🔺 از اطلاع دشمن تا آمادگی ما؛ راهبردی برای پیش از غافلگیری
🖊 محمدعلی رنجبر
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم
در فضای امروز، یکی از کلیدیترین پرسشهای راهبردی این است:
دشمن دقیقاً چه میداند؟ و قرار است با این دانستهها چه کند؟
این پرسش، صرفاً کنجکاوی اطلاعاتی نیست؛ بلکه آغاز یک تفکر راهبردی برای جلوگیری از «غافلگیری بزرگ» است؛ اتفاقی که بسیاری از ناظران آن را نه محتمل، بلکه قریبالوقوع میدانند.
🔻 از ترس غافلگیری تا فرصت آمادگی
سناریوی تهدید محدود به یک حوزه خاص نیست. دشمن ممکن است با ترکیبی از این ابزارها وارد شود:
▪️ ترور چهرههای کلیدی
▪️ ایجاد بحران اجتماعی از مسیر جنگ روانی
▪️ تحریک قومیتگرایی و تجزیهطلبی
▪️ طراحی اغتشاشهای زنجیرهای
▪️ حمله به زیرساختهای حساس انرژی، ارتباطات، حملونقل و فضای سایبری
اما مسأله فقط وقوع این تهدیدها نیست؛ آنچه نگرانکنندهتر است، غافلگیر شدن ما در برابر آنهاست.
📡 دشمن چه میداند؟
میدانیم که دشمن امروز، صرفاً بر قدرت نظامی تکیه ندارد. او یک ماشین تحلیل اطلاعات است، و دانستههایش درباره ما بر پایه:
🔹 شکافهای درونساختاری
🔹 نارضایتیهای انباشته اجتماعی
🔹 ناکارآمدی سیاستگذاری
🔹 نفوذ در رسانهها و فضای مجازی
🔹 تضاد میان نخبگان
بنا شده است.
او دقیقاً میداند کجا، کی، و چگونه ضربه بزند، بدون آنکه مستقیماً در میدان دیده شود.
او حتی یاد گرفته از نارضایتی داخلی، ابزار امنیتی بسازد و روایت خود را بر بستر واقعیات اجتماعی سوار کند.
🧭 چه کسی باید پیشدستی کند؟
در شرایط جنگ ترکیبی، امنیت دیگر فقط کار نهادهای اطلاعاتی نیست.
مسئولیتِ آمادگی، چندلایه و بینرشتهای است:
▪️ نهادهای امنیتی و اطلاعاتی
▪️ نهادهای فرهنگی، رسانهای و آموزشی
▪️ ساختارهای تصمیمسازی و سیاستگذاری
▪️ و مهمتر از همه: مردم و نخبگان مستقل
در این میدان، سکوت، تعارف و انفعال، خطرناکتر از تهدید بیرونی است.
🛡 آیا وقت کمیته حقیقتیاب نرسیده؟
پیشنهاد مشخص این است:
✅ تشکیل یک کمیته ملی آسیبشناسی و راهبردنویسی
برای بررسی تهدیدات قریبالوقوع و نقاط ضعف ساختاری در برابر جنگ ترکیبی.
📌 مدلی شبیه آنچه رژیم صهیونیستی بعد از جنگ ۳۳ روزه اجرا کرد. آنها با آسیبشناسی صریح و عمیق، ظرف دو سال، بخش زیادی از ضعفهای خود را ترمیم کردند.
در حالیکه ما گاه حتی پس از ضربه هم، تحلیل دقیق و جمعبندی ملی نداریم.
🔍 این کمیته باید بتواند:
▪️ تهدیدهای واقعی را شناسایی کند
▪️ نقاط نفوذ دشمن را ترسیم کند
▪️ نقاط ضعف خودی را بدون محافظهکاری فهرست کند
▪️ و از همه مهمتر: روایت خودی و ملی از تحولات را بازتولید و منتشر کند
✅ جمعبندی راهبردی:
اگر ندانیم دشمن چه میداند، بالاخره خواهیم فهمید؛
اما نه در یک نشست کارشناسی، بلکه در میانه بحران، با بالاترین هزینه.
🔻 سیاست پیشدستی راهبردی، یعنی جای «قربانیشدن»، به بازیساز بودن فکر کنیم.
یعنی بهجای انفعال، طراح شویم.
و بهجای ترس، آماده و آگاه باشیم.
اکنون وقت تصمیم است؛ نه برای واکنش به حادثه، بلکه برای ساختن آیندهای هوشمند، دقیق و مقاوم.
#بینش_راهبردی
#امنیت_ملی
#پیشدستی
#غافلگیری_راهبردی
#جنگ_ترکیبی
@Binesh_Rahbordi
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
https://eitaa.com/faslehozur
🔺 سه میدان، یک راهبرد: از دیپلماسی تا جهاد نظامی و روایتسازی
اهلبیت علیهمالسلام، نهفقط اسوهی تقوا و عبودیت، بلکه معماران یک راهبرد تمدنی جامع برای مواجهه با دشمناند.
در دل این راهبرد، سه میدان راهبردی بهوضوح قابل تشخیص است:
1️⃣ میدان درایت؛ عقلانیت در دیپلماسی
امام حسن مجتبی (ع)، وقتی شرایط سیاسی و اجتماعی را برای تقابل نظامی مهیا ندید، وارد میدان دیپلماسی عقلانی شد.
او صلح را نه از سر ضعف، بلکه برای حفظ اصل تشیع و ذخیره انرژی اجتماعی برای آینده پذیرفت.
📌 دیپلماسی در نگاه علوی، ابزار معامله نیست؛ ابزار زمانسازی راهبردی است.
در زمانی که دشمن از جنگ رسانهای و تطمیع استفاده میکرد، امام حسن (ع) با تدبیر، حقانیت را در تاریخ حفظ کرد.
2️⃣ میدان شهادت؛ جهاد در برابر نظام فاسد
امام حسین (ع) زمانی قیام کرد که دیگر صلح، معنایی نداشت. نظام اموی، با ظاهری دینی، باطن دین را استحاله کرده بود.
در این شرایط، تنها راه، حضور در میدان نظامی و شهادتطلبانه بود.
📌 جهاد عاشورا، نقطه انفجار مقاومت فیزیکی است؛ وقتی که زبان سیاست نمیشنوند، زبان خون آغاز میشود.
3️⃣ میدان روایت؛ تثبیت حقیقت در رسانهی تاریخ
امام سجاد (ع)، وارث کربلا بود. او در حالیکه شمشیرش خاموش شده بود، زبانش را به سلاح بدل کرد.
او در میدان رسانهای و ادراکی وارد شد: با خطبه، دعا، تبیین، تربیت نسل و جهاد روایت.
📌 جنگ روایتها از کربلا آغاز شد و امام سجاد آن را از چنگ رسانههای اموی نجات داد.
✅ جمعبندی راهبردی:
سه امام، سه میدان، یک هدف:
▪️ امام حسن: عقلانیت سیاسی در میدان دیپلماسی
▪️ امام حسین: فداکاری در میدان جهاد نظامی
▪️ امام سجاد: روایتگری در میدان رسانه
📣 و این سهگانه، همچنان نسخه مقاومت امروز ماست:
▪️ دیپلماسی با درایت
▪️ جهاد با شجاعت
▪️ روایت با حکمت
#بینش_راهبردی
#امام_حسن
#امام_حسین
#امام_سجاد
#جهاد_روایت
#دیپلماسی_مقاوم
#راهبرد_تمدنی
#روایت_صادق
@Binesh_Rahbordi
✍حجت الاسلام دکتر رنجبر عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
بستری برای ارائه دیدگاه ها و تحلیلهای اساتید استان قم
http://ble.ir/faslehozur
https://eitaa.com/faslehozur
🔺 تنها کافی نیست؛ باید دنیا را علیه اسرائیل کرد
✍حجت الاسلام دکتر رنجبر عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
این روزها برخی با دلسوزی و غیرتمندی میپرسند:
چرا ایران یک کشتی با پرچم خودش به سمت غزه نمیفرستد؟
چرا پیشقدم نمیشویم؟
آیا وقت آن نرسیده که بهجای حرف، اقدام کنیم؟
اما برای درک درست میدان نبرد، باید به روایت دشمن توجه کنیم، نه فقط به هیجان طبیعی ما.
🔻 اسرائیل چه تصویری میخواهد بسازد؟
رژیم صهیونیستی سالهاست که تلاش میکند این روایت را جا بیندازد:
▪️ «من وضعیت تثبیتشدهام»
▪️ «جهان عرب مرا پذیرفته»
▪️ «فلسطینیها دیگر درگیر من نیستند»
▪️ «جهان اسلام عبور کرده»
▪️ و فقط ایران باقی مانده که با من دشمن است
📌 حال اگر ایران در این فضا، بدون آمادهسازی افکار عمومی جهان، پیشقدم شود، دقیقاً در همان پازلی که اسرائیل طراحی کرده قرار میگیرد:
«مشکل فقط ایران است.»
✅ پس مسئله، فقط غیرت نیست؛ مسئله، روایت است.
امروز اسرائیل در حال جنگ رسانهای و روانی است؛ و میدان اصلی، نه نظامی، که جنگ بر سر تصویرها و تفسیرهاست.
🔹 باید کاری کرد که دنیا علیه اسرائیل شود،
نه اینکه ایران تنها جلو بیفتد و دیگران تماشا کنند.
🔹 باید افکار عمومی جهان عرب، امت اسلامی، ملتهای مستقل و حتی مردم غرب علیه صهیونیسم فعال شوند.
🔹 باید انزوای جهانی اسرائیل را بهعنوان هدف راهبردی پیگیری کنیم، نه صرفاً اقداماتی تکروانه و نمادین.
🎯 ما باید جبهه بسازیم، نه فقط صحنهای برای نمایش غیرت شخصی.
🔻 اسرائیل از اینکه تنها ایران با او دشمن باشد، نمیترسد؛
او از زمانی میترسد که دنیا، حتی در روایت، علیه او بشورد.
📣 و این، یعنی روایت صادق ما باید فراگیر شود، نه فقط پرچم ما.
📌 نتیجه راهبردی:
ما پیشقدم بودن را بلدیم.
اما اینبار، پیشقدم شدن ما کافی نیست؛
باید دنیا را علیه اسرائیل فعال کنیم.
#بینش_راهبردی
#روایت_صادق
#جنگ_روایت
#محور_مقاومت
#راهبرد_هوشمند
@Binesh_Rahbordi
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
بستری برای ارائه دیدگاه ها و تحلیلهای اساتید استان قم
http://ble.ir/faslehozur
https://eitaa.com/faslehozur
🔺 زنگزور؛ یک کریدور، شش بازیگر، شش محاسبه
کریدور زنگزور، از یک مسیر محلی در قفقاز جنوبی، تبدیل به صحنهای ژئوپلیتیکی شده که شش بازیگر اصلی را روبهروی هم و در عینحال در تعامل پیچیده قرار داده است.
🇺🇸 آمریکا؛ صلحساز یا زمینگیرکننده؟
با شعار «میانجی صلح» وارد مناقشه آذربایجان و ارمنستان شد، اما کلید مسیر زنگزور را گرفت تا حضور اقتصادی و امنیتیاش را در قلب قفقاز تثبیت کند.
برد: کاهش نفوذ روسیه، کنترل مسیر مهم حملونقل.
ریسک: واکنش ایران و روسیه.
🇮🇷 ایران؛ خط قرمز و مسیر موازی
از ابتدا اعلام کرد هر تغییری در مرزها یا تهدید امنیتی، خط قرمز است. با ایجاد «کریدور ارس» در خاک خود، اتصال آذربایجان–نخجوان را ممکن کرد تا نیازی به مسیر تحت کنترل آمریکا نباشد.
برد: حفظ اهرم ترانزیتی، هماهنگی با روسیه.
ریسک: در صورت پیشروی پروژه آمریکا، کاهش نقش ترانزیتی و حضور مستقیم واشنگتن در مرز شمالی.
🇦🇿 آذربایجان؛ اتصال به رؤیای دیرینه
دنبال مسیر مستقیم به نخجوان و ترکیه بود و حالا روی کاغذ نزدیک به تحقق است.
برد: تقویت موقعیت ژئوپلیتیکی، همگرایی با ترکیه.
ریسک: از دست دادن بخشی از کنترل مسیر به آمریکا، تنش با ایران و روسیه.
🇦🇲 ارمنستان؛ صلح پرهزینه
برای خروج از محاصره و فشار، به سمت توافق رفته است.
برد: کاهش انزوا، امکان جذب سرمایه.
ریسک: حساسیت داخلی نسبت به واگذاری حاکمیت، سردی روابط با روسیه.
🇹🇷 ترکیه؛ تکمیل حلقه جهان ترک
زنگزور حلقهای مهم در پروژه «اتصال جهان ترک» است.
برد: مسیر جدید تجاری و نفوذ فرهنگی–سیاسی.
ریسک: حفظ توازن میان ایران و آمریکا.
🇷🇺 روسیه؛ عقبنشینی اجباری
زمانی بازیگر بلامنازع قفقاز بود، حالا نقش ضامن و میانجیاش کمرنگ شده است.
برد: صرفاً هماهنگی با ایران برای کندکردن پروژه آمریکا.
ریسک: کاهش پایگاه نفوذ در منطقهای استراتژیک.
📌 جمعبندی راهبردی:
زنگزور دیگر یک گذرگاه محلی نیست؛ خط تماس قدرتهای بزرگ است.
آمریکا بهدنبال تثبیت جای پا، ایران در حال حفظ اهرم، آذربایجان نزدیک به رؤیای اتصال، ارمنستان امیدوار به صلح اما نگران استقلال، ترکیه در مسیر تقویت جهان ترک، و روسیه در وضعیت دفاع از باقیمانده نفوذ خود.
🔻 برای ایران، بازی در زنگزور فقط یک پرونده مرزی نیست؛ آزمون حفظ عمق ژئوپلیتیکی در شمال و جلوگیری از احاطه ژئوپلیتیکی آمریکا است.
✍️دکتر محمدعلی رنجبر
مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
#بینش_راهبردی
#زنگزور
#قفقاز_جنوبی
#ژئوپلیتیک
#راهبرد_ایران
@Binesh_Rahbordi
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
بستری برای ارائه دیدگاه ها و تحلیلهای اساتید استان قم
http://ble.ir/faslehozur
https://eitaa.com/faslehozur
♦️ سیاست خارجی؛ استراتژی پایدار، سیاست اقتضائی
در سیاست خارجی باید میان دو ساحت متمایز تفکیک کرد:
🔻 ساحت استراتژیک:
بلندمدت و کلان؛ جایی که اهداف بنیادین یک ملت طراحی میشود. جمهوری اسلامی ایران در این سطح، راهبردهایی ثابت و تغییرناپذیر دارد: اخراج آمریکا از منطقه، نابودی رژیم صهیونیستی و حفظ استقلال ملی.
🔻 ساحت سیاسی:
کوتاهمدت و اقتضائی؛ جایی که با توجه به شرایط محیطی و واکنش دشمن، تاکتیکها تغییر میکند. در این سطح، ممکن است مذاکرهای انجام شود یا حتی درگیری نظامی رخ دهد، اما هیچکدام به معنای تغییر در استراتژی کلان نیست.
📌 اینجا باید به یک نکته مهم اشاره کرد:
برخی میگویند رهبر انقلاب فرموده بودند «نه مذاکره میشود و نه جنگ»، اما بعدها هم مذاکره شد و هم جنگ. این برداشت ناشی از خلط میان سطح راهبردی و سطح اقتضائی سیاست خارجی است.
وقتی ترامپ از برجام خارج شد و دوازده پیششرط تحقیرآمیز برای بازگشت گذاشت، رهبر انقلاب فرمودند «نه مذاکره میکنیم و نه جنگ خواهد شد.» و همینگونه هم شد:
مذاکرهای با آن پیششرطهای مضحک انجام نشد.
جنگی هم در همان مقطع شکل نگرفت.
اما طبیعی است که در مقاطع بعد، بسته به شرایط، ممکن است مذاکرهای تاکتیکی یا درگیریای محدود رخ دهد. اینها تغییر در سطح اقتضائی سیاست است، نه عدول از استراتژی کلان.
✅ جمعبندی:
کسانی که میپندارند رهبر انقلاب در گفتههای خود تناقض داشتهاند، در حقیقت تفاوت این دو سطح را نمیشناسند. سیاست خارجی ایران در سطح استراتژیک پایدار و تغییرناپذیر است، اما در سطح سیاسی میتواند سیال و اقتضائی باشد.
#بینش_راهبردی
#سیاست_خارجی
#ایران
#راهبرد
#اقتضا
✒دکتر محمد علی رنجبر
مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
🔗 کانال بینش راهبردی:
@Binesh_Rahbordi
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
بستری برای ارائه دیدگاه ها و تحلیلهای اساتید استان قم
http://ble.ir/faslehozur
https://eitaa.com/faslehozur
♦️ امنیت ملی؛ حاصل ضرب سه قدرت بنیادین
🖊 دکتر محمدعلی رنجبر
مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
امنیت ملی یک پدیده ایستا و صرفاً محصول تجهیزات یا مرزهای جغرافیایی نیست، بلکه برآیند یک منظومه چندبُعدی از قدرت است. اگر بخواهیم به زبان ساده فرمولی برای آن ارائه دهیم، میتوان گفت:
امنیت ملی = حاصلضرب قدرت نظامی × قدرت اقتصادی × قدرت گفتمانی–اجتماعی
🔻 ۱. تولید قدرت نظامی
هیچ ملتی بدون توان بازدارندگی سخت نمیتواند از حاکمیت خود حفاظت کند. قدرت نظامی در عصر جدید تنها به معنای تعداد تانک و موشک نیست، بلکه بهمعنای دسترسی به فناوریهای پیشرفته، سازماندهی هوشمند نیروها، و توان بازدارندگی در برابر دشمنان بالقوه است. کاهش این توان، بهسرعت ضریب امنیت ملی را پایین میآورد، هرچند سایر حوزهها قوی باشند.
🔻 ۲. تولید ثروت اقتصادی
قدرت اقتصادی پشتوانه مادی امنیت است. جامعهای که توان تولید ثروت و توزیع عادلانه آن را نداشته باشد، نه میتواند هزینههای دفاعی را تأمین کند و نه انسجام اجتماعی را پایدار نگه دارد. اقتصادِ مولد و مقاومتی، امنیت را از حالت شکننده خارج میسازد و به آن عمق و استمرار میبخشد.
🔻 ۳. تولید گفتمان ایدئولوژیک و انسجام اجتماعی
در نهایت، آنچه ملتها را گرد هم میآورد و پای هزینههای امنیت میایستاند، قدرت اجتماعی و گفتمان جذاب است. جامعهای که ایدئولوژی و روایت مسلط خود را نتواند بازتولید کند، ولو ثروتمند و مجهز باشد، دچار شکافهای درونی و فرسایش امنیت خواهد شد. این همان «قدرت نرم» است که از دل انسجام اجتماعی و توان روایتگری برمیخیزد.
✅ جمعبندی
اگر یکی از این سه پایه دچار ضعف شود، امنیت ملی نیز به همان نسبت آسیبپذیر میشود. فرمول امنیت، فرمول جمع نیست که کمبود یک عامل با دیگری جبران شود؛ بلکه فرمول ضرب است: هر عاملِ ضعیف، حاصل کل را پایین میکشد.
🔹 قدرت نظامی بدون پشتوانه اقتصادی و انسجام اجتماعی، پایدار نیست.
🔹 قدرت اقتصادی بدون بازدارندگی نظامی، امنیت نمیآورد.
🔹 و هیچیک بدون گفتمان اجتماعی–ایدئولوژیکِ جذاب، به وحدت و پایداری منجر نمیشوند.
📌 امنیت ملی زمانی ارتقا مییابد که این سه توان در کنار هم و در تعامل با یکدیگر تقویت شوند.
#بینش_راهبردی
#امنیت_ملی
#قدرت_نظامی
#قدرت_اقتصادی
#قدرت_نرم
🔗 کانال بینش راهبردی:
@Binesh_Rahbordi
••✾•🌿🌺🌿•✾•
فصل حضور
بستری برای ارائه دیدگاه ها و تحلیلهای اساتید استان قم
http://ble.ir/faslehozur
https://eitaa.com/faslehozur