May 11
بسم الله
🔵 راز #ترجمه_خوب در نهجالبلاغه
🔺ما مقیّدیم که ترجمههای قرآن و نهج البلاغه را ضمن حفظ زیبایی و سلاست و تمام بودن جمله، تا آنجایی که میتوانیم دقیقا حتی کلمه به کلمه وگرنه، جمله به جمله ترجمه کنیم.
اصلا راز ترجمه خوب در قرآن و نهج البلاغه این است که انسان بتواند کوتاهی [و #ایجاز] جملات را حفظ کند. یعنی حتی تعداد سیلابهای هر کلمه اگر میشد که برابر باشد، خیلی بهتر بود...
✍️پ ن: کتاب #نبوتها_در_نهج_البلاغه (شرح خطبه اول نهج البلاغه)، آیت الله #خامنه_ای، ص 174 و 175
#با_مترجمان_نهج، شماره 46
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵شیعه، #اهل_سنت را #تکفیر نمیکند
در مناظره معروفی که مدتی پس از جنگ #نهروان بین اشعث و امیرالمؤمنین علیه السلام روی داد، امیرالمؤمنین علیه السلام تأکید میکردند که در مسائل مربوط به #خلافت پیامبر صلی الله علیه و آله، فقط تعداد اندکی از صحابه به حق عمل کردهاند.
🔸در پایان مناظره، #اشعث از حضرت پرسید: اگر آنچه تو میگویی درست باشد، پس همهی امت هلاک شدهاند و تنها تو و شیعیانت اهل نجات هستید!
📢حضرت فرمودند: البته حق همواره با من بود ولی همهی امت پیامبر (صلی الله علیه و آله) را هم هلاک شده نمیدانم بلکه از همهی این امت فقط #ناصبیها و کسانی که از روی لج و عناد حق مرا رد کرده باشند هلاک شدهاند اما کسانی که خدای یگانه را قبول داشته باشند، به نبوت محمد صلی الله علیه و آله اقرار بکنند، اهل قبله باشند، با ما دشمنی نکرده باشند، در دشمنی با ما با ظالمان همدستی نکرده باشند و فقط در #خلافت شک داشته باشند و جانشین واقعی پیامبر را گم کرده باشند، اینها [کافر نیستند بلکه] مسلمانان ضعیفی هستند که برای آنها به رحمت پروردگار امید دارم و جز گناهان احتمالی خودشان هیچ گونه نگرانی دربارهی آنها وجود ندارد.
#ارشاد_القلوب دیلمی، ج 2 ص 397 و 398
#شیعه_و_سنی
#با_معارف_نهج، شماره 80
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵مخالفان اصل #امامت، مسلمان هستند یا کافر؟
🔸اشاعره و معتزله به خاطر تصور ناقصی که از منصب امامت دارند، نصب امام را بر عهده مردم و یکی از افعال مکلفان میدانند. برای همین معتقدند مسأله انتخاب امام یک فرع فقهی (نه یک مسأله کلامی) است و در نتیجه امامت را از #اصول_دین نمیدانند بلکه از #فروع_دین میدانند و لذا مخالفان اصل امامت را #تکفیر نمیکنند.
در مقابل، عالمان امامیه (به خاطر درک متعالی و کاملی که از منصب امامت دارند) معتقدند نصب امام بر عهده مردم نیست بلکه از طرف خداوند صورت میگیرد. امامت در این منظومهی معرفتی، یک فرع فقهی نیست تا از فروع شمرده شود بلکه از اصول دین شمرده میشود. پرسشی که در این منظومه معرفتی پیش میآید این است که آیا اگر کس این اصل را انکار کند، کافر شمرده میشود؟
🔹برخی از عالمان امامیه (از صدوق تا برخی معاصران) با همین استدلال #مخالفان امامت را تکفیر کردهاند. به تدریج در بین عالمان امامیه دیدگاهی شکل گرفت که #اهل_سنت را تکفیر نمیکرد.
این دیدگاه مسلمان انگاری اهل سنت را با یکی از این سه شکل تبیین کرده است: 👇
1️⃣بیان اول این است که «اسلام» از «ایمان» جدا شود و #توحید و #نبوت و #معاد شرط لازم و کافی برای اسلام شمرده شود و اعتقاد به امامت از شرایط اسلام نباشد بلکه از شرایط ایمان باشد (تستری احقاق الحق (تعلیقه) ج 2 ص 294)
2️⃣در بیان دوم به جای تفکیک اسلام از ایمان، بر تفکیک «اسلام واقعی» از «اسلام ظاهری» تأکید میشود و همان سه اصل، برای "اسلام ظاهری" کافی شمرده میشود و در نتیجه هر کس این سه اصل را بپذیرد ظاهرا مسلمان شمرده میشود (مجلسی بحار ، خویی التنقیح ج 3 ص 84 و 85 و 87)
3️⃣در بیان سوم (که فرق چندانی با بیان دوم ندارد) «اصول دین» از «اصول مذهب» جدا میشود و اعتقاد به سه اصل اول برای تدیّن به دین اسلام ،کافی قلمداد میشود #میرزای_قمی (رساله خطی اصول دین، ذیل مقدمه)، کاشف الغطاء (محمدحسین کاشف الغطا, اصل الشیعه و اصولها ص 126) #علامه_طباطبایی در تفسیر آیه 110 کهف (المیزان ج 13 ص 405)، شهید #مطهری (مجموعه آثار 1: 97)، #امام_خمینی (کتاب الطهارة ج 3 ص 428) و #میرزا_جواد_تبریزی (صراط النجاة، ج 3 ص 415) به همین بیان سوم (تفکیک اصول دین از اصول مذهب) تمایل یافته و تلویحا یا تصریحا از #تکفیر اهل تسنن خودداری کردهاند.
#با_معارف_نهج شماره ۸۵
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵کفر یا فسق مخالفان امیرالمؤمنین
قُلتُ:... أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ؟ فَقَالَ: بِمَنْزِلَةِ فِتْنَة) #خطبه_156
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرموده است وقتی پیامبر مرا از فتنههای پس از خودشان آگاه میکردند از ایشان پرسیدم این فتنهها درحد ارتداد [و کفر] است یا در حد فتنه؟ فرمودند: در حد #فتنه!
✍️در مقابل این روایتِ نهج البلاغه، دستهی دیگری از روایات وجود دارد که ثابت میکند کسانی که با امیرالمؤمنین علیهالسلام جنگیدهاند کافر هستند (مانند روایت «یاعلی حربُک حربی») شارحان شیعی نهج البلاغه این روایت را با آن روایات جمع کرده و کفر کسانی که با علی جنگیدهاند را اثبات کردهاند (ن ک: بهج الصباغة ج 4 ص 296، منهاج البراعة خوئي، ج 9، ص 306 تا 308 و شرح نهج البلاغه #مجلسی ج 2 ص 103) اما #ابن_ابی_الحدید در ذیل همین خطبه 156 سعی کرده است کفر باغیان جنگ جمل را رد کند (شرح ابن ابی الحدید ج 9 ص 208).
↩️پ ن:
متکلمان امامیه در بحث #امامت خاصّه این مساله را مطرح کردهاند که آیا بین کسانی که با علی جنگیدهاند و کسانی که صرفا با او مخالف بودهاند فرقی وجود دارد؟ #خواجه_نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد نوشته است: «محاربان علی علیه السلام (کسانی که با او جنگیدند) کافر هستند اما مخالفان او [کافر نیستند بلکه صرفاً] فاسق هستند.» #امامیه برای اثبات کفر محاربان امیرالمؤمنین به روایات نبوی استناد کردهاند (#شیخ_مفید در افصاح، #شیخ_طوسی در اقتصاد، #علامه_حلی در شرح تجرید و ...) اما درباره مخالفان امیرالمومنین علیهالسلام اختلاف نظر وجود دارد. برخی عالمان امامیه مخالفان علی را به خاطر اینکه امامت علی را که ضروری دین (از اصول دین) بوده، رد کردهاند کافر میدانند اما علامه در شرح تجرید قول به فسق آنها را اقوی دانسته است.
◀️ به نظر میرسد قول مشهور در بین امامیه، همان فاسق بودن مخالفان باشد نه کافر بودن آنان.▶️
در کلام #اهل_سنت نیز یکی از کهنترین مسائل که از دیرباز در ذیل مسأله اعتبار و احترام صحابه مطرح میشده این است که #صحابه و تابعانی که بر دو تن از خلفای راشدین (#عثمان و امیرالمؤمنین علیهالسلام) شمشیر کشیدهاند، کافراند یا فاسقاند یا اینکه صرفا خطا کردهاند؟
⤵️در این منابع کفر یا عدم کفر مخالفان و محاربان علی علیهالسلام واکاوی شده است:
1.الافصاح شیخ مفید ص 117 تا 131
2.الاقتصاد شیخ طوسی ص 358 تا ص 365
3.ابكار الأفكار في أصول الدين، ج5، ص: 293
4.شرح المواقف، ج8، ص: 374
#تکفیر
#با_معارف_نهج، شماره 118
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
📢#آشنایی_با_خطبه 4 # خطبه چهارم
1️⃣فضای صدور خطبه
حضرت امیر علیه السلام، این خطبه را پس از فتح بصره (جنگ #جمل) و كشته شدن #طلحه و #زبير در سال 36 هجرى ايراد فرموده است. (دشتی، ص50)
2️⃣مضامین خطبه
1. عرب جاهلی به برکت پیامبر(ص) و خاندان ایشان، رشد و هدایت یافتند.
2. نفرین بر کسانی که گوش شنوایی برای شنیدن سخن هادیان جامعه ندارند.
3. دعا برای قلوب خدا ترس.
4. همواره منتظر #خیانت اهل #بصره بوده و آثار فریفتگی را در آنان می دیدند.
5. خبر از تلاش حضرت برای #هدایت مردم بصره.
6. گمراهی، سرانجام کسانی است که راهی جز طریق امیرالمومنین علیه السلام بپیماید.
7. از وقتی حق به من نشان داده شد، هرگز در آن شک نکرده ام. (مَا شَكَكْتُ فِي الْحَقِّ مُذْ أُرِيتُهُ)
8. موسی علیه السلام بر جان نمی ترسید بلکه ترس او از غلبه گمراهان، بر جامعه بود.
9. آن كس كه #رهبر و راهنماى مطمئنّى دارد، گرفتار شكّ و ترديد و وسوسههاى شيطانى و اضطراب و بىاعتمادى نمىگردد، چرا كه خود را در كنار چشمه آب زلال معرفت احساس مىكند و در مشكلات به او پناه مىبرد. (مَنْ وَثِقَ بِمَاءٍ لَمْ يَظْمَأْ)
3️⃣مصادر #خطبه_4
الارشاد شیخ مفید/ المسترشد طبری
┄┅═══••✾❀✾••═══••✾❀✾••═══┅┄
✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵 امیرالمؤمنین علیهالسلام برای #تقریب بین مسلمانان چه کرد؟(1)
1) حضرت برای خود به منصب «امامت» آن هم با «انتصاب از سوی خداوند» معتقد بود اما چون میدانست که طرح این مسأله موجب تفرقه بین مسلمانان خواهد شد، لوازم و اقتضائات گستردهی الگوی «امامت انتصابی از طریق نصب الاهی» را رها کرد و صرفا با همان پیامدها و اقتضائات همان الگوی باطلِ «خلافت انتخابی از طریق بیعت» حکمرانی کرد! در اردوگاه صفین هم یکی از یاران امام نظر امام را درباره #امامت و #خلافت جویا شد ولی حضرت طرح چنین مسائلی را برخلاف مصلحت دانست هرچند برای رعایت #اخلاق گفتگو (حق المسأله) نکاتی را به صورت مبهم گوشزد کرد(#خطبه_162).
2) خودش از شاهدان حضرت صدّیقه در محکمه #فدک بود و حالا همان شاهدْ زمام خلافت را به دست گرفته بود اما هرگز سخنی از بازگرداندن فدک به فرزندان #فاطمه زهرا سلام الله علیها نگفت تا در میان مسلمانان تفرقهای ایجاد نشود! گاهی هم که بناگزیر سخنی از فدک میگفت، بیانی را به کار میگرفت که موجب بیاحترامی به شیخین نشود (#نامه_45). در زمان #عمر_بن_عبدالعزیز هم وقتی فدک به فرزندان فاطمه بازگردانده شد، عده ای از مردم #کوفه همراه با عمر بن قیس به عمر بن عبدالعزیز اعتراض کردند که چرا برخلاف سیره شیخین عمل کرده ای؟ (شرح ابن ابی الحدیدج 16 ص 277)
3) در طول این پنج سال حکمرانی، بر هجوم به بیت فاطمه سلام الله علیها تأکید نکرد چون تأکید بر این امر میتوانست جامعهای را که متاسفانه اکثریتش سیرهی #شیخین را به اندازی قرآن و سنت معتبر میدانست (!) به شدت دچار تفرقه کند! #معاویه در یکی از نامههایش کوشید که امام را درباره شیخین استنطاق کند، اما امام از اظهار نظر صریح درباره شیخین و تفصیل بیعت خودشان خودداری کردند (#نامه_28)
✔️با این حال، این مصلحت اندیشی تقریبی مانع از بیان واقعیتها نمیشد. امام ع در بیان واقعیتها از روشهای غیرصریحی استفاده میکردند که حساسیت ایجاد نکند. برای امیرالمومنین علیه السلام رعایت چنین سیاستی مانند حرکت بر روی مسیر باریکی بود که از دو طرف به دو پرتگاه منتهی میشد: یکی پرتگاه تأیید اقدامات خلفا و دیگری پرتگاه تفرقه افکنی در جامعه ای که برای رسیدن به اهداف مهم حکومت علوی ع نیاز به انسجام داشت.
#با_معارف_نهج، شماره 119
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵#حقوق اقلیتهای دینی در اسلام
فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْق #نامه_53
رعیت دو گروهاند: یا برادران دینی تواند و یا همنوعان تو هستند.
🔻یکی از مجوسیان نیشابور #وصیت کرده بود بخشی از اموالش را به فقرا و مساکین بدهند. قاضی نیشابور مال مذکور را گرفت و بین فقیران مسلمان تقسیم کرد. سران نیشابور نامهای به مأمون نوشتند که آیا کار قاضی نیشابور درست بوده؟
🔺 مأمون گفت من از این امور سردرنمی آورم و نامه را به #امام_رضا علیهالسلام داد. امام علیهالسلام در جواب به #مأمون فرمودند: مجوسیان به فقیران مسلمان صدقه نمیدهند و صدقههایشان را بین فقیران خودشان تقسیم میکنند. بنابراین دستور بده از صدقات مسلمانان به همان اندازه پول بردارند و بین فقیران #مجوس تقسیم کنند. (عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص: 15)
✍️✍️✍️✍️✍️✍️
در مورد جوایز دریافت شده از سلطان جائر، حکم شده است که دریافت کننده باید آن قدر به دنبال صاحب حقیقی مال بگردد که از یافتن او نومید شود (الفحص إلی الیأس) اما این که پس از نومیدی چه وظیفهای دارد، یک احتمال این است که باید صدقه بدهد.
این احتمال افزون بر برخی روایات با این استدلال نیز تأیید شده است که وقتی مالک از دسترسی به مالش در این دنیا محروم است دست کم باید به دسترسی به پاداش اخروی آن (از طریق صدقه دادن) راضی شود.
شیخ اعظم انصاری در نقد این استدلال آورده است: «برخی مالکان، به صدقه راضی نمیشوند چون از دسترسی به مالشان نومید نیستند؛ بویژه اگر مخالف یا ذمی باشند که در این صورت به تلف شدن مالشان راضی میشوند اما به صدقه دادن، که منجر به انتفاع فقیران شیعه میشود، راضی نمیشوند.»
#با_معارف_نهج، شماره 120
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵 امیرالمؤمنین علیهالسلام برای #تقریب بین مسلمانان چه کرد؟(2)
#نامه_78 : ...و لَيْسَ رَجُلٌ ـ فَاعْلَمْ ـ أَحْرَصَ عَلَى جَمَاعَةِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلىاللهعليهوآله و أُلْفَتِهَا مِنِّي ...
بدان که هیچ کس حریصتر از من به وحدت امت محمد صلی الله علیه و آله و الفت آنها [با یکدیگر] نیست.
در جنگ صفین #محمد_بن_حنفیه را پسر #عمر بن خطاب (عبیدالله بن عمر) به مبارزه طلبید. محمد به سوی او راه افتاد. امیرالمؤمنین علیهالسلام که این صحنه را از دور دید پرسید این دو مبارز کیستند؟ گفته شد که محمد بن علی و عبیدالله بن عمر هستند. حضرت جلوی محمد را گرفت و خودش به سوی #عبیدالله_بن_عمر رفت و به او فرمود بیا با من مبارزه کن! عبیدالله گفت: من به مبارزه با تو نیازی ندارم و به سوی لشکرشان بازگشت.
محمد با پدر گفتگویی کرد و در پایان گفتگو به پدر عرض کرد: شما خودتان میخواستید با این فاسقِ پستِ دشمنِ خدا بجنگید؟ به خدا قسم حتی اگر پدرش هم زنده شود و شما را به مبارزه بطلبد من اجازه نمیدهم با او مبارزه کنید تا چه رسد به خودش!
حضرت فرمودند: پسر عزیزم اسم پدرش را نیاور و درباره او جز سخن خیر نگو...» (وقعة #صفين،ص: 221)
↩️پ ن:
کسانی که در لشکر امام علی بودند درباره #شیخین عقاید عجیبی داشتند! حضرت نگران بودند که اگر درباره شیخین سخن صریحی گفته شود، موجب شکاف در لشکر شود. برای همین اجازه نمیدادند واقعیتهای تلخ گفته شود. #خلفا #مصلحت
#با_معارف_نهج، شماره 121
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵 امیرالمؤمنین علیهالسلام برای #تقریب بین مسلمانان چه کرد؟(3)
فيَا لَلَّهِ وَ لِلشُّورَى مَتَى اعْتَرَضَ الرَّيْبُ فِيَّ مَعَ الْأَوَّلِ مِنْهُمْ حَتَّى صِرْتُ أُقْرَنُ إِلَى هَذِهِ النَّظَائِر #خطبه_3
پناه برخدا از دست آن شورا! کی در [بلندی مرتبهی] من نسبت به [خلیفهی] اولشان شکی وجود داشت تا اینکه همنشین امثال این هم نشینان بشوم؟
🔸 #خلیفه_دوم در آخرین ساعات عمرش تصمیم گرفت شورای شش نفره تشکیل دهد. صحابه که به منزلت و مرتبت علی علیهالسلام آگاه بودند، میدانستند که قرار دادن علی در کنار کسانی مانند عثمان، عبدالرحمن، سعد، زبیر و طلحه قیاس ماه با فانوس بود.
برای همین بود که #عباس به امیرالمؤمنین گفت: جایگاه خودت را حفظ کن و با این گروه همنشین نشو (لا تدخل معهم و ارفع نفسك عنهم)!
ولی امیرالمؤمنین علیه السلام در پاسخ او فرمود: «از اختلاف افکندن [بین امت] بیزارم» (إنی اکره الخلاف)!
(شرح ابن ابی الحدید ج 1 ص 191)
#شورای_شش_نفره #خلافت #مصلحت
#قیاس_امت_با_اهل_بیت_ممنوع،
#مقام_اهل_بیت ع
#با_معارف_نهج، شماره 122
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵 امیرالمؤمنین علیهالسلام برای #تقریب بین مسلمانان چه کرد؟(4)
#تقیه امیرالمؤمنین در دوران خلافت
امیرالمؤمنین علیهالسلام حتی در زمانی که به #خلافت ظاهری رسید، نیز از مخالفت با #شیخین در تقیه بود. چون میدانست که مخالفت با شیخین موجب میشود هزینههایی سیاسی اجتماعی غیرقابل توجیهی از سوی مسلمانان، که غالبا سیره شیخین را قبول داشتند، بر حکومت ایشان تحمیل شود.
نشانههایی از این ادعا:
1) محمدبن اسحاق از امام صادق علیهالسلام پرسید که امیرالمؤمنین علیهالسلام درباره #خمس (که توسط #خلفا از مسیر شرعی خودش خارج شده بود) چه اقدام اصلاحی انجام داد؟ فرمود: به همان سنت شیخین عمل کرد(سلک به سبیل ابیبکر و عمر)! گفت: چرا؟ فرمود: میترسید متهم شود به مخالفت با شیخین(كَرِهَ وَ اللَّهِ أَنْ يُدَّعَى عَلَيْهِ خِلَافُ أَبِي بَكْرٍ وَ عُمَرَ)!
2) #ابن_ابی_الحدید معتقد است دلیل اینکه امیرالمؤمنین در زمان حکمرانی خود #فدک را پس نگرفت آن بود که حتی وقتی حکمرانی به او رسید باز هم به شدت در تقیه بود (أنه كان في انتهاء الأمر إليه في بقية من التقية قوية).
#مصلحت
#با_معارف_نهج، شماره 123
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵پنجگانه پیامبران برای ایجاد جامعه اسلامی
فَبَعَثَ فِيهِمْ رُسُلَهُ ..(خداوند پیامبرانش را در میان مردم برانگیخت)
1 لِيَسْتَأْدُوهُمْ مِيثَاقَ فِطْرَتِهِ (تا از آنان بخواهند به میثاق فطرت الاهی پایبند باشند)
2. وَ يُذَكِّرُوهُمْ مَنْسِيَّ نِعْمَتِهِ (و نعمتهای فراموش شده خداوند را به آنان یادآوری کنند)
3. وَ يَحْتَجُّوا عَلَيْهِمْ بِالتَّبْلِيغ (و با رسانیدن پیام، حجت را بر آنان تمام کنند)
4. وَ يُثِيرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ (گنجینههای پنهان عقلشان را برایشان بشورانند)
5. وَ يُرُوهُمُ آيَاتِ المَقدرَة... (نشانههای قدرت را به آنان بنمایانند). #خطبه_1
دوگانه «شوراندن گنجینه عقل» و «یادآوری آیات الاهی» یعنی جامعهی پیامبرانه جامعهای است که در آن، ابزارهای غفلتآور وجود ندارد و موانع شکوفایی عقل نیز برطرف شده است، تا عقل از نقطه #توحید آغاز کند (توحیدبنیان) و در چارچوب توحیدی حرکت کند (توحیدمحور)و به غایات توحیدی نیز دست یابد(توحیدمئال). سیستمها و نظامهای پیدا و پنهانی که مانع از شکوفایی توحیدبنیان عقل هستند باید برداشته شوند!
#با_معارف_نهج، شماره 124
https://eitaa.com/banahjolbalaghe