با مطالعه نظریههای دولت درمییابیم که دولت در ابتدا بهمثابه پدیدهای طبیعی و ارگانیکی در نظر گرفته میشد که جدا کردن آن از جامعه ممکن نبود. اما با تحولات معرفت شناسانهای که انسان در دوران جدید پیدا کرد، «خودمختاری فردی» و «خودمختاری جمعیِ» انسانها در اولویت قرار گرفت و برایناساس، تصور از دولت نیز متحول شد.
در این دوره، #دولت، ابزاری است که حاصل ارادهی انسانها برای تأمین #امنیت و #نظم دموکراتیک است. سمت و سوی تحول نظریههای #دولت_مطلقه، حداکثرگرا، غیردموکراتیک و مداخلهگر به نظریههای دولت مشروطه، دموکراتیک، حداقلی و نهچندان مداخلهگر در دوره جدید بوده است. امروز نیز شاهد تحول ساختار دولت بزرگ به کوچک هستیم.
آنچه در این تحول رخ داده، این است که دانش سیاسی دورهی جدید، دربردارندهی مقدمات فلسفی، اخلاقی و الهیاتی دورهی قبل نیست و زندگی سیاسی در راستای «خیر»، «فضیلت» و «امر متعالی» مطالعه نمیشود، بلکه کوشش میشود تا قدرت بهعنوانِ یک پدیدهی مستقلِ تجربی در نظر گرفته و سیاست بنا بر روشهای تجربی مطالعه شود.
بر اساس این دگرگونیِ مفهومی، تئوری «قانون موضوعه» و «قرارداد اجتماعی» مطرح شد. در مفهوم #قرارداد_اجتماعی، #نظم_سیاسی در قالب حکومت، نظمی معطوف به ارادهی الهی نیست، بلکه فعالیتی انسانی است و حکومت بهواسطهی کسانی که موضوع آن هستند، ایجاد و حفظ میشود.
#دولت_پژوهی
⭕️ عقلانیت دینی و خرد دولتساز
🔸 معمای دولت در وضعیت ایران معاصر (1)
تامل پیرامون #دولت_سازی یکی از گذرگاههای معمایی #ایران_معاصر در مواجهه با #مدرنیته است که دشوارهی دامنهداری را در سیاست کشورمان رقم زده است.
دو مسالهی نظری و یک اضطرار عینی، این تامل را ضروری میکنند:
اولا، #عقلانیت_دینی میتواند بهعنوان منبع غنی معرفتی و الهامبخش، ترسیمکنندهی #نظم_سیاسی متناسب با زیستجهان مسلمانان باشد؛ البته در این مراجعه ضرورت دارد که به تناسبات عصر حاضر توجه شود. مراجعه به نص برای اصطیاد #نظم با این تصور که در خلاء و بدون توجه به جنس و سنخ موضوعات میتوان به حیات دینی دست یافت، به #اتوپیاگرایی میانجامد.
ثانیا، تحول در تفکر سیاسی که با طلوع عصر مدرن رخ داده است، تامل در #استیت و #خرد_استیتساز را گریزناپذیر میکند؛ درعینحال که این تحول را باید به چشم مرحلهای از مراحل تکامل سیاسی جامعهی بشری دید، اما نباید آن را سقف #اندیشه_نهادی انگاشت. فرارفتن از این عقلانیت و نهاد، با ملاحظهی الزامات لازم، نهتنها ممکن است، بلکه مختصات #عقلانیت_دینی و تجربهی نیم قرن اخیر این امکان را تقویت کرده و آن را به یک افق سخت و پیچیده، اما قابل دستیابی تبدیل میکند.
تحقق #انقلاب_اجتماعی اسلامی و قرارگرفتن در اقتضائات فرآیندی #جامعه_پردازی جدید، اندیشیدن به دولت و تئوریپردازی معطوف به #دولتسازی ایرانی-اسلامی را به اولویت نخست اندیشهی سیاسی تبدیل کرده است. نهاد دولت، فاعل برتر جامعهپردازی است و کامیابی در این انقلاب لاجرم به تاسیس ساختِ سیاسیِ متناسب با این فرآیند نیاز دارد.
#انقلاب_اسلامی
https://eitaa.com/doranejadid
https://virgool.io/@mhtaheri