لبتشنه خوابیدند پای حوض گلدانها
شاید تو برگشتی و برگشتند بارانها
شاید تو برگشتی و شهریور خنکتر شد
دنیا کمی آرام شد، خوابید طوفانها
شاید تو برگشتی و مثل صبح روز عید
پر کرد ذهنِ خانه را تبریکِ مهمانها
آن وقت دورِ سفره میگویند و میخندند
بشقابها، چنگال و قاشقها، نمکدانها
آن وقت عطرِ چای لاهیجان و لیموترش
آن وقت رفت و آمدِ شیرین قندانها
تو نیستی و استکانها نیز خاموشاند
ای کاش بودی تا تمام روز فنجانها...
#پانتهآ_صفایی
بیتک ها...
این جمعه وجمعه های دیگر حرف است
آدم بشویم سه شنبه هم می آید!!
اللهم عجل لولیک الفرج🌺🌺🌺🌹
#اختیارات_وزنی :
اختیارات وزنی بر خلاف اختیارات زبانی که تنها به نوع تلفظ بستگی داشت، باعث تغییرات کوچکی در وزن میگردد که به صورت زیر است:
هجای کوتاه در آخر مصراع، بلند محسوب میشود.
(قواعد تقطیع- شمیسا و اختیارات شاعری- کامیار)
در واقع هجای پایانی هر مصراعی همواره بلند است، یعنی چنانچه مصرعی به هجای کوتاه یا کشیده ختم شود آن را بلند در نظر میگیریم.
#مثال :
دلگیر نیست از تن ، جانهای زنگ بسته (ته)
هرکه پیراهن به بدنامی درید آسوده شد (شد)
درین بساط ، بجز شربت شهادت نیست (نیست)
✅ شاعر مختار است به جای #فعلاتن در رکن اول هر مصراع، #فاعلاتن بیاورد.
یعنی اگر شعری با #فعلاتن شروع شود
مانند:
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
و یا:
فعلاتن مفاعلن فعلن
میتوان تنها در رکن اول بجای #فعلاتن از #فاعلاتن استفاده کرد یعنی در رکن اول، بجای هجای کوتاهِ اول، از هجای بلند استفاده کرد اما عکس این قضیه درست نیست.
این اختیار وزنی بسیار رایج است، حتی ممكن است در تمام مصراعهای اول شعر نیز صورت بگیرد
ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست
(فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن)
مشاهده میشود در رکن اول بهجای #فعلاتن از #فاعلاتن استفاده شده است.
#تسکین
شاعر مختار است به جای دو هجای کوتاه (ن ن) یک هجای بلند (-) بیاورد. عکس این مورد صحیح نمیباشد؛ این اختیار که در اصطلاح به آن #تسکین میگویند، جز در آغاز مصراع (مگر به ندرت) در همه جا قابل اعمال است.
#ابدال
اختیار شاعری #ابدال در دو هجای ماقبل آخر بسيار رايج است و در آن #فَعَلُن (ن ن -) به #فعلن (- -) تبديل میشود و حتّی در تمام مصراعهای یک شعر ممکن است استفاده شود؛ همچنین بهجای ارکانی مانند #فعلاتن (ن ن - -)، #مفتعلن (- ن ن -) و #مستفعلُ (- - ن ن)، شاعر میتواند بنا به ضرورت #مفعولن (- - -) بياورد؛ امّا كاربرد اين موارد كم است.
مثال برای ابدال #فَعِلُن (ن ن -)
به #فعلن (- -):
هر چه داری اگر به عشق دهی
کافرم گر جوی زیان بینی
مثال برای ابدال #فعلاتن (ن ن - -)
به #مفعولن (- - -):
خارکش پیری با دلق درشت
پشتهی خار همی برد به پشت
مثال برای ابدال #مفتعلن (- ن ن -)
به #مفعولن (- - -):
گل به سلام چمن آمد بهار
گه به سپاس آمد گل پیش خار
مثال برای ابدال در رکن اول مصراع دوم :
#مستفعل (- - ن ن)
به #مفعولن (- - -)
میکوش به هر ورق که خوانی
مستفعل فاعلن فعولن
می/کو/ش/ب/ = مستفعل
هر/و/رق/ = فاعلن
کِ/ خا/نی/ = فعولن
کان دانش را تمام دانی
#مفعولن فاعلن فعولن
کان/دا/نش/ = #مفعولن
را/ ت/ما/ = فاعلن
م/ دا/نی/ = فعولن
#قلب
شاعر مختار است در برخی اوزان بهجای (- ن) ، (ن -) بیاورد، و یا بالعکس عمل کند. این عمل را در اصطلاح #قلب گویند. قلب در تبدیل #مفتعلن به #مفاعلن و بالعکس دیده میشود.
(اختیارات شاعری- شمیسا)
یعنی اینکه گاهی در شعر جای یک هجای کوتاه، با هجای بلند کنار آن عوض خواهد شد. البته این اختیار بسیار کم کاربرد است و به وفور قاعده تسکین نیست و همانطور که عرض شد معمولا تنها بین "مفتعلن و مفاعلن" اتفاق می افتد.
(قلب) ، یعنی : (جا به جایی هجا)
که بوَد مخصوص بعضی (رکن ها)
که شود : (مُفتعلن) ، (مفاعلن)
یا شود : (مفاعلن) ، (مفتعَلن)
مثال برای قلب #مفتعلن (- ن ن -)
به #مفاعلن (ن - ن -):
کیست که پیغام من به شهر شروان بَرَد
کی/ست/ کِ/ پی/ = مفتعلن
(- ن ن -)
غا/م/ من/ = فاعلن
(- ن -)
بِ/ شه/ر /شِر/ = مفاعلن *
(ن - ن -)
وان/ب/رَد/ = فاعلن
(- ن -)
یک سخن از من بدان مرد سخندان بَرَد
یک/س/خ/نز/ = مفتعلن
من/ب/دان/ = فاعلن
مـر/دِ/ سُ/خن/= مفتعلن
دان/بَ/رَد/ = فاعلن
آرایه های ادبی
,,,
تآیید
ای کاش زمین خسته را عید کنی
لبخند مرا دوباره تمدید کنی
من عضو فراکسیون چشمت شده ام
ای کاش مرا دوباره تآیید کنی
#حسین کیوانی
اللهم عجل لولیک الفرج
☘️ ☘️ برگی از تقویم تاریخ ☘️ ☘️
۷ اردیبهشت زادروز سیمین دانشور
(زاده ۷ اردیبهشت ۱۳۰۰ شیراز -- درگذشته ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ تهران) نویسنده و مترجم
او که عضو و نخستین رئیس کانون نویسندگان ایران بود، نخستین زن ایرانی است که به صورتی حرفهای در زبان فارسی داستان نوشت. مهمترین اثر وی رمان سووشون است که نثری ساده دارد و به ۱۷ زبان ترجمه شده است و از جمله پرفروشترین آثار ادبیات داستانی در ایران بهشمار میرود.
وی در ۱۳۳۱ با دریافت بورس تحصیلی به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و دو سال در رشته زیباییشناسی تحصیل کرد و پس از بازگشت به ایران در هنرستان هنرهای زیبا به تدریس پرداخت، تا این که در سال ۱۳۳۸ استاد دانشگاه تهران در رشته باستانشناسی و تاریخ هنر شد.
او اندکی پیش از مرگ همسرش "جلال آلاحمد" در ۱۳۴۸ رمان سووشون را منتشر کرد و در ۱۳۵۸ از دانشگاه تهران بازنشسته شد.
این بانوی پیشکسوت داستاننویس پس از یک دوره بیماری، در سال ۱۳۸۶ کار نوشتن را دوباره از سر گرفت.
از دکتر سیمین دانشور، همواره بهعنوان یک جریان پیشرو و خالق آثار کمنظیر در ادبیات داستانی ایران نام برده میشود،
فیلم مستند ۹۰ دقیقهای «بیسرو سیمین» درباره سیمین دانشور ساخته جواد میرهاشمی است. همچنین کتاب «بیسرو سیمین» یادنامه سیمین دانشور توسط انتشارات "من" منتشر شده است.
#برگی_از_تقویم_تاریخ
#سیمین_دانشور
🔸 *قیمت گوشت*
گفتا که قیمت گوشت از حد گذشت یارا
گفتم به من چه جانم دریاب مافیا را
سردست و دنبه و ران همچون طلا شده هان
دردا که قیمتش رفت تا هشتصد هزارا
در کوی گوشتخواران ما را گذر ندادند
گر تو نمیپسندی تغییر ده غذا را
هنگام تنگدستی در فکر گوشت هستی؟
جانا پیاز وسویا کافیست پاستا را
آسایش دو گیتی، تفسیر این دو حرف است
دندان نیش بکن، بگذار آسیا را
قصاب چید چندین شقه درون ویترین
تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا
ای صاحب سه گلّه، شکرانهاش یه کلّه...
... پاچه تفقدی کن درویش بینوا را
حافظ کباب و چنجه دیدی که چون سر آمد؟
دیگر کجا توان ریخت در قیمه ماستا را ؟
✍️محمد صبوریان
💫💫
🔻وطنز | بهترین شعرهای طنز 🔻
ششمین رویداد فرهنگی ادبی *آیینهها*
آشنایی با شاعران قرن نهم تا
معاصر
"بررسی آراء و آثار: اهلی شیرازی"
مجری: دکتر مهدی فاموری
سخنران: دکتر غلامرضا کافی
🕓زمان: یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۶
🏛مکان: شیراز – چهارراه حافظیه – سالن غزل تالار حافظ ادارهی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان فارس
ادارهی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس
مؤسسهی فرهنگی هنری آفتاب مهر صبا #آیینه_ها
#اهلی_شیرازی
#شعر #اداره_فرهنگ_و_ارشاد_اسلامی_فارس
#شاعران_دیار_فارس
#شعر_فارس
#شعر_دینی
#شاهچراغ
#مهدی_فاموری
#غلام_رضا_کافی
https://eitaa.com/mmparvizan
♻️چگونه واژه های فارسی را از غیرفارسی تشخیص دهیم
زبانها معمولاً کلماتی را از هم دیگر قرض میگیرند و به هم دیگر قرض میدهند. در این بین زبان عربی در طول قرون گذشته و زبانهای اروپایی در یکصد سال گذشته بیشترین واژگان قرضی را در زبان فارسی وارد کردهاند. بر همین اساس با توجّه به ویژگیهای زیر شما میتوانید واژگان اصیل فارسی را از واژگان عربی تشخیص دهید.
❇️کلماتی که حروف «ث، ح، ص، ض، ط، ظ، ع، ق» در آنها دیده میشود معمولاً از عربی (و برخی ترکی) وارد فارسی شدهاند و این حروف در کلمات اصیل و خالص فارسی وجود ندارد.
مثال: اثر، محترم، مخصوص، مضارع، طلبه، ظاهر، علم، تقریر
❇️در مقایسهی واژگان عربی و فارسی، کلماتی که حروف «گ، چ، پ، ژ» در آنها استفاده شود فارسی هستند، چون این حروف در زبان عربی استفاده نمیشود.
مثال: تپش، ژاله، چراغ، گرگ
❇️همزه (أ- ؤ- ئ – ء) از حروف زبان عربی است و معمولاً در کلمات فارسی از این حروف استفاده نمیشود.
مثال: مؤمن، مسئول، قرآن، تأکید
❇️در بعضی از کلمات فارسی نیز به جای «ی» از «ئـ» استفاده میشود که صحیح نیست.
مثال: پائین، پائیز، آئینه، راهنمائی
❇️در پایان بعضی از کلمات عربی نیز تنوین «اً» به کار میرود که به صورت «ن» تلفّظ میشود.
مثال: مثلاً (مثلن)- لطفاً (لطفن)
❇️به کارگیری کلمات فارسی و غیرعربی با علامت تنوین توصیه نمیشود.
مثال: خواهشاً، گاهاً، زباناً، تلفناً، جاناً، ناچاراً، سوماً
❇️بعضی از کلمات عربی که وارد زبان فارسی شدهاند در پایان خود «یٰ» دارند که به صورت «ا» تلفّظ میشود.
مثال: عیسی (عیسا)- کبری (کبرا)- عظمی (عظما)- هوی (هوا)
❇️تشدید « ّ» از ویژگیهای زبان عربی است و معمولاً در کلمات عربی استفاده میشود.
مثال: معلّم، مؤدّب، محرّم، مقدّس.
❇️در بعضی از کلمات فارسی به خاطر تغییر در تلفّظ و تأکید بر روی یک حرف به اشتباه از تشدید استفاده میشود:
تپّه (پ: در عربی کاربرد ندارد)
غرّش (بن مضارع غریدن + = ش)
❇️و کلماتی مثل دوّم و سوّم و امیّدوار و برّان که کلمات اصیل فارسی هستند. به اشتباه با تشدید نوشته میشود.
❇️یکی از ویژگیهای کلمات عربی وجود کلمات هم خانوادهی واژگان براساس سه حرف اصلی است که در فارسی این قاعده کاربرد ندارد.
مثال: رحیم، مرحوم، رحمت، مراحم، (ر ح م)
شرکت، مشترک، شریک، اشتراک، (ش ر ک)
❇️وجود بن ماضی یا مضارع در ساختمان کلمه میتواند دلیلی بر فارسی بودن آن باشد.
#پارسی را پاس بداریم...
شرمیست در نگاه ِ من؛ اما هراس نه
کمصحبتم میان شما، کم حواس نه!
چیزی شنیدهام که مهم نیست رفتنت
درخواست میکنم نروی، التماس نه!
از بیستارگیست دلم آسمانی است
من عابری«فلک»زدهام، آس و پاس نه
من میروم، تو باز میآیی، مسیر ِ ما
با هم موازی است ولیکن مماس نه
پیچیده روزگار ِتو ، از دور واضح است ا
از عشق خسته می شوی اما خلاص نه...!
#کاظم_بهمنی
#
⬅️شعر کوتاه
سپکو
اینکه به جای سپکو - سپید کوتاه بنویسیم قابل تامل است.
البته شعر کوتاه یا سپید کوتاه فرقی نمی کند- نخست چند شعر کوتاه بدون عنوان یا بدون نامگذاری نام می برم:هزار کاکلی شاد در چشمان تو/ هزار قناری خاموش در گلوی من/ عشق را ایکاش زبان سخن بود(شاملو)چراغی به از خاموشی ندیدم/ سخنی به از بی سخنی نشنیدم (بایزید)
سال آنجا چگونه بود رفیق/ سال باران یا که قحطی و مرگ/ سال اینجا که بی بهار گذشت (منصور اوجی) صدها چنین کوتاه امثال شاملو، ابتهاج، فروغ ، شمس لنگرودی و...سروده اند.وبعد می رسیم به شعر های کوتاه که قواعد و قوانینی دارند و نیز موسس و سکاندار از هایکو شروع می کنم 17 هجا یا مورا در سه سطر بانام هایکوی ژاپنی در ایران مطرح است گفته اند که کوتاه ترین شعر در جهان است. هایکویی از کیورایی شاعر ژاپنی می خوانیم:
چه ساده می درخشد/ چه آسان خاموش می شود/ درخشش شب تاب.
در کلاسیک ما شعر کوتاه داریم مثل رباعی یا دوبیتی و یا تک بیتی، طرح و شعرک و..
بعد می رسیم به شعر های کوتاه یا سپید کوتاه که به هرحال یک قالب شعری ست نمی توانیم عنوان پریسکه یا سپکو را حذف کنیم و بگویم شعر کوتاه یا سپید کوتاه چرا که بنیانگذار و سکاندار دارد مثلا شعر پریسکه که در قالب سپید و نیمایی سروده شده- شاعر می تواند حتا شعر را در یک فصل هم تمام کند- شعر پریسکه حداقل 2 و حداکثر 4 بند یا فصل دارد و سکاندار آن آقای علیرضا بهرهی ست.
مثلا پریسکه ای از امیر زیدی نژاد می خوانیم:چه استاد ماهری ست غصه/
وقتی که یک دو سه را هنوز نشمارده ای/
موهایت سپید می شود.
همین طور شعری در قالب سپکو یا سپید کوتاه که تا کنون چندین مجموعه شعر سپکو به بازار کتاب عرضه شده شعر کوتاه سپید که بانی آن جناب کرفکوهی ست این شعر نیز دارای اصول و قوانینی ست فرم بیرونی و فرم ذهنی دارد و شعر کوتاه سپکو از دو تا هفت سطر سپید و بر محوریت کلید واژه بر پایه ی آرایه ادبی- بردن انجام به آغاز- بیان شده و شاخصه های دیگر ی هم دارد که از حوصله ی این مختصر خارج است. شعری از خانم شالکوهی سپکو سرای گیلانی می خوانیم:
دلواس شمع هایی هستم
که هر سال
پای تولدم اشک می ریزند
خورشید من
تو دلواس چه هستی
ما باید برای سکانداران و بانیان اینگونه شعر ها حرمت روا بداریم
همان طور که پدر شعر نو نیما یو شیج است پدر شعر سپید احمد شاملو و در عرب پدر شعر سپید انسی الحاج است و یا شعر فرانو را ما به نام اکبر اکسیر می خوانیم. حجم یا پست مدرن را رویایی و موج نو را احمد رضا احمدی و گفتاری را سید علی صالحی و فرا گفتار را جمال بیگ و....سکانداران مهم هستند.
قبلن متنی نوشته بودم با نام سپکو یا دلکو- من دلکو را از مولانا گرفته بودم که کسی پوست روباه می فروخت و می گفت دلکو دلکو- مولانا که شنید گفت دل کو؟ دل کو؟ بر اساس دل کو؟ ترانه ای ساخت و نگارنده قصد بی احترامی به شعر های سپکو، پریسکه،.هاشور ... نداشته متاسفانه بعضی ها سوء برداشت داشتند. اما شاعران در سرایش شعر سپید شاملویی آزادند- می توانند از قواعد 2تا 4 یا از 2تا 7 عبور کنند مثلا یک شعر سپید ده سطری یا بیست سطری بنویسند- دیگر پریسکه یا سپکو نخواهد بود-
⚪⚪
آیین تکریم و تودیع
حجت الاسلام و المسلمین دکتر
#محمد_حسین_انصاری_نژاد
« مدیر محترم ادبیات و تاریخ دفاع مقدس
اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای
دفاع مقدس استان فارس »
🟥 زمان:
یکشنبه ۹ اردیبهشتماه ۱۴۰۳
ساعت ۱۳:۰۰
🟥 مکان:
شیراز-
باغ موزه دفاع مقدس-
سالن جلسات سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی
معلم بود یادم داد حروف این الفبا را
معلم بود یادم داد از اول نام بابا را
که بابا مَرد زحمت کش وهم نان آور خانه
به وقتش شیر غرانیست برای دفعه بیگانه
علی روستا
عضو کانال
📢 پویشی برای پاسداشت مقام معلم! ویژه استان فارس
✏️ اداره کل آموزش و پرورش فارس، سازمان بسیج فرهنگیان استان و صداوسیمای مرکز فارس با هدف تولید آثار ارزشمند برای پاسداشت مقام معلم پویش #همیشه_معلم را برگزار می کنند.
معلمان، دانش آموزان و اولیای آنها در استان فارس می توانند برای شرکت در این پویش آثار خود را در قالب های:
متن شامل: توییت، شعر، دل نوشته، روایت پژوهی، خطاطی
تصویر شامل: عکس نوشته، پوستر، اینفوگرافیک، نقاشی
ویدئو شامل: ویدئوی مستند، موشن گرافیک، انیمیشن، مصاحبه ی تصویری، فیلم کوتاه
صوت شامل: پادکست، مصاحبه ی صوتی، نماهنگ و سرود
و در محور های:
_هویت معلم
_تاریخ مدرسه
_تحول در آموزش و پرورش
_نقش آموزش و پرورش در دفاع مقدس
_نقش آموزش و پرورش در تمدن اسلامی
_نقش معلم در سرنوشت دانشآموز
در وبگاه پویش به آدرس زیر ثبت نمایید.
🌐 hamishemoallem.ir
از آثار برتر نیز ضمن انتشار در فضای مجازی و شبکه استانی فارس تقدیر ویژه به عمل می آید
علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده آثار می توانند به یکی از کانال های زیر در بستر فضای مجازی مراجعه نمایند
https://zil.ink/hamishemoallem
#همیشه_معلم
صدایم بزن ای صدای تو باران
نگاهم کن ای آبروی بهاران
به یک جرعه لبخند و نور و نوازش
در این خاک دلتنگ، باغی برویان
بدون تو گلخانه روحی ندارد
به افسردگی میزند نبض گلدان
دوتا صندلی خالی از شور و شادی
بدون تو مانده در آغوش ایوان
بیا بپران خواب گنجشکها را
هیاهو بیاور به صبح درختان
عیادت کن از ماهی حوض کاشی
که کابوس دیده تمام زمستان
تو سروی و هرگز خزانی نداری
ولی من کیام؟ برگی افتان و خیزان!
بگو کی به این خانه سر میزنی؟ کی؟
کجا عمر دوری میآید به پایان؟
دلم ابری و آسمانم کبود است
صدا کن مرا ای صدای تو باران
#فاطمه_عارفنژاد
فتوحِ مملکتِ دل که صد سپاه نکرد
هجومِ نرگسِ مستت به یک نگاه گرفت...
#یغمای_جندقی