🔻شهید محمد باقر صدر جزو استثنائات زمان خود بودند. #امام_خمینی (ره) در پیامی که به مناسبت شهادت ایشان صادر کردند، ایشان را مغز متفکر اسلام نامیدند. شهید صدر چند ویژگی بارز داشتند که این ویژگی‌‌ها کمتر در یک نفر به طور همزمان وجود دارند. نبوغ، شهامت، رفتار اخلاقی، جامع نگری و آگاهی به مقتضیات زمان از ابعاد شخصیتی ایشان بود. مشکل حوزه‌‌‌های علمیه ما در حال حاضر این است که به مقتضیات زمان آگاه نیستند. 🔸علامه طباطبایی، علامه جعفری و #شهید_مطهری و همچنین شهید صدر (که فراتر از یک بعد شخصیتی داشتند) متوجه #نیاز‌‌‌های_زمان بودند. شهید صدر در سن ۲۰ سالگی به اجتهاد رسیدند و در ۲۴ سالگی کتاب «فلسفتنا» را نوشتند. در زمان ایشان دو مشکل اصلی وجود داشت؛ یکی #مارکسیسم و دیگری پوزیتیویسم که در آن زمان کمتر کسی به مشکل پوزیتیویسم واقف بود. به عنوان مثال سید جمال در مناظره با ارنست رنان وقتی رنان‌ می‌گوید من پوزیتیویست هستم اهمیت این نکته را متوجه نشد و جواب او را به خوبی نداد. 🔹نکته مهم دیگر جاذبه شهید صدر بود. الان نه در حوزه‌‌ها و نه در دانشگاه‌‌‌های ما جاذبه نیست. در سوئد با یک شخص لیبیایی ملاقات داشتم که‌ می‌گفت در عراق با آیت‌الله صدر ملاقات و مباحثه داشتم. این شخص آن قدر تحت تأثیر شهید صدر در آن ملاقات قرار‌ می‌گیرد و فی المجلس شیعه‌ می‌شود. آن قدر تحول در این فرد حاصل شده بود که در سوئد به جنگ با مجاهدین خلق پرداخته بود به طوری که روزی حمله کردند و خانه اش را غارت کردند. 💥یک مورد دیگر را‌ می‌شناسم که فردی آفریقایی و سنی بود. او‌ می‌گفت در اولین صحبت با شهید صدر به قدری آرامش پیدا کردم که گویی از قبل او را‌ می‌شناختم. ابتدا فکر کردم رفتار ایشان برای ظاهرسازی است اما آن قدر با من خوش رفتاری کرد که فکر‌ می‌کردم اگر یک ماه با او بمانم شیعه خواهم شد. بسیار متواضع و همیشه متبسم بود. 🔸جامع نگری و زمان آگاهی در شهید صدر بسیار مهم است. در جهان اسلام یک عالمی کتابی نوشت و صریحاً از #پوزیتیویسم دفاع کرد که شهید صدر کتاب #اقتصادنا و #فلسفتنا را در جواب این‌‌ها نوشتند. همچنین برای دولت پاکستان کتابی درباره #ربا در بانک نوشتند. مسأله علیت در کتاب فلسفتنا قابل توجه است. پوزیتیویسم از ابتدای تکون علم جدید رواج یافت و آگوست کنت صریحاً گفت دو دوره را گذرانده ایم و وارد دوره تجربه گرایی شده ایم. 🔹شهید صدر معتقد بود که اگر بر اساس حس بخواهیم مبدأ علیت را بشناسیم اشتباه کرده ایم. چون حس و تجربه‌ نمی‌تواند تعاقب دو امر که محسوس هستند را به دست آورد. البته ابن سینا قبلاً این نکته را گفته بود. شهید صدر معتقد بود اگر فکر در حدود تجربه اسیر باشد‌ نمی‌تواند به عدم امکان اشیا از چیزی به طور کلی حکم کند. اگر اصل علیت را نپذیریم هیچ نظریه‌ای را‌ نمی‌توان تثبیت کرد. شهید صدر به اصول ما تقدم متوسل‌ می‌شد. 🔸مشکل اینجاست که در زمان ما در فیزیک ذرات به این نتیجه رسیده‌‌‌‌اند که‌ نمی‌توانند مسایل مربوط به ابعاد کوچک اتم‌‌ها و … را تبیین کنند. در نتیجه گفتند در این ابعاد شانس حاکم است. شهید صدر در کتاب فلسفتنا این مسأله را رد‌ می‌کند. البته بعدها در کتاب «مبانی منطقی استقراء» نظرشان متفاوت شد. انیشتین و پلانک هم این مسأله را قبول نداشتند. در بحث استقراء شهید صدر معتقد بود با استفاده از حساب و احتمالات به یقین موضوعی‌ می‌رسیم. ایشان سعی کردند خود اصل علیت را از طریق استقراء ثابت کنند. روش قیاسی را قبول داشتند ولی‌ می‌گفتند کافی نیست. احکام ما تقدم را هم قبول داشتند و‌ می‌گفتند بسیاری از احکام دینی مثل وجود خدا را‌ می‌توان از طریق استقرا ثابت کرد. 🔹شهید صدر معتقد بود خلأیی که برای ۲۰۰۰ سال در فلسفه وجود داشت را حل کرده است. من معتقدم اگر ایشان زنده‌ می‌ماندند و برخی تحولات فکری امروز را‌ می‌دیدند نظرشان را قدری تعدیل‌ می‌کردند. یک نکته بسیار مهم که اکثریت در ایران از آن غافل‌‌‌‌اند این است که‌ می‌گویند هیچ وقت از طریق تجربه به قطعیت‌ نمی‌رسیم. پلانک معتقد بود در هیچ موردی ما‌ نمی‌توانیم مطمئن باشیم که آن چه امروز در علم قطعی است برای همیشه قطعی‌ می‌ماند. قطعی برای پژوهشگر هیچ گاه ممکن نیست. بلکه ایده آلی است که همواره در مقابل چشم پژوهشگر وجود دارد. دایسون از فیزیک دانان معاصر‌ می‌گوید طبیعت همواره با تازگی هایش ما را غافلگیر کرده است. ✅بحثی که شهید صدر برای احتمالات مطرح کرد را امروز برخی فیلسوفان دارند دنبال‌ می‌کنند. #شهید_صدر 🔴 @prof_golshani

🔺بخش هایی از مصاحبه دکتر #مهدی_گلشنی در مورد استاد #شهید_مطهری 1️⃣شهید مطهری می ‌دانست که مسائل مهمی که در علم زیست شناسی یا فیزیک و این علوم جدید مطرح می شود چیست؟ ایشان مشکلات فقهی را می دانست و پیشنهادهایی هم که می داد خیلی انقلابی بود. ایشان می گفت برای حل مشکلات شورایی فقهی بنشینند و مسائل را بررسی کنند و برای آنها پاسخ بیابند. 2️⃣شهید مطهری از زمان خودش جلوتر بود، حرف هایی را که ایشان در دهه 40 و 50 مطرح کرده بودند در غرب در دهه 80-90 مطرح شد. ایشان حتی در فیزیک، با اینکه فیزیکدان حرفه ای نبود ولی فهمیده بود که چه مسائلی، مسائل جدی است. مجموعه یادداشت‌های شهید مطهری هنوز هم نکات نویی دارد. 3️⃣روش کار ایشان خیلی هرمندانه بود، ایشان آمدند و با دانشگاهیان جلسه گذاشتند و منظومه مرحوم سبزواری را شرح دادند و در این جلسات از همه گروه ها بودند چون این جلسات فرق داشت، مرحوم دکتر حمید عنایت می آمد، مرحوم منوچهر بزرگمهر می آمد و بین اندیشه های حوزه و دانشگاه بده بستان رخ می داد. 4️⃣مرحوم استاد مطهری در انجمن اسلامی پزشکان {آن زمان بحث} معاد را مطرح می کنند [و به آقای روزبه] می‌گویند: «آقای روزبه، شما برو برای جلسه بعد بیا راجع به بقای #ماده و #انرژی صحبت کن.» [این یعنی]ایشان می‌دانستند مسائل چیست. 5️⃣مرحوم مطهری روحیه سید مرتضی را داشتند که در آن دوره (همه گروه‌ها اعم از معتزله و اشاعره و... مناظره داشتند). ایشان می گفتند که اشکال ندارد آریان‌پور در [دانشگاه] باشد اما این نباشد که تک‌نفره حرفش را بزند و طرف مقابل شنیده نشود! من بارها در [بحث‌های] اسلامی‌سازی علوم انسانی پیشنهاد کردم که بالاخره غرب هم چیزهایی که در این زمینه یافته، تجربه انسانی است. 6️⃣ باید بین علمای حوزوی و علمای دانشگاهی جلساتی باشد و بیایند بررسی کنند کدام‌یک از چیزهایی که [مثلا] جامعه‌شناسان[غربی] استنتاج کرده‌اند خلاف برداشت خیلی صریح و واضح از قرآن است؛ صریح و واضح؛ نه در جایی که شک است. اگر این کار را بکنند این راهی است که مرحوم مطهری طی کرده‌اند. 🎥گفتگو با دکتر مهدی گلشنی | برنامه #شوکران #علم_دینی 🔴 @prof_golshani