و حرف اول و آخر اینکه: از خود شهید برای بهتر شدن و واقعی‌تر شدن خاطرات او کمک بگیرید و مطمئن باشید که در خواب و بیداری شما را به سرمنزل مقصود خواهند رساند و قدر کار خود را بدانید چون مقام معظم رهبری فرمودند : «اهمیت و فضیلت زنده نگه داشتن نام و یاد شهدا کمتر از خود شهادت نیست.» #روش #مصاحبه #آموزش @shahid_ketabi

چگونگی تشکیل گروه #خاطره_نویسی اول: کسانی که فقط مصاحبه انجام می‌دهند و خلاصه آن را می‌نویسند. دوم: کسانی که علاوه بر مصاحبه، خاطرات را نگارش و ویرایش می‌کنند. سوم: نویسندگانی که با استفاده از منابع اول و دوم، خاطرات را تبدیل به داستان و رمان و نمایش و سناریو می‌کنند و یا آنها را برای چاپ آماده می‌نمایند. طبیعتاً تعداد اعضای هر گروه به ترتیب کم می‌شود و در مورد سوم انگشت‌شمار می‌گردد و شاید در زمان ما هم زندگی نکنند. اگرچه گروه سوم، مهمترین کار را انجام می‌دهند و هدف ما این است که تمام همکاران به چنین قدرتی دست یابند ولی نقش گروههای اول و دوم هم بسیار حیاتی و تعیین کننده است. در اصل، اگر دو گروه نخست کارشان را خوب انجام ندهند، گروه سوم منابع خوب و معتبری در دسترس نخواهند داشت. نکته دیگر اینکه گروه سوم بخاطر مهارتی که در نویسندگی دارند نیازی به آموزش ما ندارند ولی در هر حال نیاز به منابع غنی و صحیح خواهند داشت و این منابع را باید گروههای اول و دوم با طرح سؤالات مناسب تهیه کنند. البته اگر گروه دوم، با شرکت در کلاسهای نویسندگی و خاطره‌نگاری و همچنین با تمرین مداوم، دارای مهارت کافی شوند می‌توانند نقش مؤثرتری در تهیه مصاحبه‌ها و تبدیل آنها به خاطره و داستان داشته باشند چون شخصاً مصاحبه را انجام داده‌اند و حال و هوای مصاحبه را در یاد و خاطر دارند و به راحتی می‌توانند حس‌گیری کنند و احساس خود و مصاحبه شونده را در نوشته‌هایشان القا کنند، در حالیکه گروه سوم ممکن است از چنین فضائی محروم باشد. البته گروه چهارمی هم در این طرح و برنامه نقش اساسی دارند که بعنوان «مرکز» عمل می‌کنند و کارهای تدارکاتی و ستادی و هماهنگی و بایگانی را بعهده دارند که البته باید آموزش کافی در مورد کار و مسئولیت خود دیده باشند. دو هدفِ کاربردی این برنامه دو هدف کاربردی را دنبال می‌کند:   ۱- انجام مصاحبه ۲-خاطره‌نویسی بر اساس مصاحبه‌ها هدف اول اصل است ولی اگر هدف دوم از آن منتج شود، پر‌ثمر است. لذا مصاحبه‌گران باید طوری برنامه‌ریزی کنند که از هر مصاحبۀ یکساعتی، حداقل ده خاطره کوچک و بزرگ بیرون بیاورند. اگر مصاحبه‌گر قادر به نگارش و ویرایش نیست باید با وسائل صوتی مطمئن کل مصاحبه را ضبط کند و در شروع مصاحبه نکات مهم را شامل تاریخ، مکان، زمان، نام مصاحبه کننده و نام مصاحبه شونده و موضوع را بیان کند. سپس همزمان با ضبط، نکات کلیدی مصاحبه را بنویسد و ضمن هدایت مصاحبه به مسیر دلخواه حداقل یک برگه در مورد کل مصاحبه پر کند و تحویل مرکز دهد. این برگه باید شامل اطلاعات زیر باشد: شماره مصاحبه ، تاریخ  ، مکان ، مصاحبه شونده ، همراهان ، موضوع مصاحبه، تعداد خاطره‌ها در این مصاحبه ، تاریخ تحویل ، تحویل گیرنده، و یک یا چند جمله درباره هر خاطره . بر اساس این اطلاعات، گروه ویرایش و نگارش می‌توانند امکان دستیابی سریع به منابع داشته باشند. اما هدف مطلوب این است که مصاحبه‌گر پس از انجام مصاحبه خودش قدرت نگارش و ویرایش داشته باشد و خاطرات را از دل آن مصاحبه بیرون بکشد و کار خود را به دوش دیگران نگذارد. #تیم_سازی #مصاحبه #آموزش #روش @shahid_ketabi

تقسیم‌بندی مصاحبه‌ها (بر اساس محتوا و سبک) ۱-  بر اساس محتوا مصاحبه‌ها با توجه به محتوا و ماهیت موضوع تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارند که مجال شرح و بسط آنها در این مقال نمی‌گنجد ولی برای آشنائی همکاران بطور اختصار می‌توان به انواع زیر اشاره کرد: (با حذف کلمات تخصصی) پرسش از افراد صاحبنظر دربارۀ مسائل علمی و تخصصی پرسش از افراد برجسته دربارۀ مسائل غیر مرتبط با رشته‌های آنها پرسش از یک مسئول دربارۀ حوزۀ وظایف و عملکرد او (به منظور نقد عملکرد او و یا کسب اطلاعات بیشتر) پرسش از مردم دربارۀ عملکرد یک مسئول یا سازمانی خاص پرسش از افراد خاص و عام دربارۀ مسائل حال و آینده و گذشتۀ موضوعات مختلف یا یک موضوع خاص پرسش از افراد خاص و عام دربارۀ زندگی و خاطرات شخصی خود آنها پرسش از افراد خاص و عام دربارۀ زندگی و خاطرات شخصی دیگران پرسش از افراد خاص و عام دربارۀ مسائل گذشتۀ یک موضوع و ماجرا با توجه به هدفی که گروه خادمین شهدا دنبال می‌کند معمولاً سه روش آخر مناسب‌تر و کاربردی‌تر است. ۲- بر اساس سبک سبک و شکل مصاحبه‌ها نیز بر اساس اهداف و ذوق و سلیقۀ مصاحبه‌گر و مقتضیات زمان، به روشهای مختلف قابل تقسیم است (با حذف کلمات تخصصی) و بطور اختصار، به شرح زیر: مصاحبه بر اساس سؤالات از قبل تنظیم شده انجام مصاحبه از نقطۀ دلخواه مصاحبه شونده انجام مصاحبه از نقطۀ دلخواه مصاحبه‌گر شروع مصاحبه از اول ماجرا و ادامه تا آخر شروع مصاحبه از آخر ماجرا و ادامه تا اول شروع مصاحبه از مهمترین نقطۀ ماجرا و ادامه به اول و آخر. انجام مصاحبه با اولین سؤال مرتبط (و یا غیر مرتبط) و تداوم آن با سؤالاتی که از جواب اول به دست می‌آید. انجام مصاحبه با سؤالات غیرمرتبط و پراکنده در موضوعات مختلف به منظور دریافت پاسخهای کوتاه انجام مصاحبه با سؤالات مرتبط به منظور دریافت پاسخهای تحلیلی و تشریحی انجام مصاحبه با سؤالاتی که از قبل طراحی و به مصاحبه شونده ابلاغ شده‌است در این حیطه نیز تمام سبکها مفید و مؤثرند و هر کدام با هدفی خاص تطابق دارند و در موارد خاصی نیز به کار گرفته می شوند. #مصاحبه #روش #آموزش @shahid_ketabi

#روش‌های مختلف زندگینامه‌نویسی و خاطره‌نگاری ۱- خاطرات پراکنده بعضی وقتها، شما دنبال خاطرات پراکنده از زندگی یک شخص یا یک گروه هستید و مهم نیست که آن خاطرات با هم ارتباط داشته باشند ولی گاهی اوقات شما به دنبال بازسازی زندگی یک شهید هستید و باید در هر مصاحبه قطعه‌های گمشدۀ زندگی او را پیدا کنید و کنار هم بچینید تا کل داستان زندگی او (بصورت تقریبی) شکل بگیرد. از آنجا که بسیاری از والدین شهدا نیز به شهدا پیوسته‌اند و در جوار رحمت الهی آرمیده‌اند شاید به دست آوردن زندگی کامل یک شهید، دیگر ممکن نباشد ولی هنوز کسانی هستند که خاطرات پراکنده‌ای از آن عزیزان در ذهن دارند. در چنین مواردی باید هر خاطره‌ای را ثبت و ضبط کرد و همان چیزی را که وجود دارد حفظ نمود. ۲- بازسازی  و بازنویسی صحنه‌های یک عملیات  گاهی ممکن است شما با هدف بازسازی یک عملیات بزرگ یا یک عملیات شناسائی کوچک وارد عرصۀ تحقیق و مصاحبه شوید. قطعاً در این عملیاتها، افراد بسیاری نقش داشته‌اند که خاطرات هرکدام از آنها قسمتی از کل ماجرا را تشکیل می‌دهد و تکمیل می‌کند، لذا باید طوری برنامه‌ریزی کنید که قسمتهای تکراری، دوباره تکرار نشوند و با استفاده از سرنخ‌ها و کلیدهائی که در مصاحبه‌های قبلی بیان شده‌اند، دنبال قسمتهای مورد نظر بگردید و سؤالات جدید را بر اساس آنها تنظیم نمائید و بدیهی است که در کار بازسازی عملیات‌ها ، یک نفر نمی‌تواند به هدف مطلوب برسد بلکه یک گروه بزرگ باید طی برنامه‌های سازماندهی شده، کارها و وظائف را تقسیم کند و اجرای هر قسمت را بعهده گروههای کوچکتر بگذارد. مثلاً شما شنیده‌اید که یک گروه از رزمندگان شهر شما در یک عملیات نفوذی شرکت داشته و حماسه آفریده‌اند که بعضی از اعضای آن گروه شهید شده‌اند و عده‌ای دیگر مجروح شده یا سالم برگشته‌اند. شما باید با اعضای گروه خود مشورت و هدف نهائی را تعیین کنید و به سراغ اولین راوی بروید و هدف دقیق خود را با او در میان بگذارید. او در حد خود اطلاعاتی در مورد زمان، مکان، افراد، امکانات، محدودیت‌ها و مشکلات آن عملیات را با شما در میان می‌گذارد و سرنخ‌های بسیاری به شما می‌دهد. پس از این باید طرح اولیۀ تحقیق یا داستان را بریزید و ببینید چه قطعه‌هائی از آن داستان ناقص است یا تکمیل نشده و چه قطعه‌هائی نیاز به مصاحبه مجدد دارند یا ندارند. بر این اساس هدف مصاحبه‌های بعدی نیز روشن می‌شود و شما هر بار به قسمتی از اطلاعات گمشده خود دست می‌یابید. پس از دریافت تمام اطلاعات، می‌توانید شروع به بازسازی عملیات و بازنویسی خاطره‌ها کنید و البته باید چندین ماه روی این کار وقت بگذارید. پس از اتمام داستان یا گزارش، اگر ممکن است تمام راویان را دعوت کنید و یکبار کل داستان یا گزارش یا خاطره‌ها را برای آنها بخوانید تا حذف و اضافه‌های احتمالی صورت گیرد و پس از این مرحله باید نوشته خود را به ویراستار بدهید تا مشکلات زبانی و دستوری و هنری آنرا حک و اصلاح نماید. ۳- بازسازی و بازنویسی زندگانی یک شهید یا ایثارگر اما اگر می‌خواهید زندگانی یک شهید را بازسازی کنید باید به تمام موضوعاتی که به او مرتبط می‌شود دست پیدا کنید و هر بار، باید در جهت هدف‌ مشخص و قطعه‌های‌ گمشده‌ای که دنبالشان می‌گردید مصاحبه را پیش ببرید. در این خصوص، اگرچه اوج زندگی آن شهید، مرحله شهادت اوست ولی تمام اطلاعات مربوط به زندگی عادی او نیز مورد نیاز است که حتی ممکن است با زندگی و ازدواج پدر و مادر او و اجداد او نیز مرتبط باشد و خواب رؤیاهای صادقۀ پس از شهادت تاکنون را نیز در برگیرد. موضوعاتی که در این کتاب ذکر شده می‌تواند کلیدهای مناسبی برای بازسازی زندگی هر شهید گرامی باشد. وقتی که مصاحبه‌ای را شروع می‌کنید آنها به درستی نمی‌دانند که شما چه می‌خواهید و به دنبال چه می‌گردید، لذا ممکن است مطالب تکراری را برای شما بازگو کنند. شما باید مصاحبه را در جهتی که می‌خواهید پیش ببرید و با طرح سؤالاتی که از دل صحبت‌های آنها بیرون می‌آورید به سمت خاطرات ناب بروید. شما حتی اگر قصد دارید زندگینامۀ یک فرد زنده را روایت کنید و خود او یکی از منابع مصاحبه باشد نباید توقع داشته باشید که او همه چیز را (یکجا) در اختیار شما بگذارد بلکه این شما هستید که باید خاطرات و حرفهای او را بیرون بکشید و بنویسید. برای اینکار باید کل زندگی او را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کرد (مثلاً سی قسمت) و در هر جلسه فقط یک موضوع را مورد تحقیق و مصاحبه قرار دهید. #روش #خاطره_نویسی #آموزش @shahid_ketabi

۴- ثبت برجسته‌ترین خاطرات شهید بعضی وقتها ممکن است شما به جای پرداختن به زندگی یک شهید، مایل باشید که فقط خاطره‌های آن شهید و شهدای دیگر را مثلاً فقط درباره نماز و پایبندی آنها به مسائل شرعی جمع‌آوری کنید و یا فقط خوابهائی که در رابطه با آنها دیده شده جمع نمائید. در هر صورت شما با تعیین هدف مشخص می‌توانید بهتر و سریع‌تر به سر منزل مقصود برسید. اگر چه تمام خاطرات مربوط به شهدا و ایثارگران باید جمع‌آوری شوند و هر کدام از خاطره‌ها به جای خود اهمیت دارند ولی روی چند موضوع باید بیشتر، وقت گذاشته شود: غیرت دینی، از خود گذشتگی (که البته با «از جان گذشتگی» تفاوت بسیار دارد)، ایمان قلبی به مبدأ و معاد، کرامات، ایمان به دفاع مقدس و اطاعت از ولایت. اگر بیشتر موضوعات را «جسم» تلقی کنیم موارد بالا «روح» آنها هستند و مردم تشنه این نوع خاطراتند. اگر خاطرات عادی، آمیخته به این «روح» نشود از حلاوت و طراوت و ماندگاری و تأثیرگذاری برخوردار نخواهند بود در ضمن سندهای حقانیت رزمندگان جبهه‌های حق علیه باطل نیز در همین نوع خاطرات پنهان شده و گرد غربت می‌خورند. نکته : «کلیدهای حل معمای شما» معمولاً وقتی که درباره شهیدی صحبت می‌شود به ما می‌گویند: فلانی خیلی خوب بود، خیلی با محبت بود، خیلی ایثار و ازخودگذشتگی داشت، خیلی مقید به مسائل مذهبی بود و این نکات برای اکثریت شهدا مصداق دارد ولی شما باید روی کلمه «خیلی» حساس باشید. وقتی که مصاحبه‌شونده کلمۀ «خیلی» را به زبان می‌آورد مطمئناً خیلی خاطره و حرف درباره همان موضوع دارد. این «خیلی‌ها» کلیدهای حل معمای شما هستند. بگذارید تمام این «خیلی‌ها» را بگوید و شما یادداشت کنید. وقتی که حرفهای او تمام شد به سراغ آن «خیلی» اول بروید، چون او در ذهن خودش، آن «خیلی‌ها» را ناخودآگاه اولویت‌بندی کرده است. سپس به سراغ «خیلی‌های» بعد بروید. مثلاً او گفته که: فلانی خیلی مهربان بود شما بگویید: با والدینش چگونه بود؟ نگوئید یک یا چند نمونه مثال بزن چون ذهن طرف را برای بازیابی و بازسازی خاطرات، مشوش خواهید کرد.‌ بعد از ذکر نمونه اول می‌توانید بپرسید: نسبت به دوستان و غریبه‌ها چگونه بود؟ حتی نسبت به حیوانات و گیاهان چگونه بود؟ مطمئناً این جویبار کوچک سؤالات ریز و دقیق، شما را به دریایی از معارف می‌رساند. فکر نکنید که فرد مصاحبه شونده، تمام خاطراتش را برای شما آماده و کلاسه‌بندی کرده و به محض تقاضا، در اختیارتان می‌گذارد. این شما هستید که باید از دل مصاحبه ، خاطرات را بیرون بکشید. #روش #مصاحبه #خاطره #آموزش @shahid_ketabi