#استیناف
#جمله_مستأنفه
تعریف- اقسام
#مقاله
#راسل
سؤال: جمله مستأنفه(بالمعنی الاعم) چیست و چند قسم است؟
جواب:
1️⃣ جمله مفتَتحه(: ابتدائیه) مثل «بسم الله الرحمن الرحیم» در صدر سوره های قرآن کریم و عبارت «برائةٌ من الله ...» در صدر سوره توبه(به شرط آنکه سوره توبه جزئی از انفال نباشد).
2️⃣ جمله مستأنفه(بالمعنی الاخص): ربط لفظی آن با قبل قطع شده اگرچه ربط معنوی آن برقرار باشد. لذا آیه 6 بقره که سرفصل جدیدی در این سوره است مستأنفه است و جمله «ما تری ...» در آیه 3 ملک هم که مرتبط با عبارات قبل است نیز مستأنفه است اگرچه ربط معنوی زیادی دارد.
3️⃣ جمله استیناف بیانی(: تعلیلیه): آن مستأنفه ای است که بیان علت کند برای ماقبل مثل آیات 5 تا 7 مزّمل که سه دلیل است برای «دستور به قرائت ترتیل قرآن و نماز شب»(إنّا سنلقی ... انَّ ناشئة ... انَّ لک ...) یا مثل «لعلکم تذکرون» در آیه 1 نور یا مثل «ذلک لمن خشی ربّه» در انتهای آیه 8 بینه که دلیل است برای «رضی الله عنهم و رضوا عنه».
🍃 نکته: استیناف بیانی غالباً با «إنَّ» یا «لعلّ» آغاز می شود.
🍃 نکته: بنابراین یک جمله از حیث ارتباط با ما قبل به چهار دسته ممکن است تقسیم شود:
1️⃣ ربط لفظی با ماقبل دارد و ربط معنوی هم دارد: «إنَّه بسم الله الرحمن الرحیم»(30 نمل) که جمله «بسم ...» خبر است برای «إنَّ».
2️⃣ ربط لفظی با ماقبل دارد ولی ربط معنوی ندارد: مثال ندارد چون امکان ندارد.
3️⃣ ربط لفظی با ماقبل ندارد ولی ربط معنوی دارد: سورةٌ انزلناها ... لعلکم تذکرون(1 نور) جمله «لعلکم ...» علت ماقبل است ولی ربط لفظی با ماقبل ندارد و «لعلّ» که از حروف مشبهة بالفعل است «صدارت طلب» است و جمله مستأنفه می سازد.
4️⃣ ربط لفظی با ماقبل ندارد و ربط معنوی هم ندارد: إنَّ الذین کفروا ...(6 بقره) که بحث از «سران متقین» تمام شده و بحث «سران کفار» آغاز شده است.