#حكمت٥
✍🏻 امام عليه السلام در این حكمت اشاره به سه نکته مهم مى کند و مى فرماید:
✨الْعِلْم وِرَاثَة کَرِیمَة، وَالاْدَاب حُلَل مُجَدَّدَة، وَالْفِکْر مِرْآة صَافِیَة.✨
يعنى:
🔹علم میراث گرانبهایى است،
آداب (انسانى) لباس زیبا و کهنگى ناپذیر است و فکر آئینه صافى است.
با ما همراه باشید در شرح اين حكمت👇🏼
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٥
#علم
✍🏻در فراز اول اين حكمت امام عليه السلام ميفرمايد:
✨الْعِلْم وِرَاثَة کَرِیمَة✨
💠«علم و دانش میراث گرانبهایى است»
👈🏼 منظور از کریم بودن علم، بهره مندی افراد بی شمار از آن است
و افزون بر بهره های معنوی بسیار که وارث، از علمِ به ارث رسیده می برد،
برای خود ارث گذار(عالمان و دانشمندان ) هم مفید و نتیجه بخش خواهد بود؛ زیرا باقیات الصالحات محسوب می شود.
مانند همين نهج البلاغه ايي كه سيد رضى جمع آورى نموده قريب ١٠٠٠سال است كه افراد بسيارى از آن بهره برده اند
💖رسول خدا صلوات الله عليه مى فرمايد:
✨هر گاه مؤمن بميرد و از او يك برگ باقى بماند كه بر آن علمى باشد، همان برگ روز رستاخيز پرده ميان او و آتش خواهد بود و خداوند در قبال هر حرفى كه بر آن برگ نوشته شده است، شهرى به او مىبخشد كه هفت بار گستردهتر از جهان است.✨
📚 روضة الواعظین، ترجمه مهدوی دامغانی، ص 31
👈🏼در تعريف علم گفته شده هرچه انسان مى آموزد علم و دانش است !
🔹این سوال زیاد از طرف افراد مطرح میشود که ؛
همه علوم مفید هستند یا خیر؟
و علم نافع ( سودمند) که در احادیث و روایات گفته شده چه چیزی هست؟
🔷 قطعا همه علوم مفيد نيستند .خوب ميدانيم
بعضی از علوم مضرند(مانند علم سحر)، بعضی علوم بی خاصیت هستند (مثلا دانستن زندگى هنرپيشه ها)
بعضی علوم نافع اند (مثلا علم پزشكي و مهندسى ...)
و بعضی علوم انفع( مثلا خداشناسى).
🔹با توجه به محدودیت های آدمی؛انسان نمیتواند به یادگیری همه علوم برسد. و باید براى علومی وقت بگذارد که در درجه اول نفع بیشتری برای وى دارد و از آن طرف از علومی که مضرند پرهیز کند. حتی از علومی که نه نفع و نه ضرری برای انسان دارند پرهیز شود.
زیرا این ها ذهن انسان را برای علوم دیگر تنگ میکنند. لذا نتیجه ای که ما از این نکته به دست می آوریم این است که بین علوم نافع یا انفع باید علمی که مفیدتر است را برگزینیم
لذا این توصیه اسلام است که همه چیز را لازم نیست یاد بگیری❗️
💝حديثى از اميرالمومنين عليه السلام:
✨«لا تتعلم العلم ممن لم ینتفع به فان من لم ینفعه علم لا ینفعک»
✍از کسی که علمش به او نفعی نرسانده علم نیاموز، چرا که علمی که به حال او سودمند نیست، به حال تو نیز سودمند نخواهد بود.
📚بحار الانوار، ج ۲، ص۹۹
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٥
#ادب
👈🏼امام عليه السلام در دومین جمله مى فرماید:
✨وَالآدَاب حُلَل مُجَدَّدَةٌ✨
💠 «آداب (انسانى)، لباس زیبا و کهنگى ناپذیر است»
✍🏻 واژه «حُلَل» جمع «حُلَّه» به معناى لباس زینتى يا لباسى كه تمام بدن را بپوشاند ، است.
«مُجَدَّدَة» به معناى چیزى است که پیوسته تجدید و نو مى شود و هرگز کهنه نخواهد شد.
آداب جمع اَدب است.
وقتی سخن از«ادب» به میان می آید ، نوعی رفتار خاص و سنجیده با افراد پیرامون خویش (از کوچک و بزرگ و آشنا و بیگانه) در نظر می آید.
این رفتار که از تربیت شایسته نشأت می گیرد، به نحوه سخن گفتن، راه رفتن، معاشرت، نگاه، در خواست، سؤال، جواب و ... مربوط می شود.
ادب، تربیت شایسته است ،
خواه مربی، پدر و مادر باشد، یا استاد و مربی.
🔴 نكته اخلاقى در معاشرتها
💢دوست داری با تو چگونه رفتار کنند⁉️
مگر نَه اینکه از توهین ولقب زشت و تحقیر و استهزای دیگران نسبت به خودت ناراحت و رنحیده می شوی؟
مگر نه اینکه دوست داری در جمع مردم، مورد تکریم و تشویق و توجه قرار گیری؟
🔹یکی از نکات مهم مربوط به معاشرت، آن است که آنچه را درباره خود نمی پسندی، در باره دیگران هم روا ندانی و آنچه نسبت به خویش دوست می داری، برای دیگران هم بخواهی و آنچه را در کار دیگران زشت می شماری، برای خود نیز زشت بدانی. اگر از کارهای ناپسند دیگران انتقاد می کنی، همان کارها و صفات در تو نباشد. این نوعی «خود ادب کردن» است
💖اميرالمومنين عليه السلام :
✨كَفاكَ مُؤَدِّبا لِنَفْسِكَ تَجَنُّبُ ما كَرِهْتَهُ مِنْ غَيْرِكَ؛✨
براى ادب آموزى ات همين بس كه از آنچه از ديگران نمى پسندى ، دورى كنى.
📚تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص247 ، ح5089
🔗 گاهى افراد در كودكى مربيان خوبى نداشته ولى در بزرگسالى در تكاملاتى كه رسيده اند متوجه عيوب تربيتى خود شده اند و شروع به اصلاح خود كردند يعنى همان خود ادب كردن؛
سخن معروفى است كه ؛
💢«لقمان را گفتند: ادب از که آموختی؟ گفت: از بی ادبان، که هر چه از ایشان در نظرم ناپسند آمد، از فعل آن پرهیز کردم.»
🔴 آيا مودب بودن همان خوش اخلاقي است⁉️
👈🏼 خيلى ها ادب با اخلاق را متفاوت مى دانند چون؛
١- اخلاق از مسائل مربوط به روح انسانی بحث میکند مثل راستگويى ولی آداب مربوط به افعال بدن است.
۲ـ مسائل اخلاقی همیشه و در طول زمان ثابت بوده و تغییر در آنها راه ندارد ولی آداب در زمانها و مكان های مختلف متغیر و متفاوتند.
٣- مسائل اخلاقی قابل استدلال عقلی میباشند ولی برای آداب، استدلالی عقلی وجود نداشته و تابع ذوق و سلیقه مردم میباشند.
💖اميرالمومنين عليه السلام مى فرمايد: میوه ادب ، خوش اخلاقی است.
📚تصنیف غررالحکم حدیث ۵۰۸۴
🔴 ارتباط مستقيم ادب و خرد
هر قدر سطح خرد و عقل انسان بالاتر رود بر ادب او افزوده میشود؛ زیرا «ارزشها» و «ضد ارزشها» را بهتر درک میکند و به همین دلیل بیادبی همیشه نشانه بیخردی است
💖اميرالمومنين عليه السلام مى فرمايد:
✨كُلُّ شَىْءٍ يَحتاجُ اِلَى الْعَقْلِ وَالْعَقْلُ يَحْتاجُ اِلَى الاَدَبِ؛✨
هر چيزى به عقل نياز دارد و عقل به ادب نيازمند است.
📚تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص248 ، ح5102
🔴 جلوه هایی از ادب
🔹کنیزی شاخه گلی برای امام حسن عليه السلام آورد ،
امام بزرگوار فرمود :
تو در راه خدا آزاد شدی ،
گفته شد چرا در مقابل یک شاخه گل او را آزاد کردی ؟
فرمود : خداوند ما را تربیت و ادب آموخته است که فرمود :
هنگامی که به شما هدیه ای داده شد شما بهتر از آن را هدیه بدهید و هدیه بهتر ، آزادی او بود.
📚بحارالانوار جلد ۸۴ صفحه ۲۷۳
💖امام حسن عسکری علیه السلام مى فرمايد:
✨لَیسَ مِنَ الاَدَبِ اِظهارِ الفَرَح عِندَ المَحزونِ❗️
اظهار شادی نزد غمدیده، از بی ادبی است.
📚تحف العقول ص489
حال كه جايگاه ادب مشخص شد برگرديم به كلام حضرت:
مفهوم کلام امام(علیه السلام) چنین است که؛
ادب همچون لباس هاى زیبایى است که آدمى در تن مى کند و هرگز فرسوده نمى شود بر خلاف لباس هاى ظاهرى.
@nahjolbalaqh
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٥
#فكر
👈🏼امام عليه السلام در قسمت اخر اين كلام مى فرمايد:
✨وَالْفِکْر مِرْآة صَافِیَة✨
💠 «فکر آئینه صافى است»
✍🏻 منظور از فکر همان اندیشیدن پیرامون مسائل مختلفى است که بر انسان وارد مى شود
هرگاه این اندیشه از هوا و هوس و حجاب هاى معرفت دور بماند، آئینه شفافى خواهد بود که چهره حقایق را به انسان نشان مى دهد و راه صحیح را در پرتو آن مى یابد، دوست را از دشمن و صواب را از خطا و حق را از باطل خواهد شناخت.
به همین دلیل برترین عبادت در روایات اسلامى تفکر شمرده شده است:
💢در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) آمده است:
«تَفَکُّرُ سَاعَة خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَة;
یک ساعت اندیشیدن بهتر است از عبادت یک سال».
📚 بحارالانوار، ج 68، ص 327، ح 22.
والسلام
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٦
💖 امام(علیه السلام) در این عبارات نورانى بر سه مطلب تأکید مى کند مى فرمايد:
✨صَدْر الْعَاقِل صُنْدُوق سِرِّه، وَالْبَشَاشَة حِبَالَة الْمَوَدَّة،وَالاِْحْتِمَال قَبْر الْعُیُوب.✨
💠سینه عاقل گنجینه اسرار اوست، خوشرویى ، دام محبت است و تحمل ناراحتى ها گور عیب هاست.
✍🏻 مرحوم سیّد رضى به دنبال این سه جمله حکمت آمیز اضافه مى کند که ؛
در روایت دیگرى از امام تعبیر دیگرى در این باره دیده مى شود که فرمود:
✨الْمَسْأَلَة خِبَاء الْعُیُوبِ، وَمَن رَضِی عَن نَفْسِه کَثُر السَّاخِط عَلَیْه✨
💠«مسالمت جویى وسیله پوشاندن عیب هاست
و آن کس که از خود راضى باشد افراد خشمگین بر او بسیار خواهند بود»
با ما همراه باشید در شرح اين حكمت👇🏼
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٦
#دردودل_كردن
💢امام عليه السلام در فراز نخست مى فرماید:
✨صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ✨
«سینه عاقل گنجینه اسرار اوست»
✍🏻 یعنى همان گونه که صاحبان ثروت مثلا يك جواهر فروش ، اشیاء قیمتى را در صندوق هاى محکم نگاه دارى مى کنند،
انسان عاقل نیز باید اسرارش را در دل خود پنهان دارد،
چرا که اسرار او اگر به دست دوست بیفتد گاه سبب ناراحتى اوست و اگر به دست دشمن بیفتد ممکن است سبب آبروریزى او شود.
✔️ اين سخن به صورت ضمني امر به پوشيده داشتن اسرار است و تعبير سينه عاقل به اين اعتبار است كه بفهماند رازدارى نشانه عقلانيت انسان است
پس برای اینکه بتوانید حفظ اسرار كنيد #مراقب_زبان خود باشید
👈🏼 اسرار دو گونه اند؛
✔️اول اسرار خودمان
✔️و دوم اسراری که از زندگی دیگران میدانیم؛
🔹رازدارى یعنی هم باید مراقب رازها و اسرار زندگی خودمان باشیم و هم در حفظ رازهای دیگران تلاش کنیم.
🔹رازداری به این علت اهمیت دارد که در بیشتر موارد با آبروی مردم و حتی خود ما رابطه مستقیم دارد و ممکن است مردم را درباره صاحب راز وادار به قضاوت کند.
💯نكته مهم‼️
👈🏼راز، یکی از انواع حقالناس محسوب میشود. پس افشای راز کسی، بر گردن شما دین میآورد، چه برسد به لطمهخوردن و آسیب دیدن صاحب آن.
🔴 چگونه راز دار باشيم⁉️
✍🏻 باید در قدم اول کمتر حرف بزنیم.
کسی که پر حرفی میکند دقت در پردازش
حرفهایش را از دست میدهد. به همینخاطر است که افراد پر حرف برای رازداری چندان قابل اطمینان نیستند. اگر میخواهید رازدار باشید کمتر حرف بزنید تا چیزی که نباید بگویید، ناگهان از دهانتان بیرون نپرد. مطمئن باشید ضرر نمیکنید.
💢اميرالمومنين علیه السلام در حكمت ٧١ مى فرمايند:
✨إِذَا تَمَ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلَامُ؛
چون عقل کامل گردد، سخن اندک شود✨
🔹گام بعدى ، سنجديده سخن بگوييم عادت كنيم اول فكر كنيم بعد سخن گوئيم
💢رسول خدا صلوات الله عليه مى فرمايد :
✨إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ وَرَاءَ قَلْبِهِ فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَتَكَلَّمَ بِشَيْءٍ يُدَبِّرُهُ بِقَلْبِهِ ثُمَّ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ إِنَّ لِسَانَ الْمُنَافِقِ أَمَامَ قَلْبِهِ فَإِذَا هَمَّ بِالشَّيْءِ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ يَتَدَبَّرْهُ بِقَلْبِه✨
💠زبان مؤمن در پس دل اوست، هرگاه بخواهد سخن بگويد درباره آن مى انديشد و سپس آن را مى گويد اما زبان منافق جلوى دل اوست هرگاه قصد سخن كند آن را به زبان مى آورد و درباره آن نمى انديشد.
📚تنبيه الخواطر ج 1 ، ص 106
🔷 و نكته ديگر، مواظب عادتهای غلط باشید
یکی از چیزهایی که باعث افشای یک راز، چه راز خودتان و چه راز دیگری میشود عادتهای غلطی است که ممکن است برای شما گران تمام شوند.
مثل دادن اطلاعات غیرضرورى به افرادی که نمیشناسید یا گفتن بیدلیل هر حرفی حتی به کسانی که میشناسید. يا سرك كشيدن در زندگى مردم وپى بردن به اسرار ديگران ...
تا زمانی که سری در اختیار شماست او اسیر شماست اما وقتی آشکار شد شما اسیر او هستید.
💢در حدیثى که در غررالحکم از امام(علیه السلام) نقل شده مى خوانیم:
«سِرُّکَ أسیرُکَ وَ إنْ أفْشَیْتَهُ صِرْتَ أسیرَهُ;
سرّ تو اسیر توست و هنگامى که آن را افشا کنى تو اسیر آن خواهى شد».
🔹يادمان باشد یک راز تا زمانی راز میماند که پوشیده و مخفی نگه داشته شود اما وقتی از یک نفر فراتر رفت دیگر اسمش راز نیست. یک خبر است
و خبر بهخودی خود و بهسرعت پخش و منتشر میشود. احتمال تبدیل یک راز به خبر معمولا به اندازه احتمال آتش گرفتن یک ظرف بنزین با یک جرقه آتش بالاست چون نخستین شرط یک خبر خوب را ذاتا دارد و آن بیخبر بودن دیگران و اشتیاق و کنجکاوی آنها برای دانستن ماجراست.
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٦
#خوشرويى
💢امام در دومین جمله اين حكمت مى فرماید:
✨وَالْبَشَاشَة حِبَالَة الْمَوَدَّة✨
«خوشرویى و بشاشت، دام محبت است»
✍🏻 تعبیر به «حبالة» (دام) اشاره به این است که حتى افرادى که از انسان گریزانند با اظهار محبت و خوشرویى به سوى وى مى آیند
پرنده به هوای دانه در دام صیاد می افتد؛ چون دانه را دوست دارد. انسان ها نیزبا خوشرویی، دام دوستی را پهن مى كنند و ديگران چون خوشرویی را دوست دارند جذبشان ميشوند
💢اميرالمومنين عليه السلام در حكمت ٥٠ مي فرمايد :
✨قُلُوبُ الرِّجَال وَحْشِيَّة فَمَن تَأَلَّفَهَا أَقْبَلَت عَلَيْهِ✨
💠دل های مردم گریزان است، به کسی روی می آورند که خوشرویی کند.
🔹انسان فطرتا به زندگی در میان اجتماع و ارتباط با مردم نیاز دارد و اين محبت است كه ارتباطات را بوجود آمده را تدوام مى بخشد.
و از آنجا که در برخورد اول، قبل از هرگونه کلامی، چهره انسان و نوع برخوردش از ویژگی ها و خُلق او خبر می دهد، مردم به افراد خوشرو، تمایل پیدا می کنند و به سویشان می روند.
🔴 خوشرویی چه مزیت هایی دارد؟
1️⃣ سعادت اخروی؛
💢امام باقر عليه السّلام فرمود:
« خوشرويى و چهره باز، محبت می آورد و موجب نزديكى به خدا مىشود». (1)
2️⃣ موفقیت در روابط و زندگى اجتماعی؛
انسان هاى خوشرو و خوش برخورد روابط عمومى بالايى دارند چون مردم از دوستی و مصاحبت با آنها لذت می برند و خود شخص نیز احساس خوبی خواهد داشت.
💢اميرالمومنين علیه السلام در مورد دوستان خنده رو فرمود:
« تو از معاشرت با آنان لذّت مىبرى، پس با قطع رابطه از ايشان، خود را از اين لذت محروم مكن و بيشتر از آنان انتظار نداشته باش و مانند آنها با خوشرويى و خوش زبانى رفتار كن». (2)
3️⃣ رفع کینه ها
محبت و كدورت نمى تواند همزمان در دل وجود داشته باشد پس با آمدن محبت ، كدورت از دل خارج ميشود و كينه ها از بين ميرود
💢اميرالمومنين عليه السلام مى فرمايد:
✨حُسنُ البِشرِ يَذهَبُ بِالسَّخيمَةِ؛
خشرويى كينه را از بين مى برد.(3)
📚 منابع :
(1) مشکاة الانوار، ص369
(2) آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام (ترجمه وسائل الشیعه)، ص23
(3) اصول كافى ج2، ص103
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٦
#حلم
💢در فراز اخر اين حكمت حضرت مى فرمايد :
✨وَالاِْحْتِمَال قَبْر الْعُیُوب.✨
💠 تحمل ناراحتى ها ، گور عیب هاست.
✍🏻 در اين فراز حضرت در مورد تحمل و سازش سخن گفتند.
انسان ها در موارد بسیاری با هم متفاوتند؛ چون سلیقه ها و عقیده های افراد با هم متفاوت است، اما این دلیل نمی شود هرکس، چیزی بر خلاف نظر خود دید، به سرعت اعتراض کند، بلکه باید با تحمل و سعه صدر، حتی از خطای دیگران، چشم پوشید، چه رسد به اختلاف نظر. نیز هرگز نباید برای مقابله به مثل عجله کرد، این روش خداوند غفور و حلیم است که کوهی به کاهی می بخشد و عفوش از غضبش بیشتر است.
🔴 علت تشبیه تحمل به گورستان عیبها؟
همانگونه که قبر لاشه بدبوی مردار را در خود نگه می دارد و می پوشاند تا مردم از آلودگی های جسمی آن در امان باشند، تحمل بدزبانی ها و بدرفتاری مردم و فرو بردن غضب نیز عیوب اخلاقی انسان را از چشم دیگران می پوشاند.
🔴علت ضرورت تحمل در زندگی فردی ـ اجتماعی چیست؟
انسان ها یک خوی حیوانی در خود دارند که هر چه از مکارم اخلاق دور شوند و به سوی رذایل سوق پیدا کنند بیشتر و بیشتر آشکار می شود تا جایی که مردم از شر آنها در امان نخواهند بود مگر با صبر، زیرا هرکس صبر و تحمل ندارد، همواره زبان ناسزای دیگران را به روی خود می گشاید و عیوبش برملا و آشکار می شود. چنانچه هنگامی که از کنار لانه زنبورهای سمی و گزنده عبور می کند، نباید آنها را تحریک کند زیرا به او حمله ور می شوند و با نیش های زهرآگین خود او را می آزارند. (24)
💢اميرالمومنين علیه السلام در حكمت ٢١١می فرماید:
« اَلحِلمُ فِدامُ السَّفیهِ؛ شکیبایی دهان بند بی خردان است».
🔴 آیا مدارا مخصوص قشر خاصی است⁉️
خیر انسان در هر موقعیتی باشد ناگزیر به تحمل دیگران است تا زندگی شاد و سالمی داشته باشد.
گفته می شود خردمند، پیوسته خادم احمق است؛
اگر بالادست او باشد، از مدارای با او و تقرب به او چاره ای نمی یابد و اگر زیردست او باشد، از تحمل او و نگاه داری شرش چاره ای نمی یابد.
🔴 نکته مهم
1ـ اگر هرکس، به اطاعت از کلام گهربار سرور و مولایش عمل کند، مشاجرات، ناهنجاری ها و به دنبال آن پرونده های قضایی در جامعه اسلامی تا این حد افزایش نمی یابد.
2ـ بهترين وسيله آزمون خوشخويى، خويشتندارى در برابر اذيّت، و تحمّل آزار ديگران است. و هر كه از بد خلقى ديگران شكوه كند، خود دليل بر بدخويى اوست، زيرا خوش خلقى جز تحمل اذيّت و آزار ديگران نيست.
🔷قنبر غلام خاص امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام بود. او دلداده امام بود و آن حضرت نیز او را بسیار دوست می داشت.
روزى اميرمؤمنان (عليه السّلام) شنيد كه مردى قنبر را ناسزا مي گويد و قنبر تصميم گرفت كه پاسخش را بدهد. اميرمؤمنان قنبر را صدا زد كه اى قنبر آرام باش، اين ناسزاگو را به همان حالت پستى رها كن كه در اين صورت خدا را خشنود، شيطان را خشمناک و دشمنت را ناراحت خواهى كرد.
سوگند به خدایی كه دانه را شكافت و مخلوقات را آفريد هیچ چيزى مانند حلم، موجب رضاى الهى نيست و هيچ چيزى مانند سكوت، شيطان را خشمناک نمي كند و هيچ كارى مانند خاموش بودن و بى اعتنایی، احمق را ناراحت نمي كند.
📚بحارالانوار، ج67، ص403.
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٦
#خودپسندى
📌امام(علیه السلام) در آخرین نکته مى فرماید:
✨و مَن رَضِی عَن نَفْسِه کَثُر السَّاخِط عَلَیْه✨
💠 «آن کس که از خود راضى باشد افراد خشمگین بر او بسیار خواهند بود»
✍🏻 فرمايش امام اشاره به يكى از صفات زشت انسانى به نام عُجب يا همان خودپسندى و از خود راضى بودن است
✔️خودپسندی صفتى است که سبب می شود افراد کمالات داشته یا نداشته خود را بزرگ شمارند و خود را بدون عیب و بی نیاز از دیگران بدانند یا مدام مشغول تعریف از خود باشند؛
💢در حالی که اميرالمومنين (ع) مى فرمايد:
(أَقْبَحُ الصِّدْقِ ثَنَاءُ الرَّجُلِ عَلَى نَفْسِه؛ زشتترين راستى، ثناگويى مرد از خويشتن است).
📚 غررالحکم، حکمت 1181.
💢يا در جاى ديگر خودپسندی را، عین نادانی مى داندو مى فرمايد:
✨ (الْعُجْبُ رَأْسُ الْحَمَاقَة؛ عُجب سرآمد نادانی است).✨
📚 غررالحکم، حکمت 5090
🔹در اين حكمت حضرت به يكى از آثار عجب اشاره مى كنند و آن اينكه انسان از خودراضى ، ديگران را عصبانى مى كند.
دلیل آن روشن است، زیرا انسان از خود راضى ، انتظار دارد دیگران براى او احترام زيادى قائل شوند،
همه به او سلام کنند،
در مجالس، صدر مجلس را به او اختصاص دهند،
روى حرف او سخنى نگویند
و مدام زبان به مدح و ثنایش بگشایند. ..
زمانى که این احترامات را نمى بیند و مردم او را در جایگاه اصلى اش مى شناسند نه آنچه خودش ادعا دارد
نسبت به مردم بدبین مى شود و زبان به بدگویى مى گشاید و بى اعتنایى پیشه مى کند و همین امر مردم را به او خشمگین مى سازد.
🔴 آثار خودپسندی
✔️خودپسندی منشأ کبر است
تكبّر (خود برتربينى) با عجب (خود بزرگ بينى) تفاوت دارد،
در عجب هيچ گونه مقايسه اى با ديگرى نمى شود، بلكه انسان به خاطر علم يا ثروت يا قدرت و يا حتّى عبادت، خود را بزرگ مى بيند، ولى در تكبّر حتماً خود را با ديگرى مقايسه مى كند و برتر از او مى بيند. فراموش نكنيم كه « کبر » نیز منشأ بسیاری از رذایل اخلاقی دیگر خواهد بود .
✔️تباه کردن اعمال نیک؛
💢از پیامبر(ص) نقل شده که عجب اعمال ۷۰ ساله انسان را از بین میبرد.
📚نهجالفصاحه، ص۲۸۵.
💢در روایتی که از امام صادق نقل شده؛
دو نفر فاسق و عابد وارد مسجد شدند اما هنگامی که از مسجد بیرون میآمدند، فرد فاسق، عابد و عابد فاسق شده بود زیرا عابد در مسجد دچار عجب شده بود و به عبادت خود مینازید، اما فاسق در فکر توبه بود و استغفار میکرد.
📚کافی، ج۲، ص۳۱۴.
✔️ یکی از آثار خودپسندی آن است که فرد، گناهان خویش را کوچک می شمارد، بلکه خویشتن را از هرگونه گناه و پلیدی پاک و پاکیزه می داند. در واقع، عجب و خودخواهی نمی گذارد که بدی های خود را ببیند و ازاین رو، در پی استغفار و پوزش خواهی بر نمی آید. نیز چنین شخصی خود را میان مردم، انسانی خوب و بلندمرتبه می پندارد.
✔️اثر دیگر اینکه عجب، آتش دشمنی و کینه توزی را در فرد خودخواه می افروزد. از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل شده است:
«ثَمَرةُ العُجبِ البَغضاهُ؛ میوه خودپسندی، دشمنی و کینه توزی است».
✔️از آثار دیگر خود پسندى این است که فرد را از هرگونه پیشرفت در زندگی و كمالات انسانى باز می دارد.
«گویند: اسب سواری به نهر آبی رسید، ولی هر چه اصرار کرد، اسب از آن نهر کوچک و کم عمیق عبور نکرد. مرد حکیمی رسید و گفت: آب نهر را به هم زنید تا گل آلود شود. این کار را کردند و اسب به راحتی عبور کرد. وقتی سرّ این کار را از آن مرد کارآزموده خواستند، گفت: هنگامی که آب صاف بود، اسب عکس خود را در آب می دید و می پنداشت خود اوست و حاضر نبود پا به روی خویش بگذارد و همین که آب گل آلود شد و خویش را فراموش کرد، به راحتی از آن گذشت».
🔴 از نظر عیسی (علیه السلام) احمق کیست؟
عيسى بن مريم (عليه السّلام، فرمود:
✨من بيماران را به اذن خدا شفا دادم، افراد كور و پيس را به يارى خداوند سالم گردانيدم و مردگان را به اذن خدا زنده كردم، ولى نتوانستم احمق را معالجه كنم. گفتند: يا روح اللَّه، احمق كدام است؟ فرمود: كسى كه از خود راضى مىباشد، به فكر و نيت خود عمل مىكند، به سخنان ديگران گوش نمىدهد، همه را به نفع خود مىداند و زيانى براى خود نمىداند، هميشه خود را محق جلوه مىدهد و براى ديگران حقى قائل نيست، اين را مىگويند احمق كه علاجى براى آن نیست. ✨
📚ایمان و کفر ج2، ص493.
(ترجمه ج64بحارالانوار، ترجمه عطاردی)
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
🔴چگونه گرفتار عجب و كبر نشويم⁉️
💯در نهج البلاغه قدرت، پست و مقام، از زمینه ها و عوامل شکل گیری خودپسندی معرفی شده است.(نامه٥٣ به مالك اشتر)
👈🏼 اگر انسان كار نيكى- اعم از عبادت خدا يا كمك به بندگان او، تحصيل علم، كسب درجات معنوى و ... انجام دهد و از رسيدن به چنين كمالاتى به خود ببالد و تصور كند بنده خوبى شده و وظيفه خود را به نحو احسن انجام داده، در اين صورت گرفتار رذيله اخلاقى «عجب» شده است
ولى اگر از توفيقى كه در كسب كمالات معنوى وانجام كردار نيكو به دست آورده، خوشحال شود و به درگاه الهى سپاس گزارد و آن را لطفى از جانب خدا بداند، چنين حالتى مذموم نيست، بلكه ممدوح است.
پس هر صفت خوبى كه داريم مرتبا به خود يادآورى كنيم نعمتى است كه خدا داده و ممكن است هر لحظه به هر دليلى از آن محروم شويم
پس برای درمان عجب، باید به اسباب و ریشههای آن توجه کرد؛ اگر سبب عجب یکی از نعمتهای خدا مانند زیبایی، قدرت و کثرت اولاد است، انسان به این نکته توجه کند که خدایی که این نعمتها را به او داده در یک چشم بههم زدن میتواند آنها را از او بگیرد
همچنین از کسانی که در طول تاریخ این نعمتها را داشتهاند، و از آنها در راه صحیح استفاده نکردهاند، عبرت بگیرد. به عنوان نمونه درمان عجبی که سبب آن قدرت و توانایی است، توجه به بزرگی قدرت الهی و نیز توجه به مراحل آفرینش انسان است
🔴مراقب كبر عبادت باشيم‼️
حكايت💥
✨خداوند به داود علیه السلام وحی کرد که گناهکاران را مژده بده و صدیقان را بترسان. داود علیه السلام عرض کرد: چگونه عاصیان را مژده و مطیعان را بترسانم؟ فرمود: گناهکاران را مژده بده که من توبه را قبول میکنم و از گناهانشان میگذرم و صدیقان را بترسان که به اعمال و عبادات خود مغرور نگشته و خودپسندی نکنند، زیرا هیچ بندهای نیست که من او را محاسبه کنم مگر اینکه هلاک میشود.✨
💢همچنین امام اميرالمومنين علی علیه السلام فرموده است:
✨گناهی که تو را آزار دهد و مایه رنج و ناراحتی تو گردد در پیشگاه الهی بهتر از کار خوبی است که مایه عجب و خودپسندی تو گردد✨
📚حكمت٤٦ نهج البلاغه
⚜️در آخر با دعايى كوتاه ولى پر معنا از امام سجاد اين بحث را تمام مي كنيم ؛
امام سجاد علیه السلام در دعای مکارماخلاق میفرماید:
💯خدایا عبادتم را با عجب تباه مکن
والسلام
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حكمت٧
🔹حضرت اميرالمومنين علیه السلام در این حکمت به دو موضوع که در زندگى مادى و معنوى او تأثیر فراوان دارد اشاره کرده است
✔️ آثار صدقه دادن
✔️ و تجسم اعمال در آخرت
مى فرمايد :
✨الصَّدَقَة دَوَاء مُنْجِح، وَأَعْمَال الْعِبَاد فِی عَاجِلِهِم،نُصْب أَعْیُنِهِم فِی آجَالِهِم.✨
💠 صدقه (کمک به نیازمندان) داروى شفابخشى است و اعمال بندگان در این جهانِ زودگذر در برابر چشمان آنها در آن جهان (پایدار) است.
با ما همراه باشید در شرح اين حكمت👇🏼
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها
#حکمت ۷
#صدقه
👈🏼حضرت در فراز اول مى فرمايد :
✨الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ✨
«صدقه (کمک به نیازمندان) داروى شفابخشى است»
✍🏻 صدقه به هرگونه بخشش گفته نمى شود، بلکه بخشش هایى است که قصد قربت در آن باشد;
خواه واجب باشند مانند زکات
یا مستحب مانند انفاق فى سبیل الله
و خواه جنبه شخصى داشته باشد مانند کمک به یتیم
یا محروم یا بیمارى یا جنبه عام داشته باشد مانند بناى بیمارستان و دارالایتام که از آن تعبیر به صدقات جاریه نیز مى شود.
🔹اما چگونه این صدقات داروى شفابخشى است،
بخشى از آن جنبه حسى دارد که با چشم خود مى بینیم; بیماران محروم از این طریق درمان مى شوند، ایتام سرپرستى مى گردند و غم و غصه مستمندان كمتر مى شود
و بخشى از آن جنبه معنوى دارد همان گونه که در حدیث معروف نبوى(صلى الله علیه وآله) آمده است:
✨«دَاوُوا مَرْضَاکُمْ بِالصَّدَقَةِ وَرُدُّوا أَبْوَابَ الْبَلاَءِ بِالدُّعَاءِ
بیماران خود را با صدقه درمان کنید و درهاى بلا را با دعا ببندید».✨
📚مستدرك الوسائل ج ٧، ص ٧
#تجسم_اعمال
👈🏼سپس در فراز دوم مى فرماید:
✨وَأَعْمَال الْعِبَاد فِی عَاجِلِهِم، نُصْب أَعْیُنِهِم فِی آجَالِهِم✨
«اعمال بندگان در این جهانِ زودگذر در برابر چشمان آنها در آن جهان (پایدار) است»
✍🏻 همان گونه که بعضى از شارحان نهج البلاغه تصریح کرده اند، این کلام امام اشاره روشنى به تجسم اعمال در قیامت دارد.
🔹 معنای تجسم اعمال این است که اعمال نیک دنیایی انسان در رستاخیز تغییر شکل داده، به صورت نعمتهای بهشتی درخواهد آمد، چنانکه اعمال بد به صورت آتش و زنجیر و انواع عذاب نمودار خواهند شد.
مثلا نماز در قیافه یک انسان زیبا و صالح و ظلم و ستم به صورت دودى سیاه و خفقان آور مجسم مى شود و انسان ها در کنار اعمال مجسم خود خواهند بود و بخشى از پاداش و کیفر آنها از این طریق صورت مى گیرد.
🔹در قرآن مجید نیز آیات فراوانى وجود دارد که ظاهر آن تجسم اعمال است مانند آنچه در آخر سوره «زلزال» آمده است:
«(فَمَن یَعْمَل مِثْقال ذَرَّه خَیْرا یَرَه * وَمَن یَعْمَل مِثْقال ذَرَّة شَرا یَرَهُ)
هرکس به اندازه سنگینى ذره اى کار نیک کند آن را مى بیند و هرکس به قدر ذره اى کار بد کند نیز آن را خواهد دید».
والسلام
@nahjolbalaqhe1
═✼✼═✼═✼✼═
🖥 کانال علی(ع) راز نهج البلاغه
#حکمت ها