◾️خلاصه بحث جلسه سوم کارگاه مجازی نوحه ✔️ساخت نوحه یا سرودن شعر؟ کدام سخت‌تر، حساس‌تر و موثرتر است؟ ✔️توضیحاتی درباره قالب زمینه و شور ۱. نوحه، علاوه بر شعریّت، مبتنی بر موسیقی نیز هست و این مساله کار یک نوحه‌سرا را به مراتب سخت‌تر از کار یک شاعر می‌کند. ۲. نوحه یک قالب شعری است و اصلاً گمان نکنید که نوحه، محدودیت‌های شعری کمتری دارد. ۳. اینکه می‌بینید در نوحه‌ها اشکال زبانی و ضعف تألیف پیش می‌آید، چون نوحه‌سرا در عین حال که در حصار تنگ موسیقی از قبیل ریتم، ضرب، نت‌ها و... قرار می‌گیرد، در حصار شعریت نیز هست و باید شعریت اثر خود را نیز حفظ کند. ۴. نوحه‌سرا اول باید یک شاعر خوب باشد ۵. نوحه حساس‌تر از شعر است؛ چون بسیار بیشتر از شعر با اجتماع و مردم سروکار دارد؛ فراگیری نوحه در میان مردم قابل قیاس با شعر نیست؛ حتی می‌بینید در ورزشگاه‌ها هم تماشاگران از ملودی نوحه‌ها برای شعارهای خود استفاده می‌کنند. ۶. از میان قالب‌های سینه‌زنی، قالب «زمینه» پرظرفیت‌ترین، منعطف‌ترین و موردتوجه‌ترین قالب سینه‌زنی به‌شمار می‌رود. ۷. تمام مضامین و درون‌مایه‌ها در قالب زمینه جای می‌گیرد؛ (عاطفی، مرثیه، حماسه، عرفانی و...) به‌شرط آنکه با ملودی خود متناسب باشد. ۸. زمینه معمولاً به زبان محاوره گفته می‌شود؛ اما وقتی پای مضمون حماسی و عرفانی به میان می‌آید برخی بخاطر مقتضیات مضمون به سراغ زبان معیار می‌روند؛ آنچه مهم است وحدت و تناسب زبانی است. ۹. زمینه از 2 تا 4 بند ساخته می‌شود که هر بند باید از نظر ساختار، نت‌ها، هجاها، فرم قرارگرفتن قافیه و هرآنچه از عناصر تشکیل‌دهندۀ هر بند محسوب می‌شود، با بندهای دیگر کاملاً متناسب باشد. ۱۰. زمینه یک تصنیف مذهبی است و به بخش‌های آن، صنف یا همان فراز می‌گویند. صنف به آن بخش از نوحه می‌گویند که دارای آهنگ و قافیه و نت‌ موسیقایی و هجای شعری مستقل باشد. زمینه‌ای که بیش از 3 یا 4 صنف باشد، برای مخاطب خسته‌کننده و سرگردان‌کننده می‌شود. ۱۱. هر زمینه یک گوشواره دارد؛ گوشواره عبارت یا عباراتی است که ساده و روان و زیباست و قابلیت تکرار و همراهی توسط مستمع را دارد که معمولاً انتهای هر بند می‌آید؛ البته گاهی هم گوشواره ممکن است ابتدای نوحه قرار بگیرد؛ مهم رعایت ویژگی‌های گوشواره است. ۱۲. شور آخرین قالب سینه‌زنی است که از نظر ریتم هم تندتر از سایر قالب‌هاست. ۱۳. شور از قدیم در مجالس برای ایجاد هیجان و تخلیه احساسات مخاطب به کار رفته؛ هرچند امروزه کارکرد‌های گسترده‌تری يافته و فرم آن نیز تغییراتی داشته است. ۱۴. وفور مضامین احساسی محض و تُوخالی و دور از محتوا و معرفت باعث شد برخی از این قالب روی‌گردان شوند؛ همان‌طور که ریتمیک‌بودنِ آن برخی را به خود جذب کرد. ۱۵. در سال‌های اخیر اتفاقات بسیار خوبی همچون ورود مضامین معرفتی، حماسی، عاطفی زیبا و بامحتوا، همراه با زاویه نگاه‌های نو و اثرگذار، پرداختن به مسائل اجتماعی روز در قالب شور افتاده است. اما همچنان شورهای بی‌محتوا و تُوخالی با الحان و اجراهای زننده نیز رواج دارد. بهرحال یکی از مهم‌ترین رسالت‌های ما پرداختن و گسترش‌دادنِ مضامین خوب در قالب شور است. ۱۶. گاهی در قالب شور به مرثیه هم پرداخته می‌شود که بهتر است مختص ایام خاصی همچون روز عاشورا یا روز شهادت حضرت زهرا و ... باشد. نباید روضه مکشوف امام معصوم که فجیع‌ترین حالت شهادت را داشته، یا روضه مربوط به نوامیس اهل‌بیت عصمت، انقدر راحت روی زبان‌ها جاری شود و برای مخاطب، عادی جلوه کند. #حمید_رمی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

◾️خلاصه بحث جلسه سوم کارگاه مجازی نوحه ✔️روش‌های ساخت ملودی حماسی ۱. برای ساخت ملودی حماسی اولین فاکتور که باید رعایت بشود انتخاب آهنگ مناسب فضای حماسی است. ۲. دومین فاکتور، کشش‌ها در ملودی حماسی است که نسبت به ملودی‌های دیگر نقش کمتری دارد و باید به میزان قابل توجهی از کشش‌ها کمتر استفاده شود؛ مثلاً در یک مصراع که چند واژه وجود دارد، تنها یکی از واژه‌ها در ملودی کشیده شود. ۳. یک شگرد کاربردی که می‌تواند در ساخت ملودی حماسی کمک کند، "ردشدن از روی کلمات" یا سرعت دادن به کلمات‌ در یک فراز یا یک بیت است که با این روش به سرعت و چابکی ملودی افزوده می‌شود. ۴. شگرد بعد، تقطیع یعنی مکث‌کردن بین دو کلمه یا استفاده از کلمات کوتاه است. ۵. این موارد زمانی موثرند که انتخاب آهنگ، درست و متناسب با فضای حماسی باشد. #سید_صالح_حسینی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

اثر منتخب هفته سوم کارگاه نوحه زمینه حماسی حضرت قاسم(ع) تا چشم، حسین از داغ علی خون شد از بیشه، چه شیری راهیه میدون شد تا اومد یل دلاور حسن از رزم و غضب پسر حسن سپاه کوفه هراسون شد حسن و حسین و عباس تو وجودش خلاصه شده رجزش و تیغ چشماش حماسه در حماسه شده خونِ علی توی رگاشه چه شکوهی توی صداشه تا می زنه به دل لشگر عمو میگه خودِ باباشه (ای جانم، نوجوون خیمه ها ای جانم، مجتبای کربلا) شاعر و نغمه‌پرداز #محمدجواد_صادقی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، مورد رضایت نیست.

◾️خلاصه بحث جلسه چهارم کارگاه نوحه ✔️آشنایی با قالب «واحد» و انواع آن ✔️نکاتی درباره اجرای قالب واحد ۱. قالب «واحد» قالبی است که مستمع به حالت ایستاده سینه می‌زند و با آن همراه می‌شود و بخش قابل‌توجهی از هر مراسم را به خود اختصاص می‌دهد. ۲. «واحد» قالبی است که ذاتاً انواعی دارد. انواع واحد از منظر ریتم عبارتند از: الف) واحد کند/ سنگین: ریتم کند، با مضامین مرثیه یا تلفیق مرثیه و عاطفه ب) واحد میانی/ نُص(در مناطق عرب‌زبان): بین ریتم واحد کند و تند، معمولاً با مضامین عاطفی و بعضاً مرثیه ج) واحد تند: ریتم تند، با مضامین حماسی، یا تلفیق عاطفه و حماسه با بیان شورانگیز و هیجان‌آور ۳. انواع قالب‌ها از نظر محوریت شعر و ملودی: الف) اثر شعرمحور: روی یک قالب شعری مثل غزل، قصیده، ترکیب‌بند، مثنوی و... آهنگ ساده‌ای قرار می‌گیرد. ب) اثر ملودی‌محور: شعر روی ملودی سوار می‌شود ۴. در اجرای آثار ملودی‌محور در یک مراسم، افراط نکنیم و از ظرفیت آثار شعرمحور نیز بهره ببریم؛ مستمع از تنوع آهنگینِ بیش از حد، خسته می‌شود؛ بپذیریم که درصد بالایی از مستمعین در هر هیئتی مخاطب عام هستند؛ فقط نگاه به حلقۀ جلوی منبر نکنیم. ۵. هر واحد باید بر اساس مضمون و درون‌مایه‌ای که دارد درست در جای خود استفاده شود؛ این اشتباه معمولاً در واحدهایی که مضامین عاطفی یا حماسی دارند رخ می‌دهد. گاهی نوحه عاطفه‌ای‌ست اما به‌همراه خود، عبارات و مضامین شورانگیز و حماسی نیز دارد؛ آن را می‌شود با ریتم تند خواند. اما واحدی که صرفاً مضامین عاطفی دارد، نباید با ریتم تند خوانده شود؛ حتی اگر شور و حرارت بیشتری را به جلسه بدهد، از نظر فنی، ریتم و محتوا باهم تناسب ندارند. بلکه باید در قالب واحد میانی (واحد نُص) اجرا شود. #حمید_رمی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

◾️خلاصه ‌بحث جلسه چهارم کارگاه نوحه ✔️توضیحاتی درباره علم سلفژ ۱. تعریف موسیقی عبارت است از هر آنچه که در عالم صوت و صدا می‌شنویم؛ صدای باد، صدای آواز یک پرنده و... ۲. برای آشنایی بهتر با موسیقی، باید ابتدا با الفبای نت‌های موسیقی یعنی سلفژ آشنا شویم. ۳. نت‌ها همان پرده‌ها یا پله‌ها یا درجه‌های صوتی هستند که هر‌ کدام دارای حرف‌اند. ۴. نت‌های موسیقی در هر آنچه که در عالَم موسیقی یعنی صدا و صوت می‌شنویم، نقش دارند؛ این نت‌ها هستند که درون موسیقی، بالا و پایین می‌شوند و نظم صوتی را تشکیل می‌دهند؛ فرقی ندارد که موسیقی قرآنی باشد یا مداحی یا آوازی و... ۵. در نوحه یا تصنیف که متشکل از آهنگ و شعر و ریتم و ملودی است، به هجاها باید دقت زیادی شود؛ چرا که هر نت، زیر یک هجا قرار می‌گیرد و این‌گونه است که شعر و آهنگ با هم تلفیق می‌شوند؛ برای درک بهتر به این قطعه زیر توجه کنید: هجا: می_خو_نم _ با نت:  دو _ ر  _می_ فا فهم و توجه به این موضوع به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید نوحه‌سرایی کنید و این به شما بستگی دارد که تا چه اندازه بخواهید از علم موسیقی و سلفژ بهره‌مند شوید. #سید_صالح_حسینی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

اثر منتخب هفته چهارم کارگاه نوحه واحد سنگین حضرت رقیه(س) سر و روی خاکی‌م لباسای پاره‌م چی بگم از گوشواره‌ای که دیگه ندارم دلم خونه بابا چقد دیر رسیدی از دست زجر تو هم بابا چه ضجری کشیدی تموم دلبستگی من! ببین که این خستگی من این دل‌شکستگیِ من خوب میشه با تو یادم میره زخم بازوم ‌و یادم میره درد پهلوم‌ و بزنی شونه گیسو‌مو خوب میشه با تو خوش اومدی مهمون من بابای مهربون من شاعر و نغمه‌پرداز #سیدامیرحسین_خوشرو از قم @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، مورد رضایت نیست.

کارگاه مجازی نوحه در دو بخش شعر و موسیقی دوره دوم عمومی: برای عزیزانی که به‌تازگی اطلاع یا رغبت پیدا کرده‌اند؛ جهت ثبت‌نام، نام و شهر محل سکونت به‌همراه سه اثر از خودشان را به آی‌‌دی زیر در تلگرام ارسال بفرمایند @Asir1372 دوره اول تخصصی: ویژه عزیزانی که دوره اول عمومی کارگاه مجازی نوحه را گذرانده‌اند؛ این عزیزان فقط نام و شهر محل سکونت را ارسال بفرمایند و نیازی به ارسال اثر نیست

◾️خلاصه بحث جلسه پنجم کارگاه نوحه #بخش_اول ✔️ویژگی‌های گوشواره(جواب) نوحه ۱. گوشواره عبارات یا مصراع‌های کوتاهی است که مخاطب آن را با مداح همراهی می‌کند. ۲. گوشواره فرصتی است برای تنفس مداح و تمرکز مجدد او روی شعر و ملودیِ اثری که می‌خواند. همچنین فرصتی برای همراهی مخاطب و ایجاد فضایی لذت‌بخش در هیئت به‌شمار می‌آید. ۳. گوشوارۀ خوب، یا چکیدۀ نوحه است یا ادامۀ مسیر نوحه است یا باید مرتبط با فضای کلی و مضامین متن اصلی نوحه باشد. ۴. سعی کنید در گوشواره از عبارات ساده و تکراری مثل «غریب آقام، آقای مظلومم، واویلا واویلا و...» که هزاران بار گفته شده، استفاده نکنید؛ در گوشواره اتفاق ایجاد کنید. مضمون بیاورید. مثلاً در اثر منتخب هفته قبل، شاعر می‌توانست بجای «خوش اومدی مهمون من، بابای مهربون من» بگوید: «واویلتا واویلتا واویلتا یاابتا»؛ اما مضمون و عبارت آورده و چقدر گوشواره بهتر شده است. ۵. قبلاً گفتیم که گوشواره معمولاً در آخر نوحه می‌آید اما الزام نیست؛ چه بسا ابتدا یا میانه‌ی نوحه باشد. مهم این است که گوشواره یک عبارت ساده، روان، زیبا و قابل تکرار باشد. مثل: انگار همین دیروز بود/ بلند گریه میکنم برات/ زهرام از دستم رفت و... ۶. وقتی می‌بینید متن اصلی نوحه طولانی شده، بهتر است گوشواره را با همان ملودی فراز آخر بیاورید و برای گوشواره ملودی جداگانه قرار ندهید. #حمید_رمی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

دوستان عزیز برای شرکت در دوره مقدماتی و تخصصی کارگاه مجازی نوحه از طریق ایتا نیز می‌توانند ثبت‌نام خود را انجام دهند @asir1372

◾️خلاصه بحث جلسه پنجم کارگاه نوحه #بخش_دوم ✔️راه‌های مضمون‌پردازی در بند دوم و سوم مسأله‌ای که دغدغۀ بسیاری از نوحه‌سرایان است، چگونگی مضمون‌پردازی در بند دوم و سوم نوحه است؛ معمولاٌ نوحه‌سرا در برخی آثار، پس از پایان بند اول، احساس می‌کند که دیگر حرفی برای گفتن ندارد و هرچه خواسته در همان بند اول آورده است. چند راهکار برای رهاشدن از این تنگنا ارائه می‌شود: ۱. استفاده از عبارات کلیدی و قابل تکرار در بند اول؛ که بتوان از آن عبارات و کلیدواژه‌ها در بندهای دیگر نیز استفاده کرد. این اتفاق، به ذهن نوحه‌سرا شکل و قالب می‌بخشد. ۲. راهکار دیگر برای پردازش مضامین بند اول، در بندهای دوم و سوم، مطالعه است؛ گاهی نوحه‌سرا برای پردازش مضمون و اندیشۀ مورد نظر خود نیاز به مطالعات قرآنی، روایی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، روانشناسی و... دارد؛ گاهی این مضمون، از پیش‌تعیین‌شده است؛ یعنی شاعر پیش از شروع نوحه، برای خود مشخص کرده که می‌خواهد به فلان مضمون بپردازد؛ گاهی در حین نوشتن به مضمون و اندیشه‌ای خاص می‌رسد. ۳. راهکار دیگر این است که نوحه‌سرا می‌تواند مضمون و اندیشه‌ای که در ذهن دارد را – با شگردها و نمونه‌هایی که در کارگاه مجازی نوحه گفته شده - در بندهای نوحه تقسیم کند؛ نه اینکه همۀ آن را یکجا در بند اول بیاورد. #حمید_رمی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.

کارگاه مجازی نوحه در دو سطح مقدماتی و تخصصی دربخش‌های‌شعرنوحه‌وموسیقی‌نوحه زیر نظر آقایان #حمید_رمی و #سید_صالح_حسینی مهلت ثبت‌نام: چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت @hamidrami94

◾️خلاصه بحث جلسه پنجم کارگاه نوحه ✔️استفاده از شگرد کم‌وزیاد‌کردن وزن همیشه از آثار فاخر می‌توان بهره‌های مختلفی در ساخت یک تصنیف مذهبی(نوحه) برد. یکی از این روش‌ها، کم یا زیاد کردن وزن از یک یا چند فراز یک اثر فاخر است؛ یعنی در یک فراز یک بیتی یا دوبیتی، از وزن هر مصراع، کلماتی را کم کنیم یا برعکس کلماتی را به وزن آن اضافه کنیم. اما این کار، به‌تنهایی تغییر را حاصل نمی‌کند؛ یعنی برای اینکه از دل یک اثر فاخر، یک اثر نو و متفاوت خلق کنیم علاوه بر بازی با وزن‌ها، باید نت و آهنگ آن قسمتی که وزن را کم یا زیاد می‌کنیم نیز تغییر داده شود تا از فضای آهنگ اثر اصلی خارج شویم و به سمت یک کار متفاوت حرکت کنیم. با استفاده از این روش برخی از کارهایی که امروزه می‌شنویم ساخته شده است. دقت در اینکه کجا چه تغییر وزنی و آهنگی لحاظ کنیم، بسیار مهم است. #سید_صالح_حسینی @kargah_nohe * نشر مطالب، بدون ذکر نام صاحب اثر و لینک کانال، به هیچ وجه مورد رضایت نیست.