هدایت شده از مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی
✅رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی ضمن ارائه تعریفی از مفهوم حکمرانی گفت: حکمرانی مشارکتی گام جدید مردم سالاری دینی برای پیشرفت ایده جمهوری اسلامی است.
✅لینک متن کامل مصاحبه دکتر رفیعی آتانی پیرامون حکمرانی مشارکتی.
https://b2n.ir/g72609
✳دکتر عطاء الله رفیعی آتانی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی:
✅ما برای رفع مشکلات کشور در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیازمند نظریههای منسجم، مبنایی و جهت دهنده هستیم.
✅ باید نتیجه عمل را در هر کاری مد نظر قرار دهیم و از منظر نتایح نیز توجه داشته باشیم که اگر یک قانون را اجرا کنیم در عمل چه خواهد شد، بنابراین، نتیجه عمل باید در مبنای ما دیده شود، این مبنایی فکر کردن می تواند قانون و سیاست گذاری را مبنا محور و نتیجه گرا کند و از نظر درونی نیز به آن انسجام دهد.
✅ برخی از حوزه های موضوعی مهم مانند طرح صیانت از فضای مجازی و یا رمز ارزها ، نشان می دهد که به فهم عمیق از این موضوعات نیاز داریم و تصمیم گیری در مورد آنها متوقف بر این است که ما نظریه پایه ای روشنی داشته باشیم.
کانال رسمی دکتر رفیعی آتانی:
https://eitaa.com/rafeieatani
دکتر عطاء الله رفیعی آتانی
متن سخنرانی در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
✳دکتر عطاء الله رفیعی آتانی در دیدار با آیت الله محسن فقیهی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:
✅باید اعتراف کنیم که در کنار پیشرفتهای خوب علمی، هنوز به برخی از پرسشهای فقهی، که به صورت خاص فقهی هستند ولی از دل ضرروت های اجتماعی بیرون آمده اند، پاسخ داده نشده است.
به عنوان نمونه، ما هنوز به روشنی نمیدانیم تفاوت بین ربای حرام شرعی و بهره بانکی چیست؟ چون سیستم پیچیده است و فعل و انفعالاتی که اتفاق میافتاد، با مصداقها و مثالهایی که معمولاً در فقه وجود دارد، تطبیق ندارد.
✳سوال مبنایی در این قلمرو آن است که اگر طبقاتی در جامعه شکل بگیرند که بدون کار و تلاش فقط به صرف اینکه پول دارند، بدون ریسک و خلاقیت و کار، پول دارتر شوند، در حالی که مفاهیم و معارف دینی بر اصل کار و تلاش تاکید کرده است، تکلیف چیست؟ این مباحث نیاز به دقتهایی دارد که قوانین جدید بر اساس آنها شکل بگیرد و مشایه این سوالها زیاد است.
کانال رسمی دکتر رفیعی آتانی:
https://eitaa.com/rafeieatani
✳دکتر عطاء الله رفیعی آتانی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و کشتار زنان، کودکان و افراد غیرنظامی گفت: تا قبل از این، تصور این بود با یک رژیم خونآشام اما غدار و قوی مواجه هستیم، ولی حوادث اخیر نشان داده است که اسرائیل یک رژیم به شدت سفاک، ترسو، متزلزل و ضعیف است.
✳امروز شاهد یک جنگ اساسی میان جبهه اسلام و کفر هستیم و خطای استراتژیک رژیم صهیونیستی در حمله به مناطق مسکونی، بیمارستانها، پناهگاهها و اماکن عمومی و آموزشی، آغازی بر پایان جنایاتهای این رژیم کودک کش است، اگر این رژیم متزلزل و ضعیف نبود اینگونه وحشیانه دست به جنایت نمی زد.
کانال رسمی دکتر رفیعی آتانی:
https://eitaa.com/rafeieatani
✳اهم موضوعات مطرح شده توسط دکتر رفیعی آتانی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در جمع اعضای هیات علمی موسسه پژوهشی امام خمینی (ره):
✅گام اولی که ما به آن نیازمند هستم داشتن یک نظریه پایه مبنایی در حوزه های موضوعی مختلف مرتبط است.
✅ از منظر سیاست گذاری و قانونگذاری مهمترین مبنایی که اکنون به آن نیاز داریم و تکلیف آن مشخص نیست میزان مداخله دولت در زندگی مردم است، به این معنا که مبانی دینی چه کیفی از دخالت دولت در ابعاد زندگی مردم را لازم می داند.
✅*در حوزه قانونگذاری به یک نظریه روشن به نام عدالت نیاز هست که معیار و ملاک تخصیصها باشد.
✅*امروز در حوزه های مختلف پیشرفت، عدالت، اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و ... نیاز به نظریههای مبنایی داریم که دلالتهای اثرگذار خود را در عرصه های زندگی بتواند ارائه دهد.
✅اگر در برنامه هفتم امروز با چالش های مواجه هستیم به دلیل فقر همین نظریه مبنایی است.
✅*نظریه مقدم بر مساله شناسی است و قانونگذاری باید برای حل مساله باشد.
✅در تشخیص مساله، بنیاد و چارچوب نظری مهم است و این چارچوب نظری حتی می تواند مساله شما را به کلی تغییر دهد
✅رسیدن به مسائل واقعی مهم است و باید با کمک مبانی نظری باید کلان مسائل کشور را شناسایی و به سمت راه حل آنها برویم.
✅آوردن شواهد و مطالعات میدانی مهم است، گاهی در یک دستگاه فکری به یک مساله می رسد ولی شواهد کافی برای آن مساله ندارد و این کمکی به راه حل ندارد.
✅*مراکز پژوهشی و تحقیقاتی ما باید به مطالعات میدانی اهمیت دهند.
✅تنها نظریه پردازی و تالیف کتاب و مقاله به راه حل مساله کمک نمی کند، باید در کنار تئوری و مباحث نظری به سمت عملیاتی کردن آن هم پیش برویم.
✅*بسیاری از مسائل و مشکلات ما با مطالعات میدانی قابل حل است.
✅*مطالعات اجتماعی رشتههای علوم انسانی ما امروز نیاز دارند که صحنه و متن زندگی واقعی باشد.
✅*امروزه علوم انسانی و اجتماعی از این نظر که مساله را نمی شناسد و نمی فهمد در بحران است.
✅*مطالعات تجربی و واقعی نظریه پردازان علوم انسانی باید باب شود و مطالعات متناسب با واقعیتهای جامعه و نیازهای نظام سیاستگذاری باشد.
✅* سیاستگذاریها همیشه داده محور هستندو واقعیتها و بازخوردهای واقعی به ما میگویند چه کار کنیم و چه کار نکنیم.
✅کسانی که به مبانی اقتصاد آزاد قائل هستند از هر فرصتی برای اثرگذارکردن این مبنا در راه حلهای خود استفاده می کنند.
✅ما چون مبناگرا هستیم، راه حلها را هم باید از مبانی استخراج کنیم.
✅ نیاز به اثبات تاثیرگذاری اثباتی دین در عرصه زندگی داریم، قانونگذاری باید بر وفق مبانی دینی باشد از این منظر ظرفیت خوبی فراروی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی قرار دارد.
✅*فقه مهمترین و تاثیرگذارترین دانش ما در اثرگذاری و اداره کشور است.
✅* فقه به ما حرفهای روشن می دهد و گزارههایی را به ما تحویل می دهد که می توان بر اساس آن تصمیم گیری کرد و بایدها و نبایدهای روشن دارد.
متن کامل سخنان دکتر رفیعی آتانی متعاقبا منتشر خواهد شد.
🆔 @rafeieatani
فرآیندهای مطالعات سیاستگذارانه در مراکز علمی پژوهشی کشور
دکتر عطاء الله رفیعی آتانی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در جمع اعضای هیات علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، داشتن نظریه پایه، مساله شناسی، مطالعات میدانی، شناخت اولویتها و ارائه راهکار را از جمله فرآیندهای پنجگانه مطالعات سیاستگذارانه در مراکز علمی پژوهشی کشور دانست.
لینک کامل گزارش خبری همراه با تصاویر:
B2n.ir/r44033
«بخش سوم»
♦️ظرفیتهای مغفول مانده قانون اساسی نظیر #همه_پرسی در مورد مسائل اساسی کشور یکی از بهترین ابزارهای تقسیم تصمیم با مردم است. مثلا در شهرداری تهران اگر قرار است این مدل اتفاق بیافتد بسیاری از تصمیمات به وسیله مردم انجام بگیرد نه به دست شورای شهر یا شهردار تهران. این فرصت را بدهیم تا برخی از تصمیمات اساسی شهر توسط مردم انجام بگیرد.
♦️یکی از فلسفه های وجودی دولت های محلی این است که مردم سالاری در فضای محدودتری تجربه شود تا بتواند در یک محیط ملی تعمیم پیدا کند. البته زمانی که شما تصمیمات تخصصی را به مردم بسپارید دیگر نمی شود با نگاه عام و عمومی این تصمیمات را گرفت و نهاد علم است که نقش لیدری را پیدا خواهد کرد و این همان است که حضرت امام خمینی(ره) فرمود: مبدا تمام تحولات دانشگاه است. دانشگاهی هم که امام فرموده نمادین است منظور همان نهاد علم است.
♦️بزرگترین ظلم به مردمسالاری در ایران این بود که از خرداد 76به بعد غالباً این موضوع توسط شیفتگان اندیشه غربی غنی سازی محتوائی شده است. در حالیکه این گام جدید مردمسالاری اگر در متن معارف اسلامی تئوریزه شود میتواند به خدمتی بزرگ برای رشد مردمسالاری واقعی یعنی #مردمسالاری_دینی تبدیل شود و به پیشرفت اندیشه سیاسی اسلامی در نظر و عمل منجر شود.
♦️در حقیقت در حکمرانی مشارکتی دانش عمومی انگیزه و تلاش افراد افزایش پیدا خواهد کرد و افراد از همدیگر یاد می گیرند. چنانچه می دانید هوش ماهیتی اجتماعی دارد و اگر این شور یاد دادن و یاد گرفتن جاری بشود بهره هوشی و خلاقیت های فردی و اجتماعی هم افزایش پیدا میکند و استعدادهای همه آدم ها شکوفا می شود.
♦️بحث بعدی که خیلی به آن نیاز داریم بحث #انسجام_ اجتماعی است. گفته می شود اعتماد اجتماعی در جامعه ما پایین است؛ اعتماد بین مردم، اعتماد بین مسوولین و اعتماد میان مردم و مسوولین. خب زمانی که مردم اعتماد نمی شوند چرا باید اعتماد بکنند؟ بهترین اقدام برای افزایش اعتماد این است که شما به تصمیمات مردم اهمیت بدهید بلکه به تصمیمات مردم عمل کنید. در یک مطالعه انجام شده بررسی کرده اند که مردم چه زمانی اعتماد می کنند. نتیجه خیلی جالب است. نتیجه این بوده که هر زمان که اعتماد بشوی اعتماد میکنی! فضا که مثبت می شود انگار برهم افزا می شود. اگر می خواهیم شاخص اعتماد بالا برود خب خود نظام سیاسی به مردم اعتماد بکند. بعد ببیند که مردم پاسخ می دهند یا نه. چیزی که الان نیاز داریم افزایش اعتماد عمومی است. و حکمرانی مشارکتی این فرصت را به ما خواهد داد.
♦️ #وحدت_اجتماعی هم موضوع بسیار مهمی است که در چنین فضایی درست می شود. فرصتی برای کاهش تعارضات اجتماعی و اینکه افراد ببینند چقدر به هم نیازمند هستند. فرصتی برای افزایش بهره وری های گوناگون. بهره وری یعنی از هر چیزی محصول بیشتری بگیرید. مطالعات می گوید هراندازه مشارکت بالا برود انحرافات و سوگیری های تصمیم گیری کاهش پیدا می کند. علت هم این است که هرکسی نقطه ضعف دیگری را برطرف میکند.
♦️از منظر #عدالتخواهی هم اتفاقات خوبی میافتد. همه آدم ها حس میکنند که فرصت رشد استعدادهای خودشان را دارند. شاید بهترین تعریف عدالت همین باشد. بر اساس همان تعریف که عدالت دادن حق هر ذی حقی به اوست، ما فرصت رشد ظرفیت های انسان ها را فراهم میکنیم. شاید بیشتر از این حق هیچ کسی نتواند برای خودش حقی را تصور کند. فساد قطعا کاهش پیدا میکند چون خود به خود همه ناظر هستند. قدرت توزیع عادلانه ای خواهد داشت. شفافیت به اوج می رسد. اینها جلوه های عدالتخواهی است که در این ماجرا محقق می شود.
♦️به راهکارهای این مشارکت هم میتوان فکر کرد که مهمترین آن همین تصمیم گیریهایی است که در اختیار مردم قرار میگیرد. بهترین جا هم همین شهرداری است که با کمترین هزینه می توان این مسئله را تجربه کرد. تصمیمات واقعی موضوع گفت و گوی ما قرار بگیرد. اشتراک گذاری های اطلاعات هم اتفاق می افتد. یعنی بخش هایی از اطلاعات که اکنون در اختیار طیف خاصی از جامعه است در اختیار تمام مردم قرار میگیرد.
♦️از منظر روانشناسی اجتماعی #انسانهای_سازگار تری به وجود می آید. تفسیرها اهداف مشترک و حتی اراده ها و مقاصد مشترک شکل میگیرد و در نهایت با جامعه ای همگراتری مواجه خواهیم بود...
🆔 @rafeieatani
«بخش دوم»
🔶 طبق #نظریه_فطرت أولاً انسان باید همه ظرفیتهای ذاتی و فطری خود را توسعه دهد. ثانیاً تمام هویت انسانی، #علم است. بنابراین رشد فطری برابر با رشد علمی و رشد عقلی او بلکه انسانیت انسان به عقل او است. لذا در حکمرانی اسلامی نهاد دولت باید بر بستر نهاد علم جریان پیدا کند و هر نهادی که مسئولیتی در تعلیم انسان ها دارد، به طور خاص نهاد آموزش و پرورش، نهاد آموزش عالی، حوزه های علمیه، رسانه ها و ... باید لیدر و مدار و رهبر همه تحولات فردی و اجتماعی باشد و اگر کسی بخواهد اصلاحاتی را شروع بکند باید آن را از نهاد علم و آموزش و پرورش و ... شروع بکند والابه مقصد نمی رسد.
🔶 بنابراین اگر نهاد علم به نهاد لیدر، مرکز، اصلی و رهبر تبدیل شد و هر آن چیز دیگری را که میخواستیم از نهاد علم طلب و اجرایی کردیم در بستر دینی اداره جامعه حرکت کرده ایم. اگر چنین نقشی برای علم قائل شویم ای بسا دیگر قوای سه گانه برای مدیریت جامعه کافی نباشند. بهتر است که نهاد علم هم در کنار این سه قوه قرار بگیرد تا بروز قدرت در جامعه درست تر اتفاق بیافتد و #ولایت_فقیه یعنی همین. ولایت فقیه همان #ولایت_علم است بر سایر نهادها.
🔶 در چنین بستری #اقتصاد_اسلامی چیست؟ نظامی است که حوزه اقتصادی را تبدیل به #عرصه_رشد انسانها می کند. مثلا اسلام میگوید ربا حرام است. مهمترین دلیل برای حرمت ربا این است که اگر ربا حرام نمی شد فرصت رشد عقل انسانها گرفته می شد. فرض کنید نصف آدم ها ربا بدهند و نصف آدم ها ربا بگیرند. آنهایی که ربا میگیرند نه نیازی به فکر کردن دارند و نه نیازی به کار کردن. صبح تا غروب میچرخد و هیچ نیازی به این دو هم ندارد. قرآن می فرماید « یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ» یعنی ربا آدم ها را جن زده می کند! آدم ها مجنون و عقلشان زائل و مسخ می شود!
🔶 در حوزه سیاست هم این عرصه باید تبدیل شود به معرکه رشد عقلی و علمی آحاد افراد جامعه و شاید این قوی ترین دفاع از #مردم_سالاری_دینی باشد.اگر مردم در خانه هایشان بنشینند و همیشه آدم های عاقلی برایشان تصمیم بگیرند مثل پدر- مادری می شوند که همیشه مشق بچه هایشان را خودشان بنویسند. مردم باید فرصت حضور در مدرسه زندگی اجتماعی را داشته باشند. در چنین دیدگاهی علاوه برآنکه رای دادن حق ما است بلکه یک وظیفه است چون شما در مورد رشد و پیشرفت جامعه هم مسئول هستید. زمانی که در قبال جامعه خود مسوول بودی، تصمیم گرفتی، استدلال کردی، استدلال شنیدی، تصحیح کردی و تصحیح شدی, موجبات رشد خود و اجتماع فراهم خواهد شد.
🔶 هر اندازه نظام سیاسی #مردم_سالارتر بشود زندگی اقتصادی هم فعال تر خواهد شد. بحث هایی در توسعه مطرح است که آیا #توسعه_سیاسی مقدم است یا #توسعه_اقتصادی؟ برمبنای نگاه دینی باشد #توسعه_انسانی مقدم است! اگر موجبات توسعه ظرفیت های انسانی فراهم شود هم اقتصاد پیشرفت می کند و هم نظام سیاسی روبه جلوتری خواهیم داشت.
🔶 گام جدید و جدی برای ارتقای الگوی حکمرانی مردم سالار دینی ما این است که حکومت باید بتواند تصمیم گیری ها را به مردم بسپارد، کاری کند که مردم بتوانند نظارت کنند بلکه اجرا را هم به عهده بگیرند. در این الگو مردم فرصت گفتن و شنیدن و یادگرفتن و یاد دادن برایشان فراهم می شود.
🆔 @rafeieatani
🔴 حکمرانی مشارکتی گام جدید مردم سالاری دینی برای پیشرفت ایده جمهوری اسلامی است.
🎤دکتر عطاالله رفیعی آتانی در گفتگو با خبرگزاری فارس
«بخش اول»
🔸آنچه که من به عنوان وجهی از حکمرانی نوین می خواهم تشریح کنم مفهوم #حکمرانی_مشارکتی است. حکمرانی نحوه جریان یافتن نهاد دولت در سایر نهادهای اجتماعی است به نحوی که ارتباط دو سویه شکل بگیرد.
🔶 انسان جدید در غرب بعد از قرون وسطی به تدریج و تاکنون به یک موجود اقتصادی و البته مطالبه گر دستاورد اقتصادی تبدیل شد. به همین دلیل نهاد دولت و دولتهای غربی و در راس آنها آمریکایی ها در بستر نهاد اقتصاد حکومت کرده و هر کاری را برای توفیقات اقتصادی انجام می دهند.
🔶 انسان غربی به تدریج اینچنین شد و گام بعدی را در مناسبات خود با جهان اینگونه برداشت که جهان را به یک جهان مادی تنزل داد که می توانست برای اهداف خود آن را تسخیر و تصرف بکند. بنابرین علم در دوران جدید غرب در راستای تصرف در طبیعت به پیش رفت و این تسخیر و تصرف عالم در کنار لذت طلبی فردی و فردگرایی حاکم در جامعه غربی , منجر به ظهور انسان جدیدی شد که خدا در زندگی او وجود نداشت و با عقل خود به دنبال بیشینه کردن منافعی بود که می توانست به دست بیاورد.
🔶 پیدایش دولتها نیز در راستای تامین چنین منافعی بود و حکومت، علم و هر چیزی که این انسان به وجود می آورد باید در خدمت اقتصاد باشد. بر این أساس دولتها موظفند همه ابعاد سیاسی و فرهنگی و اخلاقی در جامعه را با ارجاع به اقتصاد و نهادها و مکانیزمهای مطلوب اقتصادی توضیح داده و اداره نمایند. به تعبیر بهتر دموکراسی غربی جلوه و ظهور مکانیزم بازار در قلمرو سیاست است.
🔶 اما حکمرانی مشارکتی که گام جدید مردم سالاری دینی برای پیشرفت ایدهی جمهوری اسلامی است امکان تحقق اهداف اسلامی از زندگی اجتماعی، که همان رشد علمی، عقلی و تواناییهای گوناگون انسان را فراهم میسازد. رشدی که همه دستاوردهای گوناگون اقتصادی، اخلاقی، فرهنگی و سیاسی را در پی خواهد داشت.
🆔 @rafeieatani
تفسیر و تبیین
«تغییر جهان»
مهمترین خصوصیت این جهان، تغییر و
#صیرورت_مستمر_وجودى در چارچوب نظامى
قابل فهم، قابل تبیین و #مدیریت_پذیر به سوى
خداست. تفاوت اساسى انسان (به عنوان
بالقوه ترین مخلوق) با بقیۀ این جهان در
گسترة تحولات او از منفى بی نهایت تا مثبت
بی نهایت وجودى است. از این رو پیشروى و
رهبری تحولات جهان به وسیلۀانسان است. بر
این اساس،وظیفۀ فلسفه، علوم طبیعىو علوم
انسانى با رویکردهاى گوناگون آن، تفسیر و
تبیین تحولات مستمر وجودى جهان وانسان،
بمنظور مساعدت براى هدایت تغییرات آن
به سوى سطوح بالاتر وجودى - و در نهایت
تقرب وجودى به خداوند ـ است. روشن است
که در چارچوب این گفتمان، پیشرفت و
انحطاط به مثابه کانون انسجام بخش همۀ
دانشهاو کنشهاى انسانى است.
«گفتمان پیشرفت» در چارچوب فلسفۀ
الهى و با بهکارگیرى همه دانشهاى انسانى
به تفسیر و تبیین این جهان و انسان متحول
به منظور مساعدت به فرد،جامعه و دولت
براى مدیریت این تحول به سوى خدا، تلاش
خواهد کرد. به همین دلیل «پیشرفت» بعلاوه «عقلانیت»، «رشد و تربیت»، «علم و
فناورى»، «سیاستگذارى»، «تحول و امید» و «ساختن آینده» از جمله واژگان کلیدى و
پرتکرار گفتمان پیشرفت خواهد بود.
عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمى...
🆔 @rafeieatani