28 ذی‌الحجه سال 63 سالروز واقعۀ حرّه یزید هنوز از مواجه‌ای که با خاندان رسول‌الله داشت خلاصی نیافته بود که با اعتراض مردم مدینه روبه‌رو شد. او برای برون‌رفت از این قیام و اقدام باز چون دیگر سلطه‌جویان با ارسال سپاهی به مدینه به سرکوبی معترضان پرداخت و فاجعه‌ای در تاریخ پدید آورد که به گفتۀ ابن‌ابی‌الحدید در تاریخ عرب بی‌مانند است. این رویداد چون در حرّۀ واقم، محلی در شرق مدینه رخ داد واقعۀ حرّه نامیده شد. مسلم بن عقبه (فرمانده سپاه یزید) پس از پیروزی بر مدینه بر اساس فرمانی که به او رسیده بود، شهر مدینه را به مدت سه روز بر سپاهیان خویش مباح ساخت، تا آنچه می‌خواهند از اموال مدنیان بردارند و هر کاری که تمایل داشتند انجام دادند. گفته‌اند در این ایام عدۀ زیادی را کشتند، اموال بسیاری را غارت کردند و حتی شکم زنانی را دریده و حرمت شمار زیادی از زنان و دختران را شکستند. بر اساس پاره‌ای از داده‌های متأخران، اسبان در مسجدالنبی جولان دادند و بین منبر و قبر شریف را کثیف کردند و چون مردم از ترس پنهان شده بودند، سگان به داخل مسجد شده آن را آلوده کردند. در میان مدنیانی که به بیعت خوانده شده بودند دو تن استنثا شدند: امام سجاد و علی بن عبدالله بن عباس. امام سجاد در این واقعه کناره‌گیری را مرجح دانست و بی‌آنکه خود را درگیر آن کند از شهر بیرون رفت و شاید همین امر موجب شد تا یزید در توصیه‌اش به مسلم از او بخواهد مراعات امام را بکند. امام سجاد پس از پایان کار و در قضیۀ بعیت‌خواهی مسلم برای یزید وارد صحنه شد تا تکلیف مشخصی بیابد. اینکه امام به خواست خود آمده بود یا به درخواست مسلم چندان روشن نیست. گفته‌اند امام سجاد برای اینکه مورد تعرض قرار نگیرد، در حمیات مروان و عبدالملک وارد شد، اما مسلم با بیان اینکه خلیفۀ او [یزید] در حق وی [امام سجاد] توصیه کرده همراهی مروان و پسرش را بی‌مایه خواند. آنگاه مسلم امام را به کنار خویش نشاند و با این احتمال که ممکن است خانوادۀ آن حضرت در انتظار و نگرانی به سر برند، وی را با مرکب خویش روانۀ خانه کرد (کتاب واقعۀ حرّه؛ رویارویی ارزش‌های دینی و سنت‌های جاهلی، نوشتۀ سید علیرضا واسعی). #حره #یزید #امام_سجاد @chsiqs

از زبان استاد یوسفی غروی خواهید شنید: ⭕️ مشهور شدن کلمۀ «روضه» در معنای فعلی به واسطۀ کتاب روضة الشهدا بوده اما استعمال کلمۀ روضه به قبل‌تر و کتاب روضة الواعظین برمی‌گردند ⭕️ ساختار کتاب روضة الواعظین فتال نیشابوری و وجه نگاشته شدن آن ⭕️ مرسل بودن کتاب روضة الواعظین ⭕️ هر متن مرسلی بی‌اعتبار نیست بلکه کتاب‌های مرسلی داشته‌ایم که دیگران توانسته‌اند مسندش کنند #محرم #روضه #مرسل #روضة_الشهدا #روضة_الواعظین #یوسفی_غروی دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال ما دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

به نام خداوند پس از استقبال مخاطبان از انتشار گزیده‌هایی از سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی (به مناسبت ایام حج) و غدیریه‌های شاعران فارسی‌زبان در دوره‌های مختلف (به مناسبت عید غدیر) اینک برآنیم تا همزمان با شروع دهۀ اول محرم و ایام عزای سیدالشهدا به سراغ موضوع «عزاداری در ایران» برویم و هر روز گزیده‌ای درباره عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی ایران را خدمتتان عرضه کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و هر شب درباره عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی در ایران گزیده‌ای را منتشر می‌کنیم. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

عزاداری در ایران در طول تاریخ بخش اول: آل‌بویه و نخستین باری که روز عاشورا تعطیل اعلام شد آل‌بویه در طبرستان و به دست علویان اسلام آوردند. آنان در آغاز بیشتر زیدی بودند و بعد از مدتی در صدد حمایت از معتزله و شیعه و احیای شعائر مذهبی شیعه برآمدند. از بین امرای آل‌بویه احمد معزالدوله (324-356 ق) بیش از دیگران به این کار اهتمام می‌ورزید. بی‌شک مهم‌ترین اقدام معزالدوله در راستای ترویج آیین‌های شیعی رسمی و علنی کردن اقامۀ عزا بر امام حسین بود. وی در عاشورای سال 352 هجری، دستور بسته شدن بازارها و تعطیلی خرید و فروش را صادر کرد و فرمان داد تا مردم شیون‌کنان به خیابان‌ها بریزند و در قالب راه‌اندازی دسته‌های سوگواری به اقامۀ عزا و نوحه‌خوانی بپردازند. در این روز زنان با موهای پریشان و صورت‌های سیاه و لباس‌های پاره در کوچه‌ها و خیابان به راه افتادند، در حالی که سیلی به صورتشان می‌زدند و از غم و اندوه بر حسین شهید ولوله و هلهله می‌کردند. اقامۀ عزای محرم به مدت یک‌ دهه را نیز از ابتکارات معزالدوله دانسته‌اند. معزالدوله خود همراه با وزرا و اعیان دولتش هر پنجشنبه به زیارت مزار امام جواد و امام کاظم می‌رفت و شب جمعه را در آنجا به صبح می‌رسانید. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در دهۀ اول محرم هر روز گزیده‌ای از «عزاداری در ایران در قرون مختلف» را منتشر می‌کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و نگاهی خواهیم داشت به عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. #عزاداری #عاشورا #آل_بویه #معز_الدوله @chsiqs

گزارش ابن‌اثیر از محرم سال 352 هجری و فرمان معزالدوله در خصوص تعطیلی بازار

عزاداری در ایران در طول تاریخ بخش دوم: سلجوقیان و مبارک دانستن روز عاشورا! سنت عزاداری عاشورا تا پایان حاکمیت آل‌بویه در ایران رواج داشت. اما پس از آن و با حاکم شدن سلجوقیان، این آیین مجدداً ممنوع اعلام شد و عموماً به خفا رفت. سلجوقیان مذهب اهل سنت را پذیرفته‌ بودند. در دورۀ اول سلطنت سلجوقیان سیاست ضدشیعی بسیار شدیدی در مشرق ایران اتخاذ شد. در این دوره شیعیان در ردیف گبران و ترسایان محسوب می‌شدند و اجازه و توان تظاهر به مذهب و برگزاری آیین‌های مذهبی خود را نداشتند. حتی مجبور بودند برای دوری از ایذاء مخفی شوند یا به سنی بودن وانمود کنند. در نتیجه درگیری شدیدی بین شیعیان و اهل سنت وجود داشت و حکومت وقت اهل سنت را بر کشتار شیعیان تحریک و از برگزاری مراسم عزاداری منع می‌کرد. یکی از عوامل مهم زمینه‌ساز این قبیل وقایع، مخالفت علمای اهل سنت با اقدامات معزل الدوله دیلمی در رسمیت بخشیدن به شعائر شیعی و خصوصاً مراسم سوگواری امام حسین بود، زیرا آن را بدعتی بزرگ می‌دانستند. لذا حاکم شدن سلجوقیان فرصتی طلایی برای اهل سنت بود تا به اقداماتی تلافی‌جویانه دست یازند. از جملۀ این اقدامات ترویج باور مجعول عید و مبارک دانستن روز عاشورا و استحباب روزه‌داری و برگزاری مراسم جشن و پایکوبی در آن روز بود. چنان‌که مردم در این روز با اظهار شادمانی و سرور لباس نو بر تن می‌کردند و به دیدار علما و بزرگان می‌رفتند. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در دهۀ اول محرم هر روز گزیده‌ای از «عزاداری در ایران در قرون مختلف» را منتشر می‌کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و نگاهی خواهیم داشت به عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. #عزاداری #عاشورا #سلجوقیان #معز_الدوله @chsiqs

نظر شما درباره مقتل لهوف و خوارزمی چیست؟ استاد یوسفی غروی: اصلاً نیازی نیست از لهوف جدای از خوارزمی سخن بگوییم. لهوف همان خوارزمی است. مقتل لهوف عبارت است از ده مجلس که سید بن طاووس در شب‌های محرم برای اهل شهر حله تهیه کرده بود. مخاطبان نیز اهل علم نبودند. نام کام کتاب الملهوف علی قتلی الطفوف (آهی سوزان بر مزار شهیدان) است. کتاب مقتل خوارزمی و لهوف هر دو در دسترس است و می‌توانید آن‌ها را مقایسه کنید و متوجه شباهت بسیار زیاد آن‌ها به همدیگر بشوید. گلۀ ما از مرحوم سید بن طاووس این است که پیشنیۀ کار خودش را ذکر نکرده است. عجیب است که سید بن طاووس به کتاب ارشاد شیخ مفید که ثلث میانی‌اش مقتل امام حسین است توجهی نکرده و سراغ فردی سنی و حنفی رفته که همان‌طور که کتاب مناقب الامام امیرالمؤمنین دارد، کتاب مناقب الامام ابی‌ حنیفه هم دارد. خمیرمایۀ اصلی کتاب مقتل خوارزمی کتاب الفتوح ابن‌اعثم کوفی است. احمد بن اعثم کوفی معاصر طبری، و هر دو با هم ساکن بغداد هستند. ولی کتاب طبری و کتاب ابن‌اعثم از نظر اعتبار بسیار متفاوت‌اند. ابن‌اعثم کتابش را پر از خواب‌نامه کرده است. خوارزمی مقتل امام حسین تاریخ طبری را رها کرده و رفته سراغ الفتوح ابن‌اعثم کوفی نامعتبر. #مقتل #لهوف #خوارزمی #یوسفی_غروی #الفتوح دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

عزاداری در ایران در طول تاریخ (3) بخش سوم: دوران مغول‌ها و حذف نام خلفای سه‌گانه از خطبه‌ها در زمان مغول تشیع نخست در سایۀ آزادی‌هایی که به کیش‌ها داده شده بود و به پشتیبانی برخی سلاطین مغول، خصوصاً غازان‌خان و خدابنده، در ایران پیشرفت بسیار کرد. غازان‌خان در سال 649 هجری و پیش از رسیدن به سلطنت به دست شیخ صدر الدین ابراهیم حموی اسلام آورد و چندی بعد پس از آنکه دو مرتبه پیامبر را در خواب دید که او را به محبت اهل بیت خود می‌خواند، مذهب تشیع را برگزید. پس از غازان‌خان برادر او سلطان محمد خدابنده مشی غازان‌خان را ادامه داد. خدابنده ابتدا مذهب حنفی و سپس شافعی را برگزید. اما پس از مدتی در سال 709 هجری به دست علامه حلی به مذهب شیعۀ اثناعشری درآمد و مذهب تشیع را رسمی اعلام کرد. خدابنده دستور داد اسامی خلفای سه‌گانه از خطبه‌ها حذف شود و به نام علی و صحابۀ پیرو او خطبه بخوانند و نام دوازده امام بر سکه‌ها حک شود و عبارت حی علی خیر العمل در اذان وارد شود. در نتیجه، در دوران او شیعیان فرصتی یافتند تا به گسترش مراکز شیعی همت گمارند و با خیال آسوده آیین‌های مذهبی خود را برگزار کنند. تا آنجا که مناقبیان آزادانه در کوچه و بازار می‌گشتند و مناقب اهل بیت را به آواز بلند می‌خواندند. به طور کلی مراسم عزاداری در این دوره رونقی بیشتر گرفت و شعرای شیعه به سرودن اشعار در رثای امامان خود و ساختن نوحه برای سینه‌زنی اهتمام ورزیدند. از شعرا و مرثیه‌سرایان نامی این عصر می‌توان به سیف فرغانی، خواجوی کرمانی، اوحدی مراغه‌ای، سلمان ساوجی و این‌یمین فریومدی اشاره کرد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در دهۀ اول محرم هر روز گزیده‌ای از «عزاداری در ایران در قرون مختلف» را منتشر می‌کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و نگاهی خواهیم داشت به عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. #عزاداری #عاشورا #مغول #خدابنده #غازان_خان دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

امام حسین و عاشورا از دید اهل سنت (۱) بخش نخست: ابن جوزی ابن‌جوزی واعظ، مفسر، محدث، فقیه، مورخ و نویسندۀ پرکار و نامداری است. او در کتاب الرد علی المتعصب العنید می‌گوید: بدان! از مردم کسی را که بتوان به او اعتنایی کرد نمی‌توان یافت که به بیعت یزید راضی شده باشد؛ حتی عوام نیز این کار را انکار می‌کردند. اما از ترس جانشان لب نمی‌گشودند. حسین صفات امام و شروط امامت را در خود چنان جمع کرده بود که کسی از اهل زمانش نمی‌توانست با او رقابت کند. وقتی که ثابت شد اصحاب پیامبر فرد افضل را برای امامت می‌خواستند و یزید را لایق این کار نمی‌دیدند، آیا تردیدی به کسی می‌ماند که حسین به‌راستی برای خلافت از یزید سزاوارتر بود؟ نه، هرگز! چراکه حتی کسانی که در منزلت پایین‌تر از حسین بودند - مانند عبدالرحمن، پسر ابوبکر، و عبدالله پسر عمر و عبدالله پسر زبیر و عبدالله پسر عباس - برای خلافت مناسب‌تر و سزاوارتر از یزید بودند. دشمن می‌گوید گروهی بر این رفته‌اند که حسین خارجی بوده. در پاسخ می‌گوییم تنها زمانی گفته می‌شود فلانی خارجی است که علیه صاحب حقی و مستحقی خروج کرده باشد، اما حسین بی‌گمان برای دفع باطل و اقامۀ حق خروج کرد. اما او را خارجی نامیدن و از امامت خارج کردن به این غرض است که بنی‌امیه از افتضاح مصون ماند و این چیزی است که هرگز عقل خردورزی و دین دین‌داری به آن تن نخواهد داد (به نقل از کتاب عاشوراپژوهی با رویکردی به تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین، ص 240). #ابن_جوزی #اهل_سنت #عاشورا #صحتی_سردرودی دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعون کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

عزاداری در ایران در طول تاریخ (4) بخش چهارم: تیموریان، تألیف روضة الشهدا، تسخیر دمشق به مثابه خون‌خواهی امام حسین با آنکه سلاطین و امرای تیموری اغلب مذهب حنفی داشتند، اما با سایر مذاهب از جمله تشیع با مدارا رفتار می‌کردند. تیمور - در تفاوت آشکار با چنگیز – در اهتمام به امور دینی راسخ یا متظاهر به این امر بودند. او حتی خود را مسلمان‌تر از دیگران و از جملۀ مجددان دین می‌دانست. او همچنین گاهی تمایلاتی به تشیع ابراز می‌داشت. از جمله در تصرف دمشق شیعیان را مورد تفقد قرار داد و حتی تسخیر دمشق را اقدامی به مثابه خون‌خواهی از یزید و گرفتن انتقام امام حسین اعلام کرد. این اقدام به طور طبیعی مورد استقبال شیعیان واقع شد تا آنجا که به روایتی شیعیان به هنگام فتح دمشق پرچم سفیدی را که حضرت علی در روز فتح خیبر به دست داشت به دست تیمور دادند. همچنین نقل شده به هنگام فتح شام توسط تیمور در سال 803 هجری، سرداران خراسانی و مازندرانی شیعۀ سپاه وی قبرهای معاویه و یزید را تخریب کردند. آخرین امیر تیموری سلطان حسن میرزا بود که در هرات و خراسان حکومت می‌کرد. عصر او را درخشان‌ترین دورۀ سلسلۀ تیموریان دانسته‌اند. به تشویق مرشد الدوله عبدالله نوادۀ دختری این سلطان، کمال الدین حسین بن علی بیهقی (معروف به واعظ کاشفی) در سال 908 هجری مقتلی با نام روضة الشهدا فی مقاتل اهل البیت در ده باب تصنیف کرد. در این عصر همچنین سنت ذکر مناقب اهل بیت و مناقب‌خوانی رواج بسیار داشت و در اشعار شاعرانی همچون محمد خوافی (ابن حسام)، شمس‌الدین کاتبی نیشابوری، لطف‌الله نیشابوری، فغانی شیرازی، لسانی شیرازی قصایدی در مدح علی و اولاد او به چشم می‌خورد. همچنین شعرای بسیاری هم در اشعار خود مراثی شهدای کربلا را ذکر می‌کردند؛ از جملۀ ایشان می‌توان برندق خجندی، اهلی شیرازی و اوحدی سبزواری را نام برد. البته به‌تدریج و به موازات رونق‌یافتن روضه‌خوانی، از رواج مناقب‌خوانی کاسته شد، تا آنجا که چندی بعد روضه‌خوانی کاملاً جایگزین مناقب‌خوانی شد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در دهۀ اول محرم هر روز گزیده‌ای از «عزاداری در ایران در قرون مختلف» را منتشر می‌کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و نگاهی خواهیم داشت به عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. #عزاداری #عاشورا #تیموریان #روضة_الشهدا #دمشق دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs