#نکات_حدیثی #نکات_اصولی #حساب_احتمالات 💠 جایگاه روایات ضعیف‌السند در ایجاد اطمینان به صدور روایات (حساب احتمالات) 🔻 هر چقدر به واسطه زیاد شدن #امارات و نشانه‌ها، ضریب و احتمال صدق و صحّت بالا می‌رود، احتمال کذب و بطلان کم می‌شود؛ تا جایی که احتمال بطلان به صفر می‌رسد؛ مثل #تواتر خبر که گاهی، یقین به صدور خبر پیدا می‌کنیم و یا این که در برخی ابواب ممکن است یک یا دو روایت صحیح هم نباشد ولی وقتی صدها روایت #ضعیف وجود داشته باشد، که باعث شود انسان اطمینان یا یقین پیدا کند که مضمون این روایات صادر شده است. 🔹 فلذا یکی از کارهای #اشتباه این است که تنها روایات #صحیح‌السند در کتابی جمع شود و سایر روایات کنار گذاشته شود؛ زیرا همین روایات ضعیف در کنار هم برای ما حکم نشانه‌هایی را دارند که به #حساب‌احتمالات، سبب اطمینان فقیه در موضوعات مختلف می‌شوند. 📚 شرح الفائق (بر اساس درس استاد شب زنده‌دار)، ظهیری، ج1، ص140 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را از این طریق دنبال کنید: 👉 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_حدیثی 💠 تفاوت استفاضه روایات (تواتر اجمالی) با حساب احتمالات: 🔹 در تواتر اجمالی (استفاضه) با توجه به اینکه گروه‌های مختلفی در مکان‌های مختلف روایت را نقل کرده‌اند، این احتمال که همه توافقی کرده و دروغی را جعل کنند، احتمالی غیر عقلایی است. در نتیجه تواتر اجمالی پدید می‌آید که بعضی از روایات صادر شده است و قطع به صدور خبر یا اخباری داریم که در آن‌ها این #مضمون_مشترک موجود می‌باشد. 🔸 اما در حساب احتمالات با صرف نظر از #علم_اجمالی، هر کدام از اخبار دلالت بر مطلب می‌کند. بنابراین هر کدام به خودی خود درصدی از احتمال موافقت با واقع را ایجاد می‌کنند، ولو این درصد کم بوده و به تنهایی حجت نمی‌باشد. مثلاً روایت اول درصدی احتمال موافقت با واقع ایجاد می‌کند، با روایت دوم درصد موافقت با واقع بیشتر می‌شود و در نهایت تراکم این روایات ایجاد کننده احتمال موافقت و نفی‌کننده مخالفت با واقع سبب اطمینان یا علم انسان می‌شود. این همان حساب احتمالات در ریاضیات است که در اصول نیز کاربرد دارد و شهید #صدر (ره) در باب اجماع و تواتر از آن استفاده کرده است. (بحوث في علم الأصول 4: 309) 🔹 تفاوت این دو در این است که در #استفاضه توجه به مضمون نمی‌شود. یعنی حتی اگر مضمون واحد نباشد، احتمال اینکه در جمع کثیری از روایات هیچکدام صادر نشده باشد، وجود ندارد و به یکی غیر معین استناد می‌کنیم، اما در #حساب_احتمالات هر کدام از روایات بخشی از احتمال را در نفس ایجاد می‌کند و از تراکم این احتمالات اطمینان حاصل می‌شود. 📚 برگرفته از درس خارج فقه آیت الله #شب‌زنده‌دار (1394) 🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 تفاوت بین «قول به عدم فصل» با «عدم قول به فصل» و بررسی اجمالی حجیت آن دو: 1️⃣ تفاوت: 🔹 در «قول به عدم فصل» همه فقهاء قائل به عدم تفصیل در مساله شده‌اند؛ در نتیجه #اجماع_مرکب بر عدم تفصیل وجود دارد. 🔸 در «عدم قول به فصل» قائل به تفصیل وجود ندارد؛ حالا ممکن است در این مساله فتوای به عدم تفصیل داده باشند و ممکن است سکوت کرده باشند. 2️⃣ بررسی اجمالی حجیت: 👈🏻 از بین این دو، اگر قرار بر حجیت یکی باشد، «قول به عدم فصل» است؛ زیرا: 🔸 در «قول به عدم فصل»، اجماع ــ ولو به صورت مرکب ــ شکل گرفته است و می‌تواند کاشف از قول معصوم (ع) باشد؛ چرا که «قول به عدم فصل» نشانگر این است که در شریعت، تفصیل باطل است و با اثبات بطلان تفصیل در شریعت، تلازم بین قول مجمعین و قول امام (ع) اثبات می شود. 🔹لکن در «عدم قول به فصل» ممکن است هزار فقیه از قدمای فقهاء وجود داشته باشد که صرفاً بخشی از آنها قائل به قول اول و بخشی دیگر قائل به قول دوم و بقیه سکوت اختیار کرده باشند. بنابراین کاشفیت قطعی از قول معصوم (ع) نخواهد داشت. 🔍 ولی واقعیت این است که حتی «قول به عدم فصل» نیز نمی‌تواند کاشف قطعی از قول معصوم (ع) باشد؛ زیرا اجماع بسیط از باب #حساب_احتمالات حجت است؛ بدین معنا که همه فقها دچار اشتباه نمی‌شوند و لذا اتفاق همه، با قول معصوم (علیه السلام)، ملازمه قطعی دارد. اما در اجماع مرکب، فرض این است که بخشی از فقهاء قائل به قول اول و بخشی دیگر قائل به قول شده‌اند. در نتیجه قطعاً یکی از دو گروه اشتباه کرده‌اند. با توجه به این مطلب، می‌توان گفت وقتی در مدلول مطابقی، احتمال اشتباه داده شود، نسبت به نفی ثالث هم احتمال اشتباه داده می‌شود و نمی‌توان به صورت قطعی، تلازم با قول معصوم (علیه السلام) را اثبات کرد. ✅ نهایت امر در مورد «قول به عدم فصل» این است که قول هر کدام از دو گروه از فقهاء، کاشف از دو دلیل معتبر است که با هم تنافی داشته‌اند؛ عده‌ای دلیل اول و عده‌ای دیگر دلیل دوم را پذیرفته‌اند. 📚 برگرفته از درس خارج فقه معاصر (نظام اقتصادی اسلام) استاد علی #عندلیب همدانی (دام عزه) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 بررسی حجیت اجماع منقول 🔹 علی التحقیق اجماع #منقول حجت نیست؛ چون تنها راه حجیت اجماع، کشف قطعی قول معصوم (علیه‌السلام) است. 🔸 کشف قطعی قول معصوم (علیه‌السلام) به این جهت رخ می‌دهد که وقتی همه فقها با وجود اختلاف مبانی که در بین آنها وجود دارد، همگی بالاتفاق قائل به مطلبی می‌شوند، با توجه به اینکه از ویژگی تقوا و پرهیزکاری برخوردار بوده‌اند و رجماً‌ بالغیب فتوا نمی‌داده‌اند، طبق #حساب_احتمالات کشف می‌شود که سینه به سینه از امام (علیه‌السلام) شنیده‌اند و یا اینکه دلیل معتبر قوی داشته‌اند که سنداً کاملا معتبر بوده و دلالت واضحی داشته است که همگی اتفاق بر آن دلیل داشته‌اند. توافق این چنینی موجب می‌شود که کلام آنها پذیرفته شود. در چنین مواردی قطع به فتوای همگی فقها مستلزم قطع به حکم شرعی است. 🔹 اما در صورتی که قول همه فقها #محصل نباشد، بلکه صرفا ثقه‌ای از قول آنها حکایت کند، خبر ثقه یقین آور نخواهد بود، بلکه نهایتا #ظن به فتاوا حاصل می‌شود و ظن به فتاوا ملازم با ظن به حکم شرعی است و نکته اساسی این است که ظن به حکم شرعی حجت نیست. 📚 برگرفته از درس خارج فقه معاصر (نظام اقتصادی اسلام) استاد علی #عندلیب همدانی (دام عزه) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم