جلسه ۴۳. فقه۳، مکاسب محرمه: النوع الخامس: حرمة التکسب بالواجبات المکاسب، ج۲، ص ۱۳۰؛ نعم، قد استدلّ علی المطلب 📆 شنبه؛ ۳ آذر ۱۴۰۳ #المکاسب #فقه_۳

🌺 حدیث اخلاقی جلسه ۴۳: «اوصاف اصحاب الصُفة» 🌕 قَالَ جَعْفَرٌ اَلصَّادِقُ (عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ) عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ (عَلَيْهِمُ‌السَّلاَمُ): «إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) كَانَ يَأْتِي أَهْلَ اَلصُّفَّةِ، وَ كَانُوا ضِيفَانَ رَسُولِ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ)، كَانُوا هَاجَرُوا مِنْ أَهَالِيهِمْ وَ أَمْوَالِهِمْ إِلَى اَلْمَدِينَةِ، فَأَسْكَنَهُمْ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) صُفَّةَ اَلْمَسْجِدِ، وَ هُمْ أَرْبَعُمِائَةِ رَجُلٍ، يُسَلِّمُ عَلَيْهِمْ بِالْغُدْوَةِ وَ اَلْعَشِيِّ، فَأَتَاهُمْ ذَاتَ يَوْمٍ فَمِنْهُمْ مَنْ يَخْصِفُ نَعْلَهُ، وَ مِنْهُمْ مَنْ يَرْقَعُ ثَوْبَهُ، وَ مِنْهُمْ مَنْ يَتَفَلَّى، وَ كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ يَرْزُقُهُمْ مُدّاً مُدّاً مِنْ تَمْرٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ؛ فَقَامَ رَجُلٌ مِنْهُمْ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! اَلتَّمْرُ اَلَّذِي تَرْزُقُنَا قَدْ أَحْرَقَ بُطُونَنَا؛ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): أَمَا إِنِّي لَوِ اِسْتَطَعْتُ أَنْ أُطْعِمَكُمُ اَلدُّنْيَا لَأَطْعَمْتُكُمْ، وَ لَكِنْ مَنْ عَاشَ مِنْكُمْ مِنْ بَعْدِي فَسَيُغْدَى عَلَيْهِ بِالْجِفَانِ، وَ يُرَاحُ عَلَيْهِ بِالْجِفَانِ؛ وَ يَغْدُو أَحَدُكُمْ فِي قَمِيصِهِ، وَ يَرُوحُ فِي أُخْرَى؛ وَ تُنَجِّدُونَ بُيُوتَكُمْ كَمَا تُنَجَّدُ اَلْكَعْبَةُ؛ فَقَامَ رَجُلٌ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! إِنَّا عَلَى ذَلِكَ اَلزَّمَانِ بِالْأَشْوَاقِ، فَمَتَى هُوَ؟ قَالَ (عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ): زَمَانُكُمْ هَذَا خَيْرٌ مِنْ ذَلِكَ اَلزَّمَانِ؛ إِنَّكُمْ إِنْ مَلَأْتُمْ بُطُونَكُمْ مِنَ اَلْحَلاَلِ تُوشِكُونَ أَنْ تَمْلَئُوهَا مِنَ اَلْحَرَامِ؛ فَقَامَ سَعْدُ بْنُ اَلْأَشَجِّ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! مَا يُفْعَلُ بِنَا بَعْدَ اَلْمَوْتِ؟ قَالَ: اَلْحِسَابُ وَ اَلْقَبْرُ، ثُمَّ ضِيقُهُ بَعْدَ ذَلِكَ أَوْ سَعَتُهُ. فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! هَلْ تَخَافُ أَنْتَ ذَلِكَ؟ فَقَالَ: لاَ؛ وَ لَكِنْ أَسْتَحِي مِنَ اَلنِّعَمِ اَلْمُتَظَاهِرَةِ اَلَّتِي لاَأُجَارِيهَا، وَ لاَ جُزْءاً مِنْ سَبْعَةٍ؛ فَقَالَ سَعْدُ بْنُ اَلْأَشَجِّ: إِنِّي أُشْهِدُ اَللَّهَ وَ أُشْهِدُ رَسُولَهُ وَ مَنْ حَضَرَنِي أَنَّ نَوْمَ اَللَّيْلِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ اَلْأَكْلَ بِالنَّهَارِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ لِبَاسَ اَللَّيْلِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ مُخَالَطَةَ اَلنَّاسِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ إِتْيَانَ اَلنِّسَاءِ عَلَيَّ حَرَامٌ. فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): لَمْ تَصْنَعْ شَيْئاً! كَيْفَ تَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَى عَنِ اَلْمُنْكَرِ إِذَا لَمْ تُخَالِطِ اَلنَّاسَ؟! وَ سُكُونُ اَلْبَرِّيَّةِ بَعْدَ اَلْحَضَرِ كُفْرٌ لِلنِّعْمَةِ؛ نَمْ بِاللَّيْلِ، وَ كُلْ بِالنَّهَارِ، وَ اِلْبَسْ مَا لَمْ يَكُنْ ذَهَباً أَوْ حَرِيراً أَوْ مُعَصْفَراً، وَ اِئْتِ اَلنِّسَاءَ؛ يَا سَعْدُ! اِذْهَبْ إِلَى بَنِي اَلْمُصْطَلَقِ، فَإِنَّهُمْ قَدْ رَدُّوا رَسُولِي...» 🖊 شرح حدیث: 🍃 حضرت می‌آمدند نزد اهل صُفّه، مهاجرینی که از مکّه به مدینه آمده بودند، و هنوز خانه‌ای، مسکنی، سر و سامانی نداشتند. اين‌ها را روی سکّوی مسجد (صُفَّة) اسکان کرده بودند و آن‌جا زندگی می‌کردند. حضرت خودشان تشریف می‌آوردند پیش اهل صفّه. 🌕 وَ كَانُوا ضِيفَانَ رَسُولِ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ)، 🍃 اين‌ها میهمانان پیغمبر بودند، مخارج‌شان بر عهده پیغمبر بود. 🌕 كَانُوا هَاجَرُوا مِنْ أَهَالِيهِمْ وَ أَمْوَالِهِمْ إِلَى اَلْمَدِينَةِ، 🍃 زندگی، خانواده و زن و بچه و دکّان و پول و هر چه در مکّه داشتند، رها کرده بودند، و آمده بودند به مدینه. 🌕 فَأَسْكَنَهُمْ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) صُفَّةَ اَلْمَسْجِدِ، وَ هُمْ أَرْبَعُمِائَةِ رَجُلٍ، 🍃 چهارصد نفر آمده بودند آن‌جا ساکن شده بودند. 🌕 (کان) يُسَلِّمُ عَلَيْهِمْ بِالْغُدْوَةِ وَ اَلْعَشِيِّ، 🍃 صبح حضرت می‌رفت سراغ آن‌ها و به آن‌ها سلام می‌کرد، عصر هم که می‌شد، می‌رفت به آن‌ها سلام می‌کرد، و گرم می‌گرفت.

🌕 فَأَتَاهُمْ ذَاتَ يَوْمٍ 🍃 حضرت یک روز سراغ این گروه آمدند، 🌕 فَمِنْهُمْ مَنْ يَخْصِفُ نَعْلَهُ، یکی از اين‌ها مشغول پینه‌زدن به کفش خودش بود، 🌕 وَ مِنْهُمْ مَنْ يَرْقَعُ ثَوْبَهُ، یکی داشت لباسش را وصله می‌کرد، 🌕 وَ مِنْهُمْ مَنْ يَتَفَلَّى، لباسش را جستجو می‌کرد، تمیز می‌کرد. 🌕 وَ كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ يَرْزُقُهُمْ مُدّاً مُدّاً مِنْ تَمْرٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ؛ 🍃 هر روز به هر کدام از این افراد یک مُدّ خرما می‌داد. 🌱 هر مُدّ تقریباً ده سیر، هفتصد، هشتصد گرم است. 🌕 فَقَامَ رَجُلٌ مِنْهُمْ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! اَلتَّمْرُ اَلَّذِي تَرْزُقُنَا قَدْ أَحْرَقَ بُطُونَنَا؛ 🍂 این شکم ما سوخت از این همه خرمایی که به شکم ما بستی یا رسو‌ل‌ لله! 🌕 فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): أَمَا إِنِّي لَوِ اِسْتَطَعْتُ أَنْ أُطْعِمَكُمُ اَلدُّنْيَا لَأَطْعَمْتُكُمْ، 🍃 اگر می‌توانستم همه دنیا را هم به شما بدهم، می‌دادم، خیلی شما عزیز هستید. ✅ ستون‌های اصلیِ این بنیان رفیعی که در طول قرون متمادی بایستی بایستد و پناه بدهد به انسان‌های حیران و سرگردان، اين‌ها، آن ستون‌های اصلیِ این بنای رفیعند. حضرت فرمودند: اگر می‌توانستم، همه دنیا را به شما می‌دادم، بیش از این ندارم. 🌱 آن روزها هنوز فتوحاتی هم نشده بود، و جامعه‌ی اسلامی درآمدی نداشت. 🍃 بعد حضرت جمله‌ای فرمودند: 🌕 وَ لَكِنْ مَنْ عَاشَ مِنْكُمْ مِنْ بَعْدِي فَسَيُغْدَى عَلَيْهِ بِالْجِفَانِ، وَ يُرَاحُ عَلَيْهِ بِالْجِفَانِ؛ بعد از روزگار من، که حضرت می‌دانستند عمرشان طولانی نخواهد شد، اگر بعد از من بمانید، خواهید دید که زندگی بر شما فراخ خواهد شد. 🌱 جفان یعنی کاسه‌ها، ظرف‌ها. (و جِفانٍ کالجَوابِ، در ماجرای حضرت سلیمان در سورة سبأ (آیه ۱۳)، یعنی ظرف‌های بزرگ مثل حوض بزرگ). 🍃 به تعبیر ما در سینی برایتان غذا می‌گذارند، صبح برایتان غذا می‌آورند، شب جداگانه برایتان غذا می‌آورند! یعنی دنیا بر شما فراخ می‌شود. 🌕 وَ يَغْدُو أَحَدُكُمْ فِي قَمِيصِهِ، وَ يَرُوحُ فِي أُخْرَى؛ 🍃 صبح یک پیراهن می‌پوشد، عصر یک پیراهن می‌پوشد؛ یعنی زندگی تنوّع پیدا می‌کند و فراخ می‌شود بر شما. 🌕 وَ تُنَجِّدُونَ بُيُوتَكُمْ كَمَا تُنَجَّدُ اَلْكَعْبَةُ؛ 🍃 می‌آیید خانه‌های خودتان را پرده آویزان می‌کنید، مرتّب می‌کنید، مثل الآن که می‌بینید پرده بر کعبه آویزان می‌کنند. بدین معنا که زندگی‌تان، زندگی مرفّهی خواهد شد. 🌕 فَقَامَ رَجُلٌ، 🍃 یکی از این حضرات از خوشحالی بی‌تاب شد، 🌕 فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! إِنَّا عَلَى ذَلِكَ اَلزَّمَانِ بِالْأَشْوَاقِ، فَمَتَى هُوَ؟ 🍃 چه موقع این زمان خواهد رسید که ما زندگی‌مان راحت بشود، صبح یک لباس، عصر یک لباس، صبح یک کاسه غذا، عصر یک کاسه غذا. 🌕 قَالَ (عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ): زَمَانُكُمْ هَذَا خَيْرٌ مِنْ ذَلِكَ اَلزَّمَانِ؛ 🍃 بدانید! امروز وضع شما بهتر از آن روز است. 🌱 درست است که گرسنه‌اید، فقیرید، امّا این برای شما بهتر است. ✅ تربیت روح شما، استحکام عزم و اراده‌ی شما، توجّه به خدا، امروز بهتر از آن روز است. 🌕 إِنَّكُمْ إِنْ مَلَأْتُمْ بُطُونَكُمْ مِنَ اَلْحَلاَلِ تُوشِكُونَ أَنْ تَمْلَئُوهَا مِنَ اَلْحَرَامِ؛ 🍃 پرکردن شکم از حلال، این خطر را دارد که انسان از حرام هم آن را پُر کند! 🌱 امّا پرکردن شکم از حلال، حلال است بالأخره، حرام نیست، اشکالی هم ندارد، 🍂 امّا این خطر را هم دارد، وقتی به رفاه عادت کردیم، وقتی زندگی سخت را نتوانستیم مطلقاً تحمّل کنیم، آن وقت اندکی که زندگی دشوار بشود، می‌رویم سراغ آن‌ راه‌هایی که خدای متعال آن راه‌ها را نمی‌پسندد. هوای نفس و خواهش‌های زیان‌بار! ✅ امروز، به ظاهر شما در سختی و در شدّت هستید، امّا برای شما بهتر است از آن زمان.

🌕 فَقَامَ سَعْدُ بْنُ اَلْأَشَجِّ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! مَا يُفْعَلُ بِنَا بَعْدَ اَلْمَوْتِ؟ 🍃 سرنوشت ما بعد از مرگ چه خواهد شد؟ ❓یعنی در آن روزگاری که آن حالت سعه برای ما پیش بیاید، خدای متعال با ما چطور رفتار خواهد کرد؟! 🌕 قَالَ: اَلْحِسَابُ وَ اَلْقَبْرُ، قبر است و حساب الهی، 🌕 ثُمَّ ضِيقُهُ بَعْدَ ذَلِكَ أَوْ سَعَتُهُ. یا این است که شما با عمل‌تان کاری کردید که فضای برزخ و زندگی برزخ بر شما تنگ خواهد بود، یا طوری زندگی کردید که بر شما گسترده خواهد بود و در سعه و راحت خواهید بود. 🌕 فَقَالَ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ! هَلْ تَخَافُ أَنْتَ ذَلِكَ؟ 🍃 تو هم از مسأله‌ی ضیق قبر و اين‌ها می‌ترسی؟! 🌕 فَقَالَ: لاَ؛ 🍃 من نمی‌ترسم از آن. 🌱 حضرت مطمئن است، لیغفر لک الله ما تقدّم من ذنبک و ما تأخّر. 🌕 وَ لَكِنْ أَسْتَحِي مِنَ اَلنِّعَمِ اَلْمُتَظَاهِرَةِ اَلَّتِي لاَأُجَارِيهَا، وَ لاَ جُزْءاً مِنْ سَبْعَةٍ؛ 🍃 لکن پیش خدای متعال شرمنده هستم از نعمت‌هایی که قادر نیستم که پاسخ این نعمت های الهی را بدهم و شکر آن‌ها را انجام بدهم، و نه یکی از هفت جزء آن را! 🌱 البته در اين‌جا عدد هفت برای تکثیر است؛ یعنی مطلقاً نمی‌توانم ادای شکر الهی کنم در مقابل این همه نعمت ها. ◀️ روایت مفصل است. 🌕 فَقَالَ سَعْدُ بْنُ اَلْأَشَجِّ: إِنِّي أُشْهِدُ اَللَّهَ وَ أُشْهِدُ رَسُولَهُ وَ مَنْ حَضَرَنِي 🍃 سعد بن الأشج بلند شد و گفت: همه شماها را من شاهد می‌گیرم، خدا را شاهد می‌گیرم: 🌕 أَنَّ نَوْمَ اَللَّيْلِ عَلَيَّ حَرَامٌ، حالا که این‌طور مطلب مهم است، خواب شب بر من حرام شد، 🌕 وَ اَلْأَكْلَ بِالنَّهَارِ عَلَيَّ حَرَامٌ، 🍃 روز هم روزه خواهم گرفت، 🌕 وَ لِبَاسَ اَللَّيْلِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ مُخَالَطَةَ اَلنَّاسِ عَلَيَّ حَرَامٌ، وَ إِتْيَانَ اَلنِّسَاءِ عَلَيَّ حَرَامٌ. 🍃 دنیا را ترک می‌کنم، حالا که این‌طور است بر خودم سخت می‌گیرم تا خدا را راضی کنم! 🌕 فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): لَمْ تَصْنَعْ شَيْئاً! 🍃 این‌هایی که تو می‌گویی، اين‌ها ارزش نیست! 🌕 كَيْفَ تَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَى عَنِ اَلْمُنْكَرِ إِذَا لَمْ تُخَالِطِ اَلنَّاسَ؟! وَ سُكُونُ اَلْبَرِّيَّةِ بَعْدَ اَلْحَضَرِ كُفْرٌ لِلنِّعْمَةِ؛ 🍃 تو بیایی از زندگی آسوده و خوب شهری دست برداری و سر به بیابان‌ها بگذاری، این کفرانِ نعمت الهی است. 🌕 نَمْ بِاللَّيْلِ، وَ كُلْ بِالنَّهَارِ، 🍃 شب را بخواب، روز هم نمی‌خواهد مرتّب روزه بگیری، غذا هم بخور. 🌕 وَ اِلْبَسْ 🍃 هر چه هم دلت می‌خواهد بپوش، 🌕 مَا لَمْ يَكُنْ ذَهَباً أَوْ حَرِيراً أَوْ مُعَصْفَراً، 🍃 که اين‌ها حرام است، جز لباس‌های حرام، لباس‌های دیگر را بپوش. 🌕 وَ اِئْتِ اَلنِّسَاءَ؛ 🍃 زندگی خانوادگی‌ات را هم داشته باش. این، تقدیر است، یعنی مواظب خودت باش، مراقب خودت باش که خطا نکنی. ◀️ بعد حضرت یک مأموریتی به او می‌دهند: 🌕 يَا سَعْدُ! اِذْهَبْ إِلَى بَنِي اَلْمُصْطَلَقِ، فَإِنَّهُمْ قَدْ رَدُّوا رَسُولِي... 🍃 حضرت دیدند این‌طوری است، مأموریت به او دادند که برو سراغ بنی‌المصطلق تا آخر روایت که مفصلّ است... ✅ یعنی نه افراط، نه تفریط، 🍂 نه مدهوش شدن در مقابل لذتّ‌ها و نعمت‌های الهی، تا انسان زندگی راحتی پیدا کرد دیگر دست‌بردار نیست از این زندگی! باید همین‌طور پیش برود، 🍂 نه این‌که ترک دنیا کند. ✅ اندازه نگهدار که اندازه نکوست. اعتدال و حدّ وسط؛ الاقتصادُ فی المعیشة، میانه‌رویِ در معیشت؛ نه زیاده‌روی، نه سخت‌گیری بی‌جا. 🍃 لکن با توجّه به این‌که این لذّات دنیا، این چیزهایی که اهل دنیا دارند خودشان را برای رسیدن به آن به هلاکت می‌اندازند، اين‌ها هدف نیست. ✅ دنیا همان‌طور که در حدیثی در جلسات قبل خواندیم دارُ هدنَة، انتم علی ظَهرِ السّفر، یک اردوگاهی است این‌جا، ما را آوردند یک مدتی در این اردوگاه تمرینی بکنیم، کارهایی بکنیم تا آماده شویم برای یک کار دیگری. 🍃 و انّ الآخرةَ لَهِیَ الحیوان، زندگی آن‌جاست. ما را آوردند این‌جا که انواع و اقسام آمادگی‌ها و ورزش‌ها و کارهای گوناگون را در این اردوگاه انجام بدهیم، خودمان را آماده کنیم، برای آن زندگی تقویت کنیم، تا بتوانیم آن‌جا عیشةً راضیة داشته باشیم. و إلا این‌طور نیست که انسان دنیا را بایستی ترک کند. 📚 النوادر؛ راوندی، صفحۀ ۱۵۴. 📚 ۵ اردیبهشت ۱۳۸۴ (جلسه ۴۳ مکاسب محرّمه)

🎙جلسه ۴۰. اصول۳،کفایةالأصول؛ المقصد الثاني: في النواهي... فصلٌ: في أنّ النهي عن الشئ هل يقتضي فساده أم لا؟ ج۱، ص ۲۵۵؛ السابع 📆 شنبه؛ ۳ آذر ۱۴۰۳ #کفایة_الأصول #اصول_۳

◀️ رساله حقوق... وَ حَقُّ اَلْهَدْيِ أَنْ تُرِيدَ بِهِ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ لاَتُرِيدَ بِهِ خَلْقَهُ، وَ لاَتُرِيدَ بِهِ إِلَّا اَلتَّعَرُّضَ لِرَحْمَةِ اَللَّهِ وَ نَجَاةَ رُوحِكَ يَوْمَ تَلْقَاهُ وَ حَقُّ اَلسُّلْطَانِ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّكَ جُعِلْتَ لَهُ فِتْنَةً، وَ أَنَّهُ مُبْتَلًى فِيكَ بِمَا جَعَلَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ عَلَيْكَ مِنَ اَلسُّلْطَانِ، وَ أَنَّ عَلَيْكَ أَنْ لاَتَتَعَرَّضَ لِسَخَطِهِ، فَتُلْقِيَ بِيَدِكَ إِلَى اَلتَّهْلُكَةِ؛ وَ تَكُونَ شَرِيكاً لَهُ فِيمَا يَأْتِي إِلَيْكَ مِنْ سُوءٍ، وَ حَقُّ سَائِسِكَ بِالْعِلْمِ اَلتَّعْظِيمُ لَهُ، وَ اَلتَّوْقِيرُ لِمَجْلِسِهِ، وَ حُسْنُ اَلاِسْتِمَاعِ إِلَيْهِ، وَ اَلْإِقْبَالُ عَلَيْهِ، وَ أَنْ لاَتَرْفَعَ عَلَيْهِ صَوْتَكَ، وَ لاَتُجِيبَ أَحَداً يَسْأَلُهُ عَنْ شَيْءٍ حَتَّى يَكُونَ هُوَ اَلَّذِي يُجِيبُ، وَ لاَتُحَدِّثَ فِي مَجْلِسِهِ أَحَداً، وَ لاَتَغْتَابَ عِنْدَهُ أَحَداً، وَ أَنْ تَدْفَعَ عَنْهُ إِذَا ذُكِرَ عِنْدَكَ بِسُوءٍ، وَ أَنْ تَسْتُرَ عُيُوبَهُ وَ تُظْهِرَ مَنَاقِبَهُ، وَ لاَتُجَالِسَ لَهُ عَدُوّاً وَ لاَتُعَادِيَ لَهُ وَلِيّاً، فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ شَهِدَتْ لَكَ مَلاَئِكَةُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِأَنَّكَ قَصَدْتَهُ، وَ تَعَلَّمْتَ عِلْمَهُ لِلَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ اِسْمُهُ لاَ لِلنَّاسِ، وَ أَمَّا حَقُّ سَائِسِكَ بِالْمِلْكِ فَأَنْ تُطِيعَهُ وَ لاَتَعْصِيَهُ إِلّا فِيمَا يُسْخِطُ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ؛ فَإِنَّهُ لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ اَلْخَالِقِ

🌺 حدیث اخلاقی جلسه ۴۰: «رسالة حقوق: حقّ کسی که تحت حکومت و قدرت تو قرار دارد» 📜 روایت ابتدای درس خارج مقام معظّم رهبری (حفظه الله) 🌕 في الفقیه [رَوَى إِسْمَاعِيلُ بْنُ اَلْفَضْلِ عَنْ ثَابِتِ بْنِ دِينَارٍ] عَنْ سَيِّدِ اَلْعَابِدِينَ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ) قَالَ:... «وَ أَمَّا حَقُّ رَعِيَّتِكَ بِالسُّلْطَانِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّهُمْ صَارُوا رَعِيَّتَكَ لِضَعْفِهِمْ وَ قُوَّتِكَ؛ فَيَجِبُ أَنْ تَعْدِلَ فِيهِمْ، وَ تَكُونَ لَهُمْ كَالْوَالِدِ اَلرَّحِيمِ، وَ تَغْفِرَ لَهُمْ جَهْلَهُمْ، وَ لاَتُعَاجِلَهُمْ بِالْعُقُوبَةِ، وَ تَشْكُرَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَا آتَاكَ مِنَ اَلْقُوَّةِ عَلَيْهِمْ» 🖊 شرح حدیث: 🍃 حکومت انواع و اقسامی دارد. 🌱 هر مدیریتی، هر ریاستی در هر بخشی که جمعی محکوم به حکم انسان هستند، می‌شود حکومت. 🍃 حقّ آن کسانی که تحت حکومت و قدرت تو قرار دارند این است که بدانی یک نقطه‌ی قوّتی در شما بود که در آن جمع نبود؛ لذا خدای متعال شما را به این خصوصیت و به این امتیاز متمیِّز کرد. 🍃 لازمه‌ی این توانایی و نقطه‌ی قوّتی که در شما بوده است و خدای متعال به خاطر آن نقطه‌ی قوّت شما را به این رتبه و خصوصیت رسانده است این است که: 1⃣ بر خودتان عدالت در بین آن‌ها را فرض بدانید. 2⃣ مثل پدری مهربان با آن‌ها رفتار کنید! 🌱 پدر گاهی ممکن است سخت‌گیری بکند، لکن مهربانانه است. خشم ظاهری او هم برخواسته‌ی از احساس محبّت اوست. باید رفتارت این‌گونه باشد، نه از روی انتقام، نه از روی تکبّر، نه از روی استعلاء و برتری‌جویی. 🌱 معنای عدالت‌کردن این نیست که هیچ‌وقت هیچ خشونتی، شدّتی به کار نرود، ممکن است که گاهی شدّت هم به کار می‌رود، لکن همان شدّت هم ناشی از محبّت است؛ چه در بحث قضا، چه در کارهای اجرایی، در همه‌ی بخش‌هایی که انسان رعیّتی دارد. 🍃 یکی از وظایفی که داری این است که: 3⃣ جهالت آن‌ها را ببخشی. 🛑 گاهی اوقات کاری را از روی جهالت انجام می‌دهند، این‌طور نباشد که انسان خطاهایی را که از روی تعمّد نیست، این‌ها را تعقیب کند. ✅ این جهالتِ آن‌ها را باید بر آن‌ها بخشود. 4⃣ به صِرف این‌که یک خطایی از کسی سر زد، شتاب در عقوبت آن‌ها نکنید! 5⃣ اساس کار هم همین است که قدرتت را از خدا بدانی. ❌ نگویی این من هستم که توانستم به این موقعیت برسم، این قدرت را پیدا کنم! 🛑 تکیه به من و همه چیز را از توانایی‌ها و امتیازات ذاتی یا کسبیِ خود دانستن، بلای بزرگی است که به جان انسان می‌افتد. ✅ باید بدانیم که این، کارِ خداست. 🍃 معنای نقطه‌ی قوّت در ما این نیست که آن طرفِ مقابل هیچ نقطه‌ی قوّتی ندارد. ممکن است او نقاط قوّتی بیشتر از نقاط قوّت ما داشته باشد، لکن نقاط قوّتی که او دارد اقتضای رسیدن و دست‌یافتن به این منصب را ندارد. 🌱 ممکن است از ما عالم‌تر باشد، ممکن است از ما حلیم‌تر باشد، ممکن است از ما متعبّد‌تر باشد، حتّی ممکن است از ما عاقل‌تر باشد. 🍃 این خصوصیات، خصوصیاتی است که در جای خود امتیاز است، لکن مقتضی تصدّی این مقام و این موقعیت نیست. 🍃 حال، یک نقطه‌ی قوّتی در بنده و شما بود که ایجاب کرد ما این موقعیت را پیدا کنیم، این را بدانیم که این قدرت از خدای متعال است 🍃 وقتی از خدای متعال است، در مقابل خدای متعال باید خاضع بود، در مقابل بندگان خدا باید خاضع بود. ✅ این‌ها نکات اصلی در ارتباطات اجتماعی است، که اگر این‌ها را بفهمیم و درست عمل کنیم خیلی از مشکلات حل خواهد شد. 📚 الشّافی (تلخیص کتب اربعه)؛ صفحه ۶۹۳؛ فیض کاشانی 📆 دوشنبه، ۱۱ مهر ۱۳۹۰ (جلسه ۴۳۳ مکاسب محرّمه)

جلسه ۴۴. فقه۳، مکاسب محرمه: النوع الخامس: حرمة التکسب بالواجبات المکاسب، ج۲، ص ۱۳۱؛ ثمّ إنّ هذا الدلیل 📆 یکشنبه؛ ۴ آذر ۱۴۰۳ #المکاسب #فقه_۳