#مسلمانان در علم #نجوم مسلمین در رشته های علوم تجربی و حسی نیز تلاش های فراوانی نموده و پیشرفت های قابل توجهی به دست آوردند،اگر چه سر رشته برخی از این علوم در ابتدا در دست غیر مسلمانان بوده ولی آنگاه که به بلاد اسلامی راه پیدا کرده،علاوه بر تکامل و اصلاح،گاهی نیز همچون #علم_نجوم و #طب دچار تحول های عظیمی شده و ابداعات فراوانی در آن صورت گرفته است که امروزه منشاء خدمات فراوانی به کل جهانیان است/ #نجوم علاوه بر ترغیب قرآن به نگرش و تفکر در آسمان و صور و وقایع فلکی چون خسوف و کسوف،نیاز های عبادی همچون یافتن قبله،تعیین اوقات نماز،تعیین وقت طلوع و غروب،تعیین اول و آخر ماه،رویت هلال و…نیز مسلمانان را وامی داشت تا به فراگیری این علم بپردازند؛ در اینجا نیز همچون دیگر علوم امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام) پیشتاز این علم بود و در خصوص مسائل مختلف نجومی که از ایشان پرسیده شده پاسخ هایی داده اند که صحت و دقت آنها امروز مشخص می شود. از دانشمندان برجسته اسلامی در علم نجوم”ابوعبدالله محمد بن ابراهیم حبیب فزاری” از علمای بزرگ شیعی است که کتاب”سند هند کبیر” که در مورد عالم افلاک بود را به خواست منصور عباسی به فارسی ترجمه کرد،وی اولین کسی است که #اسطرلاب را ساخت و از آن در امور نجومی استفاده نمود و سالنامه هایی نیز مطابق سال های عربی تهیه نمود؛وی در علم #ریاضیات نیز تبحر داشته و صاحب بدایعی در این علم است(1). ورود علم نجوم به جهان اسلام از راه ترجمه متون یونانی و هندی بود که حاوی فرضیه ها و حدسیاتی درباره زمین و اجرام کیهانی بود،مسلمانان در ابتدا به جای تفکر و تامل در آیات قرآنی که به آسمان ها و زمین پرداخته،به مطالب این کتب توجه نمودند،که البته بعدها با غیر واقعی یافتن آنها،با جهان بینی خاص اسلامی خود و الهام از آیات قرآنی به تغییر مبانی این علم پرداختند/ دانشمندان مسلمانان با شرح کتاب های ترجمه شده و اصلاح محتویات آنها،تالیف کتب جدید و ابداعات تازه،تحولی شگرف در علم نجوم به وجود آوردند(2). منجمین اسلامی با فراهم آوردن سنت های بابلی،یونانی،ایرانی و هندی و یافتن ترکیبات بدیع از آنها،محاسبات و روش های تازه ای به وجود آوردند که بی سابقه بود و مبانی جدیدی در تاسیس این علم به وجود آورد،در زمینه ستاره شناسی دانشمندان اسلامی با ترجمه کتاب مجسطی بطلیموس که مهمترین کتاب نجومی بود،کار خود را آغاز نمودند؛ کار عمده آنها رصد نمودن و تهیه جدول ستارگان(زیج) بود که تعداد زیج هایی که منجمین اسلامی به دست آوردند بیش از تعداد آنها در کل مکتب های نجومی جهان است/ از دست آوردهای دیگر آنان: تعیین طول سال شمسی،محاسبه سال کبیسه،ساخت ساعت های آفتابی،ساخت انواع ابزار و آلالت رصد،زمان سنج های مکانیکی، ساخت اسطرلاب و…می باشد؛ میزان دقت اسطرلاب های ساخت دانشمندان مسلمان تنها با رایانه های پیشرفته امروزی قابل مقایسه است و پژوهش های آنان در زمینه زمان سنجی،مبنای علمی شد که در غرب پیشینه ای نداشته است. یکی از ابداعی ترین روشهای دانشمندان در محاسبه مختصات کره زمین بروز کرده است؛به طوری که ستاره شناسان زمام مامون عباسی به خواست او به محاسبه محیط کره زمین پرداخته اند که بسیار ساده و در عین حال قابل توجه است(3). ابطال نظریه بطلیموس(مرکزیت زمین) توسط اکثر دانشمندان اسلامی (خواجه نصیر الدین طوسی،ابن سینا،ابوریحان بیرونی،ابن هیثم،ابن شاطر و دیگران) از قدرت نمایی های علمی منجمین اسلامی است که پس از سالیان طولانی نظریه مطرح کیهان شناسی را رد و نظریه مرکزیت خورشید را مطرح نموده و محاسبات صحیحی و دقیق نجومی را بر پایه آن بنا نهادند. اگر چه این نظریه بعدها به نام کپلر و کوپرنیک مطرح شد اما خود غربیان نیز اذعان دارند که دانشمندان مسلمان پیش از آنان به این مهم دست یافته بودند و از نظریات نجومی مسلمانان با عنوان «نظریات پیش کوپرنیکی» یاد می کنند(4). 1* سیدحسین نصر،علم و تمدن در اسلام،ترجمه احمد آرام ص158-9 2* الفهرست ابن ندیم به نقل قربانی؛ص224 3* آلفونسو ص156-80 به نقل ولایتی؛ج1،ص182 4* آلفونسو به نقل ولایتی؛ج1ص183-178 http://eitaa.com/joinchat/2780430336C5028e29338

#مسلمانان در علم #طب بزرگان در طب سنتی #اِبْنِ_رَبَّان_طَبری #ابو_علی_سینا #زَکَریای_رازی در اسلام از آنچه که به بدن ضرر می رساند نهی شده و اهمیت این امر تا آنجاست که نظافت جزیی از ایمان شمرده شده است/ دستورهایی چون وضوء،غسل،تحریم مسکرات و… نیز مبنایی حکمی برای حفظ سلامت روحی و جسمی انسان دارد،در متون اسلامی و روایات نیز دستورالعمل های فراوانی را در این باره می بینیم؛ در قرن سوم مجموع این مطالب تحت عناوینی چون طب النبی(صلی الله علیه و آله)،طب الائمه(علیهم السلام)،طب الصادق(علیه السلام) و طب الرضا(علیه السلام) گردآوری شد که تا امروز نیز مورد استفاده قرار می گیرد و البته بیشتر مولفین آنها عالمان دین بودند تا پزشک!! به دنبال آن علما و دانشمندان اسلامی بر این امر اهتمام نموده و در برخی زمینه های پزشکی پیشگام و سرآمد زمان خود و آینده شدند. آغاز علم رسمی طب در ممالک اسلامی با ترجمه آثار یونانی،هندی و ایرانی بود که در اختیار حکما و دانشمندان مسلمان قرار گرفت؛ این بار نیز این دانشمندان اسلامی بودند که با بهره گیری از تعالیم الهی و اسلامی،به شناخت پیچیدگی ها و اسرار جسم آدمی پرداخته و ابتکارات تازه ای را در طبابت و جراحی به وجود آوردند،به گونه ای که کتابها و دایره المعارف های تألیفی آنها سالهای سال در دانشگاههای اروپایی مورد تدریس و تدقیق قرار گرفت و برخی همچنان جایگاه علمی ارزنده خود را حفظ نموده است. نخستین تالیف در این زمینه را «علی بن ربن طبری» به نام «فردوس الحکمه» انجام داد که حاوی 360 فصل در طب است که در آسیب شناسی،داروشناسی و پرهیز کم نظیر است؛ بعد از او شاگردش محمد زکریای رازی مشهورترین طبیب در جهان اسلام است که از 220 تالیف وی،نیمی در طب نگاشته شده است.در عظمت او همین بس که کتابی در آبله و سرخک نوشته که در طی چهار قرن چهل بار به زبان های گوناگون ترجمه و چاپ شده است،کتاب معروف او «الحاوی» که حدود بیست جلد است–و اکنون ده جلد آن به ما رسیده–پنج جلد آن در بیماری های مربوط به چشم نوشته شده است،این کتاب که جزء مهمترین کتب مرجع طبی در جهان بوده،در سال 1279.م به لاتین ترجمه تنها در یک سال پنج بار تجدید چاپ شد/ از ابتکارات و خدمات بی نظیر رازی می توان به بازشناسی و درمان کامل بیماری آبله،کشف الکل به عنوان گندزدا،انجام بادکش در سکته،استعمال آب سرد در تب دائم،به کار بردن مسهل جیوه،استفاده از روده حیوان در بخیه زخم و…نام برد؛ وی متاثر از علوم و معارف دینی،سلامت جسم را تابع اخلاق نفسانی می دانست و به تاثیر متقابل جسم و جان معتقد بود،از این رو کتاب «طب الروحانی» یا «طب النفوس» را نوشت و در طی بیست فصل بیماری های تن و روان را برشمرده است. دیگر پزشک مسلمان نامی،علی بن عباس مجوسی است به عنوان یک صاحب نظر در طب سنتی،به خاطر دو کتاب ارزشمندش در طب به نام های «کامل الصناعه الطیبه» و «الملکی» که پیش از آثار ابن سینا متن تدریس علم طب بوده است؛ با ظهور ابن سینا،نه تنها علم طب بلکه بیشتر علوم تحت الشعاع دانش وی قرار گرفتند،اگر چه ابن سینا را بیشتر به عنوان یک فیلسوف یا فیزیک دان می شناسند،اما طب او علم پزشکی را در اروپا متحول نمود،از 180 اثر تالیفی ابن سینا که در علوم مختلف به رشته تحریر درآمده است،15 کتاب در طب است و معروفترین و مهم ترین آنها «قانون» می باشد که به عنوان فرهنگ جامع طب و داروسازی از شاهکارهای پزشکی به شمار می رود.این کتاب تنها در اواخر قرن پانزدهم 16 بار به زبان لاتین چاپ شد و در قرن شانزدهم نیز 20 مرتبه تجدید چاپ گردید و با این همه پیشرفت های علمی در جهان دانش،هنوز هم مورد استفاده دانشمندان این رشته قرار می گیرد(1). مسلمانان در این رشته ضمن ابداعات و کشفیات بسیار،خدمات ارزنده ای به جهان بشری ارائه نمودند که از جمله آنها می توان به تالیف نخستین رساله در چشم پزشکی و شناساندن امراض و بیماری های چشم،ارتقاء فن جراحی و ساخت و ابداع ادوات و آلات آن،تاسیس بیمارستان های ثابت و سیار مجهز و منظم،مطالعات گسترده و دقیق گیاهشناسی به عنوان مقدمه داروسازی،تشریح روش های داروسازی،تاسیس اولین داروخانه ها و…اشاره نمود... 1* الفهرست ابن ندیم به نقل قربانی ص 188_185 کتاب در زمینه طب (#حِفظُ_الصِحَة) اثر #استاد_محمدخانی در دست تألیف است،که انشالله در زمان مناسب ارائه خواهد شد... http://eitaa.com/joinchat/2780430336C5028e29338

#مسلمانان در علم #ریاضیات در صدر اسلام علم ریاضیات و حساب چندان مورد توجه نبود؛ چرا که احتیاج مسلمانان به آمار و حساب مالیات و خراج بر عهده موالیان و اهل ذمه بود،با گسترش قلمرو اسلامی،نیاز به حساب نیز احساس شد و در جریان ترجمه علوم بیگانه به عربی،حساب نیز ترجمه شد و در زمره علوم مورد مطالعه جامعه اسلامی راه یافت. مسلمانان با فراگرفتن این علم بر تکامل آن کوشش هایی روا داشته و به نوآوری هایی نیز دست یافتند که بعدها به غربیان انتقال یافت و از آن بهره های فراوانی بردند؛ محمد بن ابراهیم فزاری که دانشمند شیعی معاصر منصور دوانیقی است،اولین شخصیت موثر در علم ریاضیات است که از راه ترجمه اعداد هندی را در عربی وارد نمود که زمینه استفاده دیگر دانشمندان اسلامی را فراهم نمود(1). اما خوارزمی،معاصر مامون و رییس کتابخانه وی،شخصیتی است که در این علم خوش درخشیده و پایه گذار علم جبر و الگوریتم(محاسبه)شد؛ کتاب های وی در این زمینه به زبانهای اروپایی ترجمه شد و به عنوان مبنای مطالعات ریاضی،سال ها مورد استفاده آنان قرار گرفت/ بوزجانی،ابن سینا و فارابی در مثلثات،ابن هیثم و اخوان الصفا در معادلات و ابوریحان بیرونی در هندسه،حساب،جبر و اعداد سر رشته داشته اند و کتابهای ایشان مورد استفاده دانشمندان غربی بوده است(2). 1* الفهرست ابن ندیم به نقل قربانی ص 216 2* همان،ص 217_219 http://eitaa.com/joinchat/2780430336C5028e29338