بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 15
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
وَ إِنَّهُ لَيَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّي مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى».(#خطبه_3)
(همانا او می دانست که جایگاه من نسبت به خلافت همچون جایگاه محور نسبت به آسیاب است)
🔷عنصر زیباشناختی: تشبیه خلافت به سنگ آسیاب و تشبیه خودشان به محور آن سنگ.
🌹در پست پیشین (#بازیباییهای_نهج، شماره 14) بخشی از شباهتهای بین محور آسیا و شخصیت امام ع بررسی شد. در این پست به برخی دیگر از شباهتها اشاره میشود:
1⃣. کارآمدی و اثربخشی
آنچه موجب کارآمدی و اثربخشی آسیا میشود همین است که محوری وجود دارد و هر یک از دو سنگ را در جای بایستهی خودشان حرکت میدهد و کار آسیاب را پیش میبرد امام ع هم برای جامعه همین خصوصیت را دارد یعنی اگر باشد اجزای امت اسلامی را مانند قطعههای آسیا در جای بایسته خودشان قرار میدهد تا امت اسلامی کارآمدی و اثربخشی داشته باشد.
2⃣. برجسته بودن و شاخص بون
محور آسیا در وسط آسیا است و وقتی به آسیا مینگری اول آن را میبینی و اصلا آسیاب را بدون محور تصور هم نمیتوانی بکنی! علی ع هم در امت اسلام و بویژه برای #خلافت چنین جایگاهی داشت. یعنی حتی اگر به فرض محال بپذیریم که پیامبر(ص) از سوی خداوند جانشینی برای خود معین نکرده بود و تعیین خلیفه به انتخاب مردم بود، باز هم مردم باید به سراغ علی میرفتند چون خیلی روشن و بدیهی بود که در بین #صحابه پیامبر ص علی ع به خاطر فضائل شخصیاش شایستهترین فرد برای خلافت بود.
این سخن را #ابن_ابی_الحدید هم در جای جای شرح نهج البلاغه 📚توضیح داده و #ابوجعفر_اسکافی هم در کتاب📖 ارزشمند #المعیار_و_الموازنه اثبات کرده است.
@banahjolbalaghe
با نهج البلاغه
بسم الله محمدکاظم کاظمی شاعر مهاجر افغان، در مدح امام علی ع غزلی دارد که در آن به خطبه شقشقیه اشاره
..
..
این هفته آقای فیاضبخش عزیز که از خوانندگان کانال بانهج البلاغه است برایم نوشته بود✍:
«شعر زیبایی بود ولی خلاف وحدت!»
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
از آقای فیاضبخش عزیز تشکر میکنم که در برابر خطاهای ما احساس مسئولیت میکند.
راستش خودم هم به اینکه این شعر را بگذارم یا نگذارم شک داشتم! ولی ایجاز و ترکیب بندی و استعاره عمیق و تامل برانگیزی در شعر به کار رفته بود که آن را خیلی زیبا میکرد از طرف دیگر چون به چیزی تصریح نکرده بود احساس کردم اشکالی نداشته باشد. ولی برای بعد از این بیشتر احتیاط خواهم کرد و مطالب مشکوک را بارگذاری نخواهم کرد.
بسم الله
#با_مترجمان_نهج، شماره 19
🌾🌺💐🌺🍃
🔵#کلمه_عقدة
وَ لَا يَطْمَعَنَّ مِنْكَ فِي اعْتِقَادِ عُقْدَةٍ تَضُرُّ بِمَنْ يَلِيهَا مِنَ النَّاسِ فِي شِرْبٍ أَوْ عَمَلٍ مُشْتَرَكٍ يَحْمِلُونَ مَئُونَتَهُ عَلَى غَيْرِهِم»
(خواص اطرافیانت نباید [آنقدر] در تو طمع داشته باشند که [بتوانند] با تملّک باغی در آبیاری یا هر وظیفه مشترک [که با همسایگان آن باغ دارند] به آنان ضرر بزنند و زحمتهای خود را بر دوش ایشان بیندازند)
🔸کلمه عقده از نظر لغوی به معنای چیزی است که «محکم بسته شده باشد و خاطرجمعی و وثوق بیاورد» اما از نظر معنای عرفیاش گاه به معنای «عهد و پیمان» (که محکم بسته شده و وثوق میآورد) به کار رفته، و گاهی به معنای «باغ و زمین و ملک آباد» (که از نظر مالی موجب آسوده خاطر شدن مالکش میشود) به کار رفته است. (ن ک: تاج العروس)
🔹از نظرگاه #همایندی زبانی (collocation#) کلمه عُقده وقتی در معنای عهد و پیمان به کار رفته باشد، فقط با فعلهایی مانند «عَقَد» یا «انعقد» به کار میرود ولی وقتی در معنای «ملک و باغ» به کار برود، با فعلهایی مانند «اقتنی» یا «اعتقد» (که معنای نگهداری و جمع آوری و تملّک میدهند) به کار میرود.
🔸در نامه امام ع به #مالک_اشتر ، آمده است: «وَ لَا يَطْمَعَنَّ مِنْكَ فِي اعْتِقَادِ عُقْدَةٍ ...». در اینجا کلمه «عقدة» همراه با کلمه «اعتقاد» به کار رفته و نمیتواند به معنای عهد و پیمان باشد بلکه چنان که همه شارحان نیز گفتهاند عقده در اینجا به معنای "ملک" است در حالی که بسیاری از مترجمان آن را به معنای "انعقاد قرارداد و عقد" برگرداندهاند! 😲
#معنای_عرفی
#معنای_لغوی
#رانتخواران
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_شیفتگان_نهج، شماره 16
🌻🌾🍃🌴💐🌷🌸🌾🌛🌝
«محمّد محيى الدين عبد الحميد» ؛ شماره 3
🔵نهچ البلاغه از ستایش ما بی نیاز است🔵
«محمّد محيى الدين عبد الحميد» یکی از شاگردان شیخ محمد عبده و از دانشمندان مهم اهل سنت در عصر حاضر بود. وی که کتاب شرح نهج البلاغه شیخ محمد عبده را تصحیح کرده و بر آن مطالبی را افزوده، در مقدمه همین کتاب نوشته است✍:
... اگر نه آن بود که غریزه انسانی ما را وامیدارد که هر پدیده زیبایی را به نام صاحبش بشناسیم، اگر قاعده عقلی "تشکر از نیکوکاران" نبود، اصلا نیازی نبود که ما از زیباییهای نهج البلاغه و شیواهایی که در آن وجود دارد، سخن بگوییم. بویژه آنکه نهج البلاغه هیچ هدفی را نشانهگیری نکرده مگر آنکه به آن دست یافته و گذرگاهی از گذرگاههای اندیشه را باقی ننهاده مگر اینکه آن را تسخیر کرده است.
زعشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_معارف_نهج، شماره25
🌾🌴🍃🌻☘🌛
🔵#تربیت_مردم وظیفه حاکم اسلامی یا نیاز او؟!
«...تَبْلُغُ بِهِ "حَاجَتَكَ" مِنْ تَقْوِيمِهِمْ عَلَى الْحَق...» #نامه_53
📢امیرالمومنین علیه السلام، به #مالک_اشتر فرمان دادهاند که وقتی مردم درباره تو دچار بدگمانی میشوند و فکر میکنند ظلم کردهای عذر خود را با آنان در میان بگذار. ایشان سپس یکی از فواید این عذرخواهی را چنین معرفی کردهاند:
عذرآوری موجب میشود به این حاجتت، که "تربیت مردم بر مدار حق" است، دست یابی «فإنّ فی ذلک...إعذاراً تَبْلُغُ بِهِ حَاجَتَكَ مِنْ تَقْوِيمِهِمْ عَلَى الْحَق»
🔷🔷کلمه تقویم:
عربها به خاطر نیازهای متعددی که به چوب صاف و مستقیم داشتند گاهی مجبور میشدند شاخه یک درخت را در زمانی که هنوز به درخت متصل است مدتها زیر نظر بگیرند و با وارد آوردن فشارهای هدفدار و مکرر کاری کنند که چوب در زمان اتصال به درخت، مستقیم و راست بار بیاید این کار را تقویم میگفتند و چنین چوبی مثلا اگر در ساختار نیزه به کار میرفت، آن نیزه را «رُمح قویم» میگفتند.
🔹🔹برای همین، لغویان کلمه "تقویم" را به معنای «عادل پرورش دادن» دانستهاند (قوّمتُه: عدلتُه). بنابراین تعبیر «تقویمهم علی الحق» به این معنا است که حکومت باید مردم را مانند همان چوبی که تربیتش می کردند مستقیم بر اساس محور حق تربیت کند.
✍✍در این بیان شریف، دو نکته مهم وجود دارد:⏬
1⃣حضرت امیر علیه السلام حکمرانی اسلامی را با تربیت مردم بر محور حق، بی ارتباط نمیدانند.
2⃣تربیت مردم بر محور حق، را نیاز حاکم اسلامی میدانند (حاجتک) نه وظیفه او.
#حکومت_و_تربیت_مردم
@banahjolbalaghe
بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 16
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
«يَنْحَدِرُ عَنِّي السَّيْلُ» #خطبه_3
(همواره آب فراوان از من جارى است).
🔷عنصر زیباشناختی:
استعاره کوه از وجود مبارک حضرت امیر(ع)،
استعاره سیل از علم و فضیلت و وساطت فیض.
🔹توضیح:
حضرت امیر(ع) خود را به کوهی تشبیه کرده است که از آن آب فراوان جاری می شود. روشن است که از هر تپه یا کوه کوچکی آب فراوان به راه نمی افتد بلکه کوه های مرتفع که ذخایر عظیمی از برف بر خود دارند سبب ساز چنین آب فراوان و مستمری میشوند. کوه وجود حضرت آنقدر رفیع است که ذخایر عظیم علم و فضیلت (و عیبة علمه) از بلندای آن به سوی بشریت در جریان است.
این جمله کوتاه هم حضرت را به صورت کوه تصویر کرده و هم فضیلت ایشان را به صورت آب به تصویر کشیده و تصویر مرکبی را پدید آورده است.
📝نکات:
1⃣ فعل #مضارع (ینحدر) شهادت بر دوام این ریزش علم و فضیلت دارد چرا که امام، واسطه فیض خداوند است و فیض خداوند لحظهای از هستی منقطع نمی شود.
2⃣وقتی خطبه متقین به پایان رسید، همّام با دریافت آن معارف گهربار نالهای سر داد و جان باخت، حضرت فرمودند که موعظه با اهلش چنین می کند، فردی به امام عرض کرد که پس چرا این مواعظ در خود شما اثر نمیکند؟ حضرت فرمودند که این سخن را شیطان بر زبان تو راند.
آیت الله جوادی فرمودند #همام به اصرار و الحاح، خویش را مقابل آب سرازیر شده از کوه وجود حضرت قرار داد و آب او را با خود برد ولی قرار نیست که سیل، خود کوه را نیز با خود برد.
#خطبه_شقشقیه
#شبهه_وفات_همام
#استمرار
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_مترجمان_نهج، شماره 20
🌾🌺💐🌺🍃
🔵#تضمین_نحوی_1
«وَ لَا تُحْشِمُوا أَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ وَ لَا تَحْبِسُوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ» (#نامه_51)
🔹قانون #همایندی (Collocation) اقتضا میکند که هر فعل با #حرف_جر متناسب با خودش به کار برود. در زبان عربی (و انگلیسی) گاهی حرف جر (یا حرف اضافه انگلیسی) با فعلی به کار میرود که ظاهرا با آن متناسب نیست.
🔸در چنین حالتی نحویان معتقدند که فعل، دربردارنده معنای یک فعل دوم است (تضمین)؛ یعنی همزمان بر معنای فعل دیگری هم دلالت میکند و این حرف جری که با خود این فعل تناسب ندارد، در حقیقت با همان فعل دوم تناسب دارد.
👈مثلا در جمله «سمع الله لمن حمده»، حرف لام با فعل «سمع» تناسب ندارد برای همین میگویند فعل سمع معنای فعل دومی را در بردارد (استجاب) که آن فعل دوم به این لام جاره نیاز دارد و معنای جمله هم این است که خداوند بشنود و اجابت کند برای همه حمدکنندگان(سمع الله و استجاب لمن حمده). برخی مترجمان و شارحان به این فعل دوم کمتوجهی میکنند و به فهم ناقصی از متن دست مییابند.
👈در عبارت «وَ لَا تُحْشِمُوا أَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ» کلمه «تحشموا» با حرف «عن» تناسبی ندارد. خود کلمهی «احشام» به معنای این است که «بزرگی و هیمنه خودت را چنان به کسی تحمیل بکنی که خجالت زده بشود» اما وقتی با «عن» به کار میرود دربردارنده معنای فعل دومی (منع) میشود که این فعل (منع) به «عن» نیاز دارد و با آن متعدی میشود.
🔹بنابراین معنای دقیق تعبیر «لاتحشموا احدا عن حاجته» این است که «بزرگی خود را چنان بر کسی چیره نکنید که او را خجالتزده بکنید و از [در میان گذاشتن] حاجاتش باز بدارید» (لا تحشموا احدا فتمنعوه عن حاجته).
❗️متاسفانه بسیاری از مترجمان (و حتی برخی شارحان) از ترجمه دقیق عبارت درماندهاند.
#رابطه_مسئولان_عالی_با_مردم
#کلمه_احشام
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_شیفتگان_نهج، شماره 18
🌻🌾🍃🌴💐🌷🌸🌾🌛🌝
#آیت_الله_خامنهای، شماره1
✏️نهج البلاغه درمان دردهای جامعه انسانی
🔹اگر امروز به نهج البلاغه مراجعه كنيم در آن چيز های جالبى خواهيم يافت. بيماريهايى كه در اين موقعيت ما را تهديد مىكند و درمان اين بيماريها، براى ما ارزنده و حياتى است كه برويم و اين درمانها را [در نهج البلاغه] جستجو كنيم. ..
🔸نهج البلاغه آن بيماريها را يكى يكى به ما معرفى مىكند. ...البته اگر مىخواستم تشريح كنم كه چطور امير المؤمنين «عليه السلام» نسخهاى به دست ما مىدهد كه وقتى آن نسخه را مطالعه مىكنيم، مىفهميم مخصوص چه نوع بيمارى است...، بايستى يك رساله بنويسيم.
🔹... بايد بگويم كه جستجوى اين مسأله در نهج البلاغه خيلى زحمت هم ندارد، بگرديد، همين طور تورّق بكنيد خودش را به شما نشان خواهد داد.
بازگشت به نهج البلاغه، ص42 و 43
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_معارف_نهج، شماره 26
🌾🌴🍃🌻☘🌛
🔵هفت ویژگی دیگر رانتخواهان در نهج البلاغة
پیش از این (#با_معارف_نهج، شماره23) هشت ویژگی رانتخواهان بیان شد. در بُرش دیگری از نامه 53 به چند ویژگی دیگر رانتخواهان نیز اشاره یا تصریح شده است که عبارتاند از:
1. خود را بر دیگران مقدم میکنند (استئثار)
2. بر مردم تکبر میورزند (تطاول)
3. در معامله با مردم کمانصاف هستند (قِلَّةُ إِنْصَافٍ فِي مُعَامَلَةٍ)
4. از بیت المال توقعات مالی ویژه دارند (لَا تُقْطِعَنَّ لِأَحَدٍ مِنْ حَاشِيَتِكَ وَ حَامَّتِكَ قَطِيعَةً)
5. با سوء استفاده از انتساب به مسئولان، به مردم ظلم میکنند (تَضُرُّ بِمَنْ يَلِيهَا مِنَ النَّاس)
6. وظایف اجتماعی خود را بر دوش دیگران میاندازند (يَحْمِلُونَ مَئُونَتَهُ عَلَى غَيْرِهِم)
7. سود رانتخواری را آنان میبرند و ننگ دنیوی و اخرویاش بر مسئولان میماند(فَيَكُونَ مَهْنَأُ ذَلِكَ لَهُمْ دُونَكَ و عَيْبُهُ عَلَيْكَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة)
#ویژگیهای_رانتخواران
#اهل_الخاصة
#نامه_53
@banahjolbalaghe
بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 17
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
«لا یرقی إلیّ الطّیر» (هیچ پرندهای را به قلّهی من راهی نیست). #خطبه_3
🔷عناصر زیباشناختی:
1️⃣استعاره کوه از وجود مبارک حضرت امیر(ع)،
2️⃣استعاره پرنده از خیال و اندیشه اندیشوران،
3️⃣ایجاز،
4️⃣ سجع بین کلمه «طیر» با کلمه «سیل» (که در جمله قبلی به کار رفته است)
✍️نکات:
🍃حضرت در این عبارت، خود را در شمایل یک "کوه بلند" ⛰به تصویر کشیدهاند و اندیشه اندیشوران را نیز در شمایل "پرندههایی"🕊 به تصویر کشیدهاند که هیچ یک از این پرندگان به بلندای آن کوه نمیتوانند برسند.
در هم تنیدگی دو تصویر (تصویر کوه و تصویر پرنده) زیبایی این عبارت را بسیار دلپذیرتر کرده است.
🔹مهم آن است که این دو تصویر در هم تنیده در کوتاهترین قالب لفظی (Minimal) بیان شده و گوینده در بیان آن، نه تنها به هیچ تکلفی نیافتاده بلکه مرکب سخن آنقدر در دست ایشان رام بوده که حتی توانستهاند عبارت «لایرقی الیّ الطیر» را با عبارت قبلیاش (ینحدر عنی السیل) به یک سجع بسیار زیبا هم تبدیل بکنند.
◀️ال در « الطیر» ال جنس است یعنی هیچ پرنده ای بر اوج من نرسد و این بیانی دیگر از آن روایت شریف است که فرمود: اهل بیت را به مقام خدایی نرسانید، جز آن هر چه می خواهید در عظمت و شأن آنها بگوئید. (بر اوج غنایت نرسد هیچ کمندی/ بیهوده رسن باف خیالند گمانها).
#خطبه_شقشقیه
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_مترجمان_نهج، شماره 21
🌾🌺💐🌺🍃
🔵#کلمه_اعتراض_شماره1
امیرالمومنین ع در #خطبه_شقشقیه درباره وضعیت فکری مردم در ایام حکومت خلیفه دوم فرمودهاند:
فَمُنِيَ النَّاسُ لَعَمْرُ اللَّهِ بِخَبْطٍ وَ شِمَاسٍ وَ تَلَوُّنٍ وَ اعْتِرَاضٍ #خطبه_3
یعنی مردم در ایام خلافت خلیفه دوم به چهار مشکل گرفتار شدند:
حرکت بدون آگاهی و معرفت (خبط)،
تندخویی و دشمنی با یکدیگر (شماس)
بیثباتی در پندار و کردار (تلون)
بیهوده فعالیت کردن (اعتراض)
🔹کلمه اعتراض در اینجا به معنای این است که رونده در زمانی که میخواهد طول مسیری را بپیماید، در عرض مسیر حرکت بکند و کنایه از شدت گمراهی است و نتیجهاش هم این است که فعالیتش بیهوده باشد و راه به جایی نبرد.
✍️متاسفانه برخی از مترجمان، کلمه اعتراض را به معنای همان اعتراض فارسی پنداشته و در فارسی هم به اعتراض برگرداندهاند!
@banahjolbalaghe