#یادداشت_تخصصی شهر در استعمار تجاری اقتصاد سیاسی و جریان نامرئی تولید شهر نویسنده: سهراب صمدی حکاک پژوهشگر حوزه مدیریت شهری شهر امروز عرصه تکاپوی انسانی در تار و پودی از بافت های متنوع از جمله تجاری می باشد، سازماندهی فضای شهری به وسیله نیروهای تأثیرگذار از جمله اقتصاد سیاسی متفاوت است. آنچه که مشخص کننده مناسبات موجود در فضای اشغال شده شهری است مقارنه نظام های مناسباتی است که تار و پود آنها در فضا تنیده می شود، لذا فضای هر شهری را می توان پرورش یافته اقتصاد سیاسی در زمان و مکان خویش دانست. اقتصادی که طبقات اجتماعى و فرم هاى فضايى سكونتگاه هاى شهرى نيز متناسب با آن تغيير نموده است. حال نکته جالب اینجاست که نظام شهری، از میان سه عنصر اقتصادی تولید، مصرف و مبادله، نه مبتنی بر نظام مبادله و نه وابسته به عنصر تولید است بلکه کارکرد نظام شهری فقط بر فرآیند مصرف استوار گردیده است! بله، موضوع اقتصاد سياسى عبارت است از بررسى جريانات اجتماعى و نهادينه اى كه از طريق آنها، گروه هاى معينى از طبقات منتفذ، تخصيص منابع توليدى كمياب (زمین) را در جهت منافع خود مهار می كنند. این اقتصاد که به هیچ عنوان از هنجارهای عقلانی رفتار اقتصادی تبعیت نمی کند، توانايى ايجاد طبقات انسانى و ساختارهاى فيزيكى مورد نظر خود را در فضاى شهرى دارد و فرآیند مذکور، فاز جدیدی را در بهره‌کشی و استثمار نیروی کار و طبیعت به نفعِ سرمایه‌داری، بازتاب می‌دهد سازماندهی فضای شهری، بوسیله نیروهای تأثیرگذار، از جمله اقتصاد سیاسی متفاوت است در رابطه بین اقتصاد سیاسی و جغرافیای شهری، تأثیر ایده ها، افکار و اقتصاد شهر و ارتباط آن با صورت بندی های فضایی در شهر از اولویت خاصی برخوردار است. به طور مثال اگر فضای شهری را در هنگام شکل گیری، همچون یک کاغذ سفید در نظر بگیریم، اقتصاد سیاسی همچون طراح این کاغذ است که به انواع گوناگون می تواند بر روی آن نقش آفرینی کند بنحویکه امروزه جلوه‌ها و اثراتش بر محیط مصنوع در همه جا حاضر است و یک حرکت مشخص را بازتاب می‌دهد؛ حرکت از تولیدی که به ‌لحاظ اجتماعی ضروری است به‌سوی مصرفی که به لحاظ اجتماعی غیرضروری است! یعنی مراکز خرید و مجتمع‌های تجاری و مال هایی که شهر را به تصرف خود درآورده اند. این فضاها با به ‌چالش‌کشیدن مفاهیم سنتی‌ای همچون حقیقت و اصالت ارتباط تنگاتنگی با ترویجِ مصرف دارند و به‌عنوان یک راهبرد تام‌ و تمام برای ترویج مصرف لوکس و بت‌وارگی کالا، طراحی شده اند فضاهای شبه عمومی ای که جمعیت عظیمی را درون خودشان جذب می کنند و سیاست‏هایی که داخل آنها عنوان می‏شود در تقابل با سیاستهای رسمی و ایدئولوژیک جامعه قرار دارد و در پارادایمی نامرئی و خارج از فهم مدیریت شهری، پیامدهای فرهنگی اجتماعی حادی را به آن تحمیل می نمایند. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

#یادداشت_تخصصی نوروز بمانید که ایام شمایید! توضیحات طراح المان نوروزی میدان مرکزی همدان نویسنده: امیر فاضلیان نقاش، طراح شهری و مدیر هنری 🏷 امسال هم شهرداری همدان در ایام نوروز، دست به ساخت المان های نوروزی در سطح شهر زد. البته با این تفاوت که در مهم ترین نقطه شهر، میدان مرکزی همدان شاهد یک المان مفهومی بودیم. المانی که با استقبال فعالان گردشگری و مردم روبرو شده و نقد ها و مخالفت هایی را نیز در فضای حرفه ای داشته است. نقد های موافق و مخالف فراوانی به شهرداد رسید و به همین دلیل از طراح اثر درخواست کردیم تا توضیحاتی در مورد آن بدهند. متن پیشرو توضیحات امیر فاضلیان در مورد این اثر می باشد ... 🏷 المان نوروزی میدان مرکزی شهر همدان، بازطراحی اثری است از هنرمندی به نام Arnaud Lapierre. دلیل انتخاب این کار هم شعر «نوروز بمانید که ایام شمایید» بود، که با ایده آینه و فرم پاویون با هم می توانست ایده اصلی این شعر به زبان فرم و چیدمان را ارائه کند. بنابراین از همین فرم استفاده شد. البته در کنار این فرم، چند گزینه ی طراحی پاویون آینه دیگر هم طراحی شد، اما با توجه محدودیت های اجرایی (زمان کم، هزینه و …) نهایتا همین فرم اجرا شد تا نقطه ی شروعی برای کارهای مفهومی اینستالیشن آرت، پاویلیون و برخورد معاصر با هنر عمومی در فضاهای شهری همدان باشد. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

#یادداشت_تخصصی تضاد، انعکاس و اعوجاج! نقد زمینه، معنا و بستر المان نوروزی میدان امام نویسنده: سید امیر حسینی دکتری تخصصی معماری در این یادداشت نویسنده بدون توجه به موضوع اصالت اثر، با آن روبرو شده و ارتباط المان نوروزی میدان مرکزی شهر همدان را با بستر تاریخی آن بررسی کرده است. همچنین در مواجهه با اثر سعی کرده در تجربه ای شخصی معنای خود از این المان را کشف و بیان کند. متن کامل یادداشت را اینجا بخوانید. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

#یادداشت_تخصصی تضاد، انعکاس و اعوجاج! نقد زمینه، معنا و بستر المان نوروزی میدان امام نویسنده: سید امیر حسینی دکتری تخصصی معماری هفته گذشته فرصتی دست داد تا از المان نوروزی میدان مرکزی همدان بازدید داشته باشم. مدتی در محیط پرسه زدم و سعی کردم با المان مانوس شوم. رفتار مردم را زیر نظر گرفتم و نگاهی به بستر و زمینه اثر انداختم. در یادداشت پیش رو سعی کردم این المان را از زوایای مختلف مورد نقد و واکاوی قرار دهم... زمینه و بستر پروژه یک اثر هنری یا معماری میتواند با زمینه و بستر خود انواع ارتباط داشته باشد. از هماهنگی کامل تا تباین و تضاد! اگر این المان با موتیف های بناهای اطراف میدان طراحی شده بود در هماهنگی کامل بود. اما باید توجه داشت به همان اندازه، تضاد هم میتواند به خوانا شدن زمینه کمک کند. نمونه های فراوانی از این رویکرد در کارهای لیبسکیند، هرتسوگ و دمورن و سایر معماران میتوان یافت. علی الحساب به نظر این تضاد کمک کرده میدان هم بیشتر دیده شود. معنا و مفهوم اثر هنر مدرن بر خلاف آثار هنری پیش از خود کمتر به معنای صریح و روشن دلالت دارد. اگر آثار هنری پیش از مدرن معنای صریح و روشنی داشتند. آثار هنری مدرن سعی دارند تا مخاطب خود دست به کشف معنا بزند. آن هم نه معنایی واحد. این تحول در یادمان ها و المان های معماری هم رخ داده. عموما یادمان های مدرن در موضوع، بستر، معنا و فرم با طاق نصرت ها و یادمان های گذشته تفاوت دارند. اگر موضوع المان های تاریخی، قهرمانان جنگ، فرماندهان و بزرگان علمی بوده موضوع المان های مدرن کشته شدگان، مردم عادی، زندگی روزمره است. اگر بستر المان های تاریخی، روی تپه ها، بر بلندی و جانمایی اعتلایی داشته؛ المان های مدرن در مسیر روزمره مردم، در مکان های شلوغ و در دل شهر است. اگر المان های تاریخی معنای مشخص دارند مثلا پیروزی عظمت شکوه و ... المان های مدرن پذیرای معانی مختلفی هستند که مردم به آن میدهند. و در نهایت باید در نظر داشت المان های مدرن اغلب فرم ستیز و منظرگرا هستند. به این ترتیب به جای در نظر گرفتن معنای مورد نظر طراح (نوروز بمانید که ایام شمایید!) من تجربه خودم را از معنای اثر ارائه میدهم. در مواجهه با اثر، آینه ها، اعوجاج و انعکاس بناهای تاریخی و خودم موضوعیت داشتند. در عصر سلفی گرفتن، تظاهرات خودشیفته افراد در اینستاگرام و هویت های چندگانه ما در محیط مجازی به نظرم آینه، انعکاس و البته اعوجاج (هرچند عامدانه نبوده) کیفیت های خوبی هستند. من خودم را در انعکاس تاریخ، معوج و چند پاره در این المان دیدم. دست برقضا شاید خیلی هم دور از شعار اثر نباشد. در هفته های گذشته نقدهای بسیاری از طرف متخصصین به این المان شده، با همه این ها باید توجه داشت این بنا به خوبی با مردم ارتباط برقرار کرده و آن را دوست دارند. فقط کافی است چند دقیقه در میدان باشید تا تعجب رهگذران، سرک کشیدن و در نهایت عکاسی شان را ببینید. من فکر میکنم این المان به خوبی با فرهنگ اعجاب، خودشیفتگی، تضاهرات اینستاگرامی عصر ما ارتباط گرفته است. قطعا موقتی بودن این المان پاسخ خیلی از نقدهاست. اگر قرار بود دائمی باشد. کیفیت مصالح و اجرا، ارتباط با بستر و معنای آن باید جور دیگری بود. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

#نقد اصالت اثر و بستر! چرا المان نوروزی میدان اثر خوبی نیست؟ نویسنده: نازنین مقامی کارشناس طراحی شهری در ادامه دو یادداشت قبلی پیرامون المان نوروزی میدان امام همدان، (1 و 2) در این یادداشت نازنین مقامی، به بررسی اصالت اثر پرداخته است. همچنین معتقد است که این المان به اصالت میدان تاریخی شهر هم آسیب زده است. یکی دیگر از نکاتی که مورد نقد مقامی است، عدم برگزاری فراخوان و فرایند ارجاع کار است. متن کامل یادداشت را اینجا بخوانید. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

#نقد اصالت اثر و بستر! چرا المان نوروزی میدان اثر خوبی نیست؟ نویسنده: نازنین مقامی کارشناس طراحی شهری صفحات گردشگری با تیتر «تجلی هنر در قلب همدان» از المان نوروزی میدان امام رونمایی کردند. باید پرسید کدام هنر؟ آیا یک اثر کپی میتواند تجلی هنر باشد؟ به نظر بنده این المان، هجو، سخیف و فاقد معناست. عمده ایرادات طرح را در چهار محور میتوان خلاصه بیان کرد: به نظر بنده این اثر چهار مشکل عمده دارد: نخست این که این اثر کپی عین به عین یک کار دیگر است. بنابراین اصولا این المان، اصلا طراحی نشده است بلکه صرفا دوباره اینجا برپا شده است. پس اصالت اثر زیر سوال است! با این کار نه تنها به سایر هنرمندان شهر توهین شده بلکه اعتماد مسئولان نیز خدشه دار شده است. دوم این که این اثر به اصالت میدان تاریخی شهر هم لطمه زده است. چنان که با بی توجهی به اصول و قواعد طراحی شهری، به قلب شهر خنجر زده است. میادین شهری کارکردها و عملکردهای متفاوتی دارند. در چنین میدان تاریخی آن هم مهم ترین مرکز شهر همدان، باید از المان های یادمانی با مصالح کدر، تیره (جهت وزن دهی به فضا) و عدم استفاده از عناصر و احجام شیشه ای و صیقلی استفاده کرد. استفاده از آبنماها و فواره های دکوراتیو میتوانست در دستور کار باشد. اما با همه این بدیهیات! المان حاضر، مغایر با شخصیت و روحیه حاکم بر فضاست. شکوه و مقهور کنندگی میدان به بازی گرفته شده است. توجه داشته باشیم که این میدان یک میدان رسمی، تشریفاتی و تاریخی شهر است. حداقل کاری که میشد کرد این بود که از مصالح مرغول و باکیفیت استفاده کرد که این هم لحاظ نشده است. سوم فرایند ارجاع طراحی و ساخت این اثر است. چرا سایر معماران و شهرسازان نمی توانند با زیباسازی همکاری کنند و طرح هایشان عمدتا رد میشود؟ علت هدم برگزاری فراخوان چیست؟ چرا پیمانکاران انتخابی و مشخص هستند و چه کسانی این طرح ها را رد و قبول می کنند؟ به نظر بنده همین که طراحان و هنرمندان دیگر به این طرح انتقادی نکرده اند، ریشه در فضای بسته شهر دارد جنان که با کوچکترین انتقاد همین پروژه های اندک شهری هم دیگر به سایر طراحان واگذار نخواهد شد. در مقام دفاع، عده ای قلم زده اند. عمده دفاع ها، بر موقتی بودن این المان استوار بوده است. کیفیت پایین مصالح، استفاده از آینه و ... را حواله به موقتی بودن کرده اند. به نظر بندنه به هیچ وجه قابل قبول نیست. سوال این است آیا المان آدم برفی با مصالح آینه ای صرفا با بهانه موقتی بودن میتواند داخل موزه دفاع مقدس باشد؟ مع الاسف شاهد حمایت کورکورانه از این اثر کپی برداری شده فاقد کیفیت ساخت و اجرا هستیم. بازی با کلمات و واژگان طراحی شهری، جهت توجیه و به نوعی عذرهای بدتر از گناهیست که به دور از استانداردها و غواعد و الزامات طرح های فرادست است. منشاء تمامی این موارد هم نبود طرح های خلاقانه و بدیع شهری است که سبب گشته مخاطبین و مسئولان سطح توقعشان به این اندازه تنزل یابد و به چنین طرح های هجو و سخیفی بسنده نموده و مورد تعریف و تمجید هم قرار دهند تا ضعف ها و نقص های طراحی شهری همدان و همچنین فقدان طراحان شهری لایق در سازمان مربوطه را سرپوش بگذارند. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

المان نوروزی از نگاه یک همشهری شیرین زبان، این مرد دوست داشتنی ظاهرا این حوالی زیاد تردد داشت. در پاسخ به سوالات متعدد مردم و مسافران، یک کانسپت خوب برای المان پیدا کرده بود، که هم اشاره به آینه ای بودن داشت و هم از فرم متخلل المان صحبت میکرد. پیشنهاد خوب ایشون این بود که کنار هر المان مفهومی یک تابلو که توضیحاتی داشته باشد نصب شود. 🔍شما فکر میکنید این المان چیست و در مورد چه صحبت میکند؟ @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

از نگاه خانم ها هیچ نکته ای ولو ریز و پنهان دور نمی ماند. این خانم همراه کودکش از مشکلات نگهداری، گوشه های فنی کار و تجربه خود به عنوان مادر از این المان برایمان صحبت کردند. 🔍به نظر شما اگر این المان را یک خانم طراحی کرده بود چه شکلی میشد؟ @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

بین مردم، جوان تر ها بیشتر با المان اخت گرفتند! انگار مثل بزرگترها خیلی دنبال مفهوم و معنای مشخصی برای المان نبودند. از همین چیزی که بود لذت میبردند و از خود یا دوستشان عکس و ویدئو ضبط میکردند. این دوستمان از جمعی چند نفره از جوان های پرانرژی بیرون آمد و در مورد المان برایمان گفت. 🔍به نظر شما علت این اختلاف بین نظر جوان تر ها و پا به سن گذاشته ها در چیست؟ @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

مهم ترین گره همدان کجاست؟ با توجه به ساختار شعاعی همدان و همچنین پیشینه تاریخی شهر، میدان امام خمینی مهم ترین گره شهری همدان است. در این ویدئو پیشنهادات یکی از دانشجویان در مورد المان مناسب این گره را خواهیم شنید. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

نظر جوانان درمورد المان نوروزی میدان امام همدان @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان

آنچه در آینه جوان بیند ، پیر در خشت خام آن بیند! شاید بخاطر همین هم هست که برای نشان دادن بافت تاریخی میدان امام، باید از آینه استفاده کرد. این تضاد کمک میکنه تا جوان در با نگاه کردن به آینه آنچه پا به سن گذاشته ها از تاریخ همدان دیده اند را ببیند. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی شهرسازی و معماری همدان