#روش_شناسی
#آیتاللهسیستانی
#قسمت_دوم
💠 روش اصولی آیت الله #سیستانی:
1️⃣ احاطه به مکاتب متنوع اصولی:
روش ایشان در درس خارج اصول، روشی #جامع میان مکاتب مختلف اصولی و متأثر از اندیشههای اصولی میرزا مهدی #اصفهانی، شیخ هادی #تهرانی و مکاتب معروف اصولی مانند مکتب #نائینی و عراقی و اصفهانی داشت.
2️⃣ آشنایی با مکاتب علمی جدید در رشته های علوم انسانی (حقوق، روانشناسی (علمالنفس)، جامعهشناسی، زبانشناسی، فلسفه جدید و فلسفه غرب)
وی از لحاظ جامعیت و گستره اطلاعات به ویژه در مورد علوم جدید، چهره دیگری از شهید #صدر بود. ایشان در هر زمینهای مطالعه داشت و تأثیر این اطلاعات در درس اصول و فقه ایشان و هر مسئله دیگرِ مرتبط یا فلسفه جدید یا روانشناسی و علوم دیگر آشکار بود.
3️⃣ طرح ایده جدید و نوآوری در درس:
ایشان بعد از طرح درس میکوشید مطلب جدیدی ارائه کند و در این راه یا آن بحث را از شکل شناخته شده و مرسوم خود خارج میساخت و یا اینکه ایده جدیدی را در آن مطرح مینمود.
4️⃣ دقت در فهم نظریات محقق #نائینی:
در فهم افکار و نظریات مرحوم نائینی دقیق بود، زیرا ایشان یک دوره کامل اصول را نزد شاگرد نائینی یعنی شیخ حسین #حلی سپری کرده بود و شیخ حلی در آن دوره به نام «زبان محقق نائینی» و نزدیکترین شاگرد وی معروف بود. از این رو سید سیستانی در درس خود بسیار در آراء سید خوئی و فهم او از نظریات نائینی مناقشه میکرد و در بسیاری از موارد قائل به سوءبرداشت سید خوئی از نظریات محقق نائینی بود.
📚 برگرفته از مصاحبه با استاد سید منیر #الخباز (از شاگردان آیتالله سیستانی)
🔰دوره تخصصی فقه و اصول شهیدین قم
9.34M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#سخن_بزرگان
#شهیدصدر
🎥 صدای شهید سید محمدباقر #صدر
▪️اگر #علی (ع) برای دنیایش کار کرده بود حتماً میگفت: به خدا سوگند که من بدبختترین بشرم؛ زیرا من در برابر عمری سراسر جهاد و فداکاری و عشق خدا چیزی بهدست نیاوردم.
🔹اما او چنین نگفت، بلکه فرمود : «به خدای کعبه سوگند، #رستگار شدم». والله این رستگاری همان #شهادت اوست؛ زیرا او برای دنیایش کار نمیکرد، برای پروردگارش کار میکرد و الآن [لحظه شهادت برای او] لحظه دیدار با خداست. این لحظهای است که علی (ع) با خداوند متعال دیدار میکند و خدا هم حساب او را تمام و کمال میدهد. پاداشش را عطا میکند و اجر و عوض آن همه سختیها و مصائبی که تحمل کرد را میپردازد.
📚بخشی از آخرین جلسه درس تفسیر شهید صدر _ سال ۱۳۹۹ هجری قمری
👈 نکات #اخلاقی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#نکات_اصولی
#حق_الطاعة
💠نظریه حقالطاعة شهید #صدر:
🔹اصولیون معتقدند #اصل اولی عقلی در شبهات بدوی بعد از فحص و یأس از دلیل محرز، #برائت است؛ آن چنان که اصل #ثانوی شرعی نیز برائت است. از این رو در مباحث اصول عملی دلیل نخست بر صحت اصل برائت را برخی آیات و روایات و دلیل دیگر را حکم عقل میدانند.
🔸ولی شهید #صدر در اینکه اصل اولی عقلی برائت باشد با مشهور اصولیون مخالف و معتقد است که عقل با نظر به مولویت خداوند متعال که مجعول ومحدود نیست، در تمام شبهات بدوی، حتی اگر شبهه تکلیف ناشی از احتمالی ضعیف باشد، حکم به #احتیاط میکند و در عین حال نسبت به اصل ثانوی شرعی نظر ایشان موافق نظر مشهور و قائل به #برائت است.
🔹در واقع نظریه حق الطاعه یک مبنای #کلامی است که توجیه گر اصل احتیاط عقلی در علم اصول است. بدین جهت مناسب است به کارایی این نظریه در بحث فلسفه اخلاق نیز توجه شود.
🔸اگر در تأیید نظریه شهید صدر به جستجو بپردازیم، خواهیم دید که علاوه بر قدمای پیش از مرحوم وحید #بهبهانی، در میان متأخرین نیز کسانی قبل و بعد از شهید صدر قائل به احتیاط عقلی بودهاند. از مشهورترین آنها آیتالله سیدمحمد محقق #داماد بوده است که دو تن از شاگردانش یعنی آیتالله سیدموسی #زنجانی و آیتالله مکارم #شیرازی نیز پس از او همین مبنا را برگزیدند و از اصل احتیاط عقلی به تقریری خاص دفاع کردند.
📚برگرفته از مقاله «مکتب اصولی شهید آیتالله صدر»، رضا اسلامی
👈 نکات #اصولی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#سخن_بزرگان
#عاشورا
💠 از روز #عاشورا چه بهره ای برده ایم؟
🔹 من از خودم و شما سؤال میکنم: ما از روز عاشورا چه بهرهای بردهایم؟ چه سودی بهدست آوردهایم؟ چه استفادهای در عرصه عمومی و چه استفادهای در زمینه فردی بردهایم؟ اگر استفاده نبرده باشیم و تنها #گریه کرده باشیم من بهشما خبر میدهم که این کار سودی ندارد؛ ما از کدام دسته هستیم؟ از کسانی که گریه میکنند و حسین را میکشند؟
🔸روشن است که امام حسین(ع) الآن نیست تا کسی او را بکشد، ولی چیزی گرانبهاتر و مهمتر از خود امام حسین(ع) در دستان ماست؛ کرامت امت حسین، مقدسات حسین. اگر ما گریه کنیم، ولی در عین حال برای تضعیف #اهداف امام حسین(ع) تلاش کنیم؛ اگر گریه کنیم و در صف باطل باشیم؛ اگر گریه کنیم، ولی گواهی دروغ بدهیم؛ اگر گریه کنیم، ولی بهدشمنان کمک کنیم و بهاختلاف و #تفرقه در جامعه خود دامن بزنیم؛ اگر گریه کنیم، ولی گناهانمان بیشتر شود، در این صورت ما گریه میکنیم، ولی در عین حال حسین را نیز میکشیم؛ زیرا تلاش میکنیم #هدف حسین را از بین ببریم که گرانبهاتر از خود اوست. انشاءالله که ما از این دسته نیستیم.
📚 برگرفته از کتاب «سفرِ شهادت»، امام موسی #صدر
👈 نکات #اخلاقی بیشتر:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
❌ استاد #علیدوست در کمال حیرت فرمودند که چون نصف حلقه ثالثه در ۳۶ روز نوشته شده، پس نمیتواند کتاب درسی موفقی باشد.
❌ استاد عزیز؛ شهید ثانی (ره) هم جلد اول شرح لمعه را در ۳ ماه نوشت، پس نصف الروضة البهیّة در ۹۰ روز نوشته شده (که حجم بیشتری از حلقه ثالثه دارد)، اگر موافق هستید آن هم حذف شود⁉️
❌ شاید در مقایسه نوابغ جهان علم با افراد عادی نیاز به متانت بیشتری داشته باشیم.
❌ حاج آقای #شهیدی فرمودند: «مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی می گفتند ایامی که شهید #صدر مشغول نوشتن حلقات بودند روزی ۱۶ ساعت می نوشتند». این را بگذارید کنار نبوغ بالا، حافظه فوق العاده، فکر منظم و بیش از ۲۰ سال کار ممحض در علم اصول».
❌ مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی (ره) چند بار فرمودند که جلد اول منهاج الصالحین آیت الله العظمی خویی (ره) را بعد از اولین چاپ به مرحوم شهید #صدر (ره) دادم. و فقط یک یا دو روز نزد ایشان بود. بعد به من دادند و فرمودند در صفحه آخر ۱۳ اشکال نوشتم که فتاوایی هستند که حسب مبنای خود آیت الله العظمی خویی (ره) صحیح نمیباشند. من هم بردم خدمت مرحوم آقای خویی (ره). ایشان هم کتاب را گرفتند و تک تک اشکالات را میخواندند و می فرمودند: عجب، با اینکه قبل از چاپ چند نفر از آقایان هم مطالعه کرده بودند، ولی عجیب است که این اشکالات علمی باقی مانده است. و فرمودند اگر ممکن است جلد دوم منهاج را قبل از چاپ، ایشان بازبینی کند
📌 واقعیت این است که #شهید فراتر از یک انسان عادی بود...
👈 جدیدترین اخبار و اطلاعیه های علمی ـ اجتهادی در: https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
مقدمه حلقات.pdf
حجم:
186K
#نکات_اصولی
#حلقات
💠 وجوه تقدم آموزشی حلقات بر سایر کتب
🔹 شهیدسیدمحمدباقر #صدر (رضوان الله علیه)، مقدمه ای بر کتاب حلقات نگاشته و توجیهات خود را مبنی بر لزوم تغییر کتب درسی بیان کرده است.
🔸مقدمه ای تفصیلی و حاوی مثالهای متعددی که میتواند ذهن پرسشگر و شبههدار را قانع سازد.
🔹 این مقدمه از کتاب «قواعد کلی استنباط» که ترجمه و شرح حلقات به توسط آقای رضا #اسلامی است، برداشته شده و تقدیم عزیزان می گردد.
🔸 هرچند، نکاتی نیز وجود دارد که سیدشهید به آنها نپرداخته و میتواند از وجوه امتیاز حلقات بر کفایه محسوب شود، لکن همین مقدار از مطالب شهید، اگر مورد تأمل قرار بگیرد، اطمینان خاطر به درس #حلقات ایجاد خواهد کرد.
👈 نکات #اصولی بیشتر:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#روش_شناسی
#مکتب_قم
💠 تأثر شهید #صدر (ره) از مکتب قم
🔹 به نظر ما مکتب فکری شهید صدر در موارد مختلفی از مکتب قم متأثر است و شواهد مختلفی هم بر آن وجود دارد، از جمله بحث #حق_الطاعة ای که شهید صدر مطرح می کند و تلامیذ ایشان مدعی هستند که از ابداعات ایشان است، در کلمات محقق داماد آمده است.
🔸 این تأثیر و تأثر در موارد دیگر هم مشاهده می شود. از جمله اینکه مرحوم محقق داماد در تقریرات اصول شان (محاضرات 3: 52) می فزماید: شک تقدیری در استصحاب کافی است. دو بیان دارند. بیان اول، اینکه از ادله استصحاب استفاده می شود عدم یقین به خلاف، موضوع باب استصحاب است. یعنی یقین به خلاف نداشته باشیم، حال چه شک فعلی باشد، چه شک تقدیری و چه ظن فعلی و چه ظن تقدیری. این بیان همان بیان شهید صدر است.
🔹 ممکن است برخی از تلامیذ شهید صدر مدعی شوند که این کلمات به دست شهید صدر نرسیده بوده، ولی ما شواهدی داریم که اصول محقق داماد در دست شهید صدر بوده است. یعنی برخی دفاتر را آسید موسی صدر و دیگران نوشته بودند و برای شهید صدر برده بودند. لذا نباید تعصب داشته باشیم و این تأثیر و تأثر را انکار کنیم.
🔸 بله، شهید صدر جزو نوابغ است؛ #لمحات افکار دیگران را می گیرد و تبدیل به #نظریه می کند. اما در تأثر ایشان از مکتب قم هم در #فلسفتنا از کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم شهید #مطهری و هم در اصول تأثرشان از مکتب #محقق_داماد جای تردیدی نیست.
📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله جواد #مروی در درس خارج اصول
👈 آشنایی با #روش_شناسی اجتهاد:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#نکات_حدیثی
💠 تفاوت استفاضه روایات (تواتر اجمالی) با حساب احتمالات:
🔹 در تواتر اجمالی (استفاضه) با توجه به اینکه گروههای مختلفی در مکانهای مختلف روایت را نقل کردهاند، این احتمال که همه توافقی کرده و دروغی را جعل کنند، احتمالی غیر عقلایی است. در نتیجه تواتر اجمالی پدید میآید که بعضی از روایات صادر شده است و قطع به صدور خبر یا اخباری داریم که در آنها این #مضمون_مشترک موجود میباشد.
🔸 اما در حساب احتمالات با صرف نظر از #علم_اجمالی، هر کدام از اخبار دلالت بر مطلب میکند. بنابراین هر کدام به خودی خود درصدی از احتمال موافقت با واقع را ایجاد میکنند، ولو این درصد کم بوده و به تنهایی حجت نمیباشد. مثلاً روایت اول درصدی احتمال موافقت با واقع ایجاد میکند، با روایت دوم درصد موافقت با واقع بیشتر میشود و در نهایت تراکم این روایات ایجاد کننده احتمال موافقت و نفیکننده مخالفت با واقع سبب اطمینان یا علم انسان میشود. این همان حساب احتمالات در ریاضیات است که در اصول نیز کاربرد دارد و شهید #صدر (ره) در باب اجماع و تواتر از آن استفاده کرده است. (بحوث في علم الأصول 4: 309)
🔹 تفاوت این دو در این است که در #استفاضه توجه به مضمون نمیشود. یعنی حتی اگر مضمون واحد نباشد، احتمال اینکه در جمع کثیری از روایات هیچکدام صادر نشده باشد، وجود ندارد و به یکی غیر معین استناد میکنیم، اما در #حساب_احتمالات هر کدام از روایات بخشی از احتمال را در نفس ایجاد میکند و از تراکم این احتمالات اطمینان حاصل میشود.
📚 برگرفته از درس خارج فقه آیت الله #شبزندهدار (1394)
🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#نکات_اصولی
#اجتهاد
💠 انواع اجتهاد:
1️⃣ اجتهاد#تبیینی :
این قسم از اجتهاد متکفل بیان احکاماللّه واقعیه است و اگر تزاحمی بین احکام واقعیه و ظاهریه رخ دهد، بین آنها جمع میکند. فنون مطرحشده در اواخر کفایة الأصول و نظریه تزاحم حفظی که شهید #صدر (رحمه للله) بیان کرده است، از جمله مصادیق این اجتهاد بهشمار میرود. خروجی این قسم از اجتهاد، رساله توضیحالمسائل از باب طهارت تا دیات است.
2️⃣ اجتهاد #تطبیقی :
این قسم از اجتهاد بعد از تشکیل نظام اسلامی نمود مییابد. در این قسم از اجتهاد، فقها پس از وضع قوانین توسط مجلس، اقدام به تطبیق آنها با استنباطات فقهیّه میکنند تا مطابقت یا عدم مطابقت آنها با اسلام آشکار گردد. به عبارت دیگر: عمل فقها در این خصوص دقیقاً مشابه یک قاضی است؛ با این تفاوت که قضات در قضیه خارجیه شخصیه قضاوت میکنند و فقها در خصوص قضیه کلیه نظر میدهند.
3️⃣ اجتهاد #تنظیمی:
اجتهادی است که متکفل تنظیم روابط فرد و دولت در عرصههای داخلی و بینالمللی است. از جمله عرصههایی که اجتهاد تنظیمی میتواند در آن ایفای نقش کند، عبارتند از:
1. تنظیم روابط بینالملل؛
2. تنظیم روابط سیاسی فرد و دولت؛
3. تنظیم روابط اداری؛
4. تنظیم روابط مالیّه و مالیاتی؛
5. تنظیم روابط بر پایه محیطزیست؛
6. تنظیم روابط داخلی.
🔹 بنابراین در عرصهی اجتهاد تنظیمی، نگاه فقیه به تنظیم روابط معطوف است. البته باید توجه داشت که در این اجتهاد، تنها زاویهی دید به آیات و روایات و دلیل عقل متفاوت میشود، نه اینکه منبع دیگری به ادلهی اربعه افزوده گردد و ادعا شود که دلیل دیگری نیز به نام مصالح یا عرف یا مقتضیات زمان و مکان وجود دارد.
🔸به عنوان مثال: در نگاه اجتهاد تبیینی گفته میشود که اسلام مرز جغرافیایی ندارد و مجلس نیز در همین زمینه قانون «استرداد مجرمین» را تصویب میکند؛ لکن بر اساس اجتهاد #تطبیقی این مصوبه توسط شورای نگهبان به دلیل استلزام پذیرش حکم طاغوت و از باب نفی سلطه رد میشود و سرانجام مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را تصویب میکند. در حالیکه در اجتهاد #تنظیمی بررسی میشود که باتوجه به هزینه، فایده و کارآمدی و سیاسات شرعیه و مصالح نوعیه و دفع مفاسد و تحقق اهداف دولت اسلامی و فرایند تصمیمگیری حکمران، این مسئله باید به چه نحوی حل شود.
📚 برگرفته از درس خارج آیت الله #کعبی (دام عزه)
👈 نکات #اصولی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
💠نظريه پردازى فقهى يا فقه النظريات
🔹یکی از مهمترین نیازهای امروز نظام جمهورى اسلامی و محافل تحقيقاتى و دانشگاهى، #نظریهپردازی فقهی است. نظریهپردازی فقهی به سه صورت متصور است:
1️⃣مباحثی که مربوط به فقه است و تا حدودی مطرح شده است، ولی نیاز به بسط و گسترش دارد؛ مثل نظريه ولايت فقيه و حكومت اسلامى كه مرحوم #امام (ره) در نجف مطرح کردند که علاوه بر بركات عملى آن، فقه را نيز بارور كرد.
2️⃣مباحثی که مربوط به علوم دیگر است، ولی بخشی از آن فقهی محسوب میشود؛ مثل نظریه فقهى در رابطه با پولهاى اعتبارى و احكام آن. اين نظريههايى كه زيربنای #نظام_اقتصادى است، تا زمانی که مشخص نشود اقتصاد اسلامى مشخص نخواهد شد.
3️⃣مباحثی که مربوط به مسائل علوم دیگر است، ولی ريشه در مسائل و احكام فقهى دارد و جمع آورى آن احكام منجر به نظريه پردازى در آن علوم مى شود؛ مثلاً شهيد #صدر (ره) در آخر رساله عمليه نوين خودشان (الفتاوى الواضحه) بحثى را تحت عنوان (نظرة عامة فى العبادات) اضافه كرده است كه در آن نظريه پردازى #جامعه_شناسى اسلامى نموده است و فلسفه عبادات و نقش عظيم آن را در جامعه مدنى اسلامى مشخص كرده است. يعنى يك نظريه اجتماعى ارائه داده است كه نظريهاى بسيار مهم در جامعه شناسى اسلامى است كه چگونه عبادات اسلامى جامعه را متحول مىسازد و چه بركات اجتماعى دارد.
🔹اين نظريات مورد ابتلا جوامع بشرى امروز مىباشد كه مورد تاكيد رهبرى هم قرار گرفته و بايد در مقابل نظريات غلط غربى، از طریق نظريه پردازى درست و علمى، آن را نهادينه كرد.
📚برگرفته از درس خارج فقه آیتالله #هاشمی_شاهرودی 93/02/08
🔰مدرسه شهیدین قم
#نکات_اصولی
💠 مناسبات حکم و موضوع سبب انصراف:
🔹گاهی خطاب مطلقی که از جانب شارع میرسد نسبت به ارتکاز عرفی مقید میشود. به عنوان مثال در"الماء مُطهّر"، مطهریت حکمی است که یک منشأ #عرفی دارد و آن هم این است که ماء مد نظر نباید نجس باشد و از باب مناسبت حکم و موضوع میفهمیم که مقصود از ماء مطهر، ماء طاهر است که تطهیر میکند و برای ذهن انصراف حاصل میشود که این جا اطلاق ماء منصرف به ماء طاهر است.
🔸 یا وقتی شارع گوید «وامسحوا برؤوسکم» عرف در این جا توسط دست، آن هم با کف آن مسح میکند. پس آیه همان مسح عرفی را میگوید.
🔹 این #انصراف که از مناسبات حکم و موضوع است، حجت و هادم مقدمات حکمت است. به این دلیل که جزو مقیدات لبيه متصله است و معیت با دلیل دارد و در ظهور تصدیقی دخیل است. وقتی این ظهور تمام شد اطلاق مقید میشود.
📚ر.ک: بحوث في علم الاصول، شهید محمدباقر #صدر 7: 529 (تقریرات حسن عبدالساتر)
📌 ارسالی از حجت الإسلام محمودپور (از طلاب محترم پایه هفتم شهیدین)
👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید.
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#نکات_اصولی
💠 انواع تزاحم
1️⃣ تزاحم در ملاک:
👈🏻 گاهی میان دو هدف در یک مصداق تزاحم شکل میگیرد. مانند جایی که مصلحت و مفسده در یک کار جمع شوند. به طور مثال نمیشود یک فعل در عالم جعل و ثبوت هم مصلحت داشته باشد هم مفسده. این امر مستلزم تضاد است. مرحوم #آخوند بیشتر بر این تزاحم تاکید دارند.
2️⃣ تزاحم در امتثال:
👈🏻 گاهی میان دو هدف در دو مصداق تزاحم ایجاد میشود که مکلف قدرت انجام آن فعل را ندارد. مثل بحث إنقاذ غريقین که مکلف فقط یک مورد از غریق ها را می تواند نجات دهد. مرحوم #نائینی بیشتر بر این تزاحم تاکید دارند.
3️⃣ تزاحم حفظی:
👈🏻 تزاحمی که در گستره حرکتی صورت می گیرد. مثلاً شارع میگوید فلان کار مصلحت دارد و باید انجام داد ولی مصداق آن بین چند امر مردد میشود آیا این عمل مصداق آن مصلحت است یا نه؟ و گاهی از عملی باز میدارد و این بازداشتن بین چند مصداق مردد است. عدم شناخت مصلحت میگوید همه را عمل کن که تا به مصلحت برسید، عدم شناخت مفسده میگوید همه را ترک کن تا از مفسده دوری کنید. این گونه تزاحم چون میخواهد حافظ ملاک مد نظر مولا باشد به تزاحم حفظی در نگاه شهید #صدر نام گذاری شده است.
📚ر.ک: مقاله «بررسی و نقد نظریه تزاحم حفظی در جمع بین حکم واقعی و ظاهری»، آیت الله سید علی اکبر حائری (برادر آیت الله سید کاظم حائری) و از شاگردان شهید صدر (رحمة الله علیه)
👈🏻 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید
🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین