یادکرد مصیبت حضرت عباس(ع) كنيۀ آن بزرگوار، ابوالفضل و القابش سقّا و قمر بنی‌‏هاشم است. عبّاس(ع)، قامتى بلند، سينه‌‏اى سِتَبر، بازوانى توانمند و چهره‌‏اى بس زيبا داشت، چُنان كه او را «ماه بنی‌‏هاشم» می‌‏گفتند. او در هنگام شهادت، 34 سال داشت. چگونگی شهادت سردار رشید اسلام 🔘 تشنگی به گاهِ کارزار بر حسین(ع) چیره شد و دشمن مانع از رسیدن آب به او می‌شد؛ حُسَين(ع) عَطِشَ و قَد مَنَعوهُ الماء. عباس(ع) مشک کوچکی برداشت و با برادرانش؛ عثمان، جعفر و عبدالله برای آوردن آب به سدّ دشمن حمله کرده آن را شکافته تا آبی به لبان تشنۀ برادر برسانند. در این حمله هر سه برادرش به شهادت رسیدند ؛ قَد قُتِلَ إخوَتُهُ: عُثمانُ و جَعفَرٌ و عَبدُاللّهِ فِي المَعرَكَةِ عَلَى الماء. عباس(ع) مشک را از آب پُرکرد و آن را به دوش گرفت و تنهایی به سوی حسین(ع) بازگشت؛ مَلَأَ العَبّاسُ (ع) القِربَةَ و جاءَ بِها فَحَمَلَها عَلى ظَهرِهِ إلَى الحُسَينِ(ع) وَحدَهُ. حسین(ع) از آن آب نوشید؛ فَشَرِبَ مِنهَا الحُسَينُ(ع). از اینجا به بعد تنهایی امام(ع) شدت یافته امیدِ دشمن برای رسیدن به امام و به شهادت رساندن او قوت می‌گیرد. از این رو حضرت عباس(ع) مدام در کنار برادر است و از او جدا نمی‌شود؛ بَينَ يَدَيهِ العَبّاسُ. دو برادر، پُرتوان در کنار هم شمشیر می‌زنند تا اینکه دشمن در هجومی سهمگین، بین آن دو فاصله انداخت. شیخ مفید(ره) می‌نویسد: دشمنان، گِرد عباس(ع) را گرفتند و او را از حسين(ع)، جدا كردند. عباس(ع) نيز به تنهايى با آنها جنگيد تا به شهادت رسيد. رضوان الهى بر او باد؛ و أحاطَ القَومُ بِالعَبّاسِ (ع) فَاقتَطَعوهُ عَنهُ، فَجَعَلَ يُقاتِلُهُم وَحدَهُ حَتّى قُتِلَ رِضوانُ اللّهِ عَلَيهِ. عباس را بین فرات و قتلگاه حسین(ع) کُشتند و پس از آن، دستها و پاهایش را از بدنش جدا کردند؛ قُتِلَ بَينَ الفُراتِ و مَصرَعِ الحُسَينِ(ع) و قَطَعوا يَومَئِذٍ يَدَيهِ و رِجلَيهِ. از سرِ كينه‌‏ورزى با او و به سبب گرفتاری‌هايى كه برايشان به وجود آورده بود و كُشتارى كه از آنها كرده بود ؛ حَنَقاً عَلَيهِ، و لِما أبلى فيهِم و قَتَلَ مِنهُم‏. 🔘 ابن شهرآشوب شهادت او را در آخرین حمله برای آوردن آب می‌داند و می‌نویسد: عباس(ع)، در طلب آب می‌رفت كه بر او حمله بُردند. او هم به آنها حمله بُرد؛ مَضى بِطَلَبِ الماءِ فَحَمَلوا عَلَيهِ و حَمَلَ هُوَ عَلَيهِم‏. زيد بن وَرقاى جُهَنى، در پشت درخت خرمايى به كمين او نشست و بر دست راست عباس(ع) ضربه‌‏اى زد و آن را قطع كرد؛ فَكَمَنَ لَهُ زَيدُ بنُ وَرقاءَ الجُهَنِيُّ مِن وَراءِ نَخلَةٍ فَضَرَبَهُ عَلى يَمينِه‏. عباس(ع)، شمشير رابه دست چپ گرفت و به آنها حمله بُرد؛ فَأَخَذَ السَّيفَ بِشِمالِهِ و حَمَلَ عَلَيهِم‏ او چنين رَجَز می‌خواند: وَاللّهِ إن قَطَعتُمُ يَميني // إنّي احامي أبَداً عَن ديني‏ به خدا سوگند، اگر دست راستم را قطع كنيد // من، هميشه از دينم حمايت می‌كنم‏ آن گاه، جنگيد تا ناتوان شد. حَكيم‌بن‌طُفَيل از پشت درخت خرما به او كمين زد و بر دست چپش ضربه‏اى زد و آن را قطع كرد. رَجَز عباس(ع) عوض شد: يا نَفسُ لا تَخشَي مِنَ الكُفّارِ // و أبشِري بِرَحمَةِ الجَبّار اى جان! از كافران مترس‏ // و به رحمت خداى جبران كننده، بشارتت باد! پس آن ملعون، با عمود آهنين به او زد و عبّاس(ع) را به شهادت رساند؛ فَقَتَلَهُ المَلعونُ بِعَمودٍ مِن حَديدٍ. در شهادت او حسین(ع) به شدت گریست؛ فَبَكَى الحُسَينُ(ع) بُكاءً شَديداً. پس از شهادت او حسین(ع) در رثای او گفت: اكنون، پُشتم شكست و چاره‏ام، ناچار گشت؛ الآنَ انكَسَرَ ظَهري و قَلَّت حيلَتي‏. #یادکرد_مصیبت #حضرت_عباس

بِنَفسی أنتَ؛ جانم فدای تو عُمربن‌سعد پس از نماز عصر روز تاسوعا فرمان داد تا بر طبل جنگ بکوبند و آمادۀ حمله به خیام حسین(ع) شوند تا کار یکسره گردد. امام حسین(ع) از برادر خود عبّاس(ع) می‌خواهد تا سوار بر اسب شده نزد آنان برود انگیزۀ آنان از این تحرکات را جویا شود. امام(ع) در این گفتگوی خود با حضرت عباس، از عبارتی استفاده می‌کند که تأمل‌برانگیز است. آن حضرت به برادر خود می‌گوید: «يا عَبّاسُ، اركَب بِنَفسي أنتَ يا أخي‏» یعنی عباس! سوار شو! جانم فداری تو ای برادر عزیزم (تاریخ طبری، 5/416؛ الارشاد، 2/90). سالها پیش از حضرت آیت‌الله جوادی پرسیدم این عبارت را چگونه معنا کنیم تا درست دربیاید؛ چرا که معنا ندارد عالی خود را فدای دانی کند؛ امام هم که تعارف بیهوده و نادرست ندارد. استاد به درستی پاسخ دادند: «این، فدای کمالات شدن است.» برپایۀ پاسخ درست آیت‌الله جوادی آملی، معنای سخن امام حسین(ع) به حضرت عباس به زبانِ آشنا در میان ما این می‌شود: عباس جان! قربان مرامت. این مرام را که امام حسین(ع) به هیچ تعارفی خود را به قربان آن می‌داند؛ همان است که آن را در نمونه‌هایی مانند خرید خطر به جان و آوردن آب برای تشنگان حرم (تاریخ طبری، 5/412)، رد امان‌نامۀ دشمن (تاریخ طبری، 5/415، الارشاد، 2/89)، ایستادگی تا پای جان در کنار امام (الارشاد، 2/109) به روشنی می‌توان دید. #حضرت_عباس

نقل‌های ضعیف و نامعتبر در یادکرد مصیبت حضرت عباس(ع) 🔸 گزارش مشهوری که در این روزگار از چگونگی شهادت حضرت عباس(ع) می‌شنویم در واقع نقل ضعیفی است که مرحوم مجلسی آن را در بحارالانوار، ج45، ص41 (چ بیروت) آورده است. این داستان، دارای اشکالات متعددی مانند ارسال در سند؛ انفراد در متن؛ مجهول‌بودن منبع و نیز اشکلات محتوایی است. برای مثال، در آن آمده که امام حسین(ع) به حضرت عباس فرمود: اگر تو بروی لشگرم از هم می‌پاشد (إذا مَضيتَ تَفرّقَ عسكري‏)؛ اما بر اساس نقل‌های متعدد حضرت عباس(ع) آخرین فرد از یاران امام حسین(ع) بود که به شهادت رسید. 🔸 در شمارى از منابع متأخر، مطالبى دربارۀ ابوالفضل العباس(ع) گزارش شده است كه در منابع قابل استناد، ديده نمی‌شود؛ مانند: شبِ بيست‌ويكم ماه رمضان على(ع)، عباس(ع) را به سينه چسبانْد و گفت: فرزندم! هنگامى كه روز عاشورا شد و وارد شريعه شدى، مبادا آب بنوشى، در حالى كه برادرت حسين، تشنه است. ☑️ به طور کلی هيچ سخنى از اميرمؤمنان(ع) خطاب به عباس(ع) يا دربارۀ او، در منابع معتبر، ثبت نشده است.‏ #اعتبار_سنجی_روایت #حضرت_عباس