🔆 جایگاه قدرت و عجز در اوامر مولوی استاد معظم حاج سید محمدجواد شبیری زنجانی: 🔹 آیت الله والد این نکته را گوشزد می‌نمودند که خطاب مشتمل بر امر، در مقام تحریک مکلف است، ولی این تحریک ناشی از مصلحت و ملاکی است که در متعلق وجود دارد و در معمول موارد، قدرت و عجز در این ملاک دخالت ندارند. 🔸 برای مثال، خطاب «أنقذ الغریق»، در صدد آن است که شخص قادر را به انقاذ غریق تحریک نماید، ولی این تحریک، به جهت مصلحت ملزمه‌ای است که در انقاذ وجود دارد و این مصلحت ملزمه، مطلق بوده و به شخص قادر اختصاص ندارد؛ لذا شخص عاجز از ناتوانی خود ناراحت شده و می‌گوید مصلحت انقاذ فوت شد نه آن‌که چون عاجز بودم اصلاً مصلحتی وجود نداشت. 🔹البته همانطور که اشاره شد، آیت الله والد می‌فرمودند این مطلب غالبی است نه دائمی. 🔸 چنین نیست که ملاک مستفاد از مدلول التزامی کلام، همواره مطلق باشد و حالت عجز را شامل شود. قدرت و عجز در اموری که از سنخ توهین و احترام باشد، دخالت دارند. برای مثال، اگر گفته شود: «ای فرزند، هر گاه پدرت آمد، برای پدرت برخیز». متفاهم از این قضیه آن است که امر به برخاستن، به ملاک احترام است. حال فرزندی را در نظر بگیرید که بیمار است و توان برخاستن ندارد؛ آیا می‌توان ادعا نمود ملاک احترام و توهینی که سبب شد به برخاستن امر شود، برای شخص بیمار نیز وجود دارد؟ پاسخ منفی است. 🔹شخصی که از برخاستن عاجز است، برنخاستنش توهین تلقّی نمی‌شود. توهین نسبت به پدر، به شخصی اختصاص دارد که توان برخاستن دارد ولی بر نمی‌خیزد. بنابراین، هر چند در معمول موارد، ملاک حکم به حال قدرت اختصاص ندارد، ولی در احکامی که ملاکشان توهین و احترام است، قدرت و عجز در ملاک دخالت دارند. 📌خارج اصول، 28مهر 1403 #نکات_اشارات #اصولی #اوامر --- 🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام @mfeqhi

صیغۀ امر چگونه بر وجوب دلالت دارد؟ استاد سید محمدجواد شبیری: 🔸 در کیفیت دلالت مادۀ امر بر وجوب، 5 دیدگاه کلان مطرح است: 1️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالوضع است. 2️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، به حکم عقل است. 3️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، به حکم عقلاء است. 4️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالاطلاق است؛ اطلاقی که به مقدّمات حکمت نیازمند است. 5️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالاطلاق است؛ اطلاقی که به مقدّمات حکمت نیازمند نیست. 👈 به باور ما، دلالت صیغۀ امر بر وجوب، دلالت اطلاقی است. 📌 پرسش آن است که این دلالت اطلاقی، به مقدّمات حکمت نیازمند است یا خیر؟ ✅ به نظر می‌رسد استعمالات فراوان صیغۀ امر در موارد ندب، نشان‌ می‌دهد شارع مقدّس در مقام بیان نبوده و در مقام بودن هم شرط استفادۀ وجوب است؛ و الا اگر بگوییم صیغۀ امر بدون نیاز به مقدّمات حکمت ولو بالاطلاق، بر وجوب دلالت می‌کند، توجیه این حجم گسترده از استعمالات صیغۀ امر که به قرینۀ منفصل فهمیده‌ایم در ندب به کار رفته، بسیار دشوار است. 📌فراوانی استعمالات صیغۀ امر در موارد ندب، این نکته را به دست می‌دهد که شارع مقدّس در مقام بیان نبوده است و این مطلب، دشواری خاصی ندارد؛ ولی بسیار غریب است که بگوییم شارع مقدّس لفظی را که ظاهر در وجوب بوده، بارها و بارها استعمال کرده ولی مرادش وجوب نبوده است. بنابراین به نظر می‌رسد دلالت صیغۀ امر بر وجوب، دلالت اطلاقی است و به مقدّمات حکمت نیز، نیازمند است. 🔗 سه تقریب فنی برای این مبنا را در تقریر درس 31 خارج اصول فقه استاد بخوانید: https://eitaa.com/mj_shobeiri/6201 #بازخوانی #اصول #اوامر #وجوب --- 🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام 🌐https://m-feqhi.ir/ 🆔@mfeqhi