ا ﷽ ا
🍀رسالة الاهليلجة
حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام
🔸مفضّل بن عمر جعفى از شاگردان و اصحاب برجستۀ امام صادق است .
مفضل به امام نامه اى مى نگارد و اظهار مى كند برخى منكران ربوبيت خداوند متعال هستند و با وى مباحثه و مجادله مى كنند، و از آن حضرت درخواست مى كند در اين رابطه به او كمك كند و سخنان آنها را ابطال سازد تا حق آشكار شود.
امام در پاسخ نامۀ مفضل رسالۀ كوچكى مى نگارد و در آن جريان مباحثۀ خود با يك طبيب هندى را بيان مى كند. در اين مباحثه طبيب هندى كه بسيار ديرباور و زبان باز بود، هرگونه معرفت غير حسى را انكار مى كرد و تمام هستى را در ماديات و محسوسات منحصر مى دانست. امام صادق در اين مباحثه ابتدا به وى مى فرمايد: «اگر چنانچه حرف تو صحيح باشد آيا من ضررى خواهم كرد؟ و اگر سخن من صحيح باشد و حقيقتا خدا و معادى باشد تو چطور؟ آيا زيان خواهى ديد؟ »
با اين استدلال امام، اهميت بحث و خطر انكار به طبيب يادآورى مى شود و او آمادگى بيشترى براى تحقيق و تفكر پيدا مى كند. حضرت به يك نوع دانۀ گياهى كه در دست طبيب بود و با آن مشغول ساختن دارو بود اشاره مى كند و مى فرمايد: «من از راه همين دانۀ گياهى اهليلجه
«هليله» [۱] با تو سخن مى گويم؛ زيرا تو با آن آشناترى و به تو نزديكتر است. اگرچه براى من تفاوتى نمى كند و همه چيز آثار حكمت الهى و بيانگر وجود او و نشانگر ربوبيت گستردۀ اوست. »
آنگاه براى طبيب بيان مى كند كه چگونه او در مورد همين هليله احكامى را صادر مى كند كه آنها را حس نكرده است و تنها قوۀ عاقلۀ او آنها را اثبات مى كند. بنابراين، معارف منحصر در محسوسات نيست. سپس آن حضرت از طبيب هندى مى پرسد: «چه كسى و چه چيزى اين دانه را به وجود آورده است؟ خود آن، خويش را به وجود آورده يا ديگرى؟ و آن ديگرى كيست؟ » و اندك اندك او را به سوى نور مى كشاند و به ديگر آيات الهى نيز اشاره مى كند و بالأخره او را وادار به اعتراف به وجود خدا و صفات عاليۀ او مى سازد.
🔸شيوۀ نگارش
امام در اين رساله همراه با بيان استدلالهاى محكم خويش بر اثبات وجود خدا و صفات او، شيوۀ استدلال و محاجّه و مباحثه را نيز آموزش داد.
حضرت در تمامى اين بحث با دقت تمام و آرامش كامل به سخن طرف مقابل گوش فرا داد و سخنان تند و افكار لجوجانۀ او، هرگز امام را خشمگين و آشفته نساخت و هيچ گاه سخن او را قطع نكرد.
امام در هنگام پاسخ دادن، همۀ مطالب را از دهان خود او بيرون كشيد و از شيوۀ پرسش و پاسخ استفاده كرد. پيوسته از او سؤال كرد و با جوابهاى خود او، حقيقت را بى پرده و آشكارا به او نشان داد.
امام صادق بحث را تا آنجا دنبال كرد كه طرف با كمال عجز اقرار كرد:
قد بلغت، حسبك، فهذه كافية لمن عقل...
تو به هدف خويش رسيدى، تو را كافى است، و اين مقدار بحث براى آن كه خردورز و عاقل باشد كافى است. سپاس خداى را كه ما را از گمراهى نجات بخشيد و از تشبيه كردن او به مخلوقاتش، مصون داشت. و از ترديد در عظمت و قدرت و خلقت لطيف و جبروتش نگهدارى كرد. او برتر از اشباه و اضداد است و والاتر از شريك و همسان.
نكتۀ ديگرى كه در اين مباحثه جلب توجه مى كند، نقطۀ آغاز كلام امام است.
ادامه 👇👇👇
#کتاب_شناسی
#مفضل_بن_عمر
#رسالة_الاهليلجة #توحید
حضرت #امام_صادق علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ادامه از 👆👆👆
ايشان با يادآورى خطر انكار، سد بزرگ راه خداشناسى را شكست. بسيارى از انسانها كه در راه شناخت خدا گام برنمى دارند خطر انكار را درك نمى كنند و به عواقب آن نمى انديشند. امام در آغاز بحث اين مانع را برطرف كرد و او را به عواقب اين كار آگاه فرمود.
امام در ادامۀ استدلال، هنگام مثال زدن، مثالى را انتخاب كرد كه طرف مقابل بحث، كاملا با آن آشنا بود و مدعى تخصّص در آن و آشنايى با ريزه كاريها و ظرافتهاى آن بود. به عبارت ديگر، امام با زبان خود او با وى صحبت كرد و از مباحث تخصصى خود او برايش استدلال آورد.
🔸اهميت كتاب
اگر اهميت هر كتاب را براساس موضوع آن ارزيابى كنيم، مقام والاى اين كتاب آشكار مى شود؛ چرا كه موضوع آن (شناخت خدا) برترين موضوعات است و اگر اهميت نوشته را با مقام و عظمت نويسنده بسنجيم، كتاب از زبان صادق آل محمد صلّى الله عليه و آله نقل شده است. اگر ميزان سنجش، اعتماد بزرگان به علما و دانشمندان باشد اين كتاب در اين جهت نيز در جايگاه بسيار والايى قرار دارد.
راوى آن يكى از شاگردان برجستۀ امام صادق است و محدثان بزرگ شيعه آن را در كتابهاى مختلف خويش نقل، و به اهميت آن اشاره كرده اند.
علامه مجلسى در مقدمۀ بحارالانوار، هنگام معرفى منابع كتاب خويش از دو كتاب التوحيد و الاهليلجة ياد و سپس توصيۀ سيد بن طاووس به مطالعۀ اين كتاب را ذكر مى كند [۲] .
و در جاى ديگر مى نگارد: «برخى از مخالفان نيز اين كتاب را از امام صادق دانسته اند» [۳] .
سپس در جلد سوم بحارالانوار تمامى اين كتاب را همراه با شرح و توضيح آن آورده است [۴] . و در همين قسمت پاره اى از حديث را از كتاب النجوم سيد بن طاووس نقل مى كند كه در ساير نسخهها وجود ندارد.
🔸سيد بن طاووس در كتاب الامان من الاخطار مى نويسد:
مسافر همراه خويش كتاب اهليلجه را داشته باشد و آن كتاب مناظرۀ مولاى ما امام صادق و طبيب هندى است دربارۀ معرفة الله جلّ جلاله كه حضرت به شيوه هاى شگفت و عجيب و ضرورى استدلال نمود تا آنكه مرد هندى به خدا و وحدانيت او ايمان آورد. آنگاه دو كتاب ديگر توحيد مفضّل و مصباح الشريعه را نيز اضافه مى كند و مى نويسد: زيرا اين كتب سه گانه به
اندازۀ يك جلد كتاب هستند؛ ولى داراى فوايد بسيارى مى باشند [۵] .
وى در كتاب ديگر خويش كشف المحجه نيز به پسرش سفارش مى كند كه به كتاب اهليلجه مراجعه كند [۶] .
📚فرهنگ کتب حدیثی شیعه
[۱]: «هليله» از درختان نواحى حاره است كه ميوه اش مصرف طبى دارد. درخت آن كوچك چون سيب و آلو است و برگش كوچكتر و درازتر مانند برگ بيد و آن را اقسامى است: هليلۀ زرد و سياه و كابلى (لغت نامه دهخدا، مادۀ هليله).
[۲]: بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۴.
[۳]: همان، ص ۳۲.
[۴]: همان، ج ۳، ص ۱۵۲ تا ۱۹۸.
[۵]: الامان من الاخطار، ص ۹۱.
[۶]: كشف المحجة، ص ۵۰.
#کتاب_شناسی
#رسالة_الاهليلجة #توحید
حضرت #امام_صادق علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
☘ صلوات، ذکر شب و روز جمعه
🔻 امام رضا علیهالسلام:
🔹در شب و روز جمعه زیاد صلوات بفرست،
اگر توانستی هزار مرتبه صلوات،
که فضیلت در این است.
🔸وَ أَكْثِرْ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ فِي لَيْلَةِ الْجُمُعَةِ وَ يَوْمِهَا وَ إِنْ قَدَرْتَ أَنْ تَجْعَلَ ذَلِكَ أَلْفَ مَرَّةٍ فَافْعَلْ فَإِنَّ الْفَضْلَ فِيه
📚فقهالرضا علیهالسلام، ص ۱۲۷.
#صلوات
#حدیث
#جمعه
#شب_جمعه
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🏷 بـه مـحبّـت مـا نـزديـك شـویـد!
🔅 #امام_مهدی_علیه_السلام :
✓ «پس هر يك از شما بايد كارى كند كه به محبّت ما نزديك شود و از آنچه او را به ناپسندى و ناخشنودىِ ما نزديك مىكند، بپرهيزد كه امر ما، ناگهانى و بى آمادگى است و هنگامى است كه توبه سودى نمىبخشد و پشيمانى از گناه، كسى را از كيفر ما رهايى نمىبخشد. خداوند، راه درست را به شما الهام مىكند و به رحمتش، لطف خويش را همراهتان مىنمايد».
⁙ «فَليَعمَل كُلُّ امرِئٍ مِنكُم بِما يَقرُبُ بِهِ مِن مَحَبَّتِنا، وَليَتَجَنَّب ما يُدنيهِ مِن كَراهَتِنا وسَخَطِنا، فَإِنَّ أمرَنا بَغتَةٌ فَجأَةٌ حينَ لا تَنفَعُهُ تَوبَةٌ ولا يُنجيهِ مِن عِقابِنا نَدَمٌ عَلى حَوبَةٍ. وَاللَّهُ يُلهِمُكُمُ الرُّشدَ، ويَلطُفُ لَكُم فِي التَّوفيقِ بِرَحمَتِهِ».
📚 الاحتجاج: ج۲ ص۵۹۶ ح۳۵۹
#حدیث
#محبت
#ولایت #عملگرایی
حضرت #امام_صادق علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🖋 مرحوم شیخ صدوق در کتاب شریف "کمال الدین و تمام النعمه" می نویسد:
🟢 صقر بن ابى دلف روايت کرده:
💚 از حضرت امام محمد تقى الجواد عليه السلام شنيدم كه میفرمود: امام بعد از من نامش على است. امر او امر من و گفته او گفته من و پيروى او پيروى من است و امام بعد از او فرزندش حسن است. امر و گفته و پيروى او، امر و گفته و پيروى پدرش ميباشد.
سپس حضرت ساكت شدند. عرض كردم: يا ابن رسول الله! امام بعد از حسن كيست؟ حضرت سخت گريست سپس فرمود: بعد از حسن، فرزندش قائم بحق و منتظر است. گفتم چرا او را قائم میگويند؟ فرمود: «زيرا بعد از آنكه نامش از خاطرها فراموش شود و اكثر معتقدين بامامتش از دين خدا برگردند، قيام میكند عرض كردم: چرا او را منتظَر میخوانند؟ فرمود: زيرا برای مهدی علیه السلام غیبتی طولانی مدت است که باعث میشود تنها انسان های مخلص و با ایمان منتظر ظهور او باشند و همچنین باعث میشود کسانی که در وجود او شک داشتند، او را انکار کرده و کسانی که به یاد او هستند را مسخره کنند. كسانى كه وقت ظهور را تعيين ميكنند بسيار شوند و آنان كه در اين باره شتاب مینمايند به هلاكت میرسند و آنها كه در مقام تسليم هستند رستگار میشوند»
📗 كمال الدين جلد ۲ صفحه ۳۷۸
حضرت #امام_زمان علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🍀 جهاد در راه امام زمان عجلاللهتعالیفرجه
🔻الإمامُ الصّادق عليه السلام:
🔸مَن ماتَ مِنكُم وَ هُوَ مُنتظِرٌ لِهذا الأَمرِ كان كَمَن هوُ مَعَ القائِمِ فی فُسطاطِه.
✍️هر کس از شما که در حال انتظار ظهور حضرت مهدی علیهالسلام از دنیا برود همچون کسی است که در خیمه و معیّت آن حضرت در حال جهاد به سر میبرد.
📚 بحارالانوار، ج٥٢، ص۱۲۶.
#حدیث
#انتظار
حضرت #امام_زمان علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🍀 روزی تو خواهی آمد
📜در زیارت امام زمان عجّلاللهفرجه که در «سرداب مقدس» خوانده میشود، عرضه میداریم:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نَاظِرَ شَجَرَةِ طُوبَى وَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى؛
📋 سلام بر تو ای کسی که دائماً به درخت طوبی و سدرة المنتهی مینگری.
📚 (مزار كبير (ابن مشهدی)، ص ۵۸۷)
#حدیث_منتخب
#زیارتنامه
حضرت #امام_زمان علیهالسلام
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
شهادت،نابودینیست.mp3
2.38M
💠 ۹ آذرماه، بزرگداشت سنگربان شیعه، شیخ مفید را گرامی می داریم
#اعلام
#رجال
شیخ #مفید
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
💠9 آذر؛ روز بزگداشت شیخ مفید
🔸محمد بن محمد بن نُعمان مشهور به شیخ مُفید و ابن المعلّم، متکلم و فقیه امامیه در قرنهای چهارم و پنجم قمری بود. درباره شیخ مفید گفته شده او با تدوین علم اصول فقه، روشی جدید در اجتهاد فقهی ارائه داد که راه میانهای بود در برابر دو روش عقلگرایی افراطی و اکتفاکردن به روایات.بدون توجه به عقل. المُقنِعَة در علم فقه، اوائل المقالات در دانش کلام و الاِرشاد در شرححال امامان شیعه معروفترین آثار شیخ مفید است
🔸:ابويعلى جعفرى كه داماد مفيد بوده است، مىگويد
🔹«شیخ مُفید شبها مختصرى مىخوابيد و بقيه شب را به نماز يا مطالعه يا تدريس يا تلاوت قرآن مجيد مىگذرانيد»
#اعلام
#رجال
شیخ #مفید
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
💠 اقدامات شیخ مفید در اعتلای فرهنگ شیعی:
🔶 مهمترین اقدام #شیخ_مفید، تشکیل مدرسههای علمی برای شیعیان و آموزش و تربیت کودکان شیعه و جذب نخبگان بود. وی در مکتبخانهها و کارگاههای بافندگی جستجو میکرد و کودکان تیزهوش و مستعد را در نظر میگرفت و با دادن پول به والدین آنان، آنها را به مکتب میبرد و به آنان دانش میآموخت.
📚 طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه: ج۲، ص۱۱۱.
#اعلام
#رجال #شیعه
شیخ #مفید
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
✅ اثرگذارى شيخ مفيد در مبانى فقه شيعه
💠 شیخ مفيد در عصر خودش از مبتکران علم کلام و فقه استدلالي به شمار مي رفت. امام زمان (عج) درباره او ضمن توقيعي خطاب به وي مي فرمايد: «شيخ السديد و مولي الرشيد الاخ الولي الناصر لنا...».
💠 1- شهرت و اجماع: پيش از شيخ مفيد، فتواها و آراى فقهى فقيهان، آكنده از ديدگاههاى مخالف با اجماع، شهرت، روايات علاجيه و… بوده است و با ظهور شيخ، فتواها و ديدگاههاى فقهى، مبانى استوارى مى يابد.
💠 2- عقل: اثر گذارى ديگر شيخ مفيد در مبانى فقهى شيعه، به كاربردن دليلهاى عقلى در استنباط احكام فقهى بود و فقيهان پس از شيخ مفيد از عقل به عنوان يكى از منابع احكام شرعى استفاده كردند.
💠 3- مرجحات متعارضين: شيخ مفيد، در مقام فتوا، با معيارها و ترازهاى برترى دادن روايتى بر روايت ديگر مانند درستى سند، هماهنگى با مشهور و اجماع و ناسازگارى با عامه، روايت برتر را حجت دانسته و براساس آن، فتوا مى داده اند در حالى كه در نزد فقيهان پيش از شيخ مفيد، توجه و اعتماد به معيارها و ترازهاى برترى دادن روايتى بر روايت ديگر و روايات علاجيه در مقام فتوا، رايج نبوده است.
💠 4- شيخ، نخستين کسى است که ترجيح به شهرت نقل روایات در میان راويان و محدثان، و شهرت عمل به روايت در بين فقيهان و مجتهدان را در استدلالهاى فقهى به ثبت رسانده است.
🍁براي مطالعه کامل مقاله بر روي لينک زير کليک کنيد👇
➡️http://wikifeqh.ir/نوسازی_فقه_شیخ_مفید
#اعلام
#رجال
شیخ #مفید
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ترجمه كتاب سليم @ktabshia.pdf
28.88M
#پیشنهاد_مطالعه
📚 عنوان: "کتاب اسرار آل محمد صلوات الله عليهم"
● ترجمهٔ فارسی
#کتاب_شناسی
#کتاب_خوانی
#اسرار_آل_محمد
صلی الله علیه و آله وسلم
#کتاب_سُلَیم_بن_قیس هِلالی
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
"
ا ﷽ ا
📚 عنوان: "کتابُ سُلَیم بن قیس هِلالی"
❖ مؤلف: سلیم بن قیس از اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام
❗️ترجمهٔ آن با عنوان "أسرار آل محمد صلوات الله عليهم" ارسال خواهد شد❗️
✓ این کتاب حاوی روایاتی بسیار مهم درباره فضایل اهلبیت علیهم السلام، شناخت امام و همچنین حوادث پس از شهادت پیامبر اعظم صلوات الله عليه میباشد.
#کتاب_شناسی
#کتاب_خوانی
#اسرار_آل_محمد کتاب
صلی الله علیه و آله وسلم
#کتاب_سُلَیم_بن_قیس هِلالی
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
"
ا ﷽ ا
🔸«مادر صالحهای داشتیم...»💔
🔹 وَ مِنْ ذَلِكَ مَا رَوَاهُ عَلِيُّ بْنُ أَسْبَاطٍ رَفَعَهُ إِلَى اَلرِّضَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ: أَنَّ رَجُلاً مِنْ أَوْلاَدِ اَلْبَرَامِكَةِ عَرَضَ لِعَلِيِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَقَالَ لَهُ مَا تَقُولُ فِي أَبِي بَكْرٍ قَالَ لَهُ سُبْحَانَ اَللَّهِ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ اَللَّهُ أَكْبَرُ فَأَلَحَّ اَلسَّائِلُ عَلَيْهِ فِي كَشْفِ اَلْجَوَابِ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ كَانَتْ لَنَا أُمٌّ صَالِحَةٌ مَاتَتْ وَ هِيَ عَلَيْهِمَا سَاخِطَةٌ وَ لَمْ يَأْتِنَا بَعْدَ مَوْتِهَا خَبَرٌ أَنَّهَا رَضِيَتْ عَنْهُمَا
▪️در طرائف نقل شده که مردی از فرزندان برامکه به امام رضا علیهالسّلام عرض کرد: نظرتان درباره #ابوبکر چیست؟
_حضرت فرمودند: «سبحانالله و الحمدلله و لاالهالاالله و اللهأكبر!»
آن مرد در گرفتنِ جواب، به محضر ایشان اصرار کرد تا اینکه حضرت فرمودند: «ما (ائمّه) مادر صالحهای داشتیم که از دنیا رفت در حالی که بر آن دو نفر(ابوبکر ، #عمر) خشمگین بود و بعد از شهادتش هم به ما خبری نرسیده که از آن دو راضی شده باشد!»
📚الطرائف ج ۱، ص ۲۵۲
#فاطمیه
#مصائب
حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
💠حضرت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها
🔸فَبِعَینِ اللهِ ما تَفعَلونَ، و سَیَعلَمُ الذین ظَلَمُوا اَیَّ مُنقَلبٍ یَنقَلِبونَ، وَ أنا اِبنَةُ نَذیرٍ لَکُم بَینَ یَدَی عَذابٍ شَدیدٍ
🔹آنچه انجام می دهید در برابر چشم خداست. ستمگران به زودی خواهند دانست که به سرانجامی می رسند، و من دختر کسی ام که شما را از عذاب سخت خداوند بیم می داد.
📗الاحتجاج طبرسی ص ۱۴۱
🔻شرح حدیث
🔸این کلمات تهدید آمیز و انتقادی به زمانی برمی گردد که فاطمه ی زهرا (علیها السّلام) پس از وفات پیامبر و بد عهدی مردم و سستی آنان در حمایت از حق و پشتیبانی از اهل بیت عصمت علیهم السّلام به مسجد مدینه رفت و آن خطبه ی معروف را پس از غصب فدک و خانه نشین ساختن امیرالمؤمنین و جفا بر اهل بیت علیه السّلام ایراد کرد.
🔸انتظار آن بود که به وصایای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، چه درباره ی امامت حضرت علی علیه السّلام چه نسبت به مودّت ذی القربی و حفظ حرمت آن حضرت و چه پیروی از عترت حضرت رسول توجه شود، ولی دنیاخواهی وجاه طلبی، چشمهای عده ای را بست و کارهایی کردند که مایه ی رنجش دختر رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم شد.
🔸حضرت فاطمه (علیها السّلام) هم خدا را به یاد آنان می آورد که بدانند کارهایشان زیر نظر خداوند است و روزی باید پاسخگو باشند، هم فرجام تاریک و سرنوشت دردناکی را که خدا برای ستمکاران مقدّر کرده، به یادشان می آورد و هم یادآوری می کند که وی دختر آن پیامبر بزرگ است که مردم را از عذاب خدا بیم می داد.
🔸همه ی این تذکّرها و هشدارها برای بیدار کردن جامعه و متذکر ساختن آنان نسبت به مسؤولیتهای آنان است تا حجت بر آنان تمام شود و فردا نگویند که کاش کسی به ما می گفت و یادآوری می کرد.
📚 #حکمت_های_فاطمی ، جواد محدثی
#شرح_حدیث
#مصائب
#ظلم
حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🍀 غربت یاس
🔹قال رسول الله صلى الله علیه وآله:
🔸«أَلا إِنَّ فاطِمَهَ بابُها بابی وَ بَیْتُها بَیْتی، فَمَنْ هَتَکَه فَقَدْ هَتَکَ حِجابَ اللّه.»
«همانا درب خانه فاطمه، درب خانه من و خانه او، خانه من است، هر کس حرمت آن را پاس ندارد، حجاب خدا را دریده است.»
📚طرَف: ۱۹ ـ بحارالانوار: ج ۲۲، ص ۴۷۷
حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🍀اصول اربعمائة
اصول اربعمائة چه کتابهایی هستند؟
🔸اين كتابها كه نزد علماى حديث داراى مكانتى ارجمند و ارزشى والا است اصولى است كه شاگردان امام صادق آنها را نگاشته و روايات را در آنها گردآورى كرده اند؛ البته در تعداد اين اصول و زمان گردآورى آنها و همچنين مقدار باقى ماندۀ آنها اختلافاتى هست.
علامه آقابزرگ تهرانى مى نويسد:
شهرت محقّقه دلالت مى كند كه اصحاب اصول كمتر از چهار صد نفر نبوده اند.
امين الاسلام طبرسى (متوفاى ۵۴۸) در كتاب اعلام الورى گفته است:
از امام صادق چهار هزار نفر از علماى مشهور روايت كرده اند و جوابهاى آن حضرت به مسائل را در چهارصد كتاب گرد آورده اند كه آنها را اصول مى نامند و اين اصول را اصحاب امام صادق و امام كاظم روايت كرده اند.
محقق حلّى (متوفاى ۶۷۶ ه. ق. ) در كتاب المعتبر گفته است:
پاسخهاى امام صادق به پرسشها در چهارصد كتاب از چهارصد مؤلف گردآورى شده و به نام اصول ناميده شد.
شهيد در ذكرى گفته است:
پاسخهاى امام صادق به پرسشها را چهارصد مؤلف در چهارصد كتاب گرد آوردند و اصحاب معروف آن حضرت را چهار هزار نفر نگاشته اند.
و شيخ حسين عبد الصمد - پدر شيخ بهائى - در كتاب درايه اش مى نويسد:
تنها پاسخهاى امام صادق در چهارصد كتاب از چهارصد مؤلف گردآورى شده است كه آنها را اصول مى نامند و در علوم مختلفه مى باشد
وى سپس سخن شهيد ثانى و شيخ بهائى و برخى ديگر را به همين مضمون نقل مى كند؛ بعد وارد بحث زمان نگارش اين اصول مى شود و مى نويسد:
مى توانيم بگوييم اين اصول در زمان اميرالمؤمنين تا زمان امام عسكرى نوشته شده است...
و بالأخره مى نويسد:
تاريخ نگارش اكثر اين اصول در زمان امام صادق بوده است .
📚فرهنگ کتب حدیثی شیعه
#حدیث_شناسی
#کتاب_شناسی
#اصل
#اصول_اربعةمئة
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ا ﷽ ا
🍀اصل زيد الزرّاد
(از جمله اصول اربعمائة)
🔸اين كتاب كه يكى از اصول چهارصدگانۀ به يادگار مانده از زمان امام صادق به شمار مى رود داراى ۳۴ حديث است كه غالبا در موضوعات فقهى است.
🔸شيوۀ نگارش
الف - تنظيم روايات
اين روايات از هيچ گونه نظم خاصى برخوردار نيستند و بدون هيچ ترتيبى با موضوعات مختلف پشت سر هم ذكر شده اند. گويا اين شيوه معمول كتابهايى بوده است كه به نام اصل شناخته مى شدند.
ب - سند روايات
تمامى روايات اين مجموعه با اسناد متصل از امام صادق روايت شده است.
در پايان اين كتاب آمده است:
تمّ كتاب زيد الزّراد و فرغ من نسخة من اصل أبى الحسن محمد بن الحسن بن الحسين بن ايوب القمى فى يوم الخميس لليلتين بقيتا من ذى القعدة من سنة اربع و سبعين و ثلثمائه.
🔸مؤلف كتاب
🌱دربارۀ اين اصل در فهرست شيخ طوسى آمده است:
زيد زرّاد و زيد نرسى داراى دو اصل اند كه آن دو را شيخ صدوق روايت نكرده است و گفته است كه محمد بن حسن بن وليد نيز روايت نكرده و مى گفت آنها جعلى و موضوع مى باشد.
اين دو كتاب به همراه كتاب خالد بن عبد الله بن سدير توسط محمد بن موسى الهمدانى جعل شده اند.
كتاب زيد نرسى را محمّد بن ابى عمير از او نقل كرده است
🌱 ولى نجاشى در هنگام معرفى زيد زرّاد مى گويد: «وى از كوفه است؛ از امام صادق روايت كرده است و داراى كتابى مى باشد. »
🌱علامه حلّى ضمن بيان نظريۀ شيخ طوسى و نجاشى از ابن غضائرى نقل مى كند، كه گفته است:
ابو جعفر ابن بابويه گفته است كه اصل زيدالزراد و زيد نرسى جعلى و ساختگى هستند؛ ولى او در اين سخن اشتباه كرده است زيرا من كتب اين دو نفر را ديدهام كه از محمد بن ابى عمير شنيده اند.
سپس علامه مى گويد:
آنچه كه شيخ طوسى و نجاشى گفته اند موجب اشكالى در مؤلف (زيد الزّرّاد و نرسى) نمى شود ولى اشكال در سند اين دو كتاب است و من چون نديدم كه كسى اين دو نفر را تعديل (شهادت به وثاقت آنها) كند و نه طعنى و اشكالى بر آنها وارد سازد در روايت اين دو اصل توقف كردم
🌱علامه مجلسى در ابتداى كتاب بحارالانوار، هنگام معرفى مصادر آن مى نويسد:
صاحبان علم و هدايت از كتاب زيد زرّاد روايت كرده اند و نجاشى نيز سند آن را از ابن ابى عمير نقل كرده است.
آنگاه سخن شيخ و نجاشى و غضائرى را كه قبلا بيان شد ذكر مى كند و مى نويسد:
به نظر من اگرچه زيد زرّاد و زيد نرسى را رجال شناسان توثيق نكرده اند ولى بزرگان محدثين از كتاب آن دو روايت كرده اند و بر آنها اعتماد نموده اند حتى خود صدوق در معانى الاخبار و غير آن از اين دو روايت كرده است. روايت ابن ابى عمير و نيز اينكه شيخ طوسى آن دو كتاب را جزء اصول شمرده است موجب اعتماد به آن دو كتاب است و ما اين دو كتاب را از نسخۀ قديمى كه به خط شيخ منصور بن الحسن الآبى تصحيح شده بود و او از خط شيخ جليل محمد بن الحسن التلعكبرى نقل مى كند آورده ايم
🌱شايان ذكر است كه نسخه اى كه در اختيار علامه مجلسى بوده همين نسخه اى است كه ما به معرفى آن پرداخته ايم.
🌱مرحوم محدّث نورى در رابطه با اين كتاب بحث مفصلى كرده و از نسخه اى نقل مى كند كه به نظر مى رسد همين نسخۀ مذكور است؛ چرا كه سند ابتداى آن و جملات پايانى در هر دو نسخه يكى است. آنگاه نظر شيخ طوسى، نجاشى و علامه را ذكر مى كند و مى گويد:
نجاشى زيد زرّاد را از اصحاب اصول شمرده و سندش هم به اصل او صحيح است... شگفت آنكه على بن بابويه (پدر صدوق) اين اصل را روايت مى كند ولى محمد بن على بن بابويه (شيخ صدوق) به پيروى از استادش ابن الوليد بر اين كتاب اعتماد نمى كند و از آن شگفت تر آنكه شيخ صدوق در معانى الاخبار از اصل زيد زراد روايت نقل كرده است
با اينكه به او نسبت داده شد كه بر آن اصل اعتماد نمى كند.
و نيز شيخ كلينى از اصل زيد زرّاد با سند صحيح روايت نقل كرده است و اما سندى كه در اول اين كتاب نقل شده سند صحيحى است اگرچه حميد بن زياد را متهم به داشتن عقيدۀ واقفيه نموده اند...
🔸از آنچه ذكر كرديم روشن شد زيد زرّاد، ثقه و مورد اعتماد، و كتابش از اصول مشهور است و
بزرگان بر آن اعتماد كرده اند و خلاصۀ ادلۀ ما اين است كه:
۱. ابن ابى عمير كه جز از ثقه نقل نمى كند از او نقل كرده است.
۲. حسن بن محبوب، از زيد زرّاد روايت كرده و بنابر مشهور حسن بن محبوب از اصحاب اجماع است، بدين معنى كه روايتهايى كه با سند صحيح به او منتهى مى شوند حكم به صحت آنها مى شود. بنابراين روايات زيد زرّاد نيز صحيح خواهد بود.
۳. مشايخ بزرگوارى نظير كلينى، صدوق، پدر صدوق، تلعكبرى و غير ايشان روايات او را نقل كرده اند.
۴. كتاب او را جزء اصول شمرده اند و كتابى از اصول شمرده نمى شود مگر بعد از آنكه اصحاب بر آن نقل اعتماد كرده باشند.
ادامه 👇👇👇
#حدیث_شناسی
#کتاب_شناسی
#زید_زراد
#اصل_زید_زراد
#اصل #رجال
#اصول_اربعةمئة
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135
ادامه از 👆👆👆
۵. نجاشى كه جزء پيشگامان فن رجال است هيچ اشكالى بر آن وارد نساخته است و اين در نزد محققان بيانگر مدح بزرگى است.
۶. او از اصحاب امام صادق است و ابن عقده چهار هزار نفر آنها را توثيق كرده و بعيد است كه يكى از آنها زيد زرّاد نباشد در حالى كه داراى اصل معروف بوده است...
۷. اخبار كتاب همگى صحيح و متين است و اكثر آنها در ساير كتابهاى روايات موجود است...
علامه شيخ عبد الله مامقانى سخن علامه سيد محمد مهدى طباطبائى مشهور به بحرالعلوم در توثيق و صحت اين اصل را با تفصيل بيان مى كند
آيت الله خوئى هنگام بحث از اين اصل مى نويسد:
در اينجا بايد دو مطلب را بررسى كرد: اول آنكه آيا اين اصل از زيد زرّاد هست؟ دوم اينكه آيا زيد زرّاد مورد اعتماد و ثقه مى باشد؟
آنگاه در پاسخ سؤال اول مى نويسد:
ظاهر آن است كه اين اصل از زيد زرّاد مى باشد زيرا سند نجاشى به اين كتاب صحيح مى باشد و مؤيد و مؤكّد اين مطلب آنكه ابن الغضائرى نيز آن را ديده است كه از محمد بن ابى عمير شنيده شده است. پس بنابراين به سخن ابن الوليد كه گفته است اين اصل جعلى بوده و آن را محمد بن موسى همدانى جعل كرده است اعتنا نمى شود و مطمئنا اين كتاب به طريق صحيح به او نرسيده است و بلكه از طريق محمد بن موسى همدانى به دست وى رسيده و گمان كرده است كه اين كتاب از جعليات محمد بن موسى همدانى است. با اين همه بر ابن وليد اشكال مى شود كه از كجا فهميده كه اين كتاب را محمد بن موسى جعل كرده است؟ بله! محمد بن موسى ضعيف است ولى آيا ممكن نيست فرد ضعيف راست بگويد؟ و از كجا ابن الوليد فهميده است كه او هرگز راست نمى گويد؟ به هر حال، صحيح آن است كه اين كتاب از زيد زرّاد مى باشد و جعلى نيست.
و اما سؤال دوم: آيا زيد زرّاد خود ثقه است و توثيق او ثابت شده است؟ براى اثبات وثاقت وى به دو دليل تمسك شده است:
۱. روايت ابن ابى عمير از او؛
۲. روايت حسن بن محبوب از او...
وى در پايان بحث مى گويد:
بنابر آنچه گفتيم اين مرد شرح حالش مجهول است، اگرچه بعضى از علماى متأخرين اصرار بر وثاقت و مورد اطمينان بودن او داشته اند .
📚فرهنگ کتب حدیثی شیعه
#حدیث_شناسی
#کتاب_شناسی
#زید_زراد
#اصل_زید_زراد
#اصل #رجال
#اصول_اربعةمئة
•┈┈••✾••┈┈•
@qalalsadegh135