✅فرهنگستان علوم اسلامی قم _۱
استاد #سید_منیرالدین_حسینی_الهاشمی ازجمله پیشگامان طرح تولید فلسفه وعلوم اسلامی جهت ایجاد #تمدن_اسلامی بوده است.آنچه ازایشان درعرصه فکری به یادگارمانده، بحث #فلسفه_شدن و #اصالت_فاعلیت است.که پس ازوی باهمت شاگردانش همچون #استاد_میرباقری توسعه یافت وامروز در مجموعه #فرهنگستان_علوم_اسلامی محور مباحث میباشد.تحقق کامل #اسلام درعرصه اجتماع وعینیت بخشیدن به احکام وعقایداسلامی دغدغه اصلی مرحوم #سید_منیرالدین بوده است.اگراین حضور دین درتمامی عرصهها محقق شود،نه تنها علوم اسلامی که #صنعت و #تکنولوژی اسلامی نیز خواهیم داشت. اماتحقق عینی اسلام درجامعه تنها باتحقق علوم ومفاهیم کاربردی جدید ممکن است.علوم رایج قادر به تحقق آرمان اسلام واهداف #انقلاب_اسلامی نیست.زیرا #غرب یک کل یکپارچه میباشد،که تمامی اجزای آن نظیرعلم وصنعت وفرهنگ وفلسفهاش درهم تنیده ونمیتوان برای نیل به #تمدن_اسلامی برخی از مولفههای غرب رااز کل واحد آن جداکرد وبا اجزای عاریتی که سمت وسوی معرفتی خاصی دارندزمینه سازظهور جامعه اسلامی شد.از طرفی درهیچ مقطعی حتی دردوران اوج تمدن اسلامی #علم_دینی و#فلسفه_اسلامی نداشتیم،زیرادرآن دوران رابطه منطقی میان علم ودین وفلسفه و وحی برقرار نبوده است.گرچه برخی ازمسائل این علوم متاثراز فرهنگ اسلامی بوده اما به لحاظ مبادی وروش دینی نبودهاند.بنابراین جهت نیل به تمدن اسلامینه میتوان به علوم غربی استنادکردو نهمیتوان به داشتههای تاریخی ومیراث علمی وفرهنگی مسلمین اکتفاکرد.بااین تفسیر تنها راه باقی مانده طرح فلسفه جدیداست.منتهی نه فلسفهای که به مباحث نظری محض همچون #وجود و #ماهیت بپردازد.بلکه فلسفهای که مشیر به شرایط عینی جامعه ومولد علوم اسلامی باشد.وهمچنین تمامی اجزاومسائل آن هماهنگ بااسلام وحجیت دینی باشد.بنابراین تحقق تمدن اسلامی مسبوق به طرح علوم اسلامی است، وعلم به نحو روشمند تولید میشود،لذا نیازبه فلسفه روشی ویابه تعبیربرخی ازاعضای فرهنگستان نیاز به منطق روش داریم، که این خود نیازمند فلسفه جامع وعام است.پس ابتدا باید فلسفه جامعی به نام #فلسفه_شدن_اسلامی داشته باشیم که این فلسفه برخلاف فلسفه رایج اسلامی بوده وناظر به عمل ورفتار مادر عرصه جامعه میباشد.از بطنِ فلسفه شدن، فلسفه روشها بدست میآید.که متکفل ارائه سه روش است.
اول:روش استنباط وحجیت درفهم دین.
دوم:روش علوم.که ملاک اسلامیت علوم است.
سوم:روش برنامه ریزی.که متکفل اجرایی شدن علوم اسلامی است.
وسپس برمبنای این روشها، مهندسی توسعه جامعه که مقدمه ظهورجامعه دینی است شکل میگیرد.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
✅فرهنگستان علوم انسانی قم_۲
🔸فلسفه شدن، و فلسفه فاعلیت
بررسی ابعادمختلف فکری وعلمی #سید_منیرالدین_حسینی_الهاشمی فرصتی مفصل میطلبد، وتفصیل آن ازحوصله این مقال خارج است.به فراخور موضوع این صفحه اشارتی به نظرات فلسفی ایشان میکنیم.به زعم #سید_منیرالدین #فلسفه_اسلامی تابه حال فلسفه چیستی وچرایی بوده،یعنی این ازسنخ فلسفه نظری محض بوده که به مسائل بنیادین هستی پرداخته واز عینیت جامعه غافل بوده، ازاین رو قدرت تولید علم ندارد.درحالی که مااز #فلسفه انتظار کنترل عینیت راداریم.همانطور که فلسفه های حسی #غرب با ایجاد هماهنگی در حوزههای علوم آنهاراتحت اشراف خود درآوردهاند.یعنی نظام علوم طبیعی وکاربردی بر اساس فلسفه# پوزیتویسم شکل می گیرد. #فرهنگستان_علوم میگویدکه اگرانتظار مااز #دین این است که حضورعینی درجامعه داشته باشدوفرهنگ وسیاست واقتصادوتکنولوژی راکنترل نمایدبایدفلسفه برآمده از آن بر علوم اشراف داشته باشد.بایدفلسفهای داشته باشیم که به چگونگی وکنترل حرکت درعینیت بپردازدچون عالم، دارِتغییر است وکارعلوم کنترل تغییراست. وفلسفه هم بایدفلسفه حرکت وتغییر و #فلسفه_شدن باشد.این فلسفه شدن باید به سه مسئله مهم بپردازد:
اول:وحدت وکثرت. دوم: زمان ومکان سوم:اختیار وآگاهی.
وقتی این سه متغیر ارکان #فلسفه_شدن هستند بایدمبتنی بریک محورباشند.ماباید یک موضوع مبنایی داشته باشیم که این سه مساله رابراساس آن جلوببریم.موضوع محوری فلسفه #ملاصدرا و #شیخ_اشراق #اصالت_وجود و #اصال_ ماهیت است. ولی این دو نمیتوانند ما را به فلسفه شدن و عمل اسلامی برسانند.از این رو بایدموضوع جدیدی تعریف نمایید.مبنایی که سیدمنیرالدین مطرح میکند درابتدا #اصالت_ربط است یعنی موجودات عالم کاملاًبایکدیگرمرتبطاند.این ارتباط درسیرکمالیاش به تعلق منتهی میشود.یعنی موجودات عالم نه تنهابایکدیگرمرتبطاندبلکه تعلق وتقوم به یکدیگر دارند.پس از اصالت ربط به #اصالت_تعلق منتهی میشود.سپس میگوید همه این موجودات به یک حقیقت بالاترارتباط دارند.ازاینجا #اصالت_فاعلیت رامطرح میکندو وحدت وکثرت،زمان ومکان،واختیارواراده رابراساس اصالت فاعلیت تعریف مینمایدواین تفسیر درشکل تکامل یافتهاش تبدیل به #فلسفه_نظام_ولایت میگردد.این تفسیر معتقداست که هویت،تغییر،انسجام،وحدت،ودریک کلام تمامی شوون مخلوقات برپایه تولی و ولایت تفسیرمیشوند.همه شوون مخلوقات تحت ولایت الهی قرار میگیرندزیراهمه مخلوقات شوون حقتعالی هستند.لذابایدبراساس اصالت فاعلیت واصالت ولایت سه مساله سابق راتفسیر نماییم.براین اساس فرهنگستان دیگربه دنبال صدق وکذب ادراکها نیست بلکه معیار را حق وباطل میداند،ادراکی که محصول جریان تولی باشدادراک حقی است.ازاین رو دیگرباید ازمعرفت حق وباطل سخن گفت نه صادق وکاذب.حتی ازبرخی گفتههای #فرهنگستان برمیآید که #اصل_تناقض راقبول ندارند وتمام این علوم ویافتههای فعلی را محصول جریان ولایت باطل میدانند.نه تنها #فلسفه_غرب بلکه حتی #فلسفه_ملاصدرا چون ریشه درفلسفه یونان داردمبتنی بر تولی به ولایت طاغوت است.معیارحق بودن اندیشههای نظری نیزانطباق آنها با #وحی است.براین اساس ایشان به لحاظ #معرفت_شناختی معتقد به تقدم ایمان برمعرفت هستند.بایداول ایمان پیدا کنیم وبعد بفهمیم.وبراساس این ولایت ایمانی است که فلسفه شدن شکل میگیرد وفلسفه شدن تولید سه #منطق و روش میکند: منطق فهم دین،منطق فهم کاربردی،ومنطق فهم اجرایی، سپس آنهارا تکامل میبخشد ودرمرحله دیگر یک هماهنگی دین درتکامل این منطقها بوجود میآورد، هماهنگ سازی که براساس آن اطلاعات تخصصی وبعدایجاد فرهنگ عمومی جامعه وتکامل آنرا بر محور دین قرار میدهد، هه این امور مبتنی بر دین است.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
فرهنگستان علوم انسانی قم_۳
.
#محسن_بهرامی
.
بیتردید #سید_منیرالدین_هاشمی از علمای دغدغهمند نسبت به مسائل اسلامی وجامعه مسلمین بوده وتلاشهای ایشان وشاگردان آن مرحوم،جهت برپایی شعائرودستورات الهی وگذارازسلطه غرب وبرپایی تمدن اسلامی، بسیار مهم وحائز اهمیت است.اما انتقاداتی به وجوه فکری ایشان وارد است که به نحو خلاصه بیان میکنیم
ایشان درصدد پیریزی فلسفهای جامع بود،که زیربنای علوم باشدلذاطرح ایجادفلسفهای جدید تحت عنوان #فلسفه_شدن را دادکه ناظربه تغییرات است.دراین راستا ایشان به نفی متافیزیک وفلسفه گذشتگان پرداخت ومیگفت فلسفه گذشتگان ناظربه چرایی وچگونگی بوده ولی فلسفه جدیدبایدناظربه شدن باشد تا بتواند علوم را مدیریت کند.
اول: فلسفه،علم کلی است که بایدبه طرح فراروایت بپردازد تا بتواندپرسشهای بنیادین بشرراپاسخ گوید.ودرادامه مسیرش مبادی علوم راتعریف واثبات کند.فراروایت فلسفی باید مبتنی بر بدیهیترین امرباشد وبدیهی چیزی است که فهمش نیاز به مفاهیم ماتقدم ندارد.لذاتعریف وشناخت تمام مفاهیم فلسفی مبتنی برمبدا بدیهی است.مثلا مبدا بدیهی فلسفه #صدرایی وجود است.لذاصدرادرتعریف وشناخت هرامری به وجود استنادمیکند. #فلسفه_شدن به اعتقادایشان باید پیرامون سه موضوع باشد:زمانومکان،وحدتوکثرت،آگاهیو اراده. اما هیچکدام ازاین سه موضوع بدیهی نیستند ومبتنی بر بسیاری از مباحث ماتقدم میباشند.فی المثل زمان ومکان ویژگی وصفت موجودات جسمانی است. شناخت صفت مشیربه شناخت موصوف است.ویاآگاهی واراده ویژگیهای انسانی است وقبل ازپرداختن به آنهاباید به تعریف انسان پرداخت.به راستی درمنظومه فکری سیدمنیرالدین، برای شناخت انسان باید به کدام مبدابدیهی رجوع کرد؟؟ به اراده وآگاهی که فهمش بعداز علم به چیستی انسان است؟؟
دوم: به زعم ایشان اصالت نه باوجوداست ونه باماهیت.بلکه اصالت باربط است.یعنی بین موجودات ربط وتعلق برقراراست.گویاایشان به معنای دقیق اصالت اعتنایی نداشته.اصالت یعنی تحقق بالذات. یعنی وقتی به عالم خارج رجوع میکنیم چه چیزی به نحوذاتی وبدون تکیه به امرماتقدم تحقق دارد؟؟ ربط درصورت وجود موجودات معنا میابد.یعنی اول باید موجوداتی باشند وسپس انهاباهم ارتباط برقرارکنند تاماچیزی به نام ربط را انتزاع کنیم.پس آنچه قبل از ربط وجود داردموجودات هستند وربط در تحقق خودش متکی به موجودات است.به عبارتی ربط اصلا تحقق فینفسه ندارد که ماآنرااصیل بدانیم.ربط وجودفی غیرهای است که درضمن متن وجود فینفسه محقق میشود.امر اصیل بایدتحققش فی نفسه باشد نه فی غیره.
پس ربط متکی به موجودات است.اماوقتی موجودات خارجی رامشاهده میکنیم وصورتی ازآنهابرای انسان حاصل میشود،آن صورت درذهن به دوسطح وجود وماهیت تقسیم میشود.لذااین سوال مطرح میشود که وجوداین موجوداصیل است؟؟ یاماهیت آن؟؟ پس حتی اگربخواهیم بنابرعرف مرحوم #سید_منیرالدین اصالت راباربط بدانیم قبلش باید به مباحث متافیزیک گذشتگان رجوع کنیم واول معلوم کنیم وجوداصیل است یاماهیت.زیرا درتفسیر ربط، این سوال مطرح میشود که ارتباط وتعلق موجودات به نحوذاتی و وجودی است؟؟ یا عرضی وماهوی؟؟ لذاشناخت ربط هم مسبوق به بحث اصالت وجود وماهیت است. به عبارتی تحقق #فلسفه_شدن مبتنی بر تحقق فلسفه جرایی وچگونگی ومتافیزیک انتزاعی اصالت وجودی وماهوی است.
💠البته از جمله سنتهای اشتباه میان قائلین به تغییرات درفلسفه وعلوم سنتی وفراروی از مدرنیته واحیایی تمدن اسلامی این است که دراول کار تمام میراث حکمی وفلسفی گذشتگان رانفی میکنند.گویا ایجاد تحول در جامعه واوضاع واحوال مسلمین، وهمچنین برپایی تمدن اسلامی وگذاراز غرب در گروِ تخطئه فلسفه وعرفان اسلامی است.اینکه فلسفه موجود دارای نواقص وکمبودهایی است قابل تردید نیست، اما راه ازبین بردن نواقص فلسفی،نفی کلیه مباحث گذشتگان نمیباشد، بلکه باتکیه برتراث حکمی سلف، باید به ابداع واجتهاد در مسائل جدید پرداخت. حتی غرب هم در بدایت مدرنیته به بازخوانی میراث فلسفی وهنری یونان باستان پرداخت وبا طرح مسائل جدید وتکیه بر گذشته فلسفی خود موفق به ایجاد تمدن فعلی شد. اما متاسفانه برخی از منتقدین مدرنیته که دعو جامعه اسلامی دارند، قدم اول رادر نفی کامل میراث حکمی وعرفانی گذشته خود میدانند...والبته این خطای بزرگی است.
مرحوم #سید_منیرالدین_حسینی_الهاشمی به تبعیت ازاین فضا به نفی #فلسفه_اسلامی پرداخته، اما درواقع ایشان بر بُن شاخهای تیشه میزند که خودبرآن نشسته.
مواجهه ایشان با #فلسفه_اسلامی و #فلسفه_غرب دارای نقاط ضعف بسیاری است که جهت احتراز از اطاله کلام ازبیانشان صرف نظرمیکنیم.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
مرحوم #سید_منیرالدین قائل بود که #فلسفه_اسلامی ،فلسفه چرایی وچگونگی است، ماباید ازاین فلسفه گذرکنیم و #فلسفه_شدن راایجادکنیم تابتوانیم درعلوم تحول ایجاد کنیم.
اماحقیقت آن است که بدون داشتن فلسفه چرایی وچگونگی وبیآنکه تکلیف مباحث انتزاعی رامشخص کنیم نمیتوان به فلسفه شدن دست یافت. #فلسفه_غرب هم چنین کاری نکرده است.اگرغرب توانست به فلسفه کاربردی برسد وفلسفههای دورههای #رنسانس وجدید راتولید کند وبراساس آنها به گسترش علوم بپردازد بدان جهت است که توانست از مبادی عام انتزاعی همچون کوژیتوی #دکارت واحکام فاهمه #کانتی که به زعم آنها امور کلی بدیهی بودند آغازکنند وسپس به مراتب میانی فلسفه وانگاه به فلسفه عملی که ناظربه تغییرات اجتماعی وعلمی است برسند.
لذا بدون فلسفه چرایی وچگونگی نمیتوان به فلسفه شدن دست یافت.
#محسن_بهرامی
@falsafeh_nazari