرقی بین علم جنس و اسم جنس وجود ندارد علم جنس نیز مانند تانیث لفظی فقط تعریفش در ناحیه لفظ است. 💠همچنین مرحوم رضی در باب افعال قلوب فرموده اند: اینکه افعال قلوب گاهی چنین استعمال شده اند :ظننت انّ زیدا قائم 💠نحات به تکلف دچار شده اند که اگر ظنّ دو مفعولی است و انّ تاویل به مصدر می برد و در حکم مفرد است، پس تکلیف دو مفعول چه می شود؟ 💠لذا نظریه سدّ مسدّ را #ساخته اند! 💠در حالی که افعال قلوب متعدی به یک مفعول هستند و آن عبارت است از مضمون جمله! و از آنجا که به دنبال مضمون جمله هستند هر دو مبتدا و خبر را نصب می دهند!زیرا این افعال تعلق به مضمون دارند نه یکی از طرفین. 💠 پس در مثل ظننت انّ زیدا قائم،نیازی به نظریه سدّ مسدّ نیست زیرا معنا: ظننت قیامَ زید است که مضمون جمله می باشد و نیازی به توجیه ساختگی وجود ندارد. و نظریات دیگری از جناب رضی ره که تا حدودی بند چهارچوب ساختگی و غیر منکشف از زبان نبوده اند.... والحمدلله @alnokat

باسمه تبارک و تعالی (۳۱۱) «نکته ای پیرامون منبری های غیر حوزوی» «پیشنهاد گنجاندن دوره ای مختصر از آشنایی با فقه و اصول در آموزش و پرورش» «مسأله ای به نام حجّیت و اعتبار اندیشه» 🔹این روزها به بهانه ی صحبتهای جنجالی شخصی از سخنرانان انقلابی و مذهبی کشورمان مباحثی در گرفته است. عدّه ای این صحبتها را بهانه ای برای هجمه ی انتقادی علیه سخنرانی مذهبی توسّط کت و شلواریهای غیر حوزوی نموده اند. بحث در این زمینه بسیار بوده و جهات زیادی هم دارد. ✋حسادت یا تعصبی هم لزوما در کار نیست و در همه ی شغلها هم هست. همین پزشکان یا مهندسان یا سیاسیون و مانند آنها اگر شخصی بدون تخصص آنها دخالتی در کارشان کند همین رویه را دارند. ⚪ولی نکته ای دیگر در اینجا وجود دارد که مسأله را مقداری متفاوت میکند. آن هم این است که متأسّفانه از آنجا که نهاد علمی دینی ما که همان حوزه ی علمیه است معمولا ارتباطی عالمانه با مردم و مؤمنین جز از طریق منبر و وعاظ ندارد زمینه برای بروز نوعی سوء برداشت برای مخاطبین آنها ایجاد میشود. 👈سنخ مباحث مطرح شده روی منبرها چندان نشانگر ابتناء آن بر تلاشهای علمی و بررسی های سنگین نیست. طوری است که نوع مردم و حتّی مؤمنین اصلا تصوّری از نوع فعالیت علمی و عمق فرآیند اجتهاد دینی ندارند. همه چیز را همین ظاهر صحبتهایی که در منبرها مطرح میشود میدانند. 👈همین باعث میشود که مخصوصا اگر به این عامل، ضعفِ علمی و بیانی مبلّغین و وعّاظ هم اضافه شود زمینه برای ظهور برخی انسانهای خوش بیان و صاحب ذوقی که تلاش حوزوی هم ندارند ولی میتوانند مخاطبین خود را با ارائه ی اطلاعاتی راضی کنند مهیا شود.

🔹واقعا هم شبهه از این جهت برای مخاطب سنگین است. خود ما هم وقتی پای صحبتهای برخی از این کت و شلواریهای خوش بیان و اهل مطالعه و تحقیق مینشینیم که در موضوعات دینی حرف میزنند گاهی بیشتر لذّت میبریم تا بسیاری از منبرها و حتی سخنرانی ائمه ی جمعه که تجربه کرده ایم. ✋حالا اینکه چطور میتوان عظمت اجتهاد و خطیر بودن سخن گفتن از دین را به دل مؤمنین و مستمعین نشاند تا به سادگی هر کسی جرأت و مقبولیت ابراز نظر در این زمینه را نداشته باشد حرف دیگری است. ✅مثلا شاید بتوان یکی از مواد درسی دانش آموزان را آشنایی با علوم حوزوی دانست. مانند کتب آشنایی با علوم انسانی شهید مطهّری! واقعیّتش بنده هنوز نمیدانم چرا در آموزش و پرورش ما خلاصه ای از اصول فقه و فقه و حدیث اسلامی و مختصری از تاریخ انبیاء و ائمه و اولیاء دینی گفته نمیشود؟! ✅نقش زیادی در آشنایی با این فضاها به شکل اجمالی دارد. همان استدلالی که باعث میشود همه زبان عربی را در مدارس بخوانند به طریق اولی میتواند اثبات کند که با یک دوره مختصر فقه، عقاید، تاریخ اسلام و یا حتّی علوم اسلامی هم آشنا شوند. 🔸«منجّزات مریض»🔸 بگذارید مثالی عرض کنم که همین الآن داشتم مباحثش را در درس خارج فقه مرور میکردم. در مباحث حَجر در فقه معمولا چند صنف از انسانها حکم ممنوعیّت از برخی تصرّفات را پیدا میکنند؛ اصنافی مانند صبی، مجنون، سفیه، مفلَّس و عبد. یکی از مواردی که از جمله مصادیق بحث حَجر و عدم امکان تصرّف تامّ در اموال دانسته شده مرض مُشرِف به مرگ است. 👈اینکه انسان در برخی بیماریهایی که از زندگی نا امید میشود نوعی جوگیری خاصی پیدا میکند و ممکن است تصرّفاتی در اموالش بکند که به ضرر ورثه تمام شود. مثلا همه ی اموالش را ببخشد یا وقف کند یا بدهی ها را ببخشد و... . 👈در اینجا بین فقهاء هنوز هم که هنوز است اختلاف است که آیا مریض میتواند مانند گذشته در مرض مشرف به مرگش تصرّفاتی بیش از ثلث مالش که میتواند به آن وصیت کند داشته باشد یا اینکه دیگر چنین اجازه ای نداشته و نسبت به بیش از ثلث مالش محجور است؟! 👈ثمرات زیادی هم دارد و مسأله ی کاملا زنده ای است. این همان بحثی است که در فقه به عنوان «منجِّزات مریض» مشهور شده است. مثلا صاحب ریاض در جایی فرموده که کتبی در این زمینه سابقا نوشته بود و اثبات کرده بود که مریض محجور است ولی در اواخر عمرشان معتقد شده بودند که مریض محجور نیست. ⚪خب همین یک مسأله را مثلا بگذارید مقداری برای دانش آموزان در مدارس، مردم، مؤمنین و این منبری های کت و شلواری باز کنیم تا مقداری عظمت وادی دانش و حرف زدن پیرامون روایات آنها را بگیرد! اینکه واقعا بفهمند باید با مبنا و ضابطه و با روشهای معتبر حرف بزنند تا کلامشان نوعی حجّیت و اعتبار لازم را نزد خداوند متعال و انسانهای آگاه داشته باشد. 👈پاسخ این مسأله بر اساس قواعد کلّی و برداشتی خاص از قاعده ی النّاس مسلّطون علی أموالهم و همچنین استصحاب به سمت حکم به عدم حجر سوق پیدا میکند. خود این توضیح طولانی میطلبد. 🔹ولی همانطور که مرحوم صاحب جواهر و دیگران آورده اند و روایاتش در وسائل الشیعه مرحوم شیخ حرّ عاملی گردآوری شده حدود ۲۵ روایت داریم که بر اساس آن باید قائل به حجر و عدم جواز تصرّف در بیش از ثلث مال شد که: «المریض محجور عن التصرف فی ماله الّا الثلث». ✋ولی دقیقا در همین مسأله ۱۱ روایت دیگر هم داریم دلالت بر عدم حجر و این امر دارد که: «الرجل أحقّ بماله مادام فیه الروح». 👈مشهور علمای شیعه در قدیم و برخی معاصرین مانند مرحوم امام راحل قائل به عدم حجر بودند و مشهور متأخّرین از علمای شیعه مانند صاحب جواهر قائل به حجر شده اند. ⛔خب این همه روایات متعارض با اسانید خوب را چه کنیم؟! جز این است که باید یکی یکی از ابعاد مختلف مسأله را بررسی کرد؟! آیا میشود یک روایتی در کتابی دید و سریع حکمی صادر نمود؟! آیا چنین مواجهه ای با روایات صحیح است؟! 👈حالا برخی مانند ابن ادریس که دشواری مسأله را دیده اند گویا سعی کرده اند آنها را کنار گذاشته و با قواعد کلی حکم مسأله را بدهند. برخی دیگر مانند صاحب مفتاح الکرامة به نوعی سعی کرده اند مسأله را با ارجاع به قواعد باب تقیّه تبیین کنند. 👈مثلا قول به حجر موافق قول عامّه است ولی قول به عدم حجر مخالف عامّه است. البته ظاهریّون همانطور که در مغنی ابن قدامة و برخی مصادر دیگر آمده مانند قدماء شیعه قائل به عدم حجر شده اند. 👈برخی نیز سعی کرده اند نوعی جمع تبرّعی کنند و بگویند یعنی مستحبّ است که در بیش از ثلث مال تصرّفی نکند!

👈حالا باز پرسش میشود که اصلا این مریضی که چنین حکمی دارد ملاکش چیست؟! آیا اعدامی ها و مانند آنها را هم میگیرد؟! آیا اگر برای اضرار به طلبکارها بخواهد این کار را انجام بدهد حکمش چیست؟! و... . ⛔اگر چنین است این برادران مؤمن کت و شلواری با این مسائل چه میکنند؟! اصلا میدانند که کار با روایات و ابراز نظر به این سادگی ها نیست؟! به نظر میرسد اگر مقداری از عظمت وادی اجتهاد و تلاشهای علمی میتوانستیم مخاطبین را آگاه کنیم کمتر دچار این آسیبها میشدیم. 🔸«مسأله ای به نام حجّیت و اعتبار»🔸 در اینجا ممکن است ادّعا شود که خب بسیاری از به ظاهر روحانیون نیز چندان سواد اینچنینی ندارند و با این حال سخنرانی مذهبی میکنند! در پاسخ باید گفت بله متأسّفانه و چاره چیست؟! ولی در هر حال میتوان به شکل معقولی بین شخصی که چنین درسهایی خوانده و شخصی که اصلا نخوانده و چنین حرفهایی میزند فرق گذاشت. مفسده اش به مراتب کمتر است. 👈بین کسی که اصلا پزشکی نخوانده و مطب زده با کسی که پزشکی خوانده ولی طبیب حاذقی نیست و مطب زده خیلی فرق هست. حتّی اگر تجربه های و اطلاعات آن شخص اوّل از جهاتی بیشتر باشد اگر نوعی نگاه اجتماعی به مسأله داشته باشیم متوجّه میشویم که نمیتوان پروانه ی مطب زدن را برای این افراد صادر نمود. ⚪باز ممکن است اشکال شود که در هر حال برخی علمای بزرگ قائل به یک حکم شده اند و دیگران قائل به حکمی دیگر! خب حالا این شخص کت و شلواری هم می آید و میگوید من هم طرفدار حجر هستم یا عدم حجر! آسمان که به زمین نمی آید! 👈پاسخش این است که آنهایی که بعد از اجتهاد روش مند کافی به یک نتیجه ای میرسند در واقع به حجّت و کلام معتبر رسیده اند ولی چنین شخصی هر چند در پاسخ مانند آنها در ظاهر یکسان باشد و بلکه حتّی اگر در واقع هم از قضا کلامش موافق حقیقت باشد ولی کلامش اعتباری ندارد. زیرا بر اساس روشهای معتبر بیان نشده است. 👈لذا اگر زمانی علمای بزرگ هم به نظری رسیدند که این شخص سابقا آن را ابراز کرده بود دلیل نمیشود که سخن سابق او صحیح بوده باشد! باید بین کلام معتبر و کلام صحیح فرق گذاشت. 👈مثلا کلام آنانی که اصرار داشتند که نباید برای کرونا واکسن زد ممکن بود که صحیح باشد ولی کلامی معتبر نبود. چون ظاهرا مبتنی بر روشهای عقل پسند چنین نظری ابراز نشده بود. لذا اگر زمانی واقعا ثابت شد که چنین واکسنهایی خیلی ضرر داشته به معنای آن نیست که آنها بتوانند شماتتی در این زمینه داشته باشند. ✋شانسی حرف زدن و یا با دلیل ناکافی ادّعا کردن و درست از آب در آمدن که اعتبار و حجیتی ندارد. 👈کلام اینها شبیه کلام آقازاده ی نوجوان برخی علما بود که در مجلسی که در آن علما جمع بودند چایی پخش میکرد! بحثی سنگین درگرفت و علمای بزرگ گفتند ما در اینجا تا کنونی روایتی ندیده ایم! این نوجوان هم صورتش را به آنها کرد و گفت من هم تا کنون روایتی در این زمینه ندیده ام😂 👈باید گفت ندیدن تو با ندیدن آنها شبیه مشترک لفظی است! اصلا قابل قیاس نیست! گاهی حرفهای اینهایی که در امور دینی بدون اجتهاد کافی حرف میزنند نیز به نوعی شبیه حرف این نوجوان غافل است. 🔹حالا البتّه بحث پیرامون حجّیت و اعتبار در مباحث دینی بسیار است. اینکه میتوان معیارهای آن را ارتقاء بخشید. اینکه حوزویّون ما هم نباید به خاطر انگاره ی داشتن حجّت و نبودن مطالبه گری مؤثّر از تحقیق و بررسی بیشتر و ارتقاء دادن به روشها و اصلاح مبانی دانش خود باز بمانند. این بحث دیگری است. 👈اینکه باید سطح اطلاعات و غنای منبر را افزود نیز فعلا محل کلاممان نبود. منکر خدمات این عزیزان مؤمن و متعهد هم نیستیم ولی اینها و مخاطبینشان باید بدانند در مسائل دینی ابراز نظر توسط آنان اعتباری ندارد. 🔻آری ما حوزویان موفق نبودیم تا عظمت فقه دینی و اهمیت پدیده ی حجیت و اعتبار اندیشه دینی را به جامعه ی ایمانی و مردممان برسانیم. مشکل بسیاری با روحانیت این است که احراز نکرده اند حوزویان و ملبّسان کاری تخصّصی و علمی میکنند. چقدر مناسب است که شمّه ای از علوم حوزوی در نظام آموزش و پرورش ما گنجانده میشد!🔺 ✔چرا نباید دانش آموز و دانشجوی شیعه ی ما در زمان تشکیل حکومت دینی ذهنش کاملا آشنا با قرآن و حدیث و تاریخ انبیاء و اولیاء الهی و داستانهای آنان باشد؟! چرا نباید ذهنش آشنا با علوم حوزوی و علما و متفکرین بزرگی مانند شیخ انصاری باشد؟! چرا نباید آشنایی کلی با اصول، فقه، فلسفه و عرفان اسلامی برای دانش آموزانمان تدارک ببینیم؟! چرا آنها را از چنین میراث عظیمی که دارند محروم میکنیم؟!

♨️ثمره اصولی متوفف بر تحقیق حقیق نحوی 💠در باب مفهوم وصف و لقب گفته شده: 💠اگر وصف تکیه بر موصوف مذکور داشته باشد مثل:اکرم زیدا العالم 💠وصف است و ذیل بحث مفهوم وصف بررسی می شود. 💠اما اگر موصوف، مذکور نباشد،لقب بحساب می آید مثل اکرم عالما. ✅ثمره عملی در فرق بین این دو روشن است. 💠حال در اکرم العالم گفته شده است، اگر ال موصوله باشد، باید العالم ذیل بحث مفهوم وصف قرار گیرد؛ زیرا مثل این قضیه است:اکرم الذی یعلم... 💠اما واقعا چنین استظهاری صحیح است؟ یعنی در زبان و کلام عربی چیزی بنام ال موصوله داریم یا این از جمله نظریات و منسوجات نحات است؟ 💠مثلا گفته شده است،اصل در عمل فعل است پس اگر اسم قرار باشد عمل کند باید شباهت به فعل پیدا کند(کلان نظریه شباهت!) 💠حال اسم فاعل شبیه به فعل مضارع است در وزن عروضی، پس عمل می کند با شرایطی مثل اینکه زمان حال یا استقبال باشد و تکیه بر مبتدا یا موصوف یا...داشته باشد. 💠اما نحات با مشکلی مواجه شدند، و آن این بود که:وقتی اسم فاعل ال بگیرد در عمل قوی تر می شود در حدی که بدون هیچ یک از شرایط عمل،بازهم عمل نصب را انجام می دهد! 💠با آنکه ال از مختصات اسم بود و باید عمل اسم فاعل را تضعیف می کرد ولی سرکنگبین صفرا فزود! 💠نحات برای فرار از این مشکل که با ساختار آنها در نظام کلان تاثیر شباهت، منافی است گفتند: ال در اسم فاعل موصول است و موجب تقویت شباهت اسم به فعل است، نه آن (ال)ی که حرف تعریف است و ازمختصات اسم! 💠بنابر این اگر این امر منشا پدید آمدن ال موصوله باشد دیگر در استظهارات اصولی نباید تاثیرگذار باشد؛زیرا نحات برای اینکه نظام و ساختاری که از زبان ساخته اند خراب نشود ال موصوله را ایجاد کردند و واقعا در زبان عربی چنین چیزی وجود نداشته است.... ✍احمد مومیوند @alnokat

باسمه تبارک و تعالی «ضرورت توجّه به بلاغت در عالم رسانه» «علم بلاغت یکی از ابزارهای مهم جهاد تبیین» 🔹در اخبار اعلام شد که با فرمان عفو عمومی رهبر معظّم انقلاب به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی «دهها هزار» نفر آزاد شدند! اصل معنا روشن است. ولی از این کلام مخاطب چه برداشتی دارد؟! چه نیازی به تأکید بر واژه ی «دهها هزار» وجود داشت؟! 🔸خیلی بد سلیقگی و عدم تخصّص در علم بلاغت است. شغل اصحاب رسانه اساسا پیوند عمیقی با فنّ بلاغت خورده! اینکه یک مضمون را چطور میتوان در قالبهای مختلف طوری بیان نمود که ورای انتقال اصل معنا در مراتبی از وضوح و خفا القائات معنایی دیگری هم داشته باشد. 🔹مخاطب با شنیدن این تعبیر بیش از آنکه به عظمت عفو رهبری منتقل شود به کثرت عدد زندانی ها و بحرانی بودن این وضعیت منتقل میشود! گویا فلّه ای زندانی شده بودند! چه ضرورتی بود از این زاویه روایت شود؟! مثلا میشد گفت: 🔻«رهبر معظّم انقلاب با تکیه بر رأفت اسلامی به رئیس قوّه قضائیه فرمان داد علی رغم اثبات جرم بسیاری از محکومین اغتشاشات اخیر از مجازات آنها صرف نظر شود! معظّم له همینطور با این فرمان کریمانه همچنین به سران این قوّه دستور دادند از ثبت جرایم کیفری در پرونده ی این محکومین نیز صرف نظر شود. در پی این فرمان مهم و بی سابقه موجی از شادمانی و ابراز ندامت در میان بسیاری از محکومین حوادث اخیر به وقوع پیوست و...»🔺 🔸یکی از شعبه های علم بلاغت که از دیرباز مورد تحقیق علما قرار گرفته علم بیان است. خطیب قزوینی در تلخیص قسمت بلاغت از کتاب مفتاح العلوم سکاکی در تعریف علم بیان میگوید: «علم یعرف به ایراد المعنی الواحد بطرق مختلفة فی وضوح الدلالة علیه» 🔹واقعا خودش مطلبی است. مخصوصا در عصر رسانه که فنّ بیان غوغا کرده است. مثلا برای یک معنای واحد نشستن میتوان گفت: بفرمایید، جلوس کنید، بشینید و بتمرگید! اینها فرق ندارد؟! حالا بحث در زمینه علم بیان و اهمیت و ضرورت آن در فضای رسانه و جنگ رسانه ای فراوان است. این اخبار بی بی سی و شیاطین رسانه ای را که گاهی میبینم واقعا سلاح های قدرتمند بلاغی دارند! باید با ابزار بلاغت به نبرد آنها رفت. 🔸مثالهایی برای آنهایی که چندان با این وادی آشنایی ندارند ذکر میکنم تا اصلش تا اندازه ای به چشم بیاید: ✅در فضای مجازی تصویری دیدم که شخصی روی دیوار به جای آنکه بنوسید: «پارک ممنوع» یا با تهدید بیشتری بنویسد: «پارک مساوی پنچر شدن» نوشته بود: «اگه دو تا زاپاس داری پارک کن!»؛ اصلا تعبیرهای قبل این یک سوء تفاهمی بیش نبود!😂 👈این یعنی استفاده از ظرفیّت علم بلاغت برای انتقال پیام! تهدیدش خیلی بیشتر و اثر گذارتر است. یعنی آنقدر تحقّق تهدید را بدیهی فرض کرده و آن را مفروغ عنه دانسته که صرفا برای اینکه مزاحمتی برای صاحب ماشین پیش نیاید به او پیشنهاد شده با خودش زاپاس بیاورد! به قول امروزی ها آدم میگرخد! 👈چیزی شبیه این آیه ی شریفه است که معمولا مدّاح ها آخر روضه میخوانند که: «سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَ‏ مُنْقَلَبٍ‏ يَنْقَلِبُون‏»؛ بدون اینکه جمله را به خاطر حالت انکاری مخاطب با تاکید و قسم مقرون کند آنقدر تحقّق و قرب وقوع تهدید را مفروغ عنه لحاظ کرده که مخاطب را نازل منزله ی غیر منکر نموده و بدون تأکید جمله بیان شده است. همین امر با لطائف دیگری باعث به وجود آمدن هاله ای از ترس و وحشت پیرامون این جمله شده است. این همان بلاغت است. از بعضی از اساتید. @alnokat

بسم الله الرحمن الرحیم به یاری خدای متعال در سال تحصیلی ۱۴۰۱_۱۴۰۲ تدریس کتاب شریف مختصر المعانی علامه تفتازانی در باب فنون بلاغت آغاز شده و ادامه دارد. اصوات این درس خدمت دوستان تقدیم می گردد. مدرِّس: احمد مومیوند @MOKHTASAR_ALMANI

#درسنامه_روش_سنتی #علوم_ادب_عربی علوم بلاغت «معانی، بیان و بدیع 🔻مقطع یادگیری «متوسّطه» 1⃣ شرح تلخیص المفتاح للخطیب القزوینی معروف به مختصر المعانی نوشتۀ مسعود تفتازانی 2⃣ الإیضاح شرح تلخیص المفتاح نوشتۀ خطیب قزوینی 3⃣ عروس الأفراح فی شرح تلخیص المفتاح نوشتۀ علی بن عبد الکافی سبکی 4⃣ أنوار البلاغة نوشتۀ محمّد هادی فرزند ملا محمّد صالح مازندرانی 5⃣ تهذیب البلاغة نوشتۀ آیت الله جعفر سبحانی دام ظله 🔻شروح و حواشی 🔹مختصر المعانی : 🔸الوشاح نوشتۀ محمد کرمی 🔸کرانه ها نوشتۀ استاد حسن عرفان « زید عزُّه » 🔸حاشیه محمد دسوقی 🔸شرح بامیانی @MOKHTASAR_ALMANI

خلاصه درس: ۱.توضیحاتی پیرامون کتاب و نویسنده. ۲.آشنایی با سبک تدریس کتاب. ۳.ضبط صحیح کلمه مقدمه به دو وجه کسر و فتح. ۴.فایده نکره آمدن مقدمه. ۵.فرق مقدمه العلم و مقدمه الکتاب و اشکال شریف جرجانی به تفتازانی. والحمدلله. عبارت:مقدمه...ص ۱۱ @MOKHTASAR_ALMANI

جلسه دوم خلاصه درس: ۱.وجه تعبیر به تنبئ در تعریف فصاحت. ۲.تعریف فصاحت و بلاغت. ۳.رابطه بین معنای لغوی و اصطلاحی. ۴.اشکال به برخی مطالب تفتازانی. والحمدلله. عبارت: الفصاحه و هی فی الاصل.ص۱۲. @MOKHTASAR_ALMANI

✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم 💠در بسیاری از آیات شریفه قرآن کریم، از این جمله استفاده شده است و اهل عربیت در ترکیب و معنای آن اختلاف دارند. 💠چند نمونه از آیات شریفه: 💠قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ 💠قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ ۗ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ 💠قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَآ إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَآ أَنْسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ ۚ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا 💠قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِيَآءٍ ۖ أَفَلَا تَسْمَعُونَ. ✅در ادامه به بررسی بعض اقوال مفسرین و ادباء در رابطه با ترکیب و معنای این جمله خواهیم پرداخت،ان شاء الله تعالی. @alnokat

✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم ۲ 💠أ رایتَکم همراه همزه استفهام و صیغه مفرد مذکر ماضی از ماده رویت و ضمیر جمع مخاطب. 💠اهل ادب آن را به معنای أخبرنی می دانند. 💠راغب در مفردات گفته است: 💠جاری میشود (أ رایت)مجرای أخبرنی که کاف بر آن داخل می گردد(کاف خطاب) و ضمیر آن (تَ)در همه حالت های مثنی و جمع و تانیث تغییر نمیکند. در عوض تغییر روی کاف خطاب می آید. 💠در ادامه دلیل اینکه چرا برخلاف اصل ضمیر در حالت های مختلف تغییر نکرده و تغییر روی کاف خطاب بوده،می آید.ان شاء الله. 📗المیزان فی تفسیر القرآن ج۷ ص ۸۵ @alnokat

✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم ۳ 💠کاف در این جمله برای مجرد خطاب است و از اسمیت خلع گردیده؛ زیرا اگر کاف اسم بود لازمه اش این بود که در چنین ترکیبی: 💠أ رایتکَ هذا الذی کرّمتَ،علیُّ (...کسی که اکرام کردی علی است) 💠زید بدل از کاف باشد؛زیرا جمله مذکور دو مفعولی است و مفعول اول و دوم در معنا یکی هستند،در حالی که هذا نمیتواند در معنا با کاف خطاب یکی باشد،لفساد المعنی. 💠بنابر این وقتی اسم نیست،پس حرف خطاب است مثل کاف در ذلک و هنالک وانت و... 💠تاء در ا رایتَکم ( در آیه شریفه ارایتکم ان اتاکم عذاب الله...)جایز نیست برای خطاب باشد؛زیرا جایز نیست دو علامت خطاب به کلمه ملحق گردد همچنانکه به کلمه دو حرف تانیث ملحق نمی شود و نه دو علامت برای استفهام. 💠وقتی که جایز نیست که تاء برای خطاب باشد و این تاء در جمیع احوال مفرد می آید دلیل این است که: اولا واجب است فعل دارای فاعل باشد و ثانیا (در جمیع احوال مفرد قرار داده شده)؛زیرا کاف خطاب(کم)بیان فاعل های جمع مذکر میکند پس میماند معنای تانیث و تثنیه. حال اگر علامت تانیث و جمع ملحق به تاء شود لازمه اش جمع شدن دو علامت خطاب است که بیان باشند از آنچه که به تاء ملحق شده و انچه که به کاف ملحق شده و نتیجه ان ساخت کلمه ایست که در کلام عرب نظیر ندارد. 💠این مطلب از کلام ابو علی فارسی است. ✅مجمع البیان فی تفسیر القرآن ج۴ ص ۴۶۳ @alnokat

✅عین عبارت مجمع البیان: 💠«أَ رَأَيْتَكُمْ» الكاف فيه للخطاب مجردا و معنى الاسم مخلوع عنه لأنه لو كان اسما لوجب أن يكون الاسم الذي بعده في قوله‏ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيُ و أ رأيتك زيدا ما صنع هو الكاف في المعنى، لأن رأيت يتعدى إلى مفعولين يكون الأول منهما هو الثاني في المعنى و قد علمنا أنه ليس الكاف في المعنى. 💠 و إذا لم يكن اسما كان حرفا للخطاب مجردا من معنى الاسمية كالكاف في ذلك و هنالك و كالتاء في أنت. 💠 و إذا ثبت أنه للخطاب فالتاء في أ رأيت لا يجوز أن يكون للخطاب لأنه لا يجوز أن يلحق الكلمة علامتان للخطاب كما لا يلحقها علامتان للتأنيث و لا علامتان للاستفهام. 💠 فلما لم يجز ذلك أفردت التاء في جميع الأحوال لما كان الفعل لا بد له من فاعل و جعل في جميع الأحوال على لفظ واحد لأن ما يلحق الكاف من معنى الخطاب يبين الفاعلين فيخصص التأنيث من التذكير و التثنية من الجمع و لو لحق علامة التأنيث و الجمع التاء لاجتمعت علامتان للخطاب ما يلحق التاء و ما يلحق الكاف فكان يؤدي إلى ما لا نظير له فرفض و هذا من كلام أبي علي الفارسي. 📗مجمع البيان في تفسير القرآن    ج‏4    463 @alnokat