امتداد حکمت در فلسفه فارابی
🔺 شماره چهارم
تقسیمبندی اجتماعات در دیدگاه فارابی
✳فارابی، در ارائه تقسیمبندی خود از اجتماعات انسانی، دو بیان دارد که حکایت از دو معیار میکند: تقسیم اجتماعات به کامله و ناقطه / تقسیم اجتماعات به مدینه فاضله و مضادات آن.
1⃣ او بعد از آنکه، اساس شکلگیری اجتماع انسانی را توضیح میدهد، به بیان اقسام اجتماعات میپردازد:
«قسمی از آن اجتماعات، کامله است و قسمی غیرکامله. اما #اجتماعکامله بر سه قسم است: عظمی، وسطی، صغری. عظمی؛ اجتماع همه جماعات است در معمورة (بخش آباد زمین)، وسطی؛ اجتماع امتی است در جزئی از معمورة، صغری؛ اجتماع اهل مدینة در جزئی از محل سکونت امت است.
و اما #غیرکامله: اجتماع اهل قریة و اجتماع اهل محلة، سپس اجتماع در کوی و در نهایت اجتماع در منزل است. کوچکترین واحد اجتماعی، منزل است. و محلة و قریة، متعلق به مدینة هستند، با این تفاوت که، قریة متعلق به مدینة است بنابر اینکه، خادم آن است و محلة متعلق به مدینة است بنابراینکه، جزء آن است. و کوی جزء محلة است، ومنزل جزء کوی است و مدینه جزء مسکن امت است و امت جزئی از معمورة (اجتماع جهانی) است.
📙ر.ک.آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، ص۱۱۲
2⃣بعد از آنکه، به مدینه فاضله و اجزاء و شرایط آن میپردازد، در تقسیم دیگری، مدینه فاضله را در برابر #مضادات آن قرار میدهد:
«و المدينة الفاضلة تضادها المدينة الجاهلة، و المدينة الفاسقة، و المدينة المتبدلة، و المدينة الضالة»
📙ر.ک.آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، ص۱۲۷
3⃣ این دو نکته را عرض کردم تا آنچه را که به نظر، نکته مهمی میرسد، گفته باشم و آن این عبارت فارابی است:
«فالخير الأفضل و الكمال الأقصى انما ينال أولا بالمدينة، لا باجتماع الذي هو أنقص منها.»
خیر افضل و کمال نهایی، اولاً به مدینة میرسد، نه به اجتماعی که انقص از آن است (قریة، محلة، سکة و منزل)
همان. ص ۱۱۲
انسان به آن کمالی که در فطرت او قرار داده شده است، فقط در ضمن اجتماع و با الگوی تعاون برای رفع احتیاجات، دست مییابد. به نظر فارابی، آن اجتماعی که اولاً نائل به کمال می شود، مدینة است.
براستی، مدینة چه ویژگیهایی دارد که، امکان دریافت کمال نهایی و خیر افضل در آن است اما در منزل نیست؟
#فلسفه_فارابی
#امتدادحکمت
@monir_ol_din