بسم الله #بازیباییهای_نهج، شماره 25 🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴 برشی از #خطبه_105: «عِبَادَ اللَّهِ لَا تَرْكَنُوا إِلَى جَهَالَتِكُمْ» (اى بندگان خدا به نادانيهاى خود تكيه نكنيد) 🔷عنصر زیباشناختی: خودنقض‌گری در کلمه «ترکنوا» (شماره1) 👈در این عبارت عنصر «خودنقض‌گری» دو مرتبه به کار رفته که یکی از آنها در این پست (و دیگری در پست بعدی) بررسی خواهد شد. کلمه رکون (لا ترکنوا) به معنای تکیه دادن به چیزی یا اعتماد کردن به چیزی است. از این رو چیزی که مورد رکون قرار می‌گیرد باید دارای قوت و استحکام و استواری خاصی باشد تا قابلیت اعتماد و اتّکا را داشته باشد. در حالیکه جهالت، عدم علم است و عدم اصلاً چیزی نیست تا بخواهد دارای قوت باشد و تکیه‌گاه قرار گیرد. بنابراین در عبارت «لاترکنوا الی جهالتکم» اگر به معنای کلمه «ترکنوا» توجه شود به معنای تکیه کردن است اما وقتی به جهالت تعلق می‌گیرد معنای تکیه کردن را از دست می‌دهد. (با توجه به اینکه جهالت قابلیت تکیه را ندارد) یعنی هم تکیه کردن است (در پندار انسان) و تکیه کردن نیست (در واقع). 🔸در این عبارت کلمه‌ای با کلمه دیگر مخالف نیست (بنابراین نمی‌توان آن را تضاد نامید) بلکه قرینه‌ای وجود دارد که می‌گوید کلمه «ترکنوا» خودش با خودش مخالف است یعنی خودش خودش را نقض می‌کند! این #خودنقض‌گری (#paradox ) یکی از زیباترین جلوه‌های ادبی است که در ادبیات مدرن، هم از نظر زیبایی و هم از نظر معناداری به آن توجه می‌شود. 🔹معنایی که با این خودنقض‌گری القا می‌شود شاید تقبیح و توبیخ این خطای انسان باشد که با جهالت زندگی می‌کند و گمان می‌کند که می‌شود به این جهالت تکیه کرد و با آن زیست! 👈نمونه‌اش هم همین بشرِ خودبنیادِ مدرن که به "جهالتی به نام بی‌خدایی" ( #اومانیزم ) گمان می کند تکیه کرده است! @banahjolbalaghe

بسم الله #بازیباییهای_نهج، شماره 26 🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴 برشی از #خطبه_105: «عِبَادَ اللَّهِ لَا تَرْكَنُوا إِلَى جَهَالَتِكُمْ» (اى بندگان خدا به نادانيهاى خود تكيه نكنيد) 🔷عنصر زیباشناختی: خودنقض‌گری (شماره2) ✍️در معنای #کلمه_رکون، نوعی سکون و آرامش نهفته است(صحاح اللغة) در حقیقت رکون نوعی "اتکای آرام‌‌بخش" است. از سوی دیگر روشن است که آنچه انسان را به آرامش می رساند، جهل نیست بلکه دانایی است. جهل موجب آرامش نیست فقط موجب تشویش و اضطراب است. 🔸این تعبیر که انسان می‌خواهد از یک عنصر ضدآرامش (جهل) کسب آرامش کند، #پارادوکس بسیار نغز و زیبایی است که در بعد زیباشناختی موجب التذاذ شنونده و در بعد معناداری موجب برانگیختن تأمل و تفکر او می‌شود. ◀️حضرت امیر(علیه السلام) با کاربست این پارادوکس معنادار شاید می‌خواهند انسان را متوجه مشکل پنهان و شگفت انگیزی ‌کنند که بدان مبتلا است اما از این ابتلا بی‌خبر است. این مشکل نیز همین است که انسان چنین می‌پندارد که با یک عنصر اضطراب‌آور و ضدآرامش (جهالت) به آرامش رسیده است! 📗این که انسان به چه مصیبتی گرفتار آمده است که در اوج اضطراب زندگی می‌کند ولی به صورت کاذبی احساس آرامش می‌کند، گرهی است که باید در مباحث #انسان_شناسی گشوده شود. #خودنقض‌گری #paradox @banahjolbalaghe

بسم الله #بازیباییهای_نهج، شماره 27 🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴 برشی از #خطبه_105: «عِبَادَ اللَّهِ لَا تَرْكَنُوا إِلَى جَهَالَتِكُمْ» (اى بندگان خدا به نادانيهاى خود تكيه نكنيد) 🔷عنصر زیباشناختی: ایجاز در اضافه، تقابل معنادار بین دو اضافه (شماره3) ✍️ایجاز در اضافه اول شروع کلام با «عباد الله» (اضافه عباد به الله) شاید اشاره به این مطلب باشد که عبد خدا بودن اقتضا می‌کند که به جهالت خودت تکیه نکنی چون عبد خدا باید به داده‌های وحیانی خدایش تکیه کند نه دارائیهای خودش که چیزی جز جهالت نیست. در حقیقت این اضافه می‌خواهد اشاره کند که برهان لازم و کافی برای "نفی اعتماد به جهل" همان عبودیت خداوند است یعنی همینکه عبد هستید دلیلی کافی است برای اینکه بدانید باید عالمانه عمل کنید. این اشاره اجمالی به برهان مطلب، از زیباترین نوع #ایجاز است. از این نکته می‌توان برداشت کرد که « #عبودیت » مبتنی بر « #تعقل » است و تعقل جوهر تعبد است. ✍️تقابل بین دو #اضافه «عباد الله» و «جهالتکم» عباد را به خدا و جهالت را به «کم» اضافه کرده است. «بندگی خدا» با «جهالت خودت» فاصله‌ای دارد از عرش تا فرش. این تضاد تضاد بسیار زیبایی است که وقتی به زیباییهای دیگر این جمله اضافه می‌شود جمله را به آسمانی پرستاره تبدیل می‌کند. @banahjolbalaghe