📇 خلاصه متنی تفسیر سوره مبارکه بقره 🔖 آیات: ۶۷-۷۰ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ در بیان شمارش نعم الهی بر بنی اسراییل و کفران آنها و سپس عذاب، به اینجا میرسیم که موسی از طرف خدا به آنها گفت گاوی را #ذبح کنید. 2⃣همانند همیشه خداوند اصلا در مورد زمان و مکان این داستان هیچ نمیگوید چون اینها نقشی در فهم معارف قرانی ندارند و قرآن، #کتاب_معرفت است نه کتاب داستان. 3⃣اگرچه در شروع آیه از ذبح گاو شروع میکند اما فی الجمله این را میفهمیم که اینها کسی را کشتند اما قاتل ناشناس بود. پس پیش حضرت موسی رفتند تا راهی نشان دهد که قاتل شناسایی شود، خدا گوید #گاو خاصی را ذبح کنید و گوشتش را به بدن مقتول بزنید تا زنده شده و قاتل را معرفی کند! 4⃣هیچ پیغمبری در مسایل دینی به میل و هوای خود سخن نمیگوید لذا این برای نبوت عامه است. پس وقتی بنی اسراییل به موسی گفتند که با این راه حلت انگار میخواهی ما را مسخره کنی! حضرت میفرماید من به خدا پناه میبرم از اینکه #جاهل باشم چون اگر جهل در من نبود من معصیتی نخواهم کرد. 5⃣ #عقل آن است که «بوسیله آن، خداوند رحمان عبادت شود و بهشت کسب شود»(العقل ما یعبد به الرحمن و یکتسب به الجنان) نه این #ذهن که افکارش میتواند انسان را بهشتی یا جهنمی کند. لذا موسی فرمود چون من #عاقل هستم و جهل در من راه ندارد پس استهزاء هم در من نخواهد بود. من این را از جانب خدا میگویم حال چگونه میتوانم به مسخره بگویم. 6⃣یک موحد هیچگاه به پیامبر نمیگوید که از «خدایت» بخواه مشکلاتمان را حل کند اما بنی اسراییل اینطور موسی را خطاب میکردند چنانکه در جهنم هم جهنمیان به خازنان گویند از خدایتان بخواهید ما را برگرداند. 7⃣با این که سخن از #بقرة بود نه «بقر» یعنی حرف از فرد خارجی و گاو مشخصی بود اما باز هم بنی اسراییل اطاعت نکرده و گفتند این برای ما مشتبه است سپس درباره #سن گاو پرسیدند یعنی «ما هی» به سن بوده نه چیستی ماهیت گاو. خدا به موسی گفت بگو این گاو میانسال است، نه گاوی است که بخاطر آبیاری زمین و شخم زنی، پیر و #ذلیل باشد و نه نوزاد است. او از هر عیبی #مسلّم(بالاتر از سالم) است.(مسلّمة لا شیة فیها) 8⃣سپس خدا گوید بروید انجام دهید! باز هم اطاعت نکردند و گفتند از خدایت بپرس رنگش چه باشد؟ موسی گفت خداوند فرموده این گاو، #زرد رنگ است و زردیش خالص است. در روایت است که اگر این همه سوال نمیکردند این همه تکلیف سختتر نمیشد. در آخر گفتند «حالا حق را آوردی». این طرز سخن گفتن با پیامبر صحیح نیست، بجای اینکه بگویند الان برای ما روشن شد گفتند #حق را آوردی! طوری گفتند که انگار تا حالا حضرت، حق نمیگفت. پس گاو را ذبح کردند اما قرآن میفرماید باز هم نزدیک بود حتی همین امر را هم انجام ندهند! 9⃣در ادامه قرآن گوید: شما کسی را کشتید و هر کدامتان گفتید من نبودم!(تَدّارعتم فیها) یعنی توطئه ای دسته جمعی کردید تا درع و شک در شناسایی سبب شود قاتل پنهان بماند اما خدا آن را میفهمد که در باطنتان چیست و قاتل را نشان میدهد. حال مقداری از گاو مرده را به مرده مذکور بزنید تا زنده شود و #معجزه را ببینید. در پایان میفرماید شما این آیه را هم دیدید اما باز هم برگشتید. اینگونه خدا نشانه هایش را به شما نشان میدهد تا تعقل کنید. 0⃣1⃣چرا #گاو را انتخاب کردند؟ چون اینها، طبق رسم معمول مصر، گاو را میپرستیدند و سامری هم از همین #گاوپرستی عوام سواستفاده کرد. خدا هم در اینجا گاو را انتخاب کرد تا بفهمند که از کشتن گاو آسیبی به اینها نمیرسد. و همچنین از برخورد یک مرده به مرده دیگر #حیات ایجاد شد و باطن آنها فاش شد تا قیامت را باور کنند که مرده زنده شده و همه رازها هم فاش میشود.