خاطراتی پر از ابهام و پرسش‌های بی‌پاسخ!! به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹نقد بخشی از خاطرات جناب هاشمی رفسنجانی با عنوان «مبارزه در تردید و ابهام» تقدیم علاقمندان به تاریخ معاصر شد. البته این تنها مقاله انتقادی مورخ خبیر انقلاب اسلامی بر خاطرات مخدوش آقای هاشمی رفسنجانی نیست و ایشان در مقاله دوم خود، گوشه‌های مغفول مانده این خاطرات چون «نامحرم دانستن مردم توسط هاشمی»، «پر رنگ‌کردن فرزندان و اعضای خانواده در خاطرات به منظور مقاصد خاص»، «پر‌رنگی ژست رهبری و فرماندهی»، «نادیده گرفتن رهنمودهای و دیدگاه‌های امام خمینی در عرصه‌ای گوناگون»، «ناشکیبایی در برابر سخن غیر در جلسات مجلس»، «نادیده نگاه‌داشتن ویژگی‌ها و برجستگی‌های امام»، «خلاف‌گویی پیرامون برخی از جریان‌ها»، «پرده‌پوشی و نهان‌کاری در امور سیاسی» و «واگویی خاطراتی گنگ، ابتر و خنثی توسط وی»، مورد بررسی و مداقه قرار داد. 🖇ضمیمه: مقاله: «خاطراتی پر از ابهام و پرسش‌های بی‌پاسخ»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 33، پاییز 1391 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

موج اعتراض بر ضد كاپيتولاسيون نهضت‌خوانی؛ بازخوانی گزیده‌ای از کتاب نهضت امام خمینی/57 با طنين آواى انقلابى امام در فضاى اختناق‏بار ايران، و انعكاس و انتشار نطق تاريخى و اعلاميۀ افشاگرانۀ او ميان مردم، موج جديدى از خشم و عصيان و نفرت و انزجار عليه شاه و باند او پديد آمد. ملت مسلمان ايران دريافت كه آفرينندگان «انقلاب سفيد»! چه به روزگار ايران و ايرانى آورده‏اند و چه خيانتى به استقلال و حق حاكميت اين كشور كرده‏اند. توده‏ها به اعتراض برخاستند، فرياد اعتراض‏آميز و غوغاى پرخاشجويانه، عليه احياى رژيم كاپيتولاسيون طنين افكند. علما و روحانيان شهرستان‏ها با پشتيبانى و همراهى مردم، طى تلگراف‏ها، نامه‏ها و طومارها، الغاى فورى كاپيتولاسيون را خواستار شدند. سيل تلگراف و نامۀ اعتراض‏آميز به سوى هيأت حاكمه سرازير شد و خشم و ناراحتى توده‏ها بيشتر و بيشتر بالا گرفت. گويندگان مذهبى، خطبا و وعاظ در منابر، بر ضد دولت و مصونيت مستشاران امريكايى به اعتراض، انتقاد، افشاگرى و پرخاشگرى دست زدند. ساواك در اين باره گزارش داده است: طبق اطلاع حاصله، پس از سخنرانى آيت‏اللّه‏ خمينى و شريعتمدارى در قم، تعدادى از روحانيون مخالف، روى منابر شروع به سخنرانى عليه دولت و لايحه اخير مصونيت مستشاران امريكايى نموده و مشغول تحريك افكار عمومى مى‏باشند...‏‏. شمارى از روحانيان و وعاظ، به جرم اعتراض به احياى رژيم كاپيتولاسيون و آگاهانيدن مردم، دستگير و به زندان گسيل شدند مانند: سيد كاظم قرشى، كافى خراسانى، واعظى، مقدسيان، موحدى اصفهانى، ربانى گيلانى و... برخى از دستگيرشدگان مانند سيد كاظم قرشى به جرم مخالفت با كاپيتولاسيون و حمله به امريكا زير شكنجه قرار گرفتند و آسيب‏هاى غيرقابل علاجى بر آنان وارد آمد. سيد كاظم قرشى به علت آسيب‏هاى وارده ديرى نپاييد كه زندگى را بدرود گفت.(نهضت امام خمینی، ج1، صص1047-1048) 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

مطالعه‌ آسیب‌شناسانه‌ سیاست‌های دولت سازندگی به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹در مقاله‌ پیش رو، نگارنده تلاش می‌کند تا راهبردها و عملکردهای دولت سازندگی (۷۶-۱۳۶۸) را در سه عرصه #سیاسی، #فرهنگی و #اقتصادی در قالب عناوین و محورهای مشخصی، دسته‌بندی و تفکیک کند و آنگاه درباره هر یک، توضیحات مختصری را ارایه کند. 🔸آسیب‌های قلمرو سیاسی مشتمل است بر «نخبه‌گرایی محض و گسستگی از توده‌های مردم»، «سیاست‌زدایی از فضای عمومی جامعه»، «شکل‌گیری و قدرت‌یابی تکنوکرات‌های مرفه و سکولار»، «انتقادگریزی و خودستایی مبالغه‌آمیز» و «ایدئولوژی‌زدایی از سیاست خارجی». آسیب‌های قلمرو فرهنگی عبارت‌اند از: «گراییدن به لیبرالیسم فرهنگی» و «ناکارآمدی در مدیریت فرهنگی». آسیب‌های قلمرو اقتصادی نیز چنین است: «سیاست اقتصادی سکولار»، «تقدم رشد اقتصادی بر عدالت» و «زمینه‌سازی برای شیوع فساد مدیریتی و توجیه آن». 🖇ضمیمه: مقاله: «مطالعه‌ آسیب‌شناسانه‌ سیاست‌های دولت سازندگی»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 45، پاییز 1394 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

حضرت امام(ره) به پیشنهاد هاشمی درباره حذف شعار «مرگ بر آمریکا» اعتنا نکردند به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی : 🔹درباره هاشمی رفسنجانی این گونه فکر نکنید که از ابتدا در خط امام بودند و امروز تغییر کردند. هاشمی رفسنجانی قبل از آنکه امام را بشناسد و از ایشان کسب بینش کند از لیبرال‌ها و جبهه ملی کسب بینش کرده است. این موضوع در کتاب هاشمی بدون روتوش نیز آمده است. 🔸هاشمی رفسنجانی به خاطر غروری که داشت به خط امام ایمان نیاورد اما ناگزیر شد طبق فضای آن روز خود را پیرو خط امام وانمود کند لذا بعداز پیروزی انقلاب فکر می‌کرد می‌تواند بر امام اندیشه‌های لیبرالی خود را تحمیل کند. 🔹هاشمی رفسنجانی به امام پیشنهاد داد شعار مرگ بر آمریکا حذف شود که امام اعتنایی به حرف وی نکرد. (1خرداد1394 در جمع دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران) 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

آسیب‌شناسی انتقادی شیوه‌های خاطره‌گویی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر کتاب دوران مبارزه به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹بررسی نقادانه شیوه خاطره‌نگاری مسئله‌ای است که ذهن هر #تاریخ‌پژوهی را پیش از ورود به محتوای خاطرات و صحت‌سنجی آن‌ها، به خود مشغول می‌کند؛ این مسئله در مورد خاطرات مبارزان انقلاب اسلامی و از جمله آن‌ها آقای هاشمی رفسنجانی نیز مصداق می‌یابد. 🔸بیان مبهم و کلی، پرهیز از بیان دقیق تاریخ رویدادها، پرهیز از ذکر واسطه‌های نقل‌قول‌ها و محتوای دقیق جلسات دو نفره یا بیشتر که طرفین آن -غیر از ایشان- در قید حیات یا در دسترس نیستند، همه و همه موجب ابهامات فراوانی در خاطره‌نگاری وی شده است. 🔹گذشته از ابهام و کلی‌گویی، #روایت_کاریکاتوری از رویدادهای انقلاب اسلامی، وجود تحلیل‌های خاص و نقض مشهورات تاریخ انقلاب اسلامی، گرایش به « #خودهمه‌پنداری » و هم‌سو نشان دادن همه مبارزان با اندیشه مبارزاتی خود، #جهت‌دارنویسی و دخالت دادن #تمایلات_شخصی در خاطره‌گویی، از جمله نقدهای کلی به شیوه خاطره‌نگاری آقای هاشمی رفسنجانی است. 🖇ضمیمه: مقاله: «آسیب‌شناسی انتقادی شیوه‌های خاطره‌گویی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر کتاب دوران مبارزه»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 40، تابستان 1393 🔊بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

نگاهی به «خوش‌بینی‌های فرمایشی» و «ژست‌های دموکراتیک» آقای هاشمی رفسنجانی به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹عده‌ای معتقدند که این واقعیت را به راحتی نمی‌توان نادیده گرفت که آقای #هاشمی_رفسنجانی از ابتدا از نظر مرام سیاسی و دیدگاه‌های مبارزاتی بیش از آن که به منش و بینش #امام_خمینی نزدیک باشد بیش‌تر به #نهضت_آزادی و #ملی‌گراها و الگویی شبیه الگوی توسعه آمرانه «امیرکبیر» نزدیک بوده است؛ لیکن تا زمان حیات خمینی کبیر شرایط بروز این عقیده را به دست نیاورد. سرعت تغییر رفتارها، آرمان‌ها و گفتارهای وی در یک فاصله زمانی ده ساله از یک گفتمان انقلابی به یک گفتمان تجدیدنظرطلبانه این احتمال را قوی‌تر می‌سازد. 🔸مردم از خود می‌پرسند چگونه ممکن است شخصی که خود قربانی سکولارهای مشهور به دوم خردادیبود، ظرف مدت کوتاهی همراه و هم‌عقیده و هم‌صدا با همان جریان‌های افراطی خواستار تجدید نظر عمیق‌تر نه فقط در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی بلکه در ساختار عقیدتی آن ‌گردد؟! 🔹آیا این استحاله ناشی از آگاهی فزاینده ازتحولات سیاسی و نشان‌دهنده شجاعت ایشان بود؟ یا تحول مذکور حاکی از احتمال یک کشمکش سیاسی و فکری طولانی و تفرقه‌انگیز در درون هاشمی و نقش او در اداره کشور بود؟ حتی عده‌ای نیز این احتمال را مطرح می‌کنند که… 🖇ضمیمه: مقاله: «نگاهی به «خوش‌بینی‌های فرمایشی» و «ژست‌های دموکراتیک» آقای هاشمی رفسنجانی»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 40، تابستان 1393 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

هبوط در مه؛ نقدی بر کتاب پا به پای سرو؛ خاطرات خانم عفت مرعشی به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹مقاله پیش رو، به نقد محتوایی خاطرات خانم #عفت_مرعشی در کتاب پا به پای سرو می‌پردازد. کتاب مورد نقد، سه دسته مطلب تاریخی را شامل است. نخست مشاهدات مستقیم راوی از وقایع تاریخی و نیز رویدادهای زندگی شخصی #خاندان_هاشمی است. دسته دوم روایت رویدادهای تاریخ انقلاب اسلامی است که راوی از زبان دیگران نقل کرده است و بخش سوم مطالبی که تحت عنوان پاورقی‌های تحقیقی در جای جای کتاب درج شده که محصول تلاش پژوهشگران مرکز منتشرکننده کتاب خاطرات است. در این نوشتار هر سه دسته فوق‌الذکر مورد نقد تاریخی قرار گرفته است. 🔸«غلو و اغراق»، «سربازگیری طلاب»، «ناراحتی از برخورد سرد شهید بهشتی»، «رحلت آقا مصطفی خمینی»، «قیام ۱۹دی قم»، «خواب‌های عجیب خانم مرعشی»، «واقعه ۱۷شهریور ۵۷»، «سفر امام به پاریس»، «اشتباه در نقل تاریخ وقایع» و «نقدی بر پاورقی‌های تحقیقی» ده سر فصل مورد نقد در خاطرات خانم مرعشی است. 🖇ضمیمه: مقاله: «هبوط در مه، نقدی بر کتاب پا به پای سرو؛ خاطرات خانم عفت مرعشی»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 48، تابستان 1395 🔊بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

هاشمی رفسنجانی و خاطرات خلق‌الساعه به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی : 🔹آقای هاشمی به نام خاطرات تا آن پایه خلاف و ضد و نقیض گفته که مانند چوپان دروغگو شده است. امروز در میان ملت ایران کمتر کسی را می توان یافت که گفته ها و خاطرات آقای هاشمی را باور داشته باشد. 🔸نکته اول: در خاطرات آقای هاشمی ضد و نقیض گویی و مطالب خلاف واقع فراوانی دیده می شود که اعتبار آن را به کلی مخدوش ساخته است. 🔹نکته دوم: آقای هاشمی غالباً خاطرات خود را از زبان کسانی روایت می کند که چشم از جهان فروبسته اند و صحت و سقم آن را نمی توان به دست آورد، 🔸نکته سوم: آقای هاشمی در فرصت ها خاطرات خلق الساعه می سازند که پیشترها از ایشان شنیده نشده است و این روش نه تنها خاطرات او را بی اعتبار می کند بلکه مایه خفت، مسخره و بی آبرویی خودش می شود. 🔹ادعای اینکه امام سه ماه پس از پذیرش قطعنامه گفتند جام زهر برای من شیرین شد جفای دیگری در حق امام است. امام پذیرش قطعنامه را از آن جهت جام زهر دانستند که نتوانستند دست صدام آن جنایتکار بالفطره را از سر منطقه و ملت مظلوم عراق کوتاه کند. آیا وجود صدام در عراق که در واقع حضور صهیونیست ها و آمریکا در منطقه بود، برای امام شیرین بود. آیا حاکمیت صدام بر عراق که آن کشور را به زندان مخوف تبدیل کرده بود می توانست برای امام شیرین باشد.(مصاحبه با خبرنگار سایت بنیاد تاریخ‌پژوهی، 1394.1.24) 🔊بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

🎥هاشمی آنگونه که بود 🔻بخشی از عمده‌ترین انتقادات به کارنامه و خاطرات سیاسی آقای هاشمی رفسنجانی؛ به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 وی 🔹ابهام‌گویی و عدم شفافیت 🔸ژست رهبری و فرماندهی در خاطره‌گویی 🔹نادیده گرفتن ویژگی‌های برجسته امام 🔸خلاف‌گویی پیرامون برخی جریان‌ها 🔹روایت کاریکاتوری از وقایع انقلاب 🔸نقض مشهورات انقلاب اسلامی 🔹همه خودپنداری 🔸تناقضات تاریخی در خاطره‌گویی 🔹غلو و اغراق در خاطره‌گویی 🔻برای مطالعه تفصیلی به کتاب «روایت‌های ناروا» مراجعه کنید. ◀️ راه‌های تهیه کتاب: 🏢 تهران، خیابان انقلاب اسلامی بین خیابان فخر رازی و خیابان دانشگاه، پلاک ١٢١٠ 📞تلفن: ٢٢۵٧٩١٩٢ -٠٢١ 🏢قم، چهارراه قرآن و عترت، روبروی مدرسه حجتیه، کتابفروشی انتشارات کیهان 📞تلفن: ٣٧٧۴١۶٩٨-٠٢۵ بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

در پاسخ به یک تحریف تاریخی/2 به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹سؤال: حضرتعالی به دلیل مصاحبت طولانی با حضرت امام (ره) در قم ، نجف، پاریس، و تهران و به واسطه ارتباط نزدیکی که با ایشان داشته‌اید از معدود کسانی هستید که با روحیات، مبانی فکری، و سیاسی حضرت امام (ره) آشنایی عمیقی دارید با توجه به این پشتوانه معرفتی چرا نمی توان فرض ناامیدی و یأس درمبارزه را برای شخصیتی مثل حضرت امام باور پذیر دانست؟ 🔸استاد سید حمید روحانی: نا‌امیدی و یأس مال کسانی است که مادی و دنیایی فکر می‌کنند و دنبال پیروزی ظاهری هستند؛ اما برای شخصیتی مثل حضرت امام(ره) پیروزی و شکست معنا نداشت. بلکه بیشتر و پیشتر از هر چیزی تشخیص تکلیف و عمل به آن برای ایشان اهمیت داشت. اینکه می بینید وقتی در هواپیما دارند به سوی ایران می‌آیند از ایشان سؤال می‌کنند که الآن که به کشورتان می‌روید چه احساسی دارید، می گویند هیچ چیز! برای همین است که یک انسان خدایی اگر در ایران باشد یا خارج از ایران باشد، برای او تفاوت نمی کند چرا که «بعد منزل نبود در سفر روحانی» بنابر این وقتی که انسان خدایی فکر می‌کند، روی انجام وظیفه کار انجام می‌دهد، او که هیچ وقت مأیوس نمی‌شود. 🔊ببنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

حمایت‌های هاشمی رفسنجانی از سازمان منافقین؛ علی‌رغم مخالفت امام به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹هاشمی رفسنجانی در طول سالیان مبارزه، به #حرکت‌های_مسلحانه و اقدام علیه رژیم طاغوتی اعتقاد داشته و اقداماتی را در این زمینه صورت داده است. وی در کنار سازمانی التقاطی مانند #منافقین نیز حضور داشت و از آنها حمایت‌های فراوانی نمود. البته او تنها فرد مؤثر و همکار در زمینه حمایت از منافقین در روزگار پیش از پیروزی انقلاب نبود بلکه بسیاری از روحانیون برجسته مبارز نیز همین مرام و عملکرد را نشان دادند. 🔸نکته قابل توجه در این زمینه آن‌که امام به #مبارزه_مسلحانه علیه رژیم اعتقادی نداشت و آن را مایه هرج و مرج جامعه و مضر برای نهضت می‌دانستند. درستی نظر امام در این زمینه با توجه به تبعید طولانی‌مدت ایشان و اشتباه در بینش و عملکرد طیف وسیعی از روحانیون از جمله آقای هاشمی رفسنجانی به رغم آگاهی برخی از آنان نسبت به انحرافات سازمان مجاهدین و اطلاع از نظر نامساعد امام در زمینه اصل مبارزه مسلحانه و حمایت از سازمان مذکور، نکته مهمی است که باید به روشنی در واکاوی تاریخ انقلاب اسلامی برجسته شود. 🖇ضمیمه: مقاله: «بررسی تطبیقی اندیشه‌های امام خمینی و عملکردهای هاشمی رفسنجانی در زمینه مبارزه مسلحانه و حمایت از منافقین»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 48، تابستان 1395 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی

در پاسخ به یک تحریف تاریخی/1 به‌مناسبت انتشار خاطرات سال 78 آقای هاشمی رفسنجانی 🔹سؤال: 9فروردین1394 مطلبی در برخی از روزنامه ها وسایتهای خبری و به دنبال آن در شبکه های مجازی مطرح شد که طی آن، به نقل از یکی از بستگان و هم‌فکران آقای هاشمی رفسنجانی، موضوعی به امام راحل نسبت داده شد که مورد شک و شبهه فراوان از سوی کارشناسان قرار گرفته است . در این نقل قول، از زبان آقای هاشمی چنین نقل شده است که ” سه مرتبه و زمان های که حضرت امام ( ره ) از مبارزه نا امید شده بودند من از تهران تا نجف رفتم تا ایشان را برای ادامه تشویق کنم و موفق هم شدم “ 🔸استاد سید حمید روحانی: بسم الله الرحمن الرحیم واقعیت این است که آقای هاشمی رفسنجانی و دارو دسته و بستگان او ورشکسته‌های سیاسی هستند که خودشان را در معرض سقوط در میان ملت ایران می بینند و مانند غریق که برای نجات خود به هر خار و خسی چنگ میزند ؛ به هر دری می‌زنند و به #تحریف_تاریخ می‌پردازند . آفای هاشمی و دار و دسته او را گمان این بود که اگر برخی از اعضای #بیت_امام را با خود همدست کنند و یا اگر به نام بانوی معظمه همسر امام ( رضوان … تعالی علیهما ) ادعایی کنند می‌توانند آب رفته را به جوی باز آرند و در میان ملت ایران اعتبار از دست رفته خود را باز یابند . لیکن در عمل می‌بینیم که نه تنها از این عمل طرفی برنبستند بلکه برعکس هرکسی از بیت امام با آقای هاشمی رفسنجانی همراه شد اعتبار خود را در میان مردم از دست داد و با واکنش منفی مردم مواجه شد. 🔹در مورد ادعای بالا که شما ار آن پرسیدید باید عرض کنم ؛ اولا آقای هاشمی تا آن پایه ضعیف‌النفس است که وقتی یک هواپیمای مسافربری ایران را ناو امریکایی سرنگون کرد ؛ آقای هاشمی تا آن پایه خود را باخت که به پشت تلویزیون آمد و در حالی که بغض گلویش را گرفته بود اظهار کرد پیام آمریکا را دریافت کردم . آیا کسی که از نظر روحی این پایه ضعیف و ناتوان است؛ می‌تواند به کسی روحیه بدهد. چه رسد به امام که کوه صبر و مقاومت و پایداری بود و یاس و نومیدی در قاموس ایشان جایی نداشت . 🔸ثانیا : باید عرض کنم که آقای هاشمی رفسنجانی از آن روزی که امام وارد #نجف شدند تا روزی که از نجف هجرت کردند، او تنها یک‌بار به نجف آمدند که آن هم در سال ۱۳۵۴ بود. خود او برای من تعریف کرد که، من به امام عرض کردم من در سال ۵۳ هم به قصد آمدن به نجف از #ایران بیرون آمدم ولی #ویزای_عراقی نتوانستم بگیرم و نتوانستم به عراق بیایم و امسال که موفق شدم با هدفی که سال ۵۳ داشتم تفاوت دارد، در سال ۵۳ به این قصد از ایران بیرون آمدم که به ، نجف بیایم و از شما در پشتیبانی از #سازمان_مجاهدین_خلق اعلامیه بگیرم و امسال به نجف آمدم تا عرض کنم که شما در مورد سازمان درست می گفتید و درست می‌فهمیدید و ما اشتباه می‌کردیم که از آن‌ها حمایت می‌کردیم. بنابر این آقای هاشمی رفسنجانی در عمرش فقط یک بار به نجف آمده، آن هم همین سال ۵۴ بوده ؛ آن هم همین چیزهایی بوده که خودش بیان کرده است. 🔹سوم اینکه امام مرد عارف و سالکی بودند که مبارزات‌‌شان را هیچ گاه روی مسائل مادی و ظاهری دنبال نمی‌کردند تا یک روزی احساس خستگی کنند؛ یا روزی احساس نا امیدی و یأس کنند خود امام در سخنرانی‌ها در نامه‌ها و مکاتبات محرمانه‌شان، بارها این نکته را یادآوری می‌کردند که ما مأمور به تکلیفیم، به این مسأله کار نداریم که پیروز بشویم یا شکست بخوریم، آنچه که برای ما مهم است انجام وظیفه است و اگر در پیشگاه خداوند همین اندازه به عنوان این‌که انجام وظیفه کرده‌ایم شناخته بشویم برای ما بزرگ‌ترین پیروزی است. امام هرگز نه ناامید می‌شدند، نه مأیوس می‌گشتند تا کسانی مانند آقای هاشمی ادعا کنند که به ایشان امیدواری داده اند. 🔊 بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی