🔘جايگاه و اهميت بررسى خارجيگرى، آشوب #خوارج و #جنگ_نهروان #بخش_اول ماجراى شكل‌گيرى #خوارج و عملكرد آنان از موضوعات مهم و اساسى تاريخ صدر اسلام و حكومت امام على (ع) است. شكل‌گيرى رسمى #خوارج در اوج پيكار #صفّين و رويارويى تمام‌عيار سپاه عراق به فرماندهى امام على (ع) و سپاه شام به فرماندهى معاويه بود؛ آن هنگام كه قرآن‌ها به حيله عمرو بن عاص و معاويه بر سر نيزه‌ها شد و جمعى بسيار از سپاه عراق خواهان توقف نبردِ در آستانه پيروزى شدند و كار نبردى را كه شاميان تحميل كرده بودند و چاره‌اى جز به‌پايان بردن آن نبود به بدترين وجه ممكن متوقف كردند؛ و پس از آن حكميت پيش آمد و اين گروه نظر امام را نپذيرفتند و حَكَم پيشنهادى خود يعنى #ابوموسى_اشعرى را به امام تحميل كردند و كار حكميت را نيز به بدترين صورت ممكن ختم نمودند. ولى همينان بعد از نوشته شدن پيمانِ‌ ترك جنگ و مخاصمه، پشيمان شدند و از امام خواهان نقض آن گشتند و چون امام #پيمان‌شكنى را نپذيرفت، اعلام جدايى كردند و هنگامى كه سپاه عراق در بازگشت از #صفّين به نزديك كوفه رسيد، به‌طور رسمى از سپاه امام جدا شدند و در روستايى به‌نام حَروراء اقامت گزيدند. پس از آن به كوفه درآمدند و به سازماندهى براى مخالفت و مقابله با امام و حكومت وى پرداختند. #خوارج در ابتدا امام را تكفير كردند و با سردادن شعارهاى تند به مخالفت با او و حكومتش واكنش نشان دادند. آنان تحت شعار امر به معروف و نهى از منكر به تبليغ عقايد خود پرداختند و رفته رفته اقدامات تندترى نشان دادند: تكفيرگرى، برهم زدن مجلس سخنان امام و دشنام دادن به وى در جمع مردمان، خشونت‌ورزى و تهديد علنى به كشتن وى. در تمام اين مدت هرچه #خوارج تندى مى‌كردند و زشتى مى‌نمودند، امام با آنان مدارا مى‌كرد و حقوق‌مدارانه رفتار مى‌نمود. جمعيت #خوارج رو به فزونى گذاشت و آنان گروهى ديگر را نيز جذب خود كردند، ولى امام آزادى آنان را سلب نكرد. #خوارج به سرعت به‌سوى براندازى حكومت امام گام برداشتند. ✔️مداراى امام و رفتار حقوق‌مدارانۀ وى سبب شد كه بخشى عمده از #خوارج خود را كنار بكشند و جمعى حدود چهار هزار نفر تصميم به جنگ با امام گرفتند. اين گروه مقابله با امام را با آلوده كردن دست خود به خون بى‌گناهان آغاز كردند و كسانى چند را پس از تفتيش عقايد كشتند. امام كه با سپاه خود عازم #صفّين بود، با شنيدن اخبار ترورهاى #خوارج ناچار به بازگشت به‌سوى آنان شد. #خوارج با اعلام جنگ در منطقه #نهروان اردو زدند. امام به‌سوى آنان رفت و به‌تنهايى به اردوى #خوارج وارد شد و با آنان سخن گفت. جمعى بسيار از چهار هزار نفرى كه براى جنگ آمده بودند از #خوارج جدا شدند. عده كمى باقى ماندند كه شعارشان قتل و جنايت بود. امام اجازه آغاز نبرد با آنان را نداد تا اين‌كه #خوارجِ‌ باقيمانده به سپاه امام حمله آوردند و امام اجازه دفع آنان را داد و در مدتى كوتاه غائله ختم شد و #خوارج تار و مار گشتند. ✔️ولى خارجيگرى با مجموعه‌اى شاخصه شكل گرفته بود و باقى ماند. هرچند #خوارج در ميدان #نهروان از صحنه روزگار محو شدند ولى جمعى با مميزات خارجيگرى بقا يافتند و تفكر و راه و رسم #خوارج را ادامه دادند. ✔️ امام على (ع) در اين‌باره هشدارى اساسى داده است؛ آن‌گاه كه #خوارج در #جنگ_نهروان از پا درآمدند، گفته شد: اى اميرمؤمنان! همگى كشته شدند. فرمود: «هرگز! به خدا سوگند كه آنان نطفه‌هايند در پشت مردان و زهدان‌هاى زنان، هرگاه مهترى از آنان سر برآرد، از پايش دراندازند، چندان‌كه آخر كار مال مردم ربايند و دست به دزدى يازند.» (نهج البلاغه: کلام 60) 🔘موضوع #خوارج و انديشه و راه و رسم آنان، و نيز رفتارشناسى امام درباره ايشان از موضوعات مهم تاريخى، كلامى و فقهى بوده و از سده‌هاى نخست آثارى مستقل در اين‌باره به نگارش درآمده است. 📓کتاب "دامگه شیطان"، اثر مصطفی دلشاد تهرانی. #ادامه_دارد #خوارج #دامگه_شیطان @mola_amiralmomenin_as