eitaa logo
ساهور؛انجمن علمی«ادبیات تاریخی»
157 دنبال‌کننده
173 عکس
4 ویدیو
1 فایل
📩ساهور؛ انجمن علمی "ادبیات‌تاریخی" دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام #ادبیات_تاریخی #بررسی_رمان‌های_تاریخی #برگزاری_نشست_های_تخصصی #برگزاری_کارگاه_های_تخصصی
مشاهده در ایتا
دانلود
. چند رمان و داستان درباره زنان مؤثرعصر غیبت صغری خوانده اید؟ غیبت صغری از لحظه تولد امام زمان آغاز شد .در سالهای قبل و اوایل تولد ایشان زنان سرای امام عسکری نقش پر رنگی داشتند. بانو حکیمه و جده دو تن از بانوانی بودند که در دوران حیرت شیعیان ،محور ارتباط امام با مردم بودند و حافظ و نگهبان جان ایشان. کتاب« سر بر دامن » ماه در قالب داستانی پر کشش ، ما را به آن روزها می برد. داستان با دو کنیز شروع میشود که یکی وارد سرای امام هادی می شود و دیگری سر از قصر متوکل عباسی در می آورد. زمان شهادت امام حسن عسکری علیه السلام و امامت فرزند پنج ساله ایشان و وقایع و‌ ماجراهای آن ، برش زمانی این کتاب است. خانم فاطمه دولتی نویسنده هستند و نشر جمکران آن را چاپ کرده است. در نشست گذشته ، در حضور خانم دکتر طیبی ،« » را به بحث گذاشتیم. 📚نقد رمان سر بر دامن ماه، فاطمه دولتی 🌐https://eitaa.com/bouath
. ✍دکتر ناهید طیبی در مورد رمان باید بگویم نویسنده بسیار شجاعت داشته است. چون داده های ما در مورد مادران ائمه علیهم‌السلام بسیار کم است. کلاً تاریخ در مورد زنان کم سخن گفته است، در مورد زنان غیر درباری کمتر، در مورد زنان غیر درباری در جبهه مخالف باز هم کمتر . تنها مادر امام سجاد علیه السلام و مادر امام زمان علیه السلام به خاطر شرایط ویژه مطالب بیشتری دارند. ویژگی مثبت این رمان داشتن مقدمه است و نویسنده شخصیت ها را معرفی کرده است. آدم‌ها درست هستند همان افرادی که در آن عصر زندگی می‌کردند. کنیزها در در بار خلفای عباسی نقش زیادی داشتند. این رمان با دو کنیز به نام جمیله و حدیث شروع می‌شود .جمیله یک شخصیت منفی است و عروس دربار عباسی می‌شود. در حالی که حدیث مثبت است و عروس خانه امام هادی علیه السلام می‌شود. بانو حدیث هم عصر با ۸ خلیفه عباسی بوده است. این خلفا دیدگاه‌ها و عملکردهای مختلف داشتند. برخی با علویان به شدت تقابل داشتند و برخی دیگر ترجیح می‌دادند به امور کشورگشایی بپردازند. 📚 نقد رمان ، فاطمه دولتی 🌐https://eitaa.com/bouath
. 《میان زنان دربند زنی است چهارشانه و بلند قامت، پوستی سبزه دارد و همیشه صورتش را تا نیمه می‌پوشاند، اگر دقت کنی بر پیشانی‌اش لکه‌ای می‌بینی به رنگ سرخ... نام آن کنیز صقیل است.》 📚برشی از سر بر دامن ماه، ص ۷۳ ◻️یکی از سفارشات اهل بیت علیهم‌السلام در مورد کنیزان، تغییر نام آن‌هاست. به این دلیل که آن‌ها از این نام خاطره‌ی خوبی نداشتند. نام‌گذاری بر کنیزان مستحب بوده است و در نتیجه کاملاً طبیعی است که مادر امام زمان عجل الله فرجه چند نام داشته باشد. بسیاری صقیل را همان نرجس خاتون می‌دانند. حتی اگر صقیل شخصیتی غیر از مادر امام زمان عجل الله فرجه باشد در منابع، جوان معرفی شده است. اما در کتاب ، صقیل سیاه چرده و پیر معرفی می‌شود که از لحاظ منطقی هم چنین زنی نمی‌تواند ادعای بارداری بنماید!! 📚نقد رمان ، فاطمه دولتی 🌐https://eitaa.com/bouath
. توصیفات صحنه های تاریخی ارتباط دو سویه ای با تخیل و دانش دارد . از زمان گذشته جز با منابع مکتوب نمی توان با خبر شد. دانش تاریخ اجتماعی در کنار تسلط به وقایع و زمان ها یک اصل مهم است. در توصیف صحنه ها از همین دانش اجتماعی باید استفاده کرد و اگر مطالعه نویسنده محدود باشد حتما در این قسمت تخیل را نمی تواند با دانش همراه کند. لاجرم از تصاویر فیلم های سینمایی و تئاتر ها کمک می گیرد و خلاقیت خودش را سرکوب می کند. تخیل در صحنه پردازی ها و توصیفات اگر با فهم اجتماعی و سبک زندگی دوره مورد نظر همراه نباشد؛ کتاب به یک صحنه تکراری سینمایی تبدیل می شود. در « » با وجود مهارت خوب نویسنده در توصیف لباس ها، کوچه ها، قصر، آدم ها و شخصیت ها؛ این مشکل وجود دارد. ذهن و تخیل نویسنده در بسیاری از توصیفات از تصاویر سینما و تلویزیون فراتر نمی رود و سبک زندگی آدمهای آن دوره همان چیزی هایی است که از قبل در ذهن خوانندگان بوده است. 📚نقد رمان سر بر دامن ماه، فاطمه دولتی 🌐https://eitaa.com/bouath
. توصیفات زیبا و دلنشین در«» کم‌نیست. ترسیم فضای نظامی سامرا برای اهل بیت به هنرمندی انجام گرفته هرچند خواننده دوست دارد بیشتر از این فضا بداند. وجود سربازها و نگهبان ها و جاسوس‌ها در جای جای کتاب، در تصویر سازی خوف و خطر و فضای امنیتی آن زمان به نویسنده کمک زیادی کرده است . او با خلاقیتش دریافته است که استفاده از این عناصر و شخصیت های نظامی و امنیتی خیلی خوب می تواند «عسکر»بودن منزل و محیط زندگی امام یازدهم و دوازدهم را نشان دهد. قلم زدن در این فضا هنوز هم جا دارد و ظرفیت کتاب این را بر می تابد که همچنان از این محیط نظامی و امنیتی بگوید. 📚نقد رمان ، فاطمه دولتی 🌐https://eitaa.com/bouath
. در رمان «»، داستان با دو‌کنیز شروع می شود. یکی به سرای امام هادی علیه‌السلام می رود و دیگری وارد قصر خلیفه عباسی می شود. آن کنیز که وارد منزل امام می‌شود همان مادر امام حسن عسکری علیه السلام است، بانو‌ حدیث. دو خط داستانی از زندگی دو کنیز که جاهایی با هم برخورد دارند و داستان را پیش می برند. ممنوعیت حرفه ای و تاریخی برای خلق آدم های دسته چندم حول شخصیت اصلی نداریم. خلاقیت نویسندگان است که گاهی با خلق این آدم ها داستان را بهتر پیش می برند و با کمک آنها ما را وارد گوشه های دیگری از زمانه می کنند. این آفریدن شخصیت ها تا جایی که به تاریخ ضربه نزند و تحریف و‌ جعل پیش نیاید ،ایرادی پیش نمی آورد. نمایاندن طینت و ظاهر عباسیان در شخصیت آن کنیزی که به همسری خلیفه عباسی در می‌آید، نمود خوبی پیدا کرده است. 📌نویسندگان رمان های تاریخی می توانند از این تکنیک استفاده کنند. 🌐https://eitaa.com/bouath
. 🔖ایفای نقش بانوان در تاریخ در عصر امامت امام حسن عسکری(علیه‌السلام)، حاکمان عباسی به شدت شیعیان و خانواده امام‌(علیه‌السلام) را کنترل می‌کردند و تصمیم داشتند به هرنحوی از تولد امام‌زمان‌(عجل الله فرجه) آگاه شوند و او را از بین ببرند. شیعیان در اختناق سیاسی شدیدی به سر می‌بردند، از ولادت امام دوازدهم شیعیان جز عده‌ای معدود با خبر نبودند که شماری از آنان بانوان بودند. دقت عمل و ظرافت‌های رفتاریِ بانوانِ برجسته شیعه‌ی آن عصر، در برخورد با بحران‌های موجود، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این بانوان حتی پس از شهادت امام حسن عسکری(علیه‌السلام) نیز، نقش شگرفی در نشر و گسترش معارف دین ایفا کردند و بدین‌وسیله شیعیان را با رهبری امام غایب، از تنگ‌راه‌ها به جاده‌های گسترده فرهنگی و فکری شیعه متصل ‌نمودند. ازاین‌رو اقدامات آنان در تحولات فرهنگی و سیاسی تاریخ شیعه و ارائه یک الگوی عملی در این زمینه قابل‌تأمّل است. ◻️نویسنده‌ی تلاش داشته است گوشه‌ای از تلاش‌های یکی از بانوان (بانو حدیث) را در قالب نقش همسر و مادر امام به نمایش بگذارد. 🌐https://eitaa.com/bouath
. 🔖بانو حدیث(۱) بانو حدیث مادر امام عسکری (علیهما السلام)، کنیزی مغربی بود که قبل از سال 230ق، به منزل امام هادی (علیه‌السلام) آورده شد. وى امّ‌ولد و از زنان عارف و فاضل عصر خود بود. نام حُدَیث و سَلیل در منابع برای وی ذکر شده است. امام هادى ‏(علیه‌السلام) پس از اولین ملاقات، او را ستود و ‏فرمود: سَلیل (یکى از القاب سوسن) از بدى‏ها و آلودگی‌ها پاک است. بانو حدیث(سلام الله علیها) پس از تولّد فرزندش امام حسن عسکری(علیه‌السلام) با کنیه «امّ‌ُ الحسن» و «امّ ابی‌محمّد» نامیده شد و با تولّد نوه یگانه‌اش (حجت بن الحسن )، با لقب و عنوان «جدّه» شهرت یافت. ◻️ نویسنده تلاش داشته است شخصیت و زندگی بانو حدیث سلام الله علیها را به تصویر کشد. ◻️نکته: در نگارش رمان تاریخی سطور سفید نانوشته‌ی تاریخ را می‌توان تخیل کرد اما در سطور سیاه و نوشته شده‌ی تاریخ باید امانت رعایت شود تا دگرگون، وارونه و جعل نشود. 🌐https://eitaa.com/bouath
. 🔖بانو حدیث(۲) در منابع، از تاریخ ولادت بانو حدیث(سلام الله علیها) به‌طور دقیق سخن نیامده است. وفات او با توجه به وصیتی که از او باقی مانده است، پس از شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و در عصر غیبت صغرا بوده است. بانو حدیث(سلام الله علیها) وصیت کرد: هرگاه از دنیا رفتم، مرا در کنار قبر شوهرم، امام هادى (علیه‌السلام) و فرزندم امام عسکرى‏(علیه‌السلام) دفن کنید. مرقد این بانوی بزرگوار در حرم عسکریین (علیه‌السلام) قرار دارد. با وجود آن‌که اکنون روایتی از این بانو باقی نمانده است؛ اما علمای علم رجال او را از راویات حدیث برشمرده‌اند. ◻️نویسنده تلاش داشته است در قالب داستان به نقل برخی از روایات از جانب این بانو اشاره کند. 🌐https://eitaa.com/bouath