♻️چگونه واژه های فارسی را از غیرفارسی تشخیص دهیم
زبانها معمولاً کلماتی را از هم دیگر قرض میگیرند و به هم دیگر قرض میدهند. در این بین زبان عربی در طول قرون گذشته و زبانهای اروپایی در یکصد سال گذشته بیشترین واژگان قرضی را در زبان فارسی وارد کردهاند. بر همین اساس با توجّه به ویژگیهای زیر شما میتوانید واژگان اصیل فارسی را از واژگان عربی تشخیص دهید.
❇️کلماتی که حروف «ث، ح، ص، ض، ط، ظ، ع، ق» در آنها دیده میشود معمولاً از عربی (و برخی ترکی) وارد فارسی شدهاند و این حروف در کلمات اصیل و خالص فارسی وجود ندارد.
مثال: اثر، محترم، مخصوص، مضارع، طلبه، ظاهر، علم، تقریر
❇️در مقایسهی واژگان عربی و فارسی، کلماتی که حروف «گ، چ، پ، ژ» در آنها استفاده شود فارسی هستند، چون این حروف در زبان عربی استفاده نمیشود.
مثال: تپش، ژاله، چراغ، گرگ
❇️همزه (أ- ؤ- ئ – ء) از حروف زبان عربی است و معمولاً در کلمات فارسی از این حروف استفاده نمیشود.
مثال: مؤمن، مسئول، قرآن، تأکید
❇️در بعضی از کلمات فارسی نیز به جای «ی» از «ئـ» استفاده میشود که صحیح نیست.
مثال: پائین، پائیز، آئینه، راهنمائی
❇️در پایان بعضی از کلمات عربی نیز تنوین «اً» به کار میرود که به صورت «ن» تلفّظ میشود.
مثال: مثلاً (مثلن)- لطفاً (لطفن)
❇️به کارگیری کلمات فارسی و غیرعربی با علامت تنوین توصیه نمیشود.
مثال: خواهشاً، گاهاً، زباناً، تلفناً، جاناً، ناچاراً، سوماً
❇️بعضی از کلمات عربی که وارد زبان فارسی شدهاند در پایان خود «یٰ» دارند که به صورت «ا» تلفّظ میشود.
مثال: عیسی (عیسا)- کبری (کبرا)- عظمی (عظما)- هوی (هوا)
❇️تشدید « ّ» از ویژگیهای زبان عربی است و معمولاً در کلمات عربی استفاده میشود.
مثال: معلّم، مؤدّب، محرّم، مقدّس.
❇️در بعضی از کلمات فارسی به خاطر تغییر در تلفّظ و تأکید بر روی یک حرف به اشتباه از تشدید استفاده میشود:
تپّه (پ: در عربی کاربرد ندارد)
غرّش (بن مضارع غریدن + = ش)
❇️و کلماتی مثل دوّم و سوّم و امیّدوار و برّان که کلمات اصیل فارسی هستند. به اشتباه با تشدید نوشته میشود.
❇️یکی از ویژگیهای کلمات عربی وجود کلمات هم خانوادهی واژگان براساس سه حرف اصلی است که در فارسی این قاعده کاربرد ندارد.
مثال: رحیم، مرحوم، رحمت، مراحم، (ر ح م)
شرکت، مشترک، شریک، اشتراک، (ش ر ک)
❇️وجود بن ماضی یا مضارع در ساختمان کلمه میتواند دلیلی بر فارسی بودن آن باشد.
#پارسی را پاس بداریم...
شرمیست در نگاه ِ من؛ اما هراس نه
کمصحبتم میان شما، کم حواس نه!
چیزی شنیدهام که مهم نیست رفتنت
درخواست میکنم نروی، التماس نه!
از بیستارگیست دلم آسمانی است
من عابری«فلک»زدهام، آس و پاس نه
من میروم، تو باز میآیی، مسیر ِ ما
با هم موازی است ولیکن مماس نه
پیچیده روزگار ِتو ، از دور واضح است ا
از عشق خسته می شوی اما خلاص نه...!
#کاظم_بهمنی
#
⬅️شعر کوتاه
سپکو
اینکه به جای سپکو - سپید کوتاه بنویسیم قابل تامل است.
البته شعر کوتاه یا سپید کوتاه فرقی نمی کند- نخست چند شعر کوتاه بدون عنوان یا بدون نامگذاری نام می برم:هزار کاکلی شاد در چشمان تو/ هزار قناری خاموش در گلوی من/ عشق را ایکاش زبان سخن بود(شاملو)چراغی به از خاموشی ندیدم/ سخنی به از بی سخنی نشنیدم (بایزید)
سال آنجا چگونه بود رفیق/ سال باران یا که قحطی و مرگ/ سال اینجا که بی بهار گذشت (منصور اوجی) صدها چنین کوتاه امثال شاملو، ابتهاج، فروغ ، شمس لنگرودی و...سروده اند.وبعد می رسیم به شعر های کوتاه که قواعد و قوانینی دارند و نیز موسس و سکاندار از هایکو شروع می کنم 17 هجا یا مورا در سه سطر بانام هایکوی ژاپنی در ایران مطرح است گفته اند که کوتاه ترین شعر در جهان است. هایکویی از کیورایی شاعر ژاپنی می خوانیم:
چه ساده می درخشد/ چه آسان خاموش می شود/ درخشش شب تاب.
در کلاسیک ما شعر کوتاه داریم مثل رباعی یا دوبیتی و یا تک بیتی، طرح و شعرک و..
بعد می رسیم به شعر های کوتاه یا سپید کوتاه که به هرحال یک قالب شعری ست نمی توانیم عنوان پریسکه یا سپکو را حذف کنیم و بگویم شعر کوتاه یا سپید کوتاه چرا که بنیانگذار و سکاندار دارد مثلا شعر پریسکه که در قالب سپید و نیمایی سروده شده- شاعر می تواند حتا شعر را در یک فصل هم تمام کند- شعر پریسکه حداقل 2 و حداکثر 4 بند یا فصل دارد و سکاندار آن آقای علیرضا بهرهی ست.
مثلا پریسکه ای از امیر زیدی نژاد می خوانیم:چه استاد ماهری ست غصه/
وقتی که یک دو سه را هنوز نشمارده ای/
موهایت سپید می شود.
همین طور شعری در قالب سپکو یا سپید کوتاه که تا کنون چندین مجموعه شعر سپکو به بازار کتاب عرضه شده شعر کوتاه سپید که بانی آن جناب کرفکوهی ست این شعر نیز دارای اصول و قوانینی ست فرم بیرونی و فرم ذهنی دارد و شعر کوتاه سپکو از دو تا هفت سطر سپید و بر محوریت کلید واژه بر پایه ی آرایه ادبی- بردن انجام به آغاز- بیان شده و شاخصه های دیگر ی هم دارد که از حوصله ی این مختصر خارج است. شعری از خانم شالکوهی سپکو سرای گیلانی می خوانیم:
دلواس شمع هایی هستم
که هر سال
پای تولدم اشک می ریزند
خورشید من
تو دلواس چه هستی
ما باید برای سکانداران و بانیان اینگونه شعر ها حرمت روا بداریم
همان طور که پدر شعر نو نیما یو شیج است پدر شعر سپید احمد شاملو و در عرب پدر شعر سپید انسی الحاج است و یا شعر فرانو را ما به نام اکبر اکسیر می خوانیم. حجم یا پست مدرن را رویایی و موج نو را احمد رضا احمدی و گفتاری را سید علی صالحی و فرا گفتار را جمال بیگ و....سکانداران مهم هستند.
قبلن متنی نوشته بودم با نام سپکو یا دلکو- من دلکو را از مولانا گرفته بودم که کسی پوست روباه می فروخت و می گفت دلکو دلکو- مولانا که شنید گفت دل کو؟ دل کو؟ بر اساس دل کو؟ ترانه ای ساخت و نگارنده قصد بی احترامی به شعر های سپکو، پریسکه،.هاشور ... نداشته متاسفانه بعضی ها سوء برداشت داشتند. اما شاعران در سرایش شعر سپید شاملویی آزادند- می توانند از قواعد 2تا 4 یا از 2تا 7 عبور کنند مثلا یک شعر سپید ده سطری یا بیست سطری بنویسند- دیگر پریسکه یا سپکو نخواهد بود-
⚪⚪
آیین تکریم و تودیع
حجت الاسلام و المسلمین دکتر
#محمد_حسین_انصاری_نژاد
« مدیر محترم ادبیات و تاریخ دفاع مقدس
اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای
دفاع مقدس استان فارس »
🟥 زمان:
یکشنبه ۹ اردیبهشتماه ۱۴۰۳
ساعت ۱۳:۰۰
🟥 مکان:
شیراز-
باغ موزه دفاع مقدس-
سالن جلسات سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی
معلم بود یادم داد حروف این الفبا را
معلم بود یادم داد از اول نام بابا را
که بابا مَرد زحمت کش وهم نان آور خانه
به وقتش شیر غرانیست برای دفعه بیگانه
علی روستا
عضو کانال
📢 پویشی برای پاسداشت مقام معلم! ویژه استان فارس
✏️ اداره کل آموزش و پرورش فارس، سازمان بسیج فرهنگیان استان و صداوسیمای مرکز فارس با هدف تولید آثار ارزشمند برای پاسداشت مقام معلم پویش #همیشه_معلم را برگزار می کنند.
معلمان، دانش آموزان و اولیای آنها در استان فارس می توانند برای شرکت در این پویش آثار خود را در قالب های:
متن شامل: توییت، شعر، دل نوشته، روایت پژوهی، خطاطی
تصویر شامل: عکس نوشته، پوستر، اینفوگرافیک، نقاشی
ویدئو شامل: ویدئوی مستند، موشن گرافیک، انیمیشن، مصاحبه ی تصویری، فیلم کوتاه
صوت شامل: پادکست، مصاحبه ی صوتی، نماهنگ و سرود
و در محور های:
_هویت معلم
_تاریخ مدرسه
_تحول در آموزش و پرورش
_نقش آموزش و پرورش در دفاع مقدس
_نقش آموزش و پرورش در تمدن اسلامی
_نقش معلم در سرنوشت دانشآموز
در وبگاه پویش به آدرس زیر ثبت نمایید.
🌐 hamishemoallem.ir
از آثار برتر نیز ضمن انتشار در فضای مجازی و شبکه استانی فارس تقدیر ویژه به عمل می آید
علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده آثار می توانند به یکی از کانال های زیر در بستر فضای مجازی مراجعه نمایند
https://zil.ink/hamishemoallem
#همیشه_معلم